Onderwijs.
Uitvoering Landarbeiderswet.
Gemengd Nieuws
Rechtszaken
Radioprogramma.
punten beteekent. Alleen dhr J. Bun
schoten te Zonnemaire slaagde er in de
overwinning te behalen, terwijl de heeren
J. M. Kloet, I. A. Catsman, M. v. d.
Klooster, J. Prosiman, De Wilde en
Priem, allen te Brouwershaven en C
Smalheer te Zonnemaire het tot remise
brachten. Het was een mooie avond.
Te Zieriksee werd in het „Huis van
Nassau" de strijd aangebonden tegen 14
deelnemers. De heer v. Dixhoorn speelde
in een snel tempo, met het resultaat,
dat reeds na 2 uur spelens alle partijen
beslecht waren. De uitslag luidde hier:
8 gewonnen, 4 remise en 2 verloren. Do
heeren R. de Waal en R. Brandenburg
wisten hun partij te winnen, terwijl de
heeren I. Hage, J. Dogger, L. J, Schults
en L. J. Roggeband remise maakten. De
simultaanspeler behaalde alzooo ruim 70
pet der te behalen punten met een ge
middelden speeltijd van 8V2 minuut per
partij, 't welk in Brouwershaven circa 10
minuten bedroeg.
Zaterdagmiddag had onder leiding
van den beer J. A. van Dixhoorn te Zie
riksee een bespreking plaats met de be
sturen der damclubs Zieriksee, Brou
wershaven en Nieurwerkerk, alwaar de
mogelijkheden tot aansluiting bij den
Zeeuwschen Dambond nader onder
oogen werden gezien. Na uit/voeige be
spreking verklaarden de afgevaardigden
der betrokken vereenigingen zich in
principe vóór aansluiting bij den Zeeuw-
scthen Dambond, met dien verstande, dat
dezer dagen in de betrokken vereenigin
gen een en ander zal worden bekrach
tigd.
Bruinisse. Vrijdagavond werd de
jaarvergadering gehouden van den Ring
Zieriksee en Omstreken" van de Jon-
gel. Vereen, op G.G. in de Geref. Kerk.
De voorz., K. B. bij de Vaate van Nieu-
werkerk, sprak een openingswoord over
„De jongeling en zijn idealen" en „Pau-
lus en zijn idealen".
Hlet ringbezoek in de afgeloopen cam
pagne vertoonde eenige inzinking.
De penningmeester sloot zijn rekening
af met een batig slot van ruim f 5.
Twee referaten werden geleverd, n.l.
„De centrale plaats der Heilige Schrift
in bet Vereenigingsleven", door C. Vosse
van Scharendijke en „Loterij en specu
latie" door M. J. bij de Vaate van Nieu-
werkerk.
Dhr W. v. d. Berg van Bruinisse gaf
in zijn slotwoord een beeld van de J.V.
voorheen en thans, om tenslotte te be
sluiten iruet bet Schriftwoord: „Gij zij't
Mijne getuigen".
VERLAGING LEERLINGENSCH AAL
VOOR DE LAGERE SCHOLEN.
Vergadering te Middelburg:.
Zaterdagmiddag had in de groote zaal
van St. Joris te Middelburg, uitgaande
van 't plaatselijk comité Middelburg van
de Samenwerkende Onderwijzers-organi
saties, een openbare vergadering plaats
als propaganda voor verlaging der
leerlingenschaal.
Uit alle deelen van Zeeland waren be
langstellenden naar de hoofdstad geko
men.
De voorzitter der vergadering, de heer
W. Spinnaay, hoofdbestuurslid van het
N.O.G., wonende te Middelburg, sprak in
zijn openingswoord zijn groote voldoe
ning'uit over de groote opkomst.
In het bijzonder heette spr. welkom
de heer Oudendijk, wethouder van Mid
delburg, en de heeren Edelman en Rorije,
wethouders van Vlissingen, alsmede ver
schillende raadsleden en leden van
schoolbesturen, ouderoommissies enz.
Spr. zeide, dat het wellicht een tikje ver
velend wordt, weer naar dit onderwerp
te moeten luisteren, vooral omdat men
nog niet veel verder is dan verleden
jaar. Men kan van de regeering geen
initiatief in deze verwachten. Spr. hoopt
dat het uit de volksvertegenwoordiging
zal komen.
De werkloosheid.
Over de werkloosheid als gevolg van
de te hooge leerlingenschaal sprak de
heer A. P. Jungcurt, secretaris van de
Unie van Chr. Onderwijzers, uit Den
Haag.
Spr. zeide, dat het hier om een belang
rijke zaak gaat. Men heeft tot nu toe
geen direct succes met zijn actie gehad,
maar wel is er groote belangstelling ook
buiten de onderwijzerskringen voor de
kwestie gewekt. Er zijn op het oogenblik
adhaesiehetuigingen van 300 gemeenten,
van 1300 besturen van bijzondere scho
len en van bonderden ouderco>mimissies.
Het adres van de hoogleeraren bewijst
dat men daar ook de zaak begrijpt.
De jeugdwerkloosheid heeft nergens
zulk een omvang ais bij bet onderwijs.
Van 1931 tot 1937 is bet aantal onder
wijzeressen en onderwijzers met ongeveer
7000 verminderd, terwijl bet aantal leer
lingen constant is gebleven. Het aantal
per klasse is dus zeer toegenomen en
1234 pet., der klassen tellen meer dan
50 leerlingen.
Dit alles zou nog erger zijn als men
geen ruimte liet voor het instituut van
kweekelingen met acte. De inspecteurs
zeggen, dat die de engelen der school
zijn. Zijl zelve 'zullen eerder zeggen, dat
zij de mannen zijn, die de klappen krij
gen. Het zijn geen kweekelingen, die in
opleiding zijn, doch mensoben met volle
dige bevoegdheid.
Je 1700 kweekelingen met acte betalen
olijk samen 5 millioen belasting aan
'r, p;*k en dit klopt niet met de Ghris-
v moraal, dat bet arbeidsloon Diet
&g worden gekort. Spr. wijst er op, dat
er voor 4 plaatsen bij bet Chr .Onderwijs
Achterstand In betalingen niet
verontrustend.
Ten aanzien van de uitvoering der
Landarbeiderswet merkt de Minister van
Financiën in de M. v. A. Begrooting Fi
nanciën op:
De moeilijkbeden, welke zich in ver
schillende gemeenten ten aanzien van de
betaling van renten en annuïteiten voor
doen, hebtben den minister doen besluiten
een afzonderlijk onderzoek in te stellen
naar den in de betaling ontstanen ach
terstand. Het resultaat van deze enquête
is betrekkelijk meegevallen. De teruggang
in de betalingen is niet bepaald belang
rijk gebleken, en het bedrag, dat de land
arbeiders in hun betalingen ten achter
zijn, is voor de gemeentefinanciën niet
verontrustend. Hiertegenover staat, dat
de moeilijkheden zich over 't gebeele land
voordoen en dat de uitvoering der wet
daarvan belemmering ondervindt.
Op grond van de resultaten van het
onderzoek is de Regeering tot de overtui
ging gekomen, dat het gewenscht is de
ernstige moeilijkheden te ondervangen.
Het ligt niet in de bedoeling opnieuw
over te gaan tot verlaging van de rente
der uit 's rijks kas verstrekte voorschot
ten. De tegenwoordige rentevoet van 3 pet
is voor deze voorschotten zeker niet te
hoog. Een verdere verlaging van de rente
zou trouwens ondoeltreffend werken. Een
maatregel is in voorbereiding, welke de
gelegenheid biedt daar hulp te verlee-
nen, waar aan een dergelijken steun het
meest behoefte bestaat.
in den Wieringermeerpolder niet minder
dan 1900 sollicitanten waren.
Daarbij! komt nu, dat de regeering de
opleidingsmachine maar laat doordraai
en en bijl de 7000 ledig loopende onder
wijzers er ieder jaar weer 2000 bijkomen.
Dit is altijd dwaas geweest, maar nu in
het bijzonder. De regeering heeft de mo-
reele plicht iets te doen voor hen, die
ziji zonder noodzaak heeft laten opleiden.
Spr. meent, dat 4300 zelfstandig voor
de klasse staande kweekelingen met acte
4300 aanklachten tegen de regeering zijn.
De organisaties zijn nog niet aan het
einde van hun latijn en zoo noodig ko
men zij1 volgend jaar weer terug en zullen
dan een volksbeweging voor de kwestie
ontketenen.
(In het verslag van de rede van dezen
vrijgestelde van een Christelijke onder
wijzersorganisatie schrapten wij ver
schillende o.i. ongepaste persoonlijke
verwijten aan het aidres van den Minister
van Onderwijs, K. en W.)
De paedagogische zijde.
Na de pauze was het woord aan den
heer J. P. W. van der Sluys, voorzitter
van den Bond van Nederl. Onderwijzers.
Spr. stelt niet veel belang m de cijifers
van een begrooting, want dat is toch
maar een kunst van cijfers groepeeren.
Ondanks alles verklaarde de president
der Nederlandsche bank, dat Nederland
toch een rijk land is.
Waar een wil is, is een weg.
Als men een klasse van 60 leerlingen
heeft is het aantal leesbeurten voor ieder
de helft van het getal als het een klasse
van 30 is. Het is bij1 60 leerlingen niet
mogelijk na te gaan of allen wel mede-
lezen en de les volgen. Dit kan wel bij 30.
Als spr. het werken van de Leidsohe
flesoh in een klasse behandelt, weet hij
dit zoo te doen, dat de gebeele klasse
er in meeleeft, doch bij een klasse van
60 leerlingen kan hij dit nimmer berei
ken. Men moet in een groote klasse an
ders optreden en dan is men geen „fijine
meester" meer.
Spr. weet niet wie de schuld is van de
crisis, maar zeker zijin de kinderen het
niet. Men moet begrijpen, dat men de
kinderen niet alleen moet leeren, doch
ook opvoeden en vooral hen ook arbeids
vreugde geven.
In een normale klasse kan men de
zwakke leerlingen helpen, maar niet in
een klasse van 50 tot 60. Men kan zich
niet met de kinderen afzonderlijk be
moeien.
De Minister van onderwijs moet aan
zijn collega van financiën maar eens
vragen uit te rekenen, wat de leerlingen
die onnoodig blijven zitten aan de ge
meenschap kosten. Dat is wellicht de
helft van hetgeen noodig zou zijn om aan
te stellen de krachten, 'die men noodig
zou moeten aanstellen.
Spr. toonde met cijfers aan, dat vele
onderwijzers worden afgekeurd wegens
physieke ongeschiktheid, maar zij staan
tot dan toch maar voor een klasse van
60 kinderen. Ook komen er door de groo
te klassen veel meer zieke onderwijzers
en daarvan zijin de 'kinderen weer het
slachtoffer.
Een school moet bet 'huisgezin als
voorbeeld nemen, maar zij wordt nu al
meer en meer een kazerne. De rijksin
specteurs denken er even zoo over als de
organisaties. Ook de leden van de volks
vertegenwoordiging deuken er zoo over
en dan moeten toch de millioenen te vin
den zijin.
Men heeft mooie wegen aangelegd, de
Zuiderzee ten deele droog gelegd, om 'er
weer aan vele landgenooten een bestaan
te geven; de productie der Limburgsche
mijnen is verdubbeld en spr. wij'st er
daarom op dat er in de jeugd nog veel
grootere schatten schuilen, die men tot
de grootst mogelijke productie moet op
voeren.
Hierna stelde de voorzitter de volgen
de motie voor:
De vergadering, belegd door de Sa
menwerkende Onderwijzers-Organisaties
op Zaterdag 12 November te Middelburg;
Gehoord de uiteenzettingen der ver
schillende sprekers;
Gelet op het feit, dat geheel het on
derwijs verbetering der tegenwoordige
leerlingenschaal hoogst noodzakelijk
acht
Wijzende op de instemming met dit
streven betuigd door honderden Gemeen
te- en Schoolbesturen, Oudercommissies,
Hoogleeraren, Rectoren van Gymnasia
en Lycea, Directeuren van Hoogere Bur
gerscholen en andere leidende personen
en organisaties;
In aanmerking nemende, dat duizen
den jongo krachten biervoor beschikbaar
zijn, doch thans in een positie verkee-
ren, die strijdt met ieder begrip van so
ciale rechtvaardigheid;
Diep teleurgesteld dat van Regeerings-
wege geen maatregelen zijn genomen tot
effectieve bestrijding van het kwaad der
groote klassen en de jeugdwerkloosheid
onder de onderwijzers;
Doet een dringend beroep op Regee-
ring en Volksvertegenwoordiging om met
ingang van 1 Januari 1939 de leerlingen
schaal te verbeteren;
En besluit deze motie ter kennis te
brengen van den Raad van Ministers,
de leden van de Eerste en Tweede Ka
mer der Staten-Generaal en de Pers.
Door opstaan verklaarden zich alle
aanwezigen voor de motie.
Zware brand in meubelfa
briek. Het houtbewerkingsbedrijf en
de fabriek van winkel-installaties en
kerkmeubelen der firma Wagemans te
Roggel bij Roermond is door onbekende
oorzaak door het vuur grootendeels ver
nield.
De werklieden waren Zaterdag tegen
eenen vertrokken zonder dat iemand iets
had waargenomen. Omstreeks half acht
is door het uitslaan van vlammen in de
afdeeling voor bewerkte meubelen het
vuur ontdekt. Over een oppervlakte van
meer dan 400 vierkante meter ontstond
een onhoudbare vuurzee, welke gevaar
opleverde voor de aangrenzende wonin
gen.
Massa's water hebben de spuiten op
het laaiende gebouw geworpen.
De beitsinrichting en de afwerkingsaf-
deelingen gingen geheel in vlammen op.
Door flink nat houden konden de aan
grenzende woningen gespaard blijven.
Veel machinerieën werden door het
vuur aangetast. D'e schade wordt geschat
óp ongeveer 20.000 a 30.000 gulden.
Onder auto geraakt en op
slag gedood. Te Rotterdam is de 15-
jarige T., die zich op zijn fiets liet mee
trekken door een auto van de firma de
wed. J. van Nelle, komen te vallen. Hij
schoof daarbij juist onder den wagen,
zoodat hij de wielen over het lichaam
kreeg. D'e jongen moet op slag zijn ge
dood.
Arbeider gedood. Vrijdagoch
tend is de 34-jarige grondwerker H.,
werkzaam bij bet graafwerk voor den
tunnel van de AVRO-studio te Hilver
sum door het instorten van een deel van
dein wand ernstig gewond. Hij kreeg een
verbrijzeld been en inwendige kneuzin
gen en is naar de r.Jk. ziekenverpleging
aldaar vervoerd, waar hij des middags i,s
overleden.
De onbewaakte overweg.
Twee dooden. Zaterdagavond1 is een
auto, waarin gezeten waren de heer Cre-
mex, directeur van de Zuivelfabriek te
Veenwouden en zijn echtgenoote, op een
onbewaakten overweg bij Veenwouden
door een losse locomotief aangereden en
meegesleurd. De twee inzittenden wer
den zeer ernstig gewond. Tijdens het ver
voer naar het Diaconessenhuis te Leeu
warden is mevrouw Cremer overleden.
Haar echtgenoot bezweek even later in
het ziekenhuis.
Auto tegen boerenwagen
gebotst. Twee geestelijken ern
stig gewond. Op den rijksstraatweg
's Hetrtogenbosch-Grave is Zaterdagmiddag
onder Schayck een ernstig verkeersonge
luk gebeurd. Omstreeks half vier passeer
de daar een auto, waarin twee geeste
lijken zaten, een boerenwagen. Hoewel
deze geheel rechts van den weg reed,
botste de auto er in volle vaart tegen
op. De auto sloeg over den kop en kwam
in een droge sloot terecht. De geeste
lijken werden eruit geslingerd en bleven
hevig bloedend op den weg liggen. Ook
de voerman, van II. uit Schayck, werd
tegen den weg geworpen en met lichte
verwondingen opgenomen.
De beide geestelijken werden naar het
Groote ziékengasthuis in den Bosch over
gebracht. Hun toestand was zorgwek
kend.
Radiotoestel gestolen. Tij
dens de afwezigheid van de bewoners,
de gebrs V., is Woensdag j.l. op klaar
lichten dag uit hun woning te Amstel
veen een nieuw radio-toestel, ter waar
de van f210 gestolen.
In verband biermede zijn in hun wo
ningen te Amsterdam gearresteerd de
gebr. B. en naar het politiebureau te
Amstelveen gebracht.
Roodvonk in het kamp
Waalsdorp. In het barakkenkamp van
het kamp Waalsdorp is bij het regiment
grenadiers roodvonk uitgebroken. De ge
vallen zijn niet van ernstigen aard.
Een late geboorte-aangifte.
Te Zuidbroek is dezer dagen een geboor
te-aangifte gedaan van een jongen man
van23 jaar. De vader had bjj de ge
boorte van zijn kind verzuimd aangifte
te doen bij den. burgerlijken stand. Dit
verzuim kwam. aan het licht, toen de
jongeman, die inmiddels 23 jaar was ge
worden, in het huwelijk wilde treden,
waarbij bij een geboorte-acte moest over
leggen. Deze acte kon echter niet eerder
worden afgegeven, vóór er aangifte van
de geboorte was gedaan en zoo deed
zich het merkwaardig geval voor dat een
„kind" van 23 jaar werd aangegeven.
1 Brand bij Misset te Doe-
t i n c h e m. Zondagmorgen is brand
uitgebroken in de gebouwen van de uit
geversmaatschappij G. Misset te Doetin-
chem.
Dank zij het actieve optreden der
brandweer slaagde men er in, de hevige
vuurzee te beperken tot de magazijnaf-
deeling en het teekenleslokaal. D'e admi-
nistratie-afdeeling 'kreeg groote water
schade.
Na ongeveer twee uur was men den
brand welke vermoedelijk is ontstaan
door kortsluiting, volledig meester.
Verzekering dekt de aanzienlijke scha
de. Het bedrijf zal normalen voortgang
kunnen vinden.
Vandalen in een gezond
heidskolonie. Met het oog op de
beëindiging van het seizoen is Donderdag
j.l. het personeel van de Israëlitische ge-
zondheidskolonie, wier gebouwen bij het
Liesbosch onder Etten gelegen zijn, ver
trokken. Al spoedig bleek, dat onge-
wenschte gasten zich toegang hadden
verschaft tot de gebouwen en er een ware
verwoesting hadden aangericht.
Kisten en kasten waren opengebroken
en de inhoud daarvan over den grond
verspreid. Vaste waschtafels waren stuk
geslagen, deuren en tusschenwanden in
getrapt, de vernielzucht ging zelfs zoo
ver, dat de closets van hun voetstukken
werden afgeslagen en verbrijzeld.
D'e looden pijpen van de waterleiding
zijn afgerukt en meegenomen. In totaal is
voor een waarde van ca. f 700 vernield.
D'e marechaussee uit Etten heeft direct
een onderzoek ingesteld. De gestolen goe
deren werden achterhaald, verborgen on
der bladeren in het Liesbosch, terwijl de
daders, een zekere van R, en een zekere
M. uit Princenhage, te Etten zijn inge
sloten. De eerstgenoemde is geen onbo-
kende der politie.
Kantongerecht te Middelburg.
De Kantonrechter ta Middelburg heeft
veroordeeld wegens:
Overtreding van de Motor- en Rijwiel-
wet en (of) het Motor- en Rijwielregle
ment, en andere verkeerswetten oif ver
ordeningen: P. J. te Vlissingen: f3 b. of
3 d.h.; A. A. J. M. te ICruiningen: f10
b. s. 5 dJi.; P. S. te Kruiningen: f7.50
b. 8. 5 d.h.; J. O. te Arnemuiden: f3
b. of 3 d.h.; L. D. te St. Laurens: 2 m.
f2 b. of 2 d.h. voor iedere boete; J. R.
te Serooskerke: f0.50 b. of 1 d.h.; J.
B. te Vlissingen: f2 b. of 2 d.h.; A. J. W.
de R., te Middelburg: f2.50 b. of 2 d'.h.;
P. H. te Hoedefcenskerke: f0.50 b. of
1 d.h.; H. W. te Hoedekenskerke: f3 b.
en f0.50 b. of 1 d.h. voor iedere boete;
P. M. v. W. te Goes: f 1 b. of 1 week
tuchtsch.; G. K. te Koudekerks: f3 b.
en f0.50 b. of 1 d.h. voor iedere boete;
L. L. te Middelburg: f2 b. of 2 d.h.; M.
J. de B. te Wissenkerke: f2 b. of 2 d.h.
Een trekdier op den openbaren weg
onbeheerd laten staan: A. J. M. te Dom
burg: f2.50 b. of 2 d.h.
Overtreding Loterijwet: A. M. v. d. W.
te O. en W. Socburg: f3 b. of 3 d.h.,
met verbeurdverklaring van de in beslag
genomen stukken en doos.
Overtreding Arbeidswet: U. F. A., te
Middelburg: 12 maal fO.60 of 1 d.h.
voor iedere boete.
Als schipper een vaartuig doen varen
door een Rij'kskanaal zonder dat het
vaartuig van de voorgeschreven verlich
ting voorzien is: A. J. J. v. d. P. te
Ierseke: f4 b. of 2 d.h.; J. v. d. B„ te
Ierseke: f2 b. of 2 d.h.
Handelen in strijd met het Reglement
op de wegen en voetpaden: J. B. v. d.
W. te Heinkenszand: f3 b. of 3 d.h.
Van een in beweging zijnde tramtrein
springen: A. v. d. W. te O. en W. Soe-
burg: 15 b. of 5 d.h.
Overtreding ventverbod: T. P. te Lei
den: fl b. of 1 d.h.; J. P. te Leiden:
f2 b. of 2 d.h.; A. L. te Bergen op
Zoom: f3 b. of 2 d.h.
In de haven van Kortgene de schroef
van een schip in beweging stellen anders
dan. om aan of van den wal te komen:
G. V. te Sliedrecht gedomiciliëerd: f5 b.
of 5 d.h.
Dinsdag 15 Nov. 1938.
HILVERSUM I. 1875 en 415.5 M.
KRO-Uitz, 4.00—5.10 HIRO.
8.009.15 Gram. Om 8.15 Ber. 10.00
Gram. 11.30 Relig. causerie. 12.00 Ber.
12.15 KRO-Melod. en solist. 1.00 Gram.
1.20 Verv. conc. 2.003.00 Voor de
vrouw 3.05 Modecursus. 4.00 Ber., gram.
405 Causerie „Oorlog of vrede". 5.10
KHO-orkest. 5.45 Gelukw. 6.05 Vervolg
concert. 7.00 Ber. 7.15 Causerie „De
ontwikkeling der Kath. arbeidersbew. in
Ned." 7.35 Sportpr. 8.00 Ber. ANP;
meded. 8.15 KRO-Symphonie-orkest en
solist. 9.009.20 Interview. 10.05 Gram
10.10 Bela Kiss en zijn Hongaarsch or
kest. 10.30 Ber. ANP. 10.40 KRO-Boys,
solist en gram. 11.3012.00 Gram.
HILVERSUM II. 301.5 M. AVRO-Uitz.
8.00 Gram. Om ca. 8.15 Ber 10.00
Morgenw 10.15 Gew. muz. (gram.). 10.30
Voor de vrouw. 10.35 Ensemble Jetty
Cantor. 11.00 Huish. wenken. 11.30 Ver
volg conc. 12.15 Ber., hierna: D'e Twil-
light Serenaders. 1.00 Omroeporkest.
2.00 AVRO-Amusementsorkest (opn.). 2.45
Knipcursus. 3.45 Disco-Variété. 4.30
Kinderkoorzang. 5.00 Voor de kinderen.
5.30 Omroeporkest en gTam. 7.00 Voor
de kinderen. 7.05 Viool met piano. 7.30
Eng. les. 8.00 Ber. ANP. Radiojournaal.
Meded. 8.30 D'e Bonte Dinsdagavondtr.
10.00 Radiotooneel. 10.20 Bridge-les. 11.00
Ber. ANP., Schaakn. 11201200 Cause
rie „Twintig jaar dansmuziek en nog
wat"
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
Verwachting tot den avond van 15 Nov.:
Meest matige Z.-W. tot W. wind,
zwaar tot half bewolkt, later wellicht
weer toenemende bewolking, weinig of
geen regen, iets kouder.
Na 15 Nov. 1938 wordt bet nachtvorst-
bericht niet meer uitgezonden.
Stand van hedenmiddag 3 u.:
Stand van Zaterdagmorgen 10 u.: 766.
Licht op voor fietsers:
Dinsdag 4 u. 45 min.
De Jodenvervolging in Duitschland. Op den achtergrond de Synagoge in de
Fasanenstrasza te Berlijn, welke tijdens de anti-Joodsche demonstraties in brand
werd gestoken.
