Dagblad voor de Provincie Zeeland
Oudere typografen maken
plaats voor werkloozen.
imma.
EERSTE BLAD.
DE WILDE AUTOBUSSEN.
Buitenland.
DE JODENVERVOLGING IN
DUITSCHLAND.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Opbrengst Rijksmiddelen.
(I. G.)
ovember.
DONDERDAG 17 NOV. 1938
53e JAARGANG - No. 41
moeiDuri
Joodsch detachement
beschermt nazi's
in New-York
Het Prinselijk Gezin
in Polen.
Pieter van den
er.
es Steketee, 73 j.,
na Rijnhout. (I. 0.
ovember.
•ndertrouwd: Jan
jm. en Apolonia
Cornelia Stokman
3inke, 19 j. jd.
Kievit 30 j. jm, te
>omina van Iwaar-
cob Gornelis z. v.
in Maldegem en
dertrouwd: C. M.
J. Zuijdwegt 29
(I. G.)
■en: 5, Lena, d. v.
i. Kastelein. (N.B.)
erleden: 5, te Rot-
,ter, 39 j., ongeh.
(N.B.)
October,
ioren: Maria Cor-
tthijs van Haaften
vit; Anthonia Hu-
Dirk Duijnhouwer
1 Oudesluijs; Ka^
v. Izak Leendert
[tje Elizabeth van
s Marinus Pieter
eter Noordijke en
ruijnzeel, 39 j. en
ilia Hartog, 23 j.
(Th. G.)
Geboren: Willem
jriethuijzen en G.
es, z. v. M. Kaas-
Idriana, d.v. D1. de
egop, 71 j., echtg.
e.
laakeer, 22 j. te
Boogaard, 24 j.
(Th. G.)
Geboren: Anna
jermans en A. G.
Carina, d. v. G.
|en; Izabella Hen-
ïdhout en N. M.
v. P. M. Hage
jna Maria Elisa-
len en El. A. M.
Ibetb, d. v. A P.
[s. (Th. G.)
Jov. 1938.
en 415,5 M. 8.00-
111.00 KRO. 2.00—
8.15 Ber.). 10.00
10.45 Gram. 11.30
[Ber. 12.15 KRO-
B0 en 1.40 Gram.).
Jtje. 3.00 Voor de
|Ber., hierna: Bij-
idenarb. voor de
aonie-orkest en
lens het G.N.V.
weekoverz. 7.45
I, herh. SOS-Ber.
Iserie „Onderwijs
tijd". 9.30 Fluit-
Ber. ANP, act.
15 Gymnastiekles.
|l.30 Gram. 11.50
|.5 AVRO-Uitz.
Ber. 10.00 Mor-
i.). 10.30 Voor de
Jiano. 11.10 Deel.
soliste. Om ca.
-Amusements or-
|1.15 Gram. 2.00
van onze kin
piano. 3.00 Cur-
ca. 3.45 Ber.
jialfuur. 4.30 Oe-
ileidoscoop. 5.20
l>Iian-orkest. 6.30
le kinderen. 7.05
7.30 Eng. les.
Journaal. Meded.
llist. 9.05 Radio-
lVR0-V audeville-
l.koor. 11.00 Ber.
1 tot 12.00 Winia
jERBERICHT.
|nd van 17 Nov.:
tot Z. wind,
en nacht en den
blig tot betrok-
I weinig of geen
Iddag 3 u.:
JCD
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon II
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R, ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 00 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
ig 3 u.: 772.
etsers:
HET WETSONTWERP DOOR DE
TWEEDE KAMER MET 48 TEGEN 31
STEMMEN AANGENOMEN.
De Tweede Kamer heeft hedenmiddag
Gestemd over het wetsontwerp tot ver
klaring van het algemeen nut der ont
eigening van perceelen, erfdienstbaarhe
den en andere zakelijke rechten, noodig
voor en ten behoeve van het uitbreiden
van de bureelruimten der provinciale
griffie van Zeeland en van de gelegen
heid tot bewaring van archivalia in het
Rijksarchiefdepöt in Zeeland te Middel
burg.
Het wetsontwerp werd met 48 tegen
31 stemmen aangenomen.
De stemming was zeer gemengd.
WAS HET OPTREDEN VAN DEN
MINISTER TEGEN DE GEWILDE
DOOR HEM NI ET-GEWILDE
„WILDE" BUSSEN, TE „WILD"?
Gisteren heeft de heer Woudenberg
(N.S.B.) in de Tweede Kamer geïnter
pelleerd over de houding van Minister
Goseling tegenover de „wilde" auto
bussen.
De Minister trof het in zooverre, dat
de interpellant nu juist niet de aangewe
zen man was om ever een dergelijke
juridische kwestie te interpelleeren.
Verder profiteerde hij ook van* het feit,
dat biji de bespreking van deze-zaak ver
schillende kwesties door elkaar gehaald
werden.
Erkend werd van verschillende kanteD
dat de „wilde" bus-ondernemers het ge
zag tot een aanfluiting maakten, zoodal
ingrijpen noodzakelijk werd, maar tege
lijkertijd oordeelden sommige sprekers
dat het optreden van den minister wel
wat „wild" was geweest.
Dat de veroordeelende vonnissen van
den president van de rechtbank te Am
sterdam met politiedwang ten uitvoer
werden gelegd ontmoette weinig bezwaar.
Wel werd in twijfel getrokken of het van
verstandig beleid getuigde dat die poli-
tie-dwang ook werd uitgebreid tot die
exploitanten, die zijl het dan op een
zelfde traject geen veroordeelend von
nis te hunnen laste hadden. Meerdere
leden waren het er over eens, dat de
minister verstandiger had gedaan,
in deze dubieuze materie de uitspraak af
te wachten van den Hoogen Raad, welke
12 December kan worden tegemoet ge
zien.
Minister Goseling beriep zich, ter ver
dediging van zijn beleid, ten eerste op
het feit, dat er in de afgeloopen maanden
een viertal strafvonnissen zijn geveld.
Als voornaamste aanleiding tot zijn in
grijpen noemde de minister het „groote
aantal" vonnissen van den President van
de rechtbank te Amsterdam. Deze von
nissen mochten niet. onuitgevoerd blijlven,
om de eenvoudige reden, dat ten uitvoer
legging bij voorraad door dien president
bevolen was. De minister meent nu, dat
het onrechtvaardig zou zijn, de andere
dus door de Haagsche rechtbank vrij
gelaten exploitanten op een zelfde tra
ject ongemoeid te laten. Te meer, omdat
de regeering zich anders dan de pre
sident van de rechtbank van Den Haag
op het standpunt stelt, dat het R.A.P.
wèl verbindend is.
Breedvoerig is over deze kwestie ge
sproken.
Het merkwaardigste hierbij was wel,
dat het juist een man van de N.S.B. was,
die zoo sterk tegen het optreden van den
minister ageerde, en die zelfs een motie
voorstelde waarin het optreden van den
minister wordt afgekeurd.
De mannen van de N.S.B. zijn toch
voorstanders van een staatsbestel waarin
de leider en consorten als dictators Te-
geeren en waarin een „volksvertegen
woordiger" niet den moed moet hebben
een mond open te doen, anders dan om
de leiders toe te juichen.
De motie werd tenslotte verworpen
met 57 tegen 5 stemmen, die van de N.S.
B.-ers en den heer Zandt.
Hierbij moet in het oog gehouden wor
den dat meerdere leden aan een motie
geen behoefte gevoelden omdat zij reeds
duidelijk hun afkeuring hadden uitge
sproken.
Het wachten is nu op den rechter.
Z.M. Koning Leopold van België zal
Maandag 21 November a.s. te Amsterdam
arriveeren voor een officieel bezoek aan
Nederland.
AMERIKAANSCH PROTEST TE
BERLIJN.
De ambassade van de Veeenigde Sta
ten te Berlijn heeft een protestnota over
handigd wegens de schade, aan Ameri-
kaanseh eigendom toegebracht tijdens de
jongste ongeregeldheden.
De nota treedt niet in bijzonderheden,
doch de regeering van de Vereenigde Sta
ten behoudt zich het recht voor alle
maatregelen te nemen, welke noodig zijn
om de Amerikaansche belangen te ver
dedigen.
De verontwaardiging in Amerika
duurt voort.
Indien ooit een zaak de gemoederen van
een heel volk in al zijn geledingen tot het
diepst beroerd heeft, dan is het wel het
lot der Duitsche Joden.
Radio, pers, massa^-betoogingen, alles
dient thans om dit eene gevoel uit te spre
ken, dat allen bezielt.
In het geheele land, doch vooral in
New York, worden voortdurend betoogin
gen georganiseerd.
He New Yorksche dagbladen hebben ge
zamenlijk besloten er bij den president op
aan te dringen, dat „embargo wordt ge
legd op allen handel met Duitschland als
de' welsprekendste methode om uitdruk
king te geven aan de algemeene afsohuw
van de nationaal-socialistisohe wreed
heid".
Geheime bijeenkomst eischt hei
aftreden van Göbbels.
Buitenlandsche correspondenten te Ber
lijn hebben volgens de „Daily Telegraph"
Dinsdag per post een getypt memoran
dum ontvangen met het opschrift „een
noodzakelijke verklaring". Het stuk bevat
de notulen van een bijeenkomst van „ver
tegenwoordigers van alle klassen van de
maatschappij", o.w. functionarissen en
leden van de nationaal-socialistisohe par
tij, welke bijeenkomst Zondag te Berlijn is
gehouden, volgens het memorandum.
Er wordt in gezegd, dat deze bijeen
komst met algemeene stemmen een reeks
resoluties heeft aangenomen, waarin het
volgende wordt gezegd:
Fatsoenlijke menschen
gevoelen een diepe schaam
te over de jongste gebeur
tenissen in Duitschland.
Negentig percent van het
Duitsche volk heeft noch
aan de wandaden deelge
nomen noch ze goedgekeurd.
De burgemeester van New York heeft
bevolen, dat het politie-detachement, het-
i welk is aangewezen om het Duitsche con
sulaat te beschermen, geheel uit
Joden moet bestaan. Ditzelfde deta
chement zal ook de delegatie van voor
aanstaande nazi's beschermen, die bin
nenkort in New York komt.
ENGELAND STAAT GEEN KOLONIAAL
GEBIED AF.
In het Engelsche Lagerhuis heeft Mac
Donald bevestigd, dat de Britsohe regee
ring geen overdracht overweegt van eenig
onder Britsch bestuur staand gebied. Na
mens Chamberlain, die afwezig was, heeft
sir John Simon op een nadere vraag her
haald, dat de Britsohe regeering niet over
weegt gebieden ondèr Britsch bestuur over
te dragen.
Ook Frankrijk denkt niet aan
gebied safstand.
D'e Fransche minister-president Dala-
dier heeft het volgende communiqué ge
publiceerd:
De regeering heeft de campagne, welke
op het oogenblik met betrekking tot de
koloniale kwestie wordt gevoerd en welke
ten doel heeft de regeering te bewegen
haar standpunt inzake dit vraagstuk ken
baar te maken, niet verwacht. Reeds eeni-
ge weken geleden heeft zij bekend gemaakt
dat Frankrijk zich zou ver
zetten tegen ie deren aan
slag op zijn koloniale rijk
en dat het de integriteit
van zijn bezittingen, zoo
als deze na het eind van
den wereldoorlog werden
gevormd, zou handhaven.
De regeering heeft nimmer eenigen ge-
biedsafstand overwogen.
HET BRITSCH-ITALIAANSCH
ACCOORD VAN KRACHT.
Met een korte, doch indrukwekkende
plechtigheid heeft Woensdag de onder-
teekening plaats gehad van de verklaring
waarbij het Engelsoh-Italiaansche accoord
van kracht wordt.
Op de eerste pagina's der Italiaansche
bladen wordt op in het oog springende
wijze gewag gemaakt van het in werking
treden van de Italiaansoh-Britsche over
eenkomsten. In de perscommentaren ziet
men er een belangrijken stap in naar te
rugkeer tot klaarheid in de internationale
betrekkingen.
VERMOEDELIJK GEEN PROCES
TEGEN SCHUSCHNIGG.
Te Weenen heeft een officieel woord
voerder den correspondent van Reuter
medegedeeld, dat vermoedelijk geen pro
ces tegen oud-kanselier Sehuschnigg zal
worden gevoerd. Hij voegde hieraan toe,
dat tot hiertoe geen maatregelen zijn ge
nomen voor een dergelijk proces, de ge
ruchten, dat een jury reeds zou zijn ge
kozen, worden met kracht tegen gespro
ken; ook is geen aanklacht voorbereid,
noch is Sehuschnigg aan een verhoor on
derworpen.
Op een vraag wat er dan met Sehusch
nigg zou geschieden gaf de woordvoerder
als zijn persoonlijke meening te kennen,
dat de oud-kanselier vermoedelijk over
enkele maanden zal worden vrijgelaten.
Waarschijnlijk zal hem evenwel niet toe
gestaan worden Duitschland te verlaten.
In welingelichte kringen veronderstelt
men, dat deze beslissing te danken is aan
de interventie van de Italiaansche diplo
matie te Berlijn.
DE STRIJD VAN DE DUITSCHE
BELIJDENISKERK.
De richting Niemöller zal nauwelijks
meer tot ontplooiing van actie in
staat zijn.
Tegen de leden van de voorloopige lei
ding van de Duitsche Evangelische kerk
(Belijdeniskerk, richting Niemöller) is
een disciplinair optreden gevolgd met het
doel om te 'komen tot ontslag. Het salaris
is dadelijk ingehouden. De motiveering
van dien maatregel was eenigszins vaag,
maar men kan er toch uit opmaken, dat
de overheid aanstoot had genomen aan
bepaalde formuleeringen in circulaires,
waarmee tot het houden van bidstonden
werd opgeroepen en die werden be
schouwd als steken onder water of ach-
terbaksche aanvallen op bepaalde staats
lieden, of hun maatregelen.
Tot de gewraakte stukken van dien
aard behoort ook een gebed, dat aldus
was geformuleerd:
„Heere God, wij arme zondaars belij
den voor U de zonden van onze kerk,
van haar bestuur, van haar gemeenten
en haar herders. Wij1 hebben een valsch
evangelie maar al te zeer geduld. Wij
hebben niet zoo geleefd, dat de menschen
ons goede werk zagen en, U /kunnen
loven. Wij belijden voor U de zonde van
ons volk. Uw naam is in zijn midden
belasterd, Uw *woord bestreden, Uw
waarheid onderdrukt. Openbaar en hei
melijk is veel onrecht geschied. Het leven
is gekwetst of vernietigd, de echt gebro
ken, het eigendom geroofd en de eer van
de naasten aangetast.
Heere onze God, wij belijden voor U
Het Poolsche telegraafagentschap meldt
uit Warschau, dat Dinsdagavond Prins
Bernhard in gezelschap van zijn broer en
van den graaf van Mielzynski Wichlinski
per auto te Poznan is aangekomen. Na
een kort verblijf vertrok het gezelschap
naar Iwno, het landgoed van de graven
Mielzynski, om deel te nemen aan een
groote jacht, welke daar voor de volgen
de dagen georganiseerd is.
Gisteren is op Iwno Prinses Juliana met
Prinses Beatrix aangekomen.
deze zonden van ons en van ons volk,
vergeef ons en verzoen ons met Uw
straf."
Indien de door suspensie getroffen pre
dikanten zullen worden ontslagen, het
geen is te voorzien, zal deze afdeeling
van de kerk (belijdeniskerk, richting
Niemöller) nauwelijks meer in staat zijn
eenige actie te ontplooien, meent de N.
R. Gt.
CHINEEZEN ZOUDEN KANTON
BEDREIGEN.
Van Ghineesche zijde wordt gemeld,
dat de Japanneezen, die Kanton verde
digen, teruggeworpen zjj-n tot de stad
zelf. In de buitenwijken van Kanton zou
fel worden gestreden.
BIJZONDER INVOERRECHT OP
BENZINE.
Verlenging met vijf jaar aangenomen.
De Tweede Kamer heeft gister de ver
lenging van het bijzonder invoerrecht op
benzine met vijf jaren, tot 1 Januari 1944,
zonder hoofdelijke stemming aangenomen,
met aanteekening, dat de N. S. B. er te
gen was. De opbrengst van. dit recht is
meer dan f32 millioen per jaar.
ZIJDELINGSCHE DWANG OM IN
DUITSCHLAND TE GAAN WERKEN?
Kamerleden pleiten voor eerbiediging
van religieuze en politieke bezwaren.
Uit het voorloopig verslag van de
Rijksbegrooting voor Sociale Zaken blijkt,
dat verscheidene leden der Tweede Ka
mer er bezwaar tegen hebben, dat van
overheidswege propaganda wordt ge
maakt om in Duitschland te gaan wer
ken. Nog meer bezwaar hadden zij tegen
den zijdelingschen dwang, die te dien ein
de op werkloazen wordt uitgeoefend. Zij
drongen er op aan, religieuze en poli
tieke bezwaren te eerbiedigen en in elk
geval gehuwde arbeiders niet tot het
aannemen van wer'k in het buitenland
te verplichten.
Men drong er van verschillende zijden
bij de Regeering krachtig op aan al het
mogelijke te doen om te bevorderen, dat
alle in Duitschland werkende Nederland-
sche arbeiders zonder vertraging gelden
naar Nederland kunnen overmaken.
OVERZICHT VAN DE INGEVOLGE
DE INVALIDITEITSWET EN DE
OUDERDOMSWET 1919 TOEGESTANE
RENTEN.
Op 1 October 1938 werden 40.546 we-
duwemrenten en 14.347 weezenrenten
krachtens de invaliditeitswet genoten,
terwijl op genoemden datum krachtens
art. 373 dier wet 121.866 personen in het
genot waren van een als vrucht hunner
verzekering verkregen ouderdomsrente
van drie gulden per week.
Voorts genoten 59.137 personen een
invaliditeitsrente, als bedoeld in art. 71
dier wet.
Krachtens art. 24 der Ouderdomswet
19119 waren op vorengenoemden datum
111.607 personen in het genot van een
als vrucht hunner verzekering verkregen
ouderdomsrente van drie gulden per
week.
ELFDUIZEND GULDEN VOOR HET
ROODE KRUIS
„Tien milde gevers-plan" geslaagd.
Het hoofdbestuur van het Ned. Roode
Kruis kan met voldoening en erkente
lijkheid mededeelen, dat het „tien milde
geversplan" geslaagd is. Precies op den
laatsten dag van den gestelden termijn
meldde zich de tiende schenker van
f 1000 aan. Thans is krachtens dit plan
binnen enkele weken tijds een bedrag van
f 11.000 voor den roode kruis-arbeid bijl-
eengebracht. Het hoofdbestuur brengt
openlijk dank jegens de gevers voor dit
prachtig bewijs van offervaardigheid.
Binnenland.
Het Prinselijk gezin in Polen.
Nederland en de Joodsche vluchtelingen.
De opbrengst der Rijksmiddelen.
De Tweede Kamer over de wilde autobus
bussen.
Onteigening hotel de Abdij door de Twee
de Kamer aangenomen
Buitenland.
D'e Jodenvervolging in Duitschland.
De kerkstrijd in Duitschland.
Driehonderd man met vervroegd
pensioen.
Het plan tot bestrijding der werkloos
heid onder typografen door vervroegde
pensioneering van oudere arbeiders is,
naar het „Volksblad" verneemt, in
eersten aanleg een succes geworden.
Het is gebleken, dat in het bedrijf 450
typografen werken in den leeftijd van 60
tot 65 jaar. Daaronder zijn er natuurlijk,
die nog op zoo hooge gezinslasten zit
ten, dat zij eenige vermindering van in
komsten niet kunnen dragen. Dezen vra
gen uiteraard geen vervroegde pensio
neering aan.
De gelegenheid tot aanmelding moest
betrekkelijk kort worden gesteld, omdat
de organisaties de geheele zaak graag
vlot willen afwerken om spoedig tot re
sultaten te kunnen komen. Vandaar, dat
de 60- tot 65-jarigen slechts gedurende
één week gelegenheid tot het aanvragen
der vervroegde pensioneering hebben ge
had. In deze wéék hebben 250 typogra
fen medegedeeld, dat zjj op de gepubli
ceerde voorwaarden het vak willen ver
laten. Buitendien zijn nog eenige tiental
len brieven binnengekomen van men
schen, die nadere inlichtingen over dé
tails verlangden, voor zij hun beslissing
die voor ieder persoonljk toch van
groot belang is konden nemen. De
verwachting is, dat nog wel een vijftigtal
aanmeldingen zal binnenkomen, voordat
het plan in werking is getreden. Het
aantal voor weiklooze typografen open-
komende plaatsen zou daardoor tot drie
honderd oploopen, De 250, die zich reeds
aanmeldden, zjjn verdeeld over 150 par
troons.
Nu een voorloopig overzicht verkregen
is van den omvang, die het plan in de
praktjjk zal krijgen, zullen dezer dagen
de besprekingen met het departement
van Sociale Zaken over de medewerking
der regeering geopend worden.
De organisaties hebben goede hoop,
dat de voorbereidingen in December ge
reed zullen komen en het plan dus in het
begin van bet volgend jaar in werking
zal kunnen treden.
Wanneer overeenstemming met de re
geering over de medewerking der over
heid zal zijn verkregen, komt de plaat
sing der nieuwe krachten op de vrijko
mende plaatsen aan de orde. Het is die
bedoeling, dat deze plaatsing geheel over
eenkomstig de bestaande gewoonten door
sollicitatie bij, den werkgever zal geschie
den, waarbij zooveel mogelijk er naar ge
streefd zal worden, dat d'e vrijgekomen
plaatsen bezet zullen worden door werk
loozen, die in dezelfde gemeente wonen.
Het plan heeft niet alleen onder de
60- tot 65-jarigen, maar ook onder de
overige typografen de grootste belang
stelling gewékt.
In tien maanden f9 millioen boven de
raming en f6 millioen boven 1937.
De Rijksmiddelen brachten in October
op f36.140.473 tegen f34.173.827 in Oc
tober 1937.
In de eerste tien maanden van 1938
bedroegen de ontvangsten f366.697.118
in totaal (v.j. f 360.920.287) bij een ra
ming als 10/12 van f 357.685.500.
De rechten op den invoer
kwamen 1,8 millioen boven de raming.
De Omzetbelasting bleef ruim
6 ton beneden de raming. Over de eerste
tien maanden bracht deze belasting ruim
f 2V2 millioen gulden meer op ,dan de ra
ming voor diezelfde periode.
De accijnzen hebben de opbrengsten
over de eerste tien maanden van 1937
overtroffen, ,die op suiker zelfs met
f 1,8 millioen en die op tabak met ruim
f 1,5 millioen.
De accijns op zout en w ij n waren
lager dan in 1937.
Ofschoon nog twee maanden van het
belastingjaar voor ons liggen, heeft het
zuiver bedag der kohieren Directe
Belastingen de raming over het
geheele jaar 1938 reeds bijna bereikt.
Het verschil tusschen de opbrengst der