Wat onze Regeering deed voor de
Joodsche vluchtelingen.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
De berooving der Joden in
Dnitschland.
De strijd in China.
ZATERDAG 19 NOV. 1938
53e JAARGANG - No. 43
DREIGENDE GEVAREN.
Een verklaring van Minister Goseling.
Er is geen tegenstelling tusschen de verklaring van
Minister Coiijn en de genomen maatregelen.
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Elke tijd heeft zijn eigenaardige geva
ren en bezwaren.
Dit geldt ook voor den politieken strijd.
De tijd ligt nog niet zoo ver achter ons,
dat de partijen rechts en links scherp
tegenover elkaar stonden. D'e grenzen
waren duidelijk aangegeven. Het was een
strijd tusscken geloof en ongeloof. Open
baring en rede. Tegenover de propaganda
van de revolutiebeginselen werd gesteld
de prediking van het Evangelie. Tegen
over de souvereiniteit van den mensoh,
werd gesteld de volstrekte Souvereiniteit
Gods, die zich in Zijn Woord heeft ge
openbaard.
Principieel is hierin weinig verande
ring gekomen. Wel draagt de strijd me
nigmaal een minder scherp karakter.
Dit is een gevolg van het feit dat in
vrijzinnigen kring meer waardeering is
gekomen voor de beteekenis van den
godsdienst ook voor het maatschappelijke
en staatkundige leven.
Men geeft wel niet toe, dat Gods
Woord hier het beslissende woord heeft
te spreken en dat de Bijbel regel en richt
snoer heeft te zijn ook voor het open
bare leven, maar men wil dan toch wel
erkennen, dat er van den godsdienst in
het algemeen een goede invloed kan uit
gaan voor de staatkunde.
Wij kunnen hiervan dankbaar nota ne
men, mits we tegelijkertijd het oog ge
opend houden voor de eigenaardige geva
ren die zich hierbij voordoen.
D'e kans is toch niet gering, dat men
teveel op den klank afgaat en als Chris
telijk accepteert wat volstrekt niet als
Christelijk in den Bijbelschen zin van
het woord is bedoeld en kan worden aan
vaard.
Meer dan vroeger is het in onzen tijd
noodzakelijk, wel te onderscheiden.
Vooral ook, omdat er onder hen die
tot de belijders gerekend worden, een
sterke strooming is, die roept om geeste
lijke en moreele herbewapening, maar
die daarbij niet wenscht vast te houden
de hand aan het Woord des Heeren.
Er is in onze dagen een groote groep
van menschen, waaronder oprechte Chris
tusbelijders, die met kracht aandringen
op vernieuwing en bekeering, maar bij
wie de mensch en het menschelijk wil
len en kunnen, meer in het middelpunt
staat, dan het Woord en de Wet des
Heeren.
Van Christelijke staatkunde en van
Christelijke sociale actie, zooals wij die
in ons laud keennen is van die zijde niet
veel te verwachten. Daarvoor is deze
beweging, die niet van scherp aange
geven lijnen houdt te algemeen en
daardoor is ze ook innerlijk te zwak.
Lijnrecht hiertegenover staan anderen,
die allen nadruk gelegd willen zien op
God en het goddelijke. Het vertrouwen
in de mogelijkheden van den mensch,
ook van den vromen mensch, is bij hen
fundamenteel geschokt, vooral na de
crisis van het humanisme na den grooten
wereldoorlog.
Men spreekt hier bij voorkeur van den
oneindigen afstand, van God en den
mensch. God is de totaal-Andere, de Ver
borgene. Men erkent wel, dat de Bijbel
Gods Woord is, maar niet in dien zin,
dat dit Woord regel en richtsnoer zou
kunnen zijn voor ons leven. De Heilige
Schrift toch is als Zelfopenbaring Gods
niet duidelijk en klaar, maar veeleer ver
duistering en verhulling van het Woord
Gods.
Volgens deze leer, is een staatkunde
gebouwd op den grondslag van Gods
Woord, de grootste dwaasheid. Het is
niet anders dan de hoogmoed van den
godsdienstigen mensch, die den afstand
tusschen God en den mensch meent te
kunnen overbruggen.
Van Christelijke politiek en van Chris
telijke sociale actie, van organisatie op
Christelijken grondslag van werklieden
en boeren en tuinders en middenstan
ders wil men dan ook niets weten.
Omtrent deze dingen, zoo heet het,
heeft God Zijn wil niet geopenbaard en
de eenige Christelijke levenshouding is,
dat we ons hart openstellen voor het
Woord Gods en dat we in iedere con
crete situatie vragen, dat God Zijn wil
aan ons openbaart.
Misschien zijn er lezers, die het niet
noodig achten tegen deze bewegingen te
waarschuwen, omdat er zoowel bij de
Anti-revolutionaire partij als bij de Chr.-
Hist. Unie meelevende leden zijn, die
tot de hier geschetste richtingen behoo-
ren.
Maar zij, die zoo spreken, onderschat
ten toch de gevaren, die hier dreigen.
Wie zijn oor te luisteren legt, zal ook
in sterk meelevende kringen stemmen
Bij de behandeling van de begrooting
van Justitie is gisteren door verschillen
de leden de houding van de Regeering tjn
opzichte van de Joodsche vluchtelingen
ter sprake gebracht.
Aan het antwoord van Minister Gose
ling ontlaonen wij1:
Öe formeele kant van deze zaak is de
nieuwe wettel Ij ke regeling.
Be uitlevering kan moeilijk in de Vreem
delingenwet worden geregeld.
Wat de maatregelen van 10 November
betreft, merkt spr. op, dat het toch maar
gelukkig is geweest, dat de regeering tij
dig begonnen is met de regeling van de
registratie en het toezicht op de vreem
delingen. D'an hadden wij nu voor veel
grootere moeilijkheden gestaan.
(De overdracht van de beoordeeling der
toelating van vroemdelingen naar een
aparte instantie zou spr. nooit afmaken
van zijn verantwoordelijkheid. D'e over
dracht zou vertraging brengen.
Wat het brandende probleem der laat
ste dagen aangaat, sluit spr. zich aan bij
de mededeelingen van Dr Coiijn. Er mag
geen mogelijkheid zijn voor het oordeel,
dat er controverse is tusschen hetgeen Dr
Oolijn na overleg in den ministerraad me
degedeeld heeft en de uitvoering door den
minister van Justitie.
De menschen, die onder den druk van
direct levensgevaar zich aan de grens ge
meld hebben, zijn toegelaten. Dit en niet
anders Is de bedoeling geweest van den
Ministerraad. Het zou zeer onverantwoord
zijn leder toe te laten, die vreest dat er
lets z a I gebeuren. De kinderen^ die wer
kelijk tegen de grens waren aangedrongen
zijn toegelaten.
Doch niet de 20 Poolsche kinderen, die
gisteren per trein te Zevenaar aankwa
men. Het kindercomité heeft erkend, dat
het deze kinderen niet zou hebben kunnen
opnemen.
De gang van zaken is thans, dat op het
departement dagelijks ongeveer 300 ge
vallen op eeni lijst worden gezet en den
zelfden dag behandeld. Spr. vraagt waar
deering voor het werk der ambtenaren.
Met inachtneming van deze waarbor
gen zal ruimheid worden betracht.
Met beklemming is het kabinet ver
vuld. Vast staat, dat wij de oplossing
niet kunnen volbrengen. Vast staat ook,
dat wij een plicht hebben tot hulp. Deze
hulp kan niet anders geschieden dan
georganiseerd. De Kamer stelle nu lie
ver niet al te veel vragen meer. De di
rectieven kunnen van dag tot dag ver
anderen. Met dn comlti's Is overeen
stemming bereikt. Deze zullen nu da
den moeten stellen. De consequenties
daarvan zijn loodzwaar van verant
woordelijkheid. Moge er dan tusschen
regeering en Staten-Generaal geen con
troverse zijn maar zooveel mogelijk
vertrouwen. Spr. eindigt met een be
roep van vertrouwen op God.
Na Vrijdag zijn geen uitwijzingen meer
gelast, behalve dan de gevallen van men
schen, die met auto's clandestien waren
gebaald. Indien men dit toeliet, betee-
kende dat een bevoordeeling van de meer
gegoeden.
Tot zoover de onmiddellijke noodhulp.
Er zijn in Duitschland vele honderd
duizenden Joden. Het contact met het
buitenland heeft niet veel uitzicht ge
opend op resultaat. Men mag zich niet
achter het buitenland verschuilen. Men
moet echter in aanmerking nemen, dat
op 16 November in Duitschland de mare
werd verspreid, dat Nederland zijn gren
zen openstelde. Dit zeu bedenkelijke ge
volgen hebben gehad. Daarom moest
daartegen worden opgetreden door een
regeeringscommuniqué.
Wat aan de grens geschied is, was on
vermijdelijk.
Intusschen is er met voortvarendheid
voortgewerkt. Gisteren te zes uur is een
afsluitende conferentie gehouden met het
Joodsche comité voor kinderen. Deze
stemmen volledig met de
regeering overeen. De bedoe
ling is dat in kampen zullen worden
ondergebracht de menschen van
middelbaren 1 e e f t ij d. De
voorbereiding en leiding van die kampen
berust bij den minister van binnenland-
sche zaken.
Eh dan de kinderen. Er is over ge
sproken met de comité's in volkomen me
debegrip. Laat men echter begrijpen, wel
ke verantwoordelijkheden aan de opne
ming van die kinderen vastzitten, ten op
zichte van gezondheid, ouderlijke macht
en zedelijkheid. Daarom moeten de kin
deren vooreerst niet in gezinnen, maar in
huizen worden opgenomen. Dan zal ook
aan de toekomst worden gedacht. De oor
log was tijdelijk, maar nu weet men niet
wat de toekomst zal zijn.
beluisteren, die betwijfelen of goed be
schouwd wel van Christelijke politiek en
Christelijke organisatie kan worden ge
sproken. Zij doen nog wel mee, en zij
geven soms zelfs nog wel leiding, maar
tegelijkertijd toonen zij aanhangers te
zijn van beginselen, die in hun door
werking de dood zijn voor al onze actie
op politiek en sociaal gebied.
Daarom past hier een woord van waar
schuwing om niet zonder meer mee te
gaan en na te praten wat misschien een
schoonen schijn heeft.
En daarnaast een opwekking om te
onderzoeken de Schriften en studie te
maken van de beginselen, die zijn naar
het Woord van God.
Berlijn's einddoel is:
het land uil
alle Joden
KUNSTWERKEN WORDEN HUN
AFGENOMEN.
Uit de huizen van verscheidene Duit-
sche Joden te München zijn gisteren kost
bare Schilderijen, collecties Chineesch por
selein en antieke meubelen weggehaald en
overgebracht naar het nationale museum
om er „veilig te worden opgeborgen".
Dit geschiedde volgens de instructies
van den gouwleider Wagner, die onlangs
heeft verklaard, dat hij er voor zou zor
gen, dat de kostbare aan de Joden toebe-
hoorende voorwerpen voor „het Duitsche
volk" zouden worden behouden.
Op vragen van de eigenaars, of zij' eeni
ge schadevergoeding zouden krijgen werd
geen antwoord gegeven.
Het „Hdbld" meldt:
De Duitsche pers zet haar anti-semie-
tische propaganda in versterkte mate
voort. Vele bladen, met name de Berlijn-
sche „Angriff", gaan steeds meer op
Streichers beruchte weekblad „Der Stür-
mer" gelijken.
Zelfs groote Joodsche persoonlijkheden
die zich indertijd een eereplaats in de
Duitsche geschiedenis wisten te veroveren
als Albert Ballin, de beroemde .schepper
der Hamburg-Amerika-lijn, die den dood
zocht uit vertwijfeling over Duitschlands
ineenstorting in 1918, moeten het thans
ontgelden en worden als doodgewone be
driegers beschreven.
Men heeft ons van bevoegde zijde er
niet over in twijfel gelaten, dat
Duitschland thans een
snelle en radicale oplos
sing van de geheele Jood
sche kwestie wenscht en
nog vóór Kerstmis alle
maatregelen zal hebben
getroffen, die tot deze op
lossing moeten leiden.
Het Duitsche rijk staat op het stand
punt, dat een samenleving van Duitschers
en Joden niet langer is te dragen. Daar
om zijn de maatregelen van het oogenblik
als een soort overgangstijd bedoeld.
Einddoel is, dat alle Jo
den 'Duitschland verlaten.
Daarmede is dus inderdaad het Jood
sche vraagstuk internationaal
geworden.
Het Duitsche rijk zal bereid zijn aan
de besprekingen deel te nemen, zoodra de
anti-Duitsche campagnes ophouden!! Dan
is ook te verwachten dat Duitschland
zijn deel aan de kosten dezer Joodsche
kolonisatie zal dragen, en wel op ruime
schaal, terwijl het dan ook bereid zal zijn
H'. M. de Koningin bracht Donderdag
een bezoek aan het paleis te Amsterdam,
om de voorbereidingen in oogenschouw
te nemen voor het aanstaand bezoek van
Koning Leopold.
te overwegen aan emigranten een redelijk
bedrag mede over de grens te geven.
Aldus in groote trekken de D'uitsohe
opvatting van de kwestie, die aan het
blad van bevoegde zijde werd gegeven.
WAARHEEN MET DE JODEN?
President Roosevelt heeft in een pers
conferentie medegedeeld, dat hij uit over
wegingen van mensohelijkheid heeft
voorgesteld, dat de verblijfsvergunningen
voor 12.000 tot 15.000 vluchtelingen uit
Duitschland en Oostenrijk met zes maanr-
den verlengd worden. Deze menschen
zouden anders aan het einde van dit jaar
naar Duitschland moeten terugkeeren.
De president heeft te kennen gegeven,
dat het wreed en onmenschelijk zou zijn
hen terug te drijlven naar Duitschland,
waar zij misschien het slachtoffer van
mishandeling, concentratiekampen of an
dere vervolging zouden worden.
Roosevelt deelde verder
echter mede, dat de re
geering op het oogenblik
niet van plan is de im
migratie ten behoeve van
Duitsche vluchtelingen te
w ij z i g e n.
In een een rede te Rhyl in Noord-
Wales heeft de Engelsohe minister Si
mon medegedeeld, dat de regeering zich
telegrafisch in verbinding heeft gesteld
met de gouverneurs van een aantal ko
loniën, waar wellicht een mogelijkheid
voor kolonisatie bestaat in verband met
het vraagstuk der Duitsche vluchtelin
gen. „W ij hopen" aldus vervolgde
minister Simon „in het begin
der volgende week in het
lagerhuis eenmededeeling
over den toestand te kun
nen doen. Wij bestudeeren de mo
gelijkheden en in samenwerking met an
deren zullen wijl ons uiterste best doen."
Minister Simon zeide verder, dat de
regeering het lot der Duitsche vluchtelin
gen als een zaak van de grootste urgen
tie beschouwt
De Belgische minister Spaak heeft gis
teren den Nederlandschen gezant ontvan
gen en met hem een onderhoud gehad
over het vraagstuk van de hulpverleening
aan Joodsche vluchtelingen uit Duitsch
land.
Minister Spaak heeft er den gezant op
gewezen, wat België op dit punt reeds
heeft gedaan. De regeering had onderdak
verleend aan ongeveer 1500 vluchtelingen
op twee plaatsen en wel te Merxplas en
te Marneffe. Wanneer andere landen van
meening waren, dat er alsnog ter aan
vulling iets dient te geschieden, zou Bel
gië de mogelijkheid om zich hierbij1 aan
te sluiten welwillend in overweging ne
men.
KONING LEOPOLD VOLLEDIG
HERSTELD.
Koning Leopold van België, die gedu
rende ongeveer een week een aanval van
griep heeft gehad, is thans volledig her
steld.
De vorst heeft zijn gewone bezigheden
hervat.
HET VERTREK VAN DEN DUITSCHEN
GEZANT UIT NEW-YORK.
De plotselinge terugroeping van den
Duitsche gezant Dieckhoff heeft de vraag
doen rijzen, wat hiertoe de dringende
aanleiding mag zijn. In dit licht bezien
krijgt het antwoord, dat aan de pers na
mens het ministerie van propaganda
werd gegeven op de vraag, hoelang
Dieckhoff in Berlijn zal blijven, een rui
mere beteekenis. Het antwoord luidde na
melijk „Hoe lang zal Wilson
w e g b 1 ij v e n."
In New-York heeft de terugroeping van
Dieckhoff de volledige aandacht en ver
dringt in gesprekken en in de pers alle
andere onderwerpen in binnen- on bui
tenland.
Een der meest vooraanstaande perso
nen, atorney general Cumming, wiens po
litieke invloed belangrijk is, heeft zich
over de Jodenvervolging als volgt uitge
laten: „Het ie een walgelijk
schouwspel even onbe
schaafd als de wreedheden
tweeduizend jaar geleden,
toen christenen voor de wil
de beesten werden gewor-
p e n,"
De stemming in New-York is zoo, dat
de autoriteiten al vast voor 24 uur een
bewaking aan het laadingshoofd der
Dhltsohe sohepen hebben geplaatst. Vijftig
agenten doen reeds surveillancedienst,
vooral gedurende de uren van vier uur 's
middags tot middernacht, de uren, waar
in de meeste afvaarten plaats 'hebben.
PRESIDENT LEBRUN 21 MAART 1939
NAAR LONDEN.
Het officieole bezoek, dat do president
dor Fransche republiek en mevrouw
Lebrun het volgend jaar aan Engeland
zullen brengen is vastgesteld op Dins
dag 21 Maart: het zal duren tot Vrijdag
24 Maart.
Chlneesche troepen bij Kanton door
Japansche vloot onder vuur genomen.
De Japansche oorlogsschepen zijn In
de rivierdelta tusschen Kanton en Sam
Sjoei in de laatste dagen er toe overge
gaan, om de Ghineesche troepen, die in
middels zijln versterkt, onder vuur te ne-
imen.
Een bombardement ging aan een nieur
wen aanval der Japansche vloot vooraf.
De Japansche troepen hebben van de
borlogs- en transportschepen aanzien
lijke versterkingen gekregen.
Tegelijkertijd met den Japanscben
aanval biji Kanton is een nieuw offensief
op Sian, in N.-W. China, geopend. Daar
(komen nog steeds groote boeveelheden
oorlogsmateriaal uit Rusland China bin
nen.
Sinds gisteravond woedt er in Kanton
een groote brand, welke gesticht is door
leden van Chineesche guerilla-benden.
STEUNREGELING VOOR KLEINE
ZELFSTANDIGEN.
In de afdeelingen van de Tweede Kal
mer, vestigde men opnieuw de aandacht
op de treurige omstandigheden, waar
onder de crisisslachtoffers uit de groep
der z.g. kleine zelfstandigen verkeeren.
Men achtte bet onbillijk, deze personen
langer als armlastigen te behandelen.
D'aarom vroeg men, of de minister er toe
wil medewerken, dat zijn ambtgenoot
van Sociale Zaken voor deze groep een
steunregeling treft. Men meende, dat
hiervoor te meer reden is, nu voor de
kleine boeren en tuinders een regeling is
getroffen, waarvoor uit het werkloos-
heidssubsidiefond3 wordt geput.
GROOTE AANKOOPEN VAN BUITEN-
LANDSCHE VLIEGTUIGEN.
Voor de Nederlandsche luchtmacht.
Naar gemeld wordt, voert de Neder
landsche regeering onderhandelingen met
verschillende buitenlandsche vliegtuigfa
brieken, om ten behoeve van de Neder
landsche luchtmacht een groot aantal
jacht- en jacht-bombardementsvliegtui
gen aan te koopen. De regeering is blijk
baar van oordeel, dat de Nederlandsche
industrie niet hij machte is, in de drin
gende behoefte aan een snelle uitbreiding
van het luchtwapen te voorzien, zoodat
tot het aanschaffen van buitenlandsche
ontwerpen en de mogelijkheid tot licence-
bou in Nederland, besloten is.
Er zijn besprekingen gaande o.a. met
de Duitsche Heinkel fabriek, de Britsche
Hawker fabriek en de Amerikaansche
vliegtuigfabrieken van De Seversky en
Vultee. Ook zou nog met een Italiaan-
sche fabriek worden onderhandeld.
MIDDELBURG.
De tentoonstelling in de Provinciale
Bibliotheek.
Ter eere van het bezoek van den Belgi
schen koning aan ons land heeft de Prov.
Bibliotheek een tentoonstelling ingericht
van boeken en plaatwerken over België.
Deze expositie herinnert aan de nauwe
i verwantschap tusschen Nederland en
België.
