Dagblad voor de Provincie Zeeland
De verkiezingen in
Amerika.
Wederverkoopers vrapen
leveranciers
om conrantenreclame.
EERSTE BLAD.
Het algemeen debat over
de Rijksbegrooting.
Buitenland.
De strijd in China.
Belangrijkste Nieuws.
DONDERDAG 10 NOV. 1938
53e JAARGANG - No. 35
Verdeelingsplan
Palestina opgegeven.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
.Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J, F A N O V, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZU1DËMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
BELANGRIJKE REDEVOERINGEN
VAN DE HEEREN
SCHOUTEN EN DE GEER.
'De algemeene beschouwingen over de
Rijksbegrooting zijn gisteren voortgezet
met een rede van den heer De Visser
(Comm.), die de regeering o.a. verweet de
colfectieve veiligheid te hebben aangetast
door de sanctieverpliohtingen te ontken
nen.
De heer Joekes (V. D. vroeg zioh af
waarin nu het positief-Christelijk karak
ter van dit Kabinet uitkomt. Tegelijkertijd
echter keerde hij1 zich tegen de handha
ving van de Zondagswet en het stand
punt der Regeering inzake den beroeps
arbeid der gehuwde vrouw. Spr. vestig
de de aandacht op de noodzakelijkheid
van de bestrijding der jeugdwerk-
loos h e i d.
Aangedrongen werd op verlaging van
de leerlingenschaal.
De begrooting voor 1939 achtte Spr.
naar de eischen van een verantwoord be
leid opgezet. Het manifest der
negen mannen is z. i. onjuist.
Tot zijn verbazing vond spr. onder dit
manifest den naam van den Presi
dent der Nederlandsche
Bank. D'eze naaste adviseur der regee
ring heeft een andere taak dan zich in
dergelijke verontrustende manifesten tot
het publiek te wenden. D'e meening der
negen mannen, dat ons volk in al zijn ge
ledingen op te grooten voet leeft, is een
miskenning van de moeilijkheden van zeer
veel werkers.
Het moment van den dag was de rede
van den heer SchO'uten (A. R.), die
zich vooral op financieel terrein bewoog.
Spr. wees er op, dat de maatregelen tot
werkverruiming een heel wat
reëeler karakter dragen, dan vroegere
plannen.
Toch rijzen er vragen. Is de waarde de
zer plannen wel zoo groot, als sommigen
meenen? De heteekenis, welke sommigen
eraan toekennen, is te mooi om waar te
zijn. Men zal bij' de uitvoering moeten on
derscheiden in productieve en andere ob
jecten. De uitbreiding van bouwland is te
verdedigen, doch niet de uitbreiding van
de oppervlakte weiland, welke al te groot
is. Er is juist productiebeperking van vee
en zuivel. Als de regeering haar crisis
maatregelen op dit gebied niet wil intrek
ken, heeft dan de uitbreiding der produc
tie van het weiland wel zin?
De overschatting van het
plan-Westhoff wordt in de hand
gewerkt door de regeering, die spreekt
van de tewerkstelling van 90.000100.000
mensehen. De ervaring met de uitbrei
ding der werkverschaffing met 50 pet.
leert wel anders. Het zou beter zijn ge
weest niet zulke groote getallen te noemen
Wie zich daarop mocht beroepen, moet
spr. waarschuwen: de uitgestelde hoop
krenkt het hart".
De mededeelingen der regeering over de
bestrijding van de jeugdwerkloosheid zul
len later nog in behandeling komen. Spr.
vraagt de regeering of de plannen aan
gaande de jeugdwerkloosheid niet eerder
zullen worden uitgevoerd, dan wanneer
de Kamers er hun oordeel over zullen ge
geven hebben. De Kamers dienen haar
budgetrecht volledig te behouden.
De financieele toestand
is in de Millioenennota goed uiteen gezet
en is niet somberder geteekend dan hij is.
Wij hebben de grootst moge-
1 ij k e soberheid te betrachten bij
het aanbevelen van nieuwe uitgaven. Er
leven in Spr.'s groep wenschen, welke
echter met het oog op den financieelen
toestand niet naar voren worden gebracht.
Eerst het gat dichten, moest
eigenlijk ons aller leuszijn
Een sluitend budget is niet de hoogste
wijsheid, maar maakt wel deel uit van de
norm, waarnaar regeering en Staten-Ge-
neraal zullen moeten handelen.
Er is op ditpuntverschil
tusschen roomsch-katho-
j i eken spr. zegt niet d e roomsch-
katholieken 'en de anti-revo
lutionairen. Het heeft geen zin.
dit verschil te verdoezelen. I n h e t
ondenkbare geval, dat de
regeering op dit punt het
standpunt van bedoelde
roomsch-katholieken zou
Kaan innemen, zou Spr.'s
fractie de regeering niet
meer kunnen steunen.
Spr. meent, dat krachtiger gestreefd
moet worden naar beperking van de uit
gaven.
De taak der bezuiniging heeft moeilijke
kanten. Ziji is niet populair. Men bestrijdt
haar met een beroep op de koopkracht van
het volk. Dit beroep doet vreemd aan, om
dat het alleen wordt gedaan ten opzichte
van bepaalde bezuinigingen. De conver
sies der staatsschuld hebben de koop
kracht ernstig geschaad. Maar er is nooit
een beroep op dit gevolg gedaan door de
tegenstanders der bezuiniging. Bovendien
snijdt het mes steeds aan twee kanten:
als er niet bezuinigd wordt, moet er meer
belasting worden geheven, dusde
koopkracht van andere groepen worden
verminderd. Een beroep op koopkracht
gaat alleen op, als men de tekorten, ont
staan door het nalaten van bezuiniging,
ongedekt laat. Doch daarvoor is spr. niet
te vinden.
De bezuiniging moet krachtig warden
aangepakt. De beantwoording door de re
geering van spr.'s vragen zal van zeer
groote beteekenis zijn voor de houding van
de A. R. fractie jegens de belastingplan
nen der regeering. Voor deze plannen zal
die fractie eerst te vinden zijn als naast
de verhanging der inkomsten een daling
der uitgaven komt te staan.
In z ij. n algemeene politiek
'blijft sprekers fractie het Kabinet steu
nen. Over hetgeen voor de Zondagsrust
wordt gedaan, is zij niet tevreden. Daar
over zal bij de begrooting van Binnen-
landsohe Zaken worden gesproken.
Over de kabinetsformatie zal spreker
niet meer twisten. D'e positief-christelijke
grondslag geeft aan de politici een be
paalde visie op de staatkundige verschijn
selen. Het is God, Die ook in de grootste
moeilijkheden de wereld schraagt. Het
geloof in Zijn leiding moet richtsnoer zijn
Daarom moeten alle feiten in dit, licht
worden beschouwd.
Het geloof in de souvereiniteit van
God moet in het bewegelijke leven van
eiken dag de noodige vastheid brengen.
D'e heer De Geer (C. H.) merkt op,
dat in dit tijdsgewricht over tal van
vraagstukken in het geheele volk eender
wordt gedacht, terwijl ook de geestelijke
achtergrond aan velen duidelijk wordt.
Dit kan het Kabinet sterken bij- de ver
vulling van zijn taak.
Spr. uit den wensch, dat de regeering
de kwesties van de echtscheiding
en van deZondags- en Begraaf-
w e t spoedig zal oplossen. De Zon
dagswet wordt al te fragmentarisch
toegepast. Het kabinet kome spoedig tot
het inzicht, dat het de waarheid in de
wetgeving kan dienen en tegelijk het zede
lijke en geestelijke volksbelang. De B e_-
graafwet leidt tot allerlei vreemde
toestanden. Er is in deze materie veel
schijn, veel struisvogelpolitiek en niet al
te veel oprechtheid. Het wordt meer dan
tijd dat er een regeling komt.
"Wat de crematie betreft, de wei
nig bewonderenswaardige actie van vrij
denkers heeft dit instituut hier in een
licht geplaatst, dat het elders niet heeft.
Spr. gevoelt niets voor lijkverbranding,
doch deelt het voorgaande mede om een
juiste beoordeeling mogelijk te maken.
Wat de werkloosheid sp o li-
t i e k betreft, het sympathieke plan-West
hoff is wel wat sober aangekondigd. Het
schijnt, dat dit plan wel niet zoo gauw
zal worden ingevoerd.
Spr. deelt niet de critiek van den heer
Schouten over de productie-uitbreiding
tegelijk met de productiebeperking. Het
eene betreft het heden, het andere de toe
komst.
Er bestaat bij sommigen een misver
stand over de strekking van de aangeno
men wijziging van de Tariefmachtigings
wet. Wij krijgen hierdoor een mogelijk
heid, die in andere landen reeds lang
bestaat. Over de delegatie zelf was al in
1934 beslist.
Spr. meent niet, dat de minister van
financiën den toestand te zwart heeft ge
schilderd.
Niet het tekort van een enkel jaar, maar
de cumuleerende tekorten over twee con
junctuurperioden heen maken den toe
stand zoo ernstig. Het recept, te teren op
de opbrengsten van morgen, is ons nood
lottig geworden. Men doet verkeerd, door
een tegenstelling te scheppen tusschen de
eischen van een gezond financieel beheer
en het belang van de volkshuishouding.
Omtrent de belastingplannen
houdt spr. zich het oordeel voor. Op een
punt is spr. het niet eens met de regee
ring: waar deze namelijk zegt, dat de to
tale opbrengst der belastingen en dus de
belastingdruk niet is gestegen. Maar de
zelfde druk op een lager volksinkomen
beteekent een veel hongeren druk.
Wat het onderwijs betreft, als er
iets te verwezenlijken valt met het denk
beeld van den heer Deckers inzake verla
ging van de aanvangssalarissen, dan zal
spr. daar gaarne aan medewerken.
Het anti-semietisme is een
ontstellend verwordingsverschijnsel, dat
ook hier doordringt.
In een rede van den heeT Mussert zeide
spr., dat het Nederlandsche volk voor
ging voor het internationale Jodendom.
Dit is het anti-semietisme in optima for
ma. De Nederlandsche Joden behooren
tot ons volk. Zij zijn steeds goede Neder
landers geweest. Op 't eind der 18de eeuw
waren zij Oranjeklanten. De klassen-
s t r ij d is overwonnen door de kracht
van het Christendom. Moge ook deras-
s e n s t r ij d door de kracht van het
Christendom worden overwonnen, ook in
de gelederen der N. S. B.
D'e heer Teulings (R. K.) juicht toe
dat het kabinet ook de saneering van het
budget heeft ter hand genomen.
Hij' staat na lezing van de Memorie van
Antwoord dichter bij de Regeering, dan
hij aanvankelijk meende.
De gegevens over de bezittingen van den
staat zijn blijkbaar niet te geven. Maar
zou het niet mogelijk zijn productieve en
onproductieve uitgaven te splitsen? Dit
zou reeds veel inzicht geven in de actieve
zijde van de balans.
Een manifest als dat der negen
mannen (dat intusschen niet eens aan
de Kamer is gezonden) zou het orediet
van den staat kunnen ondermijnen. Spr.
acht het een merkwaardige figuur, dat
Mr Trip, die de aangewezen adviseur der
regeering is in tal van aangelegenheden,
het adres mede heeft onderteekend. Heeft
hij bij zijn herbenoeming voor eenige
maanden dit inzicht aan de regeering me-
degedeeld?
Onze financieele positie is nooit werke
lijk in gevaar geweest. D'e stijging van de
staatsschuld is uit de omstandigheden
verklaarbaar. D'at zij zorgen baart, be
grijpt spr. Hij deelt die zorgen.
Wijze bezuinigingen moeten worden
aanvaard. Het is echter eenzijdig daarbij
alleen de budgetaire positie in bet oog te
houden. Indien bet fo.v. ter bevordering
van onzen export nuttig zou zijn twintig
beroepsconsuls aan te stellen, dan zou het
verkeerde bezuiniging zijn dit na te laten.
De tegemoetkomingen op belastingge
bied maken het spr gemakkelijker met de
belastingplannen der regeering mee te
gaan.
Sprekers bedoeling is niet de teugels
van bet budget los te laten, doch op bet
primaire karakter van de volks'huis-
houding den nadruk te leggen.
Volgens de laatste gegevens was de
stand gisteravond:
Huis van Afgevaardigden:
Gekozen Vorige
samenstelling
258 330
165 90
2 8
5
2
10
Democraten
Republikeinen
PrO'gressieven
Labour
On'afh. rep.
Twijfelachtigen
Senaat:
Gekozen
Vorige
samenstelling
Democraten
67
76
Republikeinen
23
16
Progressieven
1
1
Farmer Labour
2
2
Onafh. resp.
1
1
Twijfelachtigen
2
Deze uitslagen laten een achteruitgang
van de Democratische partijl zien verge
leken bij de vorige verkiezingen. De Re
publikeinen hebben zoowel in het Huis
van Afgevaardigden en de Senaat als bij
de gouverneursverkiezingen gewonnen.
De Democratische meerderheid is ech
ter gehandhaafd.
Voor den post van gouverneur zijh
17 Republikeinen en 15 Democraten ge
kozen. De Democraten hebben 11 posten
verloren, de Republikeinen twaalf ge
wonnen. Er zijn thans in totaal 30 Demo
cratische en 18 Republikeinsche gouver
neurs.
De Republikeinen verklaren, dat hun
stoutste verwachtingen zijin overtroffen.
De Beurs in New York juicht eveneens.
Vele aandeelen gingen snel de hoogte in,
toen de uitslagen bekend werden.
De grootste belangstelling ging ditmaal
uit naar de landbouwdistricten, waar de
strijd vooral be'heerscht werd door de
kwestie van de prijzen der landbouw
producten, ontevreden als de landbou
wers waren over de lage prijzen, die hun
voortbrengselen behaalden, welke onte
vredenheid zich keerde tegen de politiek
der democraten en van Roosevelt.
Thans is gebleken dat de democraten
hun voornaamste verliezen te boeken
hebben juist in de landbouwdistricten.
De New Deal heeft meer terrein verlo
ren dan men verwachtte.
Een groote Amerikaansclie bier
brouwerij beeft dit jaar baar cou
rantenreclame met 50 uitgebreid,
terwijl zij minder van andere re
clamemiddelen gebruik maakte^
Het verzoek van de wederverkoo-
pers der William Simon Brewery
om meer courantenreclame voor het
merk, heeft o.a. tot dit besluit bij
gedragen.
Van grooten Invloed moet ook
hot voorbeeld zijn geweest, dat
enkele groote adverteerders de
laatste jaren hebben gegeven. Deze
hadden n.L de prominente plaats,
die zij ln hun branche Innamen,
verloren tengevolge van allerlei
experimenten met nieuwe reclame
middelen. Zoo gauw mogelijk zijn
deze bedrijven echter teruggekeerd
tot het beproefde en primaire re
clamemiddel: courantenreclame. (j
Het resultaat is een persoonlijke slag
voor Roosevelt. De candidaten, die hij
aanbevolen heeft, zijd in een zestal staten
verslagen. De conservatieve Democraten,
'die Roosevelt heeft weg trachten te wer
ken, zijn met slechts een enkele uitzonde
ring herkozen.
De democraten zullen in het congres
wel een meerderheid behouden. (In den
senaat b.v. een meerderheid van meer
dan 2/3 der zetels.), zoodat de regeering
en buitenlaindsohe zaken d.oor hen be
heerd zullen blijven.
Ofschoon de Democraten de meerder
heid in het Huis van Afgevaardigden
behouden, beschikken zij toch niet meer
over een duidelijke 2/3 meerderheid, die
zeer belangrijk voor hen is met het oog
op de New Deal, wijl zij! daardoor instaat
waren, om belangrijke wetten onder bui
ten werking stellen van het reglement tot
stand te brengen.
Reeds thans voorspellen de republikei
nen en andere elementen een krachtige
oppositie in het congres tegen de New
Deal-maatregelen. Ook laten zdjj zich op
timistisch uit o-ver de presidentieele ver
kiezingen in 1940.
JAPANSCHE LUCHTMACHT
BESTOOKT TWEE CHINEESCHE
PROVINCIES.
De Japansche luchtmacht heeft in de
piovincie Hoenan en Setsjoean een groote
activiteit ontplooid.
Een Japansch escadrille heeft het
vliegveld van T'sjihkiang in het Westen
van Hoenan met bommen bestookt.
Kort daarop ontstond een hevig gevecht
met 16 Ghineesche jachtvliegtuigen, waar
van er verscheidene werden neergescho
ten. D'e Japanners verloren twee vlieg
tuigen. Ook Hengjang werd gebombar
deerd met het resultaat, dat twaalf Ghi
neesche vliegtuigen, die op het vliegveld
van Henjang gereedstonden, verwoest
werden. Te Tsjengtoe, de hoofdstad van
Setsjoean, werden acht Chineesche leger
vliegtuigen bij een bombardement ver
nield, terwijl nog twee Chineesche jacht
vliegtuigen, die de Japansche toestellen
aanvielen, werden neergeschoten. Op het
vliegveld van Tsjoenking werden twee
vliegtuigen bij een bombardement ver
woest.
Het A.N.P. verneemt hieromtrent van
Chineesche zijde, dat negen Japansche
escadrilles, met in totaal 109 vliegtuigen,
aan de bombardementen in Hoenan heb
ben deelgenomen. Hengjang en Hangsjan
werden door 72 bommenwerpers be
stookt, die ruim 200 bommen lieten val
len, met het gevolg, dat in beide steden
circa 200 burgers gedood en 60 gewond
werden.
Te Hangsjan werden juist de dicht
bevolkte wijken onder vuur genomen;
verscheiden huizen geraakten in brand,
omdat de Japansche vliegers ook brand
bommen hebben uitgeworpen. De Japan
ners hebben behalve genoemde steden nog
verscheiden plaatsen aan den spoorweg
KantonHankau aangevallen.
Sinds het uitbreken van de vijande
lijkheden tusschen China en Japan, zoo
meent men van Japansche zijde, hebben
de Chineezen ruim 1400 vliegtuigen ver
loren, terwijl de Japanners slechts 100
Binnenland.
Algemeene beschouwingen in de Tweede
Kamer over de Staatsbegrooting.
Buitenland.
D'uitsche ambassade-secretaris te Parijs
overleden.
Engelands politiek in Palestina.
De verkiezingen in Amerika.
vliegtuigen verloren. Volgens dit bericht
zou de Chineesche luchtmacht nog slechts
over ruim 100 toestellen beschikken.
EEN RONDE TAFEL-CONFERENTIE
TE LONDEN?
De Britsohe regeering
heeft bet plan tot verdee
ling van Palestina in een
Arabisohen en een Jood-
sohen staat opgegeven. Zij
wensoht een Ronde Tafel
conferentie te Londen.
De Britsche regeering is na grondige
bestudeering van het rapport der com
missie tot de conclusie gekomen, dat de
politieke, administratieve en financieele
moeilijkheden, welke rijzen bij' het uit
voeren van bet voorstel, binnen Pales
tina een onafhankelijken Arabischen en
een onafhankelijken Joodschen staat te
stichten, zoo groot zijin, dat deze oplos
sing van het proheem onuitvoerbaar is.
De Britsche regeering
zal derhalve de verant-
woordelijkheid voor het
bestuur van geheel Pales
tina blijven dragen.
Het spreekt vanzelf, dat de zekerste
grondslag van vrede en voorspoed in Pa
lestina een go-ede verstandhouding tus
schen Arabieren en Joden zou zij-n, en de
Britsche regeering is allereerst voorne
mens, alles in het werk te stellen om een
dergelijke verstandhouding te bevorderen.
Te dien einde stelt de regeering zich
voor, onmiddellijk vertegenwoordigers
van de Arabieren in Palestina en van de
„Jewish Agency" anderzijds uit te noodi-
gen, ten einde met hen zoo spoedig mo
gelijk in Londen een bespreking te hou
den over de toekomstige politiek, inclu
sief over het vraagstuk van de immigrar
tie in Palestina.
Ten aanzien van de vertegenwoordi
ging der Palestijinsohe Arabieren moet de
Britsche regeering zioh het recht voor
behouden te weigeren die leiders te
ontvangen welke ziji als verantwoordelijk
beschouwt voor de campagne van moord
en geweld.
De regeering hoopt, dat deze bespre
kingen te Londen er toe zullen bijdragen
overeenstemming te be-vorderen ten aan
zien van de toekomstige politiek betref
fende Palestina.
Reuter meldt nader uit Jeruzalem, dat
het witboek als eerste reactie groote te
leurstelling in Arabische en Joodsche
kringen alhier heeft gewekt, omdat Groot
Brittannië, aldus wordt verklaard, blijk
baar het bepalen van een welomschreven
politiek, in het bijtoonder wat de immi
gratie betreft, ontwijkt.
Arabische kringen hebben tegenover
een vertegenwoordiger van Reuter ver
klaard, dat het niet waarschijnlijk is, dat
zij een Ronde Tafel-conferentie zullen
aanvaarden, aangezien dit zou gelijk
staan met een erkenning van de Jood
sche rechten in Palestina, die de Arabie
ren nimmer hebben toegegeven.
De Joden van hun kant keuren de
deelneming van vertegenwoordigers uit
naburige Arabische staten af.
VON RATH OVERLEDEN.
Hevige opwinding te Berlijn.
De secretaris van de Düitsche ambas
sade te Parijs, von Rath, op wien dezer
dagen door den jongen Jood, 'Herschel,
Grunszian, een aanslag werd gepleegd, is
gistermiddag aan zijn verwondingen be
zweken.
Dit overlijdensbericht heeft te Berlijn
en in Duitsche kringen te Parijs een zeer
hevige opwinding teweeggebracht.
De D'uitsche radio-stations hebben gis
teravond ten teeken van rouw twee minu
ten stilte in acht genomen.
Ambassade-secretaris von Rath was 30
jaar oud.
In politieke kringen toont men zich
momenteel nog gereserveerd ten aanzien
van de mogelijke gevolgen van dit over
lijden; men verheelt echter niet, dat deze
noodlottige aanslag zeker van invloed zal
zijn op de houding der D'uitsche autori
teiten in het jodenprobleem.
