Hel algemeen begrootingsdebat
.Gevaarlijke Mist!
VICKS HOESTBONBONS
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Buitenland.
De strijd in China.
Binnenland.
Nederland en de Mexfcaansehe
petroleumkwestie.
BEGROOTING VAN
ECONOMISCHE ZAKEN.
Uit de Provincie
WOENSDAG 9 NOV. 1938
53e JAARGANG No. 34
Reorganisatie
bij de Spoorwegen.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
,,Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon II
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vilsslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.7S bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Gisteren heeft de Tweede Kamer een
aanvang gemaakt met de algemeene be
schouwingen over de Rijksbegrooting.
De eerste dag was tamelijk mat. Span
nende momenten kwamen niet voor. In
hoofdzaak werd ook nu weer herhaald
wat reeds tal van malen in allerlei va
riaties herhaald werd.
Eerste spreker was de heer A1 b a r d a
(S.D.) die natuurlijk in hoofdzaak cri-
tiek had. De as ColijnGoseling, zoo
betoogde hij, staat aan zeer sterke bui
ging en drukking bloot. Een roomsch-
rood kabinet zou heel wat meer kunnen
bereiken.
Van de aangekondigde bezuinigings
plannen verwacht hij alleen schade voor
de volkswelvaart en het bedrijfsleven,
evenals van de aangekondigde nieuwe
belastingen.
Het plan-Westhoff bevat veel goeds;
alleen, het gaat niet ver genoeg en het
kwam te laat. Spr. bepleitte verdere
bestrijding van de werkloosheid, en
krachtige hulp voor kleine boeren en
middenstanders. Voorts keerde hij zich
met klem tegen het pogen om ook in ons
land de Jodenhaat aan te kweeken.
De tweede spreker, de heer De Mar-
chant et d'Ansembourg (N.S.B.)
wist al mede niets goeds van dit Ka
binet te vertellen. Hij drong er op aan te
breken met den Volkenbond en toonde
zich verheugd over den terugkeer naar
de zelfstandigheidspolitiek.
Verder betoogde deze spreker, dat
het meerendeel derpolitieke
problemen niets met
godsdienst te maken heeft.
Daarna keerde hij zich in scherpe be
woordingen tegen de R.-K. Staatspartij1,
waartegenover de N.S.B. verheerlijkt
werd. Er is, aldus Spr., slechts één weg
uit de ellende: de weg naar Utrechtl
Ook de heer Kersten (S.G.P.)
keerde zich tegen „het Roomsche ge
vaar" en tegen den Volkenbond, waarin
voor een Christen staatsman geen plaats
is. Verder drong hij aan op krachtige
bezuiniging, terwijl hij tegen het opleg
gen van nieuwe lasten waarschuwde.
Spr. ontkende, dat bij dit Kabinet
van een positief Christelijke politiek kan
worden gesproken.
D!e gevoerde politiek verloochent Gods
Woord en wet en levert ons volk over
aan Rome. In de gesubsidieerde open
bare leeszalen liggen tal van godslas
terlijke werken. Wat komt er terecht
van de heiliging van den dag des 'Heeren?
Spr. zou dankbaar zijn als het K. B.
van 1853 betreffende de kerk zou worden
opgeheven en de oude rechten der kerk
zouden worden hersteld. De staat heeft
de roeping het volk terug te voeren tot
Gods Woord en heeft ook een roeping je
gens de kerk.
De heer Deckers (R.K.) wees er op,
dat sommige regeeringsplannen overeen
komen met de wenschen der fractie. Om
trent andere plannen moet een afwach
tende houding worden aangenomen.
Gaarne zou spr. zich positiever hebben
uitgelaten, doch de gegevens der regee
ring stellen hem daartoe niet in staat.
Het is voor spr. de vraag, of de rijks
financiën zich in zoo somberen toestand
bevinden als de Millioenennota doet
schijnen. De heer Teulings zal daarop
nader ingaan.
De werkloosheid moet in het
brandpunt der belangstelling staan. De
plannen der regeering staan natuurlijk
onder den invloed van de visie op de
conjunctuur. Er is grond voor de ver
wachting dat de conjunctuur zich zal
verbeteren. De omstandigheden geven
aanleiding tot een gematigd optimisme.
Spr. juicht het toe, dat de werkver
schaffing wordt getrokken uit de sfeer
der werkloozenzorg en dat ze het karak
ter krjjigt van normalen loondienst.
Van het rapport-Westhoff heeft spr.
den indruk, dat hier een ernstige poging
is gedaan tot verruiming der werkgele
genheid op het land. Inhoeverre de ver
wachtingen van den heer Westhoff in
vervulling zullen gaan, kan spr. niet be-
oordeelen.
Ook inzake de jeugdwerkloos
heid zullen de definitieve plannen moe
ten worden afgewacht. Spr. hoopt dat de
rijkscommissie van advies spoed zal ma
ken.
De Mem. van Antw. klinkt niet hoop
gevend voor de werklooze jonge
onderwijzers. Nog meer teleurstel
lend is het standpunt der regeering ten
aanzien van de leerlingenschaa'l.
De kweekelingen met acte ontvangen
geen rechtvaardig loon. Zij kunnen aan
spraak maken op een evenredige zorg
der regeering. Een oplossing zou gevon
den kunnen worden door een beperkte
bezoldiging voor de jonge onderwijzers
van 1823 jaar. Door verlaging der
aanvangssalarissen komt geld vrij! voor
verlaging der leerlingensehaal.
Spr. vroeg aandacht voor de rechts
positie der arbeidscontractanten. Ook de
lagere ambtenaarssalarissen dienen te
worden bezien.
Hoe stelt de regeering zich verlaging
van de productiekosten van het land
bouwbedrijf voor? Spr. zou het on
juist vinden, als de loonen der landar
beiders of de inkomens der boeren
zouden worden verminderd.
'Spr. zou gaarne zien, dat de regeering
een oplossing voorstelde ten aanzien van
de niet-nageleefde Zondagswet en
Begrafeniswet. Hij keerde zich
tenslotte tegen het verfoeilijke anti-Semi-
tisme. Het mag in Nederland niet voor
komen, dat vaderlandslievende burgers
beschimpt worden, omdat zij Jood zijn.
De vergadering werd verdaagd tot he
denmiddag één uur.
SUCCESSEN DER CHINEEZEN.
Van Chineesche zijde wordt gemeld,
dat de Chineesche troepen in het ge
bied rond Kanton nieuwe successen heb
ben behaald.
Nadat Zaterdag reeds San Tsjoei, veer
tig kilometer ten Westen van Kanton,
aan de Japanners werd ontnomen, heb
ben de Chineesche strijdkrachten gis-
'teren Fa Tsjan, dat slechts twintig kilo
meter van Kanton verwijderd is, her
overd.
Ook de stad Pok Lo ten Noorden van
de Biasbaai op 120 kilometer ten Oosten
van Kanton gelegen, bevindt zich weer
in Chineesche handen.
In Hongkong wordt uit Noord-Weste
lijke richting het gedreun der kanonnen,
waarschijnlijk van de gevecüten bij lok
Lo afkomstig, gehoord.
Deze Chineesche successen zouden
voor de Japanners onaangename gevol
gen kunnen hebben, daar de Chineesche
troepen, die zich hier geconcenreerd
hebben, blijkbaar in aantal de Japanners
verre overtreffen.
Het Chineesche persbureau „Central
News" meldt, blijkens een Havas-tele-
gram, uit Tsjoeng King, dat in het arse
naal van Tai Joean, de hoofdstad van de
door de Japanners bezette provincie
Sjansi, in den nacht van 5 op 6 Nov.
muiterij is uitgebroken.
Ontevreden soldaten zouden het muni
tie-depot in de lucht hebben laten vlie-
gen, waarbij voor een waarde van buna
40 millioen francs aan oorlogsmateriaal
verloren zou zijn. gegaan.
Bij de ontzettende explosie zouden drie
honderd Japanners om het leven zijn
gekomen.
TROONREDE-DEBATTEN IN
ENGELAND.
Nadat koning George gistermiddag
ter opening van de parlementaire zit
ting, de troonrede had uitgesproken, werd
een aanvang gemaakt met het debat
over het adres van antwoord op de ko
ninklijke rede.
Het debat werd geopend door den
labour-leider Attlee.
Na er op gewezen te hebben, dat Ha
lifax in het hoogerhuis kort geleden
verklaard heeft, dat de inmenging in
Spanje te wijten is aan het besluit van
Mussolini, dat Franco moet winnen
welke verwijzing door de oppositie met
toejuichingen begroet werd merkte
Attlee op, dat dit een opmerkelijk com
mentaar was op het vertrouwen der re
geering in de niet-inmenging.
Chamberlain nam na Attlee het
woord: „Gezien het feit", aldus de pre
mier, dat wij kort geleden de overeen
komst van München en het van kracht
worden van het Britsch-Italiaansche ac-
coord hier hebben besproken, ben ik niet
voornemens, telkens opnieuw over die
onderwerpen uit te weiden.
Ik ben er zeker van, dat het huis met
genoegen de uitnoodiging vernomen
heeft, welke gericht is tot den koning
van Roemenië en tot den president der
Fransche republiek, om een bezoek te ko
men brengen aan dit land in de nabije
toekomst".
Betreffende de koninklijke reis naar
Canada betreffende Chamberlain: het zal
een waarlijk historisch bezoek zijn, waar
mede wij Canada hartelijk geluk mogen
wenschen.
Ook het besluit van den koning om
een kort bezoek te brengen aan de Ver-
eenigde Staten, is van duidelijk belang.
Dit zal de eerste maal zijn, dat de ko
ning en de koningin den voet zetten in
het land der groote democratie.
Voortgaande kondigde Chamberlain
aan, dat vandaag het rapport van de Pa-
lestijnsche deelingscommissie gepubliceerd
zal worden.
Chamberlain keurde het ten scherp
ste af, dat sommigen uit de mededeeling,
dat er zekere gebreken bestonden in de
Britsche defensie, geconcludeerd had
den, dat dit defensie-systeem en de ge-
heele politiek ineengestort waren. „Weest
er zeker van, aldus de premier, er be
staan ook gebreken in het militaire sys
teem van elk ander land, ofschoon we
daar niet zoo veel over hooren, terwijl
wij gewend zijn, levend in een demo
cratisch land, het volk dienaangaande
mededeelingen te doen.
GEEN KABINETSCRISIS IN BELGIë.
De socialistische, de katholieke en de
liberale parlementsgroepen hebben af
zonderlijke vergaderingen gehouden, om
den toestand te bespreken, die voor de
regeering is ontstaan naar aanleiding van
de bekende beslissingen van het socialis
tische congres, vooral in verband met
't accrediteeren van een Belgischen diplo-
matieken vertegenwoordiger bij de Fran-
co-regeering te Burgos.
In deze vergaderingen is dui-
delijk de wensch tot uiting ge
komen, niet op een regeerings-
crisis aan te sturen. Anderzijds
echter hebben de katholieken en de libe
rale groepen toch ook met klem te ken
nen gegeven, dat zij zich niet aan de
oekasen der socialistische partij willen
onderwerpen en dat het niet aangaat
over regeeringskwesties eerst door een
partijgroep te laten beraadslagen.
REPRESAILLES TEGEN DE JODEN
IN DUITSCHLAND.
Als represaillemaatregel voor den aan
slag op den legatiesecretaris te Parijs
zijn alle Joodsohe cultureels organisaties
in Duitschland voor den duur van een
jaar verboden.
Tot de directe maatregelen, die verder
tegen de Joden zouden kunnen worden
getroffen, behoort het verbod van alle
Joodsche publicaties.
Verder is den Joodschen leerlingen in
alle Duitsche lagere scholen medegedeeld
dat zij! deze moeten verlaten en voortaan
nog slechts Joodsche scholen mogen be
zoeken. Het aantal leerlingen, dat door
dit verbod getroffen wordt, is echter niet
groot, want gedurende de laatste vijf ja
ren zijin de Joodsche leerlingen langza
merhand bijna alle van de niet-Joodscbe
scholen verdwenen.
Het bericht van den aanslag in de
Duitsche ambassade te Parijs heeft te
Kassei aanleiding gegeven tot betcogin-
gen tegen Joodsche winkels, waar ven
sterruiten werden ingeslagen.
Vooral voor de synagoge waren de sa-
menscholirngen groot. Verscheidene de
monstranten drongen 't gebedshuis bin
nen, waar vernielingen werden aange
richt.
De toestand van legatie-secretaris von
Rath was gisteravond nog niet verbe
terd. Er bestaat nog ernstige bezorgd
heid.
LICHTE AARDBEVING IN
BOHEMEN.
Gisternacht om 4 uur 12 min. 21 sec. is
een aardschok gevoeld in Praag en Zuid-
Oostelijk Bohemen.
Ook te Weenen en omgeving werden
krachtige uitloopers van een aardbeving
waargenomen.
DE WERKLOOSHEID IN ENGELAND
Op 17 October heeft het aantal inge
schreven werkloozen 1.781.227 bedragen,
waarvan 1.408.932 geheel werkloos.
307.947 personen waren tijdelijk werk
loos. Het betreft 1.318.423 mannen,
51.996 jongens, 358.269 vrouwen en
52.539 meisjes. In vergelijking tot verle
den jaar is de werkloosheid toegenomen
in de textielindustrie en de bouwvakken.
Herfliroepeerinoi van de diensten van
vervoer en handelszaken.
Naar wij! vernemen, hebben de plan
nen tot hergroepeering van de diensten
van vervoer en handelszaken en van ex
ploitatie bij de N.V. Nederlandsche
Spoorwegen thans hun definitieven vorm
gekregen.
De zeven afdeelingen van eerstgenoem-
den dienst en de vijf afdeelingen van den
tweeden benevens eeru der afdeelingen
van den algemeenen dienst, zullen wor
den samengevoegd tot elf afdeelingen,
waarvan zeven zullen behooren tot den
dienst van het vervoer en vier tot de
commercieele afdeeling. Aan deze elf
wordt nog een nieuwe afdeeling toege
voegd welke z-ich zal bezighouden met de
ontwikkeling van het reizigersvervoer in
denzelfden geest als reeds geschiedt voor
dat van goederen. Het is de bedoeling
dat de, met het bovenstaande samenhan-
DE ONTVANGST VAN DE NEDER
LANDSCHE NOTA DOOR DE
MEXICAANSCHE REGEERING.
Verbreking diplomatieke betrekkingen?
De Nederlandsche zaakgelastigde te
Mexico heeft gisteren de nota gepubli
ceerd, welke 27 October ter kennis van
het Mexicaansche departement van bui-
tenlandsche zaken is gebracht.
De nota vestigt er de aandacht op, dat
het reeds zes maanden geleden is, sinds
Nederlandsche eigendommen werden ont
eigend. Zij herinnert voorts aan drie
vroegere nota's aan de Mexicaansche
regeering, welke niet zijn gepubliceerd,
om dan te vervolgen:
„De Nederlandsche Regeering is van
meening, dat, zelfs in de gevallen dat de
Mexicaansche regeering door de omstan
digheden verplicht was particulier eigen
dom te onteigenen, het een conditio sine
qua non is, dat de onteigende goederen
precies worden omschreven en een recht
vaardige en snelle schadeloosstelling on
middellijk en op behoorlijke wijze woYdt
gegarandeerd.
De Nederlandsche Regeering kan ln
de houding, welke de Mexicaansche Re
geering heeft aangenomen na het decreet
voor onteigening, niet anders zien dan
een weigering om deze fundamenteele
regelen te erkennen. Een bevredigende
regeling kan in niets minder bestaan
dan in een snelle en behoorlijke schade
loosstelling of teruggaaf van de eigen
dommen aan de betrokken maatschap
pijen."
De Mexicaansche Regeering heeft in
een kort antwoord de ontvangst van de
nota bevestigd en verklaard, dat het on
derwerp verder niet besproken zal
worden.
Men acht het daarom waarschijnlijk,
dat de Nederlandsche regeering de di
plomatieke betrekkingen met Mexico zal
verbreken, zooals Engeland reeds heeft
gedaan.
Bij informatie ter bevoegder plaatse te
's-Gravenhage bleek van eenlg voor
nemen in die richting niets bekend te
zijn.
gende verschuivingen, op 1 Jan. a.s. hun
beslag zullen hebben gekregen.
PROF. DR A. H. DE HARTOG.
Prof. dr A. H. de Hlartog te Amster
dam zal, naar „De Standaard" verneemt,
voorshands zijn colleges aan de Gem.
Universiteit nog niet kunnen hervatten.
In den toestand van den hoogleeraar,
die, gelijk men weet, al geruimen tijd
ernstig ongesteld is, is wel eenige ver
betering te bespeuren, maar nog niet in
die mate als men wel gehoopt had.
BOTER-INVOER IN BELGIë.
De Belgische minister van Economi
sche Zaken, Middenstand en Landbouw
heeft voor de maand November een in
voercontingent) voor boter van 100.000
kg vastgesteld, 't Aandeel van Neder
land hierin is 27 pet. Dit is 't eerste
invoercontingent, dat na de groote melk
productieperiode tijdens den zomer wordt
vastgesteld. Verleden jaar gebeurde het
reeds in de maand September. De bij
zondere inivoerrechten op boter blijVen
onveranderd.
DE CRISIS-HEFFING OP APPELEN.
De Nieuwe Zuidvruchtenbond heeft in
een adres den minister van oeconomi-
sche zaken verzocht ten spoedigste over
te gaan tot verlaging der crisisheffing op
appelen, evenals reeds eerder met de hef
fing op peren het geval is geweest.
In verhouding tot den geringen oogst,
zoo wordt betoogd, zijn de laatste weken
groote kwantums appelen voor export
naar het buitenland verkocht, waardoor
de prijzen, die al hoog waren, nog weer
aanmerkelijk zijn gestegen, zoodat de af
zetmogelijkheden weer belangrijk ver
minderd zijn.
NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS.
Tien milde gevers-plan in zicht van de
veilige haven.
Het „tien milde gevers-plan" ter ver
sterking van de kasmiddelen van het
Nederlandsche Roode Kruis, is in het
zicht van de veilige haven gekomen en
staat op het punt behouden binnen te
loopen. Wanneer er nog slechts twee
milde gevers van ieder f1000 gevonden
kunnen worden en wel binnen een week,
dan is het plan van den Hagenaar, die
f100 schonk, die hij tot f1000 wilde aan
vullen, indien er nog 10 milde gevers van
elk f 1000 gevonden werden, op schitte-
k Bescherm Uw keel in dit venijnige
r& weer door geregeld gebruik van^v-
H4de medicinale Z
rende wijze geslaagd. Dat beteekent dan,
dat binnen luttele weken tijds een som
van f 11.000 in de kas van het Roode
Kruis zal zijn gevloeid, nog afgezien van
kleinere giften (waaronder talrijke fraaie
bijdragen van f100 enz.), die in de laat
ste maanden ook eenige duizenden gul
dens opleverden.
BEZOEK VAN MINISTER PIRGW
AAN ONS LAND?
De „Times" verneemt, dat de Zuid-
Afrikaansche Minister van Defensie Pi-
row, die, zooals bekend, te Londen ver
toeft, volgende week korte bezoeken aan
Nederland, België en Duitschland
zal brengen. Eind November komt hij in
Engeland terug, en vertrekt begin Decem
ber weer naar Zuid-Afrika.
Minister Pirow zal Maandag a.s., voor
hij naar Afrika vertrekt, te Londen een
rede houden over de handelsbetrekkin
gen tusschen Engeland en Zuid-Afrika;
dit zal de eenige openbare verklaring
zijn, welke hij tijdens zijn verblijf in En
geland zal afleggen.
EXPORTBELANGEN, INVOERRECH
TEN, INDUSTRIALISATIE,
ORDENINGSPOGINGEN.
Blijkens het voorl. verslag der Tweede
Kamer over de beigrooting van Economi
sche Zaken, had men met groote belang
stelling kennis genomen van de plannen
der regeering op het gebied van de be
vordering van den export.
Zoowel de aangekondigde uitbreiding
van bet instituut der exportcredietver-
zekering als bet voornemen om tot het
toekennen van exportpremies over te
gaan werd door vele leden toegejuicht.
Kon men vrijwel algemeen met de
plannen der regeering tot bevordering
van den export instemmen, verscheidene
leden meenden, dat de voorgenomen
verhooging van invoer
rechten met dit streven naar verrui
ming van den export onvereenigbaar is.
Verhooging van invoerrechten moet
leiden tot vermindering van den invoer
en deze zal haar directen terugslag heb
ben op den uitvoer: ook de uitvoer zal
dalen.
Bovendien zal een verhooging van in
voerrechten leiden tot een stijlging van de
kosten van het levensonderhoud en mede
daardoor van de productiekosten hier te
lande, waardoor de mededinging van
Nederland op de internationale markt
nog verder wordt belemmerd.
Andere leden betuigden hun volle in
stemming met de richting, waarin de
plannen der regeering op dit gebied zich
bewegen.
Vele leden betuigden hun instemming
met de opvatting der regeering, dat de
industrialisatie krachtig moet
worden bevorderd.
Verscheidene andere leden achtten de
■grootste voorzichtigheid op dit terrein
geboden, wil men niet door geforceerde
industrialisatie den export belemmeren.
Verscheidene leden verzochten de re
geering bij de bevordering van den ex
port in het bij'zonder te willen letten op
de belangen van de agrarische be
drijven, speciaal van den tuinbouw'.
Gaarne zou men worden ingelicht om
trent de plannen der regeering ten aan
zien van de oeconomische samenwerking
tusschen Nederland en Nederl. Indië.
Verscheidene leden verwachtten van deze
samenwerking belangrijke voordeelen
voor beide gebiedsdeelen.
Eenige leden uitten de klacht dat uit
de tot heden gevolgde practijk blijkt, dat
bij de ordeningepogingen de
belangen van den handel onvoldoende tot
hun recht komen.
Mr. P. DIELEMAN 65 JAAR.
Heden herdenkt de heer mr P. Diele-
man, lid van Ged .Staten, zijn 65sten
verjaardag.
De jarige, die voor verder herstel van
gezondheid hij is reeds eenige weken
ziek tengevolge van een hem overko
men ongeluk - buiten Zeeland vertoeft,
werd op 9 November 1873 onder Afcsel
geboren, doch vertrok reeds na 2 jaar
naar Zaamslag.
Na studie aan het gymnasium te Zetten
en de- Vrije Universiteit te Amsterdam
