eerste blad.
~d vlcks
Va-tro-nol
Dagblad voor de Provincie Zeeland
ma.
Dr Colijn verdedigt het
regeeringsbeleid.
Buitenland.
DE WOESTE NAZIWRAAK
OP DUITSCHE JODEN.
Verpachtingen
fto.
VRIJDAG 11 NOV. 1938
53e JAARGANG - No. 36
Schandelijke vernieling van
joodsch bezit.
)n steen los
anirig bloot,
m doosje te
es met zijn
maakte bet
i in. Er was
idelijke let
uur 8-7-99.
rechts, vijf
rbluft. Wat
en gedachte
lisschien op
Ld, Jonkers,
d. Harst en
f, Bouwl., v.
►an en bees-
ele.
Lw- en Wei-
ijnck.
ip.
i, Blaupot.
Klompenfa-
Vbonhuis, v.
|38.
15.5 M. Alg.
8.15 Ber.
userie 12.00
Gram. 1.20
-3.00 Gram.
i. 4.15 KRO-
Gram. 6.00
Verv. con-
lartcauserie.
ANP. 8.15
rkest en so-
aan Neerl.
10.40 Lajos
►rkest. 11.00
8.00 VARA.
I.00 AVRO.
'.00 VARA.
ARA.
Gram. Om
L0.20 Gram
II.30 Orgel
5 Ber. 12.45
mentsorkest
LSt (gr.opn.)
ig van clen
O-orkest en
10 Voor de
O De Ram-
б.50 Orgel.
>t democi.a-
7.35 Gau-
wij'?" 8.00
„Film als
9.00 Voor
met muz.
10.30 Ber.
ioolduoiten.
1.55—12.00
IRICHT.
n 11 Nov.:
it Z. rich-
of betrok-
r, kans op
en morgen
nig veran-
3 u.:
13
is
TO
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goei
Postrekening 444SR Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
DirecteurHoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
L.: 769.
Echtscheiding, lijkverbranding, Zondags
wet. De tariefsherziening. Het plan-West
hof. De grondslag van het Kabinet.
Het algemeen debat over de Staats-
begrooting heeft dit jaar een buiten
gewoon snel verloop.
Nadat gisteren, de derde dag van het
debat, nog de heeren Bierema, Drees,
Vos en Van Houten het woord hadden
gevoerd, konden reeds de Ministers be
ginnen met de sprekers te beantwoorden.
De minister-president D r H. C o 1 ij n,
begon als gewoonlijk met enkele losse
punten te behandelen.
Over T s j e c h o - S1 o w a k ij e zal hij
niet spreken, en ook niet over de poli
tiek van één onzer naburen.
De regeering behoort niet in beoor
deeling te treden over de gedragingen
van een andere regeering.
Over de vruchten der devaluatie
zal spr. ook niet spreken. Wat de slech
te boeken in de openbare leesza-
1 e n betreft, moet de heer Kersten de
feiten, die hem bekend zijn, mededeelen
aan den minister van Onderwijs.
Wat de toepassing van C.A.O.
op bouwwerken van Defensie
betreft, merkt spr. op, dat Defensie heeft
gehandeld, zooals Financiën en Water
staat al jaren deden; het kabinet heeft
geen aanleiding gevonden ten aanzien
van Defensie van de gevolgde gedragslijn
af te wijken.
Spr. ontkent, dat hij bij de verkiezin
gen in 1937 de opleving van dat jaar
toegeschreven heeft aan het beleid van
het kabinet. Dergelijke beweringen heeft
spr. nooit gedaan.
Als wordt aangetoond, dat er meer
arbeidscontractanten zijn dan
de aard van het werk meebrengt, dan
zal de regeering de zaak gaarne bezien.
Maar dan moet men met concrete voor
beelden komen.
Wat het ambtenarenverbod betreft, de
overheid moet op haar ambte
naren kunnen rekenen onder alle
omstandigheden. Het is thans zoo, dat
bijna iedere ambtenaar met de defensie
in aanraking kan komen. Moet 'n telegraaf-
beambte, die 'n militair telegram weigert
door te geven, de waterstaatsambtenaar,
die aan de inundatie niet meewerkt, de
ambtenaar, die niet aan de economische
voorbereiding wil meewerken, gehand
haafd worden? De overheid moet er zeker
van zijn, dat haar bevelen in alle om
standigheden naar behooren worden ver
vuld. Wat „Kerk en Vrede" betreft, voor
aanstaande personen uit die vereeniging
hebben zelf geconstateerd, dat^ nu de
geheele overheidsdienst met defensie in
aanraking kan komen, het lidmaatschap
van die vereeniging onvereenigbaar is
met den overheidsdienst.
De vereeniging heeft zich bovendien
zonder voorbehoud aangesloten bij een
internationale anti-militaristische organi
satie, welke onder anarchistische leiding
staat.
Spr. laat zich geen ooren aannaaien,
dat de Nationale Jeugdstorm, waarvan
de heer Van Geelkerken leider is, met
de N.S.B. niets zou hebben uit te staan.
De regeering onderschrijft hetgeen te
gen het anti-semitisme is gesproken. Alle
Nederlandsche burgers hebben dezelfde
rechten. Elk legaal Nederlandsch kabinet
zal er voor zorgen, dat die rechten wor
den gehandhaafd..
Het is niet zoo eenvoudig de anti-semi-
tische persuitingen te bestrijden.
Er is geklaagd over den inhoud
van de Troonrede. Die klacht is
onbegrijpelijk.
De Echtscheidingswet heeft
het departement van Justitie verlaten.
Aan herziening van de Be
graaf w e t wordt de laatste hand ge
legd. 6
De regeering meent, dat er waarschijn
lijk niet aan een nieuwe Zondagswet
te ontkomen is, maar zij wil nog eens
aanzien, wat er in de verschillende dee
len des lands van de oude Zondagswet
Is te maken. Een wetsvoorstel is dit jaar
dan ook niet te verwachten.
Het leidend beginsel der Nederlandsche
uitenlandsche politiek zij het
onderhouden van goede betrekkingen met
alle mogendheden. Ten opzichte van den
olkenbond blijft de regeering van
oordeel, dat een internationale rechts
organisatie in het belang van goede vol-
enrechtelijke betrekkingen wenschelijk
blijft. Voor de naties blijft de collectieve
veiligheid een begeerenswaardig doel,
natuurlijk alleen als zij metterdaad te
verwezenlijken is.
Tot zoolang echter moet aan de de
fensie aandacht worden besteed, waar
bij intusschen de grenzen van het nor
male niet overschreden moeten worden.
Het economisch-sociaal be
leid van de regeering heeft in de Kamer
instemming gevonden, Spr. erkent, dat
een gezonde volkshuishouding een voor
waarde is voor een gezonde staatshuis
houding. Men moet echter voor oogen
houden, dat een verkeerd geleide staats
huishouding de volkshuishouding kan
ontwrichten.
De heer Teulings zegt, dat de aanpas
singspolitiek niet tot een sluitend budget
heeft geleid.
Maar de pomp-politiek der Vereenigde
Staten evenmin. De opvolging der raad
gevingen der s.d.a.p. zou ons nog verder
van huis hebben gebracht.
De heer Alberda heeft gezegd, dat spr.
den weg van de protectie is op
gedrongen. Spr. heeft er niets tegen: de
macht der feiten heeft hem, ofschoon
overtuigd vrijhandelaar, dien weg opge
drongen. Als de trap van mijn huis in
brand staat, aldus spr., dan aarzel ik
niet mij langs de gootpijp naar beneden
te laten zakken.
D'aar liggen gevaren, de Regeering
weet het. Zij zal dan ook selectief te
werk gaan.
Verlaging van productie
kosten in den land
bouw zal niet door loonsverlaging wor
den nagestreefd. Deskundige voorlich
ting zal dit doel moeten dienen.
Het plan-Westhoff is door
sommigen aangezien als een doktersre
cept, dat geslikt wordt, zooals het is
voorgeschreven. De Regeering echter be
schouwt het als een basis.
Ofschoon spr. ieder een oogenblik van
plezier gunt, moet hij toch tegenspreken,
dat de Regeering de koopkrachttheorie
en de aanzwengelingspolitiek heeft aan
vaard. Daarin heeft spr. nog even wei
nig geloof als vroeger.
Het plan-Westhoff zal zonder dralen
onderzocht moeten worden, met name
wat betreft zijn invloed op de agrarische
productie. Men zal natuurlijk allereerst
het oog moeten richten op de uitbreiding
van de productie der artikelen, die wij te
weinig produceren. Verdere details kan
spr. nog niet mededeelen, daar de plan
nen nog niet ver genoeg zijn uitgewerkt.
De vraag van den heer Schouten om
het budget-recht van de
Staten-Generaal ten op
zichte van het Werkfonds
volledig in te schakelen,
moet spr. ontkennend beant
woorden. Het is onmogelijk de Ka
mers de begrooting van een 700-tal wer
ken voor te leggen. Het zo<u dan ook con
sequent zijn de werkverschaffingsobjec
ten, waarvan er 7291 in de afgeloopen
jaren zijn goedgekeurd, bij de Kamer
aanhangig te maken. Dan zou er weinig
van terecht komen.
Wel is de regeering bereid het regee-
ringspian, dat uit het plan-Westhoff zal
voortkomen, en het plan tot bestrijding
van de jeugdwerkloosheid aan de Ka
mer mede te deelen, alvorens die olan-
nen in werking zullen treden.
Wat de leerlingen schaal be
treft, deze is in het kabinet lang en
breed besproken. De conclusie was, dat
voor verlaging van die schaal geen geld
beschikbaar is.
Er zijn zoo veel groepen die om steun
uit de staatskas roepen. We krijgen zoo
langzamerhand een volk, waarvan er
geen man meer is die niet op krukken
loopt. Wat kan, zal worden gedaan.
Er is echter een absolute grens, die
spr. niet uit het oog zal verliezen. Dit
naar aanleiding van de desiderata over
de werklooze intellectueelen en de ouden
van dagen.
D'e minister van Onderwijs zal mede
deelen of er iets te bereiken is door ver
laging der salarissen van onderwijzers
van 18 tot 22 jaar. Wel kan spr. thans
zeggen, dat er van die leeftijdsgroep maar
67 onderwijzers zijn
De beperking van de onder
wijzers opleiding is reeds zoo
ver doorgevoerd, dat in 1938 de productie
de behoefte al niet meer dekte. Hierbij
heeft men echter te rekenen met de ge
vormde stock.
Sommigen hebben nog steeds geen
goed begrip van hetgeen Christelijke
politiek in ons volk beteekent. De op
merkingen van de verschillende sprekers
wijzen daarop.
Als men homogeniteit bedeelt als ho
mogeniteit bij voorbaat, dan bestaat er
geen homogeniteit. Een overeenstem
ming van meening op alle punten moet,
waar meer personen samenwerken,
voortkomen uit rustige bespreking. Be
slissend is de vraag, of men het na be-
Wanneer Uw hoofd verstopt Is, doe
slechts een paar druppels Vicks Va-tro-nol
In de neusgaten.
Direct als U het gebruikt, voelt U als het
ware de tintelende geneeskracht die zich
snel door de neuskanalen verspreidt. Het
belemmerende slijm wordt verwijderd, de
zwelling der slijmvliezen vermindert en het
schoonhouden der neusholte wordt erdoor
bevorderd. U haalt weer frisch en aange
naam adem.
Voorkom óók vela verkoudhedenl
Maar dat is niet alles. U kunt vele ver
koudheden geheel voorkomen, wanneer U
Va-tro-nol bij het eerste waarschuwende
niezen gebruikt 1 Het is speciaal gemaakt
voor de "gevaarzóne" in den neus, waar de
verkoudheden ontstaan. Tijdig gebruikt,
helpt Va-tro-nol de natuur bij het afweren
van infecties, zoodat daardoor menige
dreigende verkoudheid in de kiem wordt
DE BONDGENOOT VAN VICKS VAPOKUB
Prijs per flacon 0.90.
spreking eens wordt en af de wetsont
werpen de instemming hebben van het
kabinet. Weliswaar vordert het overleg
meer tijd dan weleer, maar dit komt van
de ingewikkeldheid der vraagstukken.
Maar wat zou dat nu eigenlijk? Er zijn
vier mogelijkheden voor een kabinet: een
kabinet als dit, een kabinet als dit met
leden uit de linkerzijde, een van den heer
Albarda en de partij, die hij begeert, en
een zakenkabinet. Wat die derde moge
lijkheid betreft, dit is geen mogelijkheid
van het heden. Zij was dat niet in 1933,
niet in 1935, niet in 1937, waarom zou
den we er dan nu over spreken?
Het standpunt van den heer Kersten
betreffende de godsdienstvrij-
h e i d is niet dat van het kabinet. Als
de heer Kersten de vrijheid van gods
dienst niet wil, dan trekke hij onder die
leus het land in om voor Grondwets
wijziging op dit punt te ijveren. Zijner
zijds wil spr. over de godsdienstvrijheid
niet in debat treden. Daar denkt hij niet
aan.
Intrekking van de K. B. van
1816 en 1852 is overbodig, daar
de Nederlandsch Hervorm
de Kerk volkomen vrij is zich
te organiseeren zooals
zij wil,
Over den grondslag van bet
kabinet heeft het spr. verwonderd
de heeren Albarda en D'e Marchant et
d'Ansembourg samen te vinden. Hun bei
der therapie gaat echter weer uiteen als
Noord- en Zuidpool. Noch in de demo
cratie, noch in den autorjtairen regee-
ringsvorm zoekt de regeering het heil.
De godsdienst oefent op het staatkun
dige leven een heerschenden invloed. Het
zou juist in dezen tijd tot vertwijfeling
voeren het geloof in de genade Gods los
te laten. Het is aller taak mede te werken
aan de volbrenging van den Raad Gods
op deze aarde.
Vandaag is Minister de Wilde aan het
woord.
VOOR MILLIOENEN VERNIELD EN
VERBRAND.
De Joden-vervolging in Duitschland
heeft gisteren zoo geweldigen omvang
aangenomen, dat rijksminister Goebbels
zich genoodzaakt zag een proclamatie uit
te vaardigen, waarin aan de geheele be
volking de eisch wordt gesteld, dat on
middellijk van alle verdere demonstraties
en acties tegen de Joden wordt afge
zien
Ondanks dit verbod der rijksregeering
werden de betoogingen, de woeste ver
nieling van Joodsche warenhuizen, win
kels en huizen, en de plunderingen in
Joodsche koffiehuizen, zonder dat de po
litie tusschenbeide kwam, om bet bevel
van den minister te doen eerbiedigen,
voortgezet.
Men krijgt hieruit wel een veTh effen
den indruk van de orde en discipline in
Duitschland. Het lijkt meer op een orde-
looze, tuchtelooze bende.
De proclamatie van Goebbels luidde:
„De gerechtvaardigde en begrijpelijke
verontwaardiging van het Duitsohe volk
oven den laffen Joodsohen sluipmoord
op een Duitsch diplomaat te Parijs heeft
zich in den afgeloopen nacht op groote
schaal geuit. In talrijke steden en dorpen
zijn daden van vergelding tegen Jood
sche gebouwen en zaken gepleegd.
Aan de geheele bevol
king wordt thans de stren
ge eisch gesteld, dat van
alle verdere demonstra
ties en acties tegen de Jo
den onmiddellijk wordt af
gezien.
Het definitieve ant
woord op den Joodsohen
aanslag te Parijs zal den
Joden gegeven worden
langs den weg van wetge
ving en verordenin g."
Deze oekase heeft de woede der jaren
lang met Jodenhaat opgezweepte nazis
niet kunnen bedwingen. De plunderingen
werden voortgezet. Langs den Kurfuer-
stendamlm en de aangrenzende straten
trokken groepen van vier tot vijf kwa
jongens, gewapend met houten hamers
en ijzeren staven. Zijl voltooiden de plun
dering der Joodsche winkels onder het
-geroep van „Jiuda verrecke" en „dood
aan de joden".
Ook de Joodsche koffiehuizen zijn ge
plunderd. Synagoges zijn in brand ge
stoken.
Bijl het vallen van den avond namen de
woeste betoogingen nog in hevigheid toe.
Er speelden zich tooneelen af, zooals
men ze te Berlijn nimmer gezien heeft.
Heele troepen nazis drongen de huizen
binnen en vernielden er alle ramen.
In de Markgrafenstrasse, in het cen
trum van Berlijn, hebben in burger ge-
kleede nationaal-sooialisten de meest uit-
eenloopende voorwerpen uit de vensters
van Joodsche firma's op straat gewor
pen.
De aangerichte schade wordt op mil-
lioenen R.M. geraamd.
Men beschikt thans over bijzonderhe
den omtrent de branden in de Berlijnsche
synagogen. Troepen jongelieden hebben
zich naar de verschillende Joodsche be
dehuizen begeven, waar zij de banken en
het houtwerk langs de muren met ben
zine begoten, waarna zij den boel in
Ibnand staken.
Verder wordt nog gemeld, dat de sy
nagogen te Potsdam, Leipzig, Keulen,
Konstamz, Frankrort a. M„ Stettin, Kre-
feld, Düsseldorf, Essen, Brandenburg,
fiOottbus Ebersiwalde en Ladsberg in brand
izijln gestoken.
Uit tal van steden wordt gemeld, dat
de inventaris van Joodsche winkels op
straat is gesleept en daar in brand ge
stoken.
Om 4 uur vertoonde de Friedrich-
strasse te Berlijln, waar vele eenvoudige
Joodsche winkels zijn, een treurig beeld.
Een vertegenwoordiger van de „Un.
Press", die zich in die straat bevond,
kon zich slechts met moeite een weg ba
nen door de menigte, die voor de winkels
stond, waar schreeuwers bezig waren het
meubilair en de koopwaren aan splinters
te slaan. De persman volgde eenige poli
tieagenten op den voet en constateerde,
dat deze niet interveni
eerden. Dergelijk geboefte wordt in
Duitschland niet naar gevangenis of
concentratiekamp gezonden. Deze zijn
blijkbaar bestemd voor ds Niemöller c.s.
In de Berlijnsche Jodenwijk zag de U.
P.-oorrespondent groepen nazis met bijl-
len de ijzer eb. rolluiken vernielen en in
de straten vuren ontsteken, die gevoed
werden met de Hebreeuwscbe heilige
boeken en ritueele tapijten, die uit de sy
nagogen op straat werden geslingerd.
De persman trad een kleine synagoge
op een tweede verdieping gelegen binnen
en zag, hoe daar letterlijk alles vernield
was.
In het deftige Westen van Berlijn zijn
de ruiten van honderden Joodsche win
kels volkomen vergruizeld. De Kurfur-
istendamm ziet er uit, alsof ach een
luchtaanval of een groote ontploffing
had voorgedaan.
Te Berlijln zijn negen van
de elf synagogen aan de
antisemietische actie ten
offer gevallen.
In een gesprek met een buitenland-
schen journalist voorspelde een bruin-
hemd voor vandaag nog ergere dingen.
Hij zeide, dat deze actie tegen de Joden
voorbereid is. „De autoriteiten weten het
natuurlijk niet, en wij dragen, zooals
vanzelf spreekt, niet de bruine uniform,
wanneer wij op Joden-vernieling uit
gaan."
In sommige straten in het Westen zijn
zelfs meubelen en piano's uit de etalages
gehaald en op straat geworpen.
„United Press" constateerde dat twee
en een half uur nadat Goebbels zijn or
ders had gegeven, om de anti-joodsche
demonstraties te staken, de nazis nog
onverdroten voortgingen winkels en der-
zelver inhoud te vernielen.
Aan niemand werd toegestaan, foto's
te maken van de vernielingen. Vertegen
woordigers van Londensche bladen, die
dat toch deden, werden gearresteerd,
doch later in vrijheid gesteld.
Politieke kringen toonen zich zeer ge
reserveerd. Men wacht thans op de wet
ten en verordeningen, die Goebbels in
zijn oproep heeft aangekondigd.
Een ambtenaar van het ministerie van
propaganda heeft de pers medegedeeld:
„Het is juist, dat het ministerie van
propaganda de verantwoordelijkheid
voor de gebeurtenissen op zich genomen
heeft. Het aantal joden, die voor hun
eigen veiligheid in hechtenis genomen
zijn, is niet bekend; het zal echter ge
publiceerd worden. De politie is bij de
spontane betoogingen tegen de Joodsche
winkels niet tusschenbeide gekomen."
De excessen elders.
Uit alle deelen van Duitschland komen
gelijkluidende berichten over anti-jood
sche gewelddaden, brandende synagogen,
stukgeslagen winkelruiten en winkelin
richtingen, gewelddadigheden tegen per
sonen, die ervan verdacht worden, met
Joden te sympathiseeren.
De geheele Joodsohe handel in
Duitschland is lamgelegd.
Het is nauwelijks te verwachten, dat
de assurantiemaatschappijien de aange
richte schade zullen vergoeden. In de
juristen-kringen te Ber-
1 ijl ia wordt aangenomen,
dat de assulrantiemaat-
schappijen de sohade niet
zullen behoeven te beta
len, daar deze te w ij! ten is
aan „force ma jeu r". De schade
zelf wordt op vele millioenen mark ge
schat.
Naar Reuter uit Neurenberg meldt, is
daar op groote schaal geplunderd. Bruin-
hemlden drongen verschillende woningen
van Joden binnen, waar zij' de ruiten en
de meubelen kort en klein sloegen en de
tapijten en gordijnen stuksneden. De be
woners werden mishandeld.
Te München zijn óók verwoestingen
aangericht, in verscheidene „arische za
ken", die voor Joodsche winkels werden
aangezien.
Te Frankfurt a. d. Maan zijn de ruiten
van alle Joodsohe winkels ingeslagen,
drie synagogen in brand gestoken, een
Joodsch hotel verwoest. Ook in particu
liere buizen en in een Joodsch restau
rant werden groote verwoestingen aan
gericht.
Uit Aken en andere steden in het Rijn
land komen berichten over soortgelijke
excessen binnen.
Joden moeten München verlaten.
Alle Joden te München hebben zich
vóór gisteravond zes uur bij de politie-
bureaux moeten aanmelden en er de
sleutels moeten afgeven van hun wonin
gen en garages.
Hun wordt 48 uur tijd gegeven ,om
'München te verlaten. Deze 48 uur zijln
op 10 November des middags om vier
uur ingegaan.
Vele Joden hebben hun woningen en
hotelkamers moeten verlaten.
Er zijn tot nu toe 500 personen, allen
Joden, zoowel mannen als vrouwen, ge
arresteerd.
Ook arrestaties te Weenen.
Alle synagogen, één slechts uitgezon
derd, zijn verwoest in het centrum van
Weenen. Naar verluidt is in al ulo ver
nielde Joodsche gebedshuizen met be
hulp van brandbommen te werk gegaan.
Tweel Joodsche gebedshuizen zijn een
voudig opgeblazen.
De arrestaties van Joden duren voort.
Alle mannelijke Joden beneden zestig
jaar die men ontmoet op straat, in trams
en zelfs in de woningen, die door de
politie, welke door S.S.-lieden wordt bij
gestaan, doorzocht worden, worden in
arrest gesteld.
Er zijln geen officieele getaEen uitge
geven omtrent het aantal arrestaties, bet
wordt echter op minstens 10.000 ge
raamd.
