Paniek in Amerika.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Het adres der negen mannen.
ktf.OUQVADIS]
EERSTE BLAD AFD. ELECTRICITEITSBEDRIJF
De strijd in China.
De strijd in Spanje.
DINSDAG 1 NOV. 1938
53e JAARGANG - No. 27
cent per eenheid kost U de stroom, indien U
gebruik maakt van het nieuwe vastrechttarief,
waaromtrent wij U gaarne nadere inlichtingen
verstrekken.
Buitenland.
Gevolg van een radio
uitzending.
Talloozen vluchten per auto
uit New York.
Belangrijkste Nieuws.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
,Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cont
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
(Ingez, Med.
te worden, opgevangen door voortgezette
bezuiniging. Indien voor bereiking van
dit doel de medewerking van de Staten-
Generaal noodig is, vertrouwt zij, dat
deze met het oog op het primaire belang,
dat gediend moet worden, zal worden
verleend."
Nu klagen de negen mannen dat ner
gens precies wordt aangegeven, hoe die
'Uitgaven-beperking 'verkregen zal wor
den.
Deze opmerking is juist. De Regeering
ziet blijkbaar belangrijke bezuinigings-
mogelijkheden. Maar zij duidt ze niet na
der aan.
Misschien dat het a.s. begrootingsde-
bat hieromtrent nader licht verspreid.
Dit zou zeker zijn toe te juichen.
Maar in verband hiermede mag toch
gevraagd: wat doen de negen mannen
zelf? Komen zij met concrete aanwijzin
gen? Helaas neen
Zij betoogen, „dat allerlei op zich zelf
begeerenswaardige voorzieningen zullen
moeten worden ingeperkt.
Vele in beginsel verdedigbare maat
regelen van Overheidssteun zullen aan
het particuliere initiatief moeten worden
overgelaten; talrijke kostbare openbare
werken, welker productiviteit in geen
verhouding staat tot de kosten, zullen
achterwege moeten blijven; kortom het
geheele overheidsbeleid, dat thans veelal
is gericht op een kunstmatige welvaarts
vermeerdering zal, nu zoo duidelijk is
gebleken dat de daarmede gepaard gaan
de lasten voor de toekomst van ons Volk
een steeds ernstiger bedreiging gaan
vormen, omgezet moeten worden in een
beleid dat in de eerste plaats er op ge
richt is de productiekosten te verlagen
en de bestaansvoorwaarden van het par
ticuliere bedrijfsleven te versterken ten
einde een natuurlijke verruiming
van de werkgelegenheid te verkrijgen."
Dat is mooi gezegd.
Maar het brengt ons niet verder.
Want er is ook nog zoo iets als de
werkloosheid en alles wat daarmede sa
menhangt.
De Regeering heeft nog andere, zeker
niet minder ernstige, zorgen dan die voor
een sluitend budget.
En daarvan maken de negen mannen
zich met enkele algemeenheden af.
■Zij zeggen duidelijk wat reeds bekend
was en wat hen door den Minister van
Financiën is voor-gezegd. Maar als het
er op aankomt nu eens precies te zeggen
wat wij zoo gaarne zouden hooren, dan
zwijgen zij.
De totaal-indruk van het manifest is
dan ook die van teleurstelling.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen Gemeente Bedrijven - Middelburg
Ieder 'begrijpt wat hiermee bedoeld
wordt,
Negen mannen, die'een leidende positie
innemen in ons bedrijfsleven, hebben het
noodig geoordeeld in een open brief aan
de Regeering hun bedenkingen te uiten
tegen de huidige financieele politiek en
hun bezorgdheid uit te spreken over de
financieele vooruitzichten.
Hun bedenkingen richten zich op de
inrichting en de samenstelling der be
grooting en de wijze van de berekening
der tekorten en tegen den aard van de
maatregelen om deze tekorten te vermin
deren.
De wijze waarop dit door middel van
het A.N.P. wereldkundig gemaakte ma
nifest is ontvangen, vestigt den indruk
alsof hier iets geheel nieuws wordt ge
zegd. Alsof nu eindelijk eens eenige man
nen zijn opgestaan, die aan ons volk de
volle werkelijkheid en de naakte waar
heid hebben bekend gemaakt.
En hier en daar zet men dan ook een
gezicht, alsof men door deze onthullin
gen zoo tamelijk ontdaan is.
In werkelijkheid echter wordt hier
niets nieuws gezegd.
Wat deze negen mannen met eenige op
hef komen vertellen is reeds het vorig
jaar door de heeren Schouten en Wage
naar in hun overzicht van den toestand
van 's lands financiën in den breede uit
eengezet.
En in de jongste Millioenennota heeft
Minister de Wilde niet nagelaten aan het
Nederlandsche volk de volle werkelijkheid
te laten zien.
Minister de Wilde heeft in zijn nota
duidelijk laten uitkomen, dat het werke
lijk tekort op de Rijksbegrooting belang
rijk grooter is dan het als reëel tekort
aangenomen bedrag van f 61 millioen. En
hij' heeft ook niet verzuimd er de nadruk
op te leggen, dat de Staatsschuld sedert
den aanvang der crisis aanmerkelijk is
toegenomen.
Mede is duidelijk gebleken, dat de Re
geering niet voornemens is in dezen toe
stand te berusten.
„De omstandigheid, dat gedurende de
laatste jaren geen sluitende begrooting
kon worden opgesteld, mag zeker
niet w orden aangezien als
een argument voor de stelling
dat deze methode niet ver-
werpelijlk is en dus kan wor
den voortgeze t."
Hieraan werd echter toegevoegd en
zeker terecht „dat het opstellen van
een dekkingsplan, hetwelk niet de dek
king van de lasten van het heden naar
de toekomst verschuift, doch de strekking
heeft een reëele dekking van de gecon
stateerde telkorten te verkrijgen, buitenge
woon moeilijk is en stuit op vele bezwa
ren.
Toch zal deze taak in 's Lands belang
met inspanning van alle krachten moeten
worden ter hand genomen en tot een goed
einde worden gebracht."
Beperking der uitgaven is daarom be
slist geboden.
„Hoe ver zal deze uitgavenbeperking
moeten gaan?
Het antwoord op deze vraag hangt af
van het antwoord op de andere vraag,
welke uitgaven voor de Overheid noodza
kelijk^ zijn. Dit is evenwel niet in absolu-
ten zin te zeggen. Indien in een periode
van sterk afgenomen welvaart belastingen
zouden moeten worden gevorderd, welke
beslag leggen op een deel van de midde
len, wblke de bevolking voor dringende
uitgaven behoeft, zal dit alleen ver
antwoord zijn, wanneer deze
gelden door de Overheid
voor nog dringender uitga
ven worden besteed. Er zijn
ongetwijfeld Overheidsuit
gaven, welke, hoe nuttig op
zich zelf ook, op deze weeg
schaal geplaatst, thans te
licht worden bevonden. Een
verder gaande beperking van uitgaven is
derhalve een eisch, welken de financieele
positie in het belang zoowel van de hui
dige als van de toekomstige contribuabe-
len aan de Regeering oplegt.
Het accres van de uitgaven voor 1939
ten opzichte van 1938 is daarom door de
Regeering, zooveel zulks thans mogelijk
was, beperkt.
Ee Regeering is intus-
schen voornemens haar stre
ven naar uitgavenbeperking
met kracht voort te zetten.
Ofschoon de huidige omstandigheden aan
de 'Overheidstaak eischen stellen, welke
telkens weder nieuwe geldelijke offers
vergen, is zij, zooals zij hierboven reeds
stelde, overtuigd van de noodzakelijkheid,
dat het accres van uitgaven voor de
eerstvolgende jaren in elk geval behoort
Een radio-uitzending van den roman
„War of the Worlds" van H. G. Wells,
heeft Zondagavond overal in de Vereenig-
de Staten een ontzettende paniek teweeg
gebracht.
De vervanging van in het boek voor
komende namen door namen van Ameri-
kaansche steden leidde al onmiddellijk
tot tal van telefonische oproepen uit alle
deelen der Vereenigde Staten, en zelfs
waren speciale uitzendingen van het Co-
lumbia-radiostation en andere zenders
noodig om er op te wijzen, dat de voor
dracht geheel fictief was geweest.
In massa kregen de luiste
raars zenuwtoevallen en uit
sommige deelen van het gebied
van New-York werd gemeld,
dat de bevolking, door een pa
niek bevangen, haar huizen
ontruimde.
In enkele wijken van Atlanta, Georgia,
dacht men, dat het einde der wereld was
gekomen. Hier en daar kwamen de men-
schen bijeen om te bidden. Te Indiana
polis rende een vrouw een kerk binnen,
schreeuwend „New York is verwoestl Het
is het einde der wereld! Ik heb alles zoo
juist over de radio gehoord!" De dienst
werd onmiddellijk gestaakt en de ge
meente naar huis gezonden.
Dat deze radio-uitzending zulk een pa
niek heeft kunnen veroorzaken, kan ten
deele geweten worden aan het feit, dat
de manier van uitzending eenige gelijke
nis vertoonde met de wijze, waarop tijdens
de Septembercrisis de radioprogramma's
in Amerika onderbroken werden voor de
uitzending van het laatste nieuws uit
Europa. De meeste luisteraars hebben de
waarschuwingen, dat het maar een hoor
spel was, niet gehoord, of er niet op gelet.
In den loop van de uitzending werd,
volgens „Un Press", achtereenvolgens
meegedeeld, dat astronomen een reeks
korte explosies op Mars hadden waar
genomen, dat een meteoor bij Princeton
was neergekomen, en kort daarna, dat
deze meteoor een groote metalen raket
Een vluohtkelder, zooals er verschillende gebouwd zijn op de terreinen van de Ne
derlandsche Fokkerfabrieken te Amsterdam, is geëxposeerd op de groote Luchtbe
schermingstentoonstelling „Lubeta" welke te Amsterdam geopend is.
bleek te zijn. Daarop riep de reporter
plotseling: „Het is vefschrikkelijk. De
raket gaat open. Zij moet hol zijn". Hier
op volgden de mededeelingen, dat mon
sters, zoo groot als wolkenkrabbers uit
de raket te voorschijn kwamen, dat zij
gewapend waren met doodende stralen
en dat reeds tweehonderd menschen daar
door vernietigd waren. In New-Jersey
was de staat van beleg afgekondigd, en
de bladen hadden reeds bulletins uitge
geven, waarin de invasie van de mon
sters in het kort beschreven werd. Vlie
geniers maakten melding van een zwa-
ren mist, van groote dichtheid, waarvan
de aard nog niet bekend was.
Met groote spanning en opgewonden
heid ging daarop de reporter voort:
„De monsters zijn op weg in de rich
ting van New-York. Zij gooien het hoog
spanningsstation omver. Een der mon
sters heft zijn reusachtigen arm op... een
groene bliksemstraal... zij vernietigen ons
met vlammen. Gasmaskers helpen niet.
Laten de menschen vluchten naar het
open veld."
Het tooneel veranderde daarop, men
bevond zich op het dak van het omroep-
gebouw. „De klokken, die u hoort, aldus
de reporter, waarschuwen de bevolking,
dat zij New-York moet ontruimen. Ons
leger is vernietigd". Op dit oogenblik
waarschuwde de omroeper het publiek
opnieuw, dat het maar een hoorspel was,
doch duizenden waren reeds uit hun hui
zen gevlucht of hadden de telefoon ge
grepen.
Honderden menschen vluchtten per auto
de stad uit, de groote wegen waren vrij
wel verstopt. De paniek bleef niet tot
New-York beperkt. Vergaderingen werden
onderbroken. Men vluchtte naar huis. In
Memphis spoedden zich alle journalisten
naar hun kranten, om extra edities te
gaan maken.
Ieder uur komen uit alle deelen des
lands nog steeds de vreemdste en meest
phantastische verhalen binnen omtrent de
gevolgen van de uitzending. De om
vang, dien de paniek heeft aangenomen,
is bijna ongelooflijk.
In een stad in den staat Washington,
gingen juist op het moment, dat de radio
aankondigde, dat de monsters in massa
op de Vereenigde Staten neerdaalden,
wegens stroomgebrek de lantaarns uit,
zoodat de paniek hier dubbel groot werd.
De schrijver Wells heeft tegenover een
correspondent van Reuter verklaard:
„Ik heb het recht tot uitzending van
mijn roman verkocht aan de Columbia
Broadcasting, doch daarbij was impliciet
overeengekomen, dat het een fictie moest
zijn en geen reportage. Ik heb geenerlei
toestemming gegeven voor wijzigingen,
welke er toe konden leiden, dat men
geloofde, dat het werkelijk nieuws was."
Hij was over het gebeurde hoogst ver
ontwaardigd.
Tsjang Kai Sjek blijft vertrouwen
op de overwinning.
In een zeerbelangrijke mede-
deeling aan het Chineesche
volk verklaart maarschalk
Tsjang Kai Sjek vast beslo
ten te zijn, het verzet tegen
Japan voort te 'zetten. Voorts
vraagt bijt den Ghineezen
vertrouwen te -hebben in 'het
behalen van de eindover
winning.
Tsjang Kai Sjek legt er in verband met
de ontruiming van Hankau en Kanton,
den nadruk op, dat het van tevoren in de
'bedoeling der militaire leiders lag, het
zwaartepunt van den strijd niet te leggen
in de smalle kuststrooken, waar de Ja
panners in het voordeel zijn door hun
voorsprong in materiaal. Het was direct
het plan, dat de Japansche troepen naar
het uitgestreikte achterland gelokt zouden
worden. Ook Hankau was niet de aan
gewezen plaats voor een beslissenden
veldslag: men heeft hier den vijand zwa
re verliezen toegebracht en inmiddels tijd
gewonnen voor de voorbereiding der ver
dediging in het gebied ten westen van
Hankau. Nadat Kanton was gevallen en
de spoorweg Kanton-Hankau doorgesne
den was, had Hankau zijn 'beteekenis ver-
1 -.'en en daarom werd den troepen bevel
gegeven tot de ontruiming van de stad,
welke ontruiming in de grootste orde
werd volbracht, zoodat het Chineesche
leger zijn gevechtskracht voor den strijd
in het achterland heeft behouden. Sinds
het uitbreken van den 'oorlog heeft de
Ghineesche istrategie den nadruk gelegd
op den oorlog als een geheel en niet op
behoud en of verlies van een bepaald
gebied of een bepaalde stad. De ontrui
ming van Hankau is bet sein voor een
tegenoffensief in het geheele land en aan
vallen van lichte troepen in alle strelken.
Het programma van den Ghineeschen
tegenstand bevat drie hoofdpunten, n.l.:
Ie. Tegenstand op langen termijn.
2e. Tegenstand in het geheele land.
•aiinBiiaaiiBiiiHimmiDa
p,an (vervolg),
j Wanneer chrs de wlnsfeit fh de
I bedrijven, dank zij een belangrijke opleving,
weer rijkelijk beginnen Ie vloeien, dan is*
Iook het oogenblik aangebroken, dal de»
levènsstandaard der massa verhoogd moei I
I worden, Niet door dien afschuwelijker!
I str(jd tusschen kapitaal en arbeid zal dit
plaats moeten vinden, niet door dal vree-1
selijke wapen vooral, dat „slaking" heet,Z
Idat in zijn tweesnijdigheid steeds ook die-1
genen wondt, die het hanleeren, neen, dal
is volkomen overbodig en zelfs nadeeiig
Ivoor de welvaart, gelijk we gezien hebben.
Daartoe zal worden ingesteld een *.g.|
Z welvaarts-commissie, bestaande ait zeer a
I verstandige en practisch aangelegde Heden, j
die doordrongen zijn van het feil, dat
waarachtige welvaart slechts dan te be
Binnenland.
Het manifest der negen Nederlanders.
Buitenland.
Paniek in Amerika door radio-uitzending.
Weer een offensief in Spanje.
De zuivering in Palestina.
Besprekingen tusschen Bulgarije en Zuid-
Siavië.
3e. Strijd 'om het initiatief.
Zelfs wanneer de leveranties van oor
logsmateriaal onmogelijk geworden zijn,
zelfs wanneer de blokkade ter zee voort
duurt en alle internationale verbindingen
afgesneden zijn, zal China den strijd
voortzetten tot de overwinning behaald is.
De toestand, aldus Tsjang Kai Sjek, is
zóó, dat lang geleden voorraden zijn op
geslagen, die voldoende zijn voor een
voortgezet verzet, en dat door den arbeid
van jaren de verbindingen in het achter
land verzekerd zijn.
Offensief der opstandelingen.
Het offensief der opstandelingen aan
het Ebro-front is sedert het aanbreken
van den dag voortgezet. De regeerings-
troepen zijn op verscheidene punten ver
der teruggedrongen.
Omtrent den strijd in den Sierra de
los Caballos wordt van de zijde der op
standelingen nog gemeld, dat het offen
sief den vijand volkomen verraste. D'e
berg de Los Caballos was binnen twee uur
bezet. D'e aanval geschiedde tegen het
middaguur tijdens een hevigen regenhui.
In de afgeloopen 24 uur hebben de op
standelingen een aantal steden en dorpen
langs de Oostkust uit de lucht gebombar
deerd.
In totaal zijn 70 personen daarbij ge
dood en ruim 200 gewond.
D'e hevigste luchtaanval geschiedde op
Alcira, waar een trein door bommen
werd getroffen. Een en twintig personen
kwamen om het leven, terwijl 80 werden
gewond.
WIJZIGINGEN IN HET BRITSCHE
KABINET.
Officieel wordt medegedeeld, dat Sir
John Anderson benoemd is tot lord groot
zegelbewaarder.
Runciman is lord president van den
raad als opvolger van Hails'ham.
Mao D'onald is voortaan minister van
de dominions, zoowel als van koloniën.
De liberalen van de groep Simon be
zetten thans vijf posten in het kabinet,
terwijl het aantal zetels van de nationale
arbeiderspartij' twee is gebleven. De ove
rige posten worden door conservatieven
bezet.
Het aantal kabinetszetels is met één
verminderd door de dubbele functie van
MacD'onald.
Het belangrijkste is de benoeming van
Anderson. Vermoedelijk zal hij- zich be
zig houden met de verdediging' van het
moederland en in het bijzonder met de
voorzorgsmaatregelen tegen luchtaan
vallen.
BULGARIJE EN ZUID-SLAVIë.
Afstand van zuiver-Bulgaarsche streken
in Zuid-Slavië aan Sofia?
De Bulgaarsche minister-president
Kiosseivanof is gisteren vertrokken naar
de BulgaarschJoego-Slavische grens,
waar 'bij' den Joego-Slaviscben premier
StojadinowitS'j zou ontmoeten.
In beide hoofdsteden werd deze bij
eenkomst van groote beteekenis geacht,
daar de beide premiers den gebeelen
Europeeschen toestand en in het bijzon-