Een Keizerlijke vluchteling aan deNederlandsche grens N AT IO N A L E België slechte 't land. innonce krant. Het ebde van den grooten wereldoorlog. Uit de Provincie rjirc^ima' en dag 1ERKE. Voetpaden stwerken. ludekerke. DE ZEEUW van Maandag 7 November - Tweede blad. 13 November 1918 - een gedenkwaardige dag Voor Keizer Wilhelm II. LEVENSVERZEKERING-BANK ROTTERDAM Voor 197,1 O's-Jaar» FEUILLETON HET KINO VAN TREFUSA "■^1 andelaren ten SNTIËN ÏENTEN aangenomen rember 1938. SCHRIJVING: BOUWLAND, (543 roeden), Pekelingsehen iite Grijpskerke, P. Louwerse. bden. pveren vóór 20 W. MARIJS, Crabbeneiland). |EFF zal 7EMBER 1938, I,Centraal" voor Walcheren pu- JD, WEI- StALIGE TRAM- |e Koudekerke, Vlissingschen In Weg en van pif richting Mid- veg en richting Straatweg bij en 15 ct. t.b. gbaar bij den jjo 13e dag van de maand November roept ongetwijfeld bij don man, die een maal keizer van het Duitsche Rijk was, «en der smartelijkst® herinneringen uit zijn gtttiselie leven, wakker, In den vroe gen morgen toch van dien grauwen, mis- tigen, naargeestigen herfstdag, thans 20 jaar geleden, verliet hij met zijn gevolg het Duitsche leger, om een toevlucht te zoeken in Nederland. Hij; meldde zich aan de grens, waar hij uren en uren moest wachten, tot de Nederlandsche re geering een beslissing had genomen in dit onvoorziene geval. Men besloot, het asylrecht ook voor den keizerlijken vluch teling te handhaven; hij mocht de grens overschrijden. De ex-keizer een vluch teling 1 V Ruim vier jaar had de wereldoorlog zijn verschrikkingen uitgestort over de gansohe menschkeid. Vier jaren van grenzelooze ellende en verwoesting.... tot zich, begin November 1918, de on miskenbare voorteekenen van de ineen storting van het Duitsche Rijk vertoon den. De onrust en ontevredenheid van het Duitsche volk was zelfs doorgedron gen tot het leger. De aanvoerders gaven zich er rekenschap van, dat hun troepen niet meer betrouwbaar waren. Nog wilde de keizer het niet gelooven. Hij sloot de oogen voor het dreigende gevaar. De dagen verstreken. Hij weifel de. De hoogste legerauioritelten bezwoe ren hem, zich in veiligheid te stellen, voordat het te laat was. Eindelijk, einde lijk liet hij zich overtuigen. Hoe zwaar hem het besluit zal zijn gevallen, zijn troepen den rug toe te keeren als een vluchteling, zal nooit iemand kunnen beseffen. De slag viel den 13en November 1918. Wel mag deze 13e een ongeluksdag worden genoemd voor den eenmaal zoo machtigen keizer. Dien dag zag Wilhelm II, bij' Gods genade Keizer van het Duit sche Rijk en Koning van Pruisen, zich genoodzaakt de wijk te nemen naar het eenige asyl, dat zich hem bood: Neder land. Eigenlijk was het besluit reeds den vo- rigen avond gevallen; maar toch had de ikeizer, misschien zich vastklemmende aan een laatste stroohalm, het aanvaar den, van den zwaren tocht willen uitstel len tot den volgenden morgen. In den avond van den 12en had hij' nog een brief geschreven aan zijn zoon, Kroon prins Wilhelm, om hem in kennis te stellen van de genomen beslissing; doch toen deze zich den volgenden morgen aan het keizerlijk kwartier meldde, was zijn vader reeds vertrokken. Zeer vroeg in den ochtend het was nog duister was de vorst in den trein gestapt, die thans nog, doch voor de laatste maal, de keizerlijke trein heette, en hem tot dicht in de nabijheid van de Nederlandsche grens voerde. Nog was de grauwe winterdag niet aangebroken, toen hij; met zijn gevolg uitstapte. Bij het licht van enkele lantaarns klauter de men over de met grint bedekte helling, om zoo den grooten weg te bereiken, waar auto's gereed stonden. Vóór den spoorwegovergang bij Eys» don; „Haltl Werda?" Een Duitsehe sehlldwaeht verspert den keizer den weg. De man heeft er geen flauw denkbeeld van, dat het de keizer is. Een van de ad judanten des keizers maakt den weg vrij;; verder gaat het weer. Nog slechts een korte afstand dan staat men voor den Nederlandschen grenspost, die, getrouw aan het gegeven consigne, niemand door laat. Be man haalt zijn superieur er bij, aan wien de keizer zich hekend maakt. Ook deze houdt zich streng aan zijn opdracht, om niemand, wien dan ook, op Nederlandsch gebied toe te laten. Hij gaat evenwel heen, om telefonische in structies in te winnen te Maastricht. Inmiddels loopt de keizer heen en weer in den killen, grijzen Novembermorgen. Zijn gevolg kolonel von Plessen, luite nant-generaal von Gontard, hofmaar schalk von Platen, generaal-majoor von Frankenberg, generaal-majoor van Lit- orff, generaal-majoor von Grimman, ko lonel Graaf von Moltke, generaal von Niester, generaal-majoor von Hirsch- feld, 'kapitein von Ilsenau, kapitein Seiss, kapitein Knauff, kapitein Schadeberg, en kapitein Grutsche staat in gedrukte stemming bijeen en slaat den keizer gade. V Eindelijk komt 't antwoord van de Ne derlandsche regeering: den keizerlijken vluchteling wordt toegestaan, den Neder landschen bodem te betreden onder bepaalde voorwaarden. De keizer aan vaardt alles. De keizerlijke trein mag thans het station Eysden binnenrijden. De locomotief laat men weer naar gene zijde van de grens vertrekken; zijl behoeft zich niet te laten interneeren. Weer wacht het gezelschap, beraadt zich nog steeds over de formuleering van de voor waarden, welke in dit onvoorziene geval moeten worden gesteld. De keizer, die nooit is gewend geweest te wachten, moet geduld oefenen. Uit den trein te Eysden heeft hij' het gezicht op de grenspalen, welke hem thans van zijn vroeger lot en volk scheiden. De tijd valt hem ontzettend lang. Eindelijk, eindelijk arriveert de com mandant van Maastricht, in gezelschap van den Nederlandschen gezantschaps attaché uit Brussel, die in allerijl hier heen is ontboden. Eén korte begroeting volgt, waarna den keizerlijken vluchteling wordt meegedeeld, dat het Koninkrijk der Nederlanden, het asylrecht getrouw, hem toestaat, binnen zijn grenzen ver blijf te houden. Met een zucht van dank bare verlichting stapt de keizer weder in den trein, begeleid door zijn gevolg, en •het gaat dieper het land in. Met de snelheid den gedachte ver spreidde zich het bericht van 's keizers vlucht door Nederland en door de ge- heele wereld. Aan het station te Ameron- gen staat graaf Bentinck gereed om den man in de grijlze pelsjas te ontvangen, die dertig jaar lang over het Duitsche V -'4 9 m- verzekert 28-jarige de volgende uitkeringen door S. K. HOCKING. 87). Abram antwoordde niet voordat hij den ingang van de oprijlaan had bereikt; hij leunde met zijn ellebogen op het hek en f keek door zijn tranen heen naar de oude boerderij ,,Er is niet veel veranderd", mompelde hij. „Alleen komt het mij alles zooveel kleiner voor. Alles schijnt te zijn inge krompen de heuvels, de velden, de rivier, het ziet er lang zoo groot niet uit als ik gedacht had." „Dat komt misschien omdat u zoo lang in een veel grootscher land hebt ge woond." „Misschien is het dat wel, jongen", en daarna verviel hij weer in diep stil zwijgen. Ned stoorde hem niet; hij zag dat Abram diep bewogen was. Telkens wel den er tranen in zijn oogen op, en beef den zijn lippen van bedwongen ontroe ring. De weg daalde naar St. Aubyn af en zij liepen langzaam en zwijgend langs Groenoever, dat er even keurig en helder Bij overlijden binnen 37 jaari 1} 10OO,— terstond betaalbaar O) ft OOOf— gezinsrente per jaar a) 5000,— op einddatum. Bij leven na 37 jaari 5000»— benevens 1000,— bij later overlijden. uitzag als altijd, en door de hoofdstraat van St. Aubyn tot zij bij „het Konings wapen" kwamen David Treloggas begroette zijn gasten eerbiedig. Hij zug dadelijk, dat het geen kooplui waren. Bovendien waren er in de laatste zes maanden slechts zeer wei nig logees geweest. Abram keek hem een oogenblik oplettend aan en daama kwam er een glimlach op zijn gelaat. „Ik heb David als jongen gekend", peins de hij. „Maar ik zou hem niet weer her kennen. Zooveel te beter, dan loop ik ook minder kans, dat hij mij herkent", en volgde hem naar een kleine zitkamer. „Ja, dat is neel goed", zei Abram rond kijkend. „Het is wel niet groot, maar mijn zoon en ik hebben niet veel ruimte noo- dig. Kun je ons spoedig een stevigen maaltijd bezorgen over een half uurtje of zoo?" „O, nog vlugger", riep David, en snelde weg. Een poosje later kwam hij terug. „De bagage is aangekomen", zei hij. „Zou u willen aanwijzen welke van u is, Mr... Mr... Neemt u mij niet kwalijk, maar uw naam ben ik vergeten." „Smith", antwoordde Abram, den kaste lein in de gang volgend, terwijl Ned zich lachend in een stoel liet vallen. Een half uur later zaten Abram en Ned voor een stevig stuk schapenvleesch. „"We zullen dus hier bekend zijn onder den gefingeerden naam van Smith?" Rijk beeft geheerscht. Hij voert zijn gast naar zijn kasteel, waar vier vertrekken voor hem in gereedheid zijn gebracht. Veiligheid en rust, na de bewogen da gen, die achter den vluchteling lagen; de twee dingen, waaraan bij het meest behoefte had, Hij' bad zich geen beter toevluchtsoord kunnen wenschen dan dit door hooge boomen ingesloten en door twee grachten omgeven, rustige, oude huis, in deze stille, herfstschoone omge ving. In zijn zitkamer, die uitzicht verleent op den Rijn, den ouden, vertrouwden, Duitseken stroom, doet de 'keizer den on- vermiJ'deHJkin stap, welk® htm tot amb teloos burger maakt. Hij' zet zijte band- teekening onder den op een gewoon vel papier met de schrijfmaqjhine getikten tekst, luidende: „Ik doe hierbij voor altijd afstand van de rechten op de kroon van Pruisen en de daarmede verbonden rechten op de Duitsche keizerskroon. Tevens ontsla ik alle ambtenaren van het Duitsche Rijk en Pruisen, zoowel als alle officieren, on derofficieren en manschappen van de marine, het Pruisische leger, de troepen en de bondscontingenten van hun eed van trouw, dien zij mij' als hun koning, keizer en opperbevelhebber hebben afge legd. Ik verwacht van hen, dat zij de tegenwoordige machthebbers van Duitschland zullen helpen, het Duitsche volk te beschermen tegen het dreigende gevaar van anarchie, hongersnood en vreemde heerschappij. „Onder ons hoogst eigenhandige on- derteekening en opgedrukt keizerlijk zegel. „Gegeven te Amerongen, 28 Nov. 1918. „Wilhelm." Toen de Duitsche boodschappers, die hem dit document ter onderteekening hadden aangeboden, weder even etil wa ren vertrokken, als zij waren gekomen, liet de keizer zich aandienen bij zijn gastheer en zeide tot hem: „In uw huis mag niets voorvallen, waarvan gij niet op de hoogte zijt Ik deel u hierbij dus mede, dat ik heden mijn abdicatie heb onderteekend". Dat was alles. Verder werd er met geen woord meer gerept over dit voorval, dat voor den keizer ongetwijfeld het moeilijkste oogenblik is geweest in zijn leven. Volgens zijn om geving droeg de keizer zijn lot met ge latenheid. V Dienzelfden dag arriveerde de ex-keize rin uit Duitschland. Zij was diep onder den indruk van de zware slagen welkev het keizerlijke gezin hadden getroffen. De keizer had haar voor het laatst ontmoet, toen het eerste gerommel van de komende omwenteling zich liet vernemen. De catastrofe had haar nog veel meer getroffen, dan haar gemaal. Zij was zoo diep geschokt door de vele tragische gebeurtenissen, dat zij zich onmiddellijk terugtrok in de ver trekken, welke te harer beschikking wa ren gesteld. Dagen lang liet zij zich niet zien; zij schijnt den schok nooit te hoven te zijn gekomen. Vooral ook gold haar zorg de veiligheid van den man, die zich op 13 November 1918 aan de Nederland sche grenspalen meldde en daarmee het laatste bedrijf inleidde van de grootste tragedie, welke de wereld ooit heeft ge kend: den wereldoorlog. (Nadruk verboden.) DE JAARVERGADERING VAN DEN BOND VAN HARMONIE- EN FAN- FAREVEREENIGINGEN IN ZEELAND. Het Bondsconcours in 1939 te Kloetinae De Bond van Harmonie- en Fanfare- vereenigingen in Zeeland vergaderde Za terdag in hotel „Centraal" te Goes. De voorzitter, de heer G. Flipse te Wissen- kerke, deelde mede, dat de bond door toetreding van de muziekvereen. te Kats tot 39 aangesloten vereenigingen is ge stegen. Als nu ook „Oefening na den Arbeid" te Nieuwdorp, die reeds inlich tingen vroeg, tot toetreding kan beslui ten, zal het ronde getal 40 bereikt zijn. De concoursen zijn uitsteken geslaagd en het bestuur verheugt zich in den bloei vroeg Ned. „Een dag of twee tot we weten hoe de zaken staan." „Een dag of twee? Ik was van plan Edie morgenochtend onmiddellijk na het ont bijt op te zoeken." „Wel, hij zal het ook stil kunnen hou den als wij het hem vragen." „Wat zal hij groote oogen opzetten. Ik wou, dat ik hem vanavond kon spreken." „We moeten ons niet haasten," ant woordde Abram. „Laten we nu eerst zoo veel mogelijk zien gewaar te worden. We zullen vanavond den kastelein onderhan den nemen." „Ga uw gang," zei Ned lachend. „Ik ga liever een wandelingetje maken om het dorp. Bovendien wilde ik wel eens zien of er een paard op stal staat dat berijdbaar is. Als er een is, zal ik morgen ochtend voor het ontbijt eerst een ritje maken." Abram glimlachte, en antwoordde na een pauze: „Zooals je wilt mijn jongen, wanneer je op mijn leeftijd was, zou je blij zijtn een beetje te kunnen rusten." Een half uur later zaten Amram en Da vid bij den haard want de avonden waren nog koud in een ernstig gesprek verdiept. David had er niets tegen met zijn gas ten een praatje te maken, vooral niet wanneer er een sigaar bij gepresenteerd I werd, en Abram was trots op de kwa liteit van zijn sigaren. der aangesloten vereenigingen, welke wel blijkt uit het groot aantal jubilea dat ge vierd wordt, waarbij 50- en 75-jarige geen uitzonderingen zijn. Met weemoed herdacht de voorz. het verscheiden van den eerevoorzitter, wij len den heer H, Blok te Kapelle. Een groot vriend en actief werker heeft de bond in hem verloren. De rekening en verantwoording van den penningmeester, den heer F. X. Manhardt te Goes, sloot met een saldo van f 434 tegen f 845,30 het vorig jaar. I Vervolgens deed do secretaris, de heer M, v, d, Grisndt te Vlijmen, uitvoerig I verslag over het afgoioopen hondsjaar, Het verslag was In denzelfden optlmls- tischen toon gesteld als het openings woord van den voorzitter. De heer C. A. Blok te Kapelle heeft daarna dank gebracht voor de groote sympathie, die de familie Blok bij' het overlijden van zijn vader van de zijde van den bond heeft mogen ondervinden. Bij' de nu volgende bestuursverkiezing werden de beide aftredende bestuursle den, de heeren C, Flipse en F. X. Man- hardt met alg. st, herkozen. Uit een me- dedeeling van den voorzitter bleek dat de heer Manhardt 22 Nov. a.s. 70 jaar hoopt te worden, Conform het bestuursvoorstel werd be sloten het solistenconcours ditmaal te Middelburg, in „St. Joris", te houden en wel op 11 Februari of, zoo weer 2 dagen noodig zijn, 11 en 18 Febr. 1939. Jury lid zal de heer Ed. Flipse te Rotterdam zijn. Voor het houden van het bondscon cours op 2en Pinksterdag was een record aantal gegadigden. Aangevraagd hadden j „Excelsior" te Kloetinge ter gelegenheid van haar 40-jarig bestaan, „E.M.M." te Kortgene ter gelegenheid van haar 00- jarig bestaan, „E.M.M." te Kruiningen ter gelegenheid van haar 75-jarig be staan en „Wilhelmina" te Kolijnsplaat ter gelegenheid van haar 40-jarig be staan. Verder was reeds nu van „Apollo" te Wissenkerke een aanvraag binnenge komen om ter gelegenheid van haar 50- jarig bestaan het concours in 1940 of 1941, wanneer de brug over de Zand- kreek vermoedelijk gereed zal zijn, te mo gen organiseeren. Na gehouden mondelinge stemming bleek Kloetinge met 19 st. de voorkeur te hebben, zoodat het concours in 1939 te Kloetinge gehouden zal worden. O'p Kortgene, Kruiningen en Kolijnsplaat werden resp. 7, 5 en 2 st. uitgebracht. De jury zal ditmaal bestaan uit de hee ren Willem Sonderland te Leeuwarden, voorzitter, Joh. H. Caro te Middelburg en H. A. Maas te Alkmaar, leden. Een voorstel van „Excelsior" te Mid delburg tot wijziging van het artikel dat de bestuursverkiezing regelt werd aange houden. Het voorstel van dezelfde vereeniging om in den vervolge muzieknummers als PTij'zen voor de concoursen beschikbaar te stellen, kon geen meerderheid vinden. Men heeft de „blikjes" nog te lief Bij' de rondvraag besprak men de mo gelijkheid een verplaatsbare muziektent ten behoeve van de concoursen aan te schaffen. Voor de viering van het 25- jarig bestaan van den bond heeft men groote plannen. Gewaagd werd zelfs van een internationaal concours! Aangehouden. Door de Rijkspolitie te St.-Jansteen is een te Terneuzen woonachtige land bouwer aangehouden, die er van ver dacht wordt zich te hebben schuldig ge maakt aan valsch'heid in geschrifte. De man is ter beschikking der Justitie ge steld. De politie te Serooskerke (W.) heeft aangehouden en ter beschikking der Justitie te Middelburg gesteld, een zekere S., koopman te Serooskerke (W.), die er van verdacht wordt zich te hebben schuldig gemaakt aan valschheid in ge schrifte. De vrijheid. Zekere P. J. U., rijwielhandelaar te Vlissingen, die eenigen tijd geleden ter beschikking van de Justitie werd gesteld als verdacht van heling, is thans weder om in vrijheid gesteld. ZUID-BEVELAND. lerseke. De mosselverzending van onze „Ik vermoed dat u een goede sigaar op het gezicht kunt onderscheiden," zei David met welgevallen zijn sigaar aan kijkend. „Dat niet zoozeer, maar wel door haar te rooken," zei Abram lachend. „Ja," vervolgde David Treloggas, aan zijn sigaar trekkend. „St. Aubyn is een heel bloeiend plaatsje en heel bedrijvig voor zijn grootte, maar toch zouden we niet gemakkelijk hier zoo'n goede sigaar krijgen," en hij bekeek zijn sigaar nog eens. „Ik hoor, dat er in uw dorp een paar woningen te koop zijn," merkte Abram. op na een pauze. „Kunt u mij' daar ook iets van zeggen?" „Wij noemen St. Aubyn tegenwoordig een stad." zei David deftig. „En als u het ziet zult u moeten erkennen dat het een stad is. Maar wat die woningen betreft, die staan alleen maar.te huur. Er is hier in den omtrek geen stukje vrije grond. Bijna het heele kerspel behoort aan Pe ter Trefusa, en die zal wel niets verkoo- pen." „Werkelijk?" „Ja. Eb die huren zullen worden opge dreven heel hoog, dat staat vast. Kent u Peter Trefusa?" „Van hooren zeggen." „E;n dat oordeel was zeker niet al te goed, vermoed ik. Niemand spreekt gun stig over hem. Hij is een gierige land- Eden plaats is tamelijk goed. Naar de verschil lende centrums van mosaelafname is te samen 7400 ton mosselen weggegaan. Meest 2e soort h f2.30. Hansweert. De heer J. Olree, assistent der directe belastingen enz. te Amster dam, wordt met ingang van 1 Dec. a.s. overgeplaatst naar Hansweert. Driewegen. Loop der bevolking over October 1938. Ingekomen: Harmen van Houten van Zieriksee, Lange Nobelstr. A 23, naar Driewegen nr 39. Vertrokken: Kornelis J. Lamper, van JDriewegen nr 93 naar Rotterdam, Prins Hendrikkade 160. Wolfaartsdijk. Vrijdagavond sprak op uitnoodiging van de Vrouwen-Zendings- vereen. alhier Freule J. W. van Lynden over haar werk in dienst van de Broeder gemeente te Paramaribo. Na te hebben verteld van het ontstaan der Hernhut ters-Zending in Suriname, stond zij uit voerig stil bij haar arbeid als huisbezoek ster bij de Stadszending te Paramaribo, alsook bij het werk van Zuster Nelly de Borst in de binnenlanden. Aan het eind was er gelegenheid de kleeding- stukken, welke de Vrouwen vereen, ten behoeve van het Zendingswerk in Su riname vervaardigde, te bezichtigen. Voetbal. Goes. Zaterdagmiddag speelde op het Gem. Sportterrein de Goes Juniores een voetbalwedstrijd tegen de Goesche Boys Jun. De Goesche Boys waren heer en meester en wonnen met niet minder dan 10—0. Korfbal. Goes. Togo I kreeg Zaterdagmiddag bezoek van Madjou II uit Vlissingen voor een te spelen korfbalwedstrijd. De Goesenaren wisten den strijd te win nen met 10. lerseke. Zaterdagmiddag speelde de 'korfbalvereeniging „Volharding I" een wedstrijd tegen „Swift" II" uit Middel burg. Deze wedstrijd eindigde in een 21 overwinning voor de gastheeren. ,Hiermede heeft „Volharding" tevens be slag gelegd op het kampioenschap der 2e klasse Z. K. B. NOORD-BEVELAND. Kortgene. D'e veerboot Kortgene-Wol- faartsdijk is Zaterdag van haar schoon maakbeurt uit Vlissingen teruggekeerd. De dienst functionneert nu weer nor maal. De afd. Noord-Beveland van de Z. L. M. zal een cursus geven in land- bouwbuisboudkunde. 24 deelneemsters uit geheel Noord-Beveland hebben zich aangemeld. WALCHEREN. Grijpskerke. Loop der bevolking over de maand October 1938. Ingekomen: Jan Jacobse, landb.kn. B 88, uit Westkapelle; sjacheraar, dat is hij. Maar hij is ver leden goed te pakken genomen, zooals u zeker wel gehoord zult hebben." „Neen, daar heb ik niets van gehoord." „Wat? Van de erf-historie niet?" „Neen. Wat is dat dan?" vroeg Abram haastig. „Wel, daar hebben ze in het heele graafschap over gepraat; het verwondert me dat u er niets van gehoord hebt." „Ja, weet u, mijn zoon en ik zijn twee jaar uit het graafschap geweest," ant woordde Abram. „O; dat maakt alles duidelijk," merkte David op. „Maar bet is een interessante historie. U zult toch zeker wel weten dat zijn kleinzoom uit Australië is opgehaald, en alles wat daar bijl komt?" „Ja, daar heb ik indertijd van gehoord," zei Abram met een eigenaardigen toon in zijn stem. „Maar dat is al heel wat jaren geleden." „Een jaar of tien. De tijd gaat ver schrikkelijk vlug. Ik denk dat u ook wel eens gehoord hebt van Abram Fowey en hoe hij en zijn vader van Heide-Hoek werden verdrongen? Dat is nu dertig jaar geleden?" „Ja, dat is een heel oude historie. Maar ga voort." (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 5