Been politieke weerloosheid.
De Kleine Bazar.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
«tf.OUD VAD IS"]
EERSTE BLAD.
Buitenland.
De strijd in China.
Denk er om!
DINSDAG LAATSTE DAG
INWISSELEN REISPUNTEN.
Binnenland.
I
ZATERDAG 29 OCT. 1938
53e JAARGANG - No. 25
Prinses Juliana en Prinses
Beatrix te Soestdijk
teruggekeerd.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vllsslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Een van de argumenten waarmee de
eenzijdige nationale ontwapening eenige
jaren geleden veelal werd aangeprezen
was, dat het toch niet geeft of een klein
land als het onze zich al wapent.
Denkt men nu heusch, zoo heette het
dan, dat de groote mogendheden in ge
val van oorlog, zich van een weermacht
als de onze ook maar iets zullen aan
trekken? Ons leger zou toch immers zon
der meer onder den voet worden geloo-
pen?
Klanken als deze worden steeds min
der gehoord.
Aan den eenen kant omdat de feiten
het tegendeel hebben bewezen en bewijs
zen.
En voorts omdat meer ingang heeft
gevonden de gedachte, dat niet de eerste
vraag behoort te zijn wat wij1 al of niet
zouden kunnen bereiken, maar wel, dat
wij door aan zulk defaitisme toe te geven
op schandelijke wijze onzen plicht zou
den verzuimen, zoowel ten opzichte van
ons land en volk als tegenover de ons
omringende landen.
Er is wat dit betieft een merkbare
verandering gekomen.
De weerloosheidsgedachte vindt ten
opzichte van de landsverdediging nog
slechts betrekkelijk weinig aanhangers.
E!r is ook wat wij1 zouden kunnen noe
men een politiek defaitisme.
Velen weigeren in den politieken
strijd hunne medewerking, „omdat het
toch niets geeft".
Het is slechts verspilling van tijd en
geld en krachten. De groote meerder
heid van ons volk is van de Protes-
tantsc'h Christelijke beginselen afkeerig en
in vergelijking met de andere partijen
vormt de Antirevolutionaire groep slechts
een verdwijnend kleine minderheid. En
wanneer dan ook de oproep uitgaat om
de organisatie te versterken en een syste
matische actie te voeren, dan doen de
zulken niet mee.
Het zijn de aanhangers van de politieke
weerloosheid, die zelf geen vinger uitste
ken en geen cent beschikbaar stellen voor
de politieke actie en die door hun houding
op anderen een verlammenden en verslap
penden invloed uitoefenen.
Hoe deze houding te verklaren?
Wie zoo spreken, kennen niets van de
historie. Zij weten niet, van hoe onbere
kenbaar groote beteekenis de Antirevolu
tionaire groep geweest is voor ons volks
leven. Zij kennen niet den schoolstrijd. Zij
zijn niet bekend met wat op sociaal ge
bied is tot stand gebracht. Zij weten niet
wat door die betrekkelijk kleine partij' ge
daan kon worden voor het behoud van
ons zelfstandig volksbestaan. Het is hun
niet bekend,' hoeveel door Gods gunst be
reikt kon worden met betrekking tot het
behoud en de versterking van de Christ
telijke grondslagen van ons volksleven.
Ziji hebben zich nooit gerealiseerd, hoe
het er in ons land zou hebben uitgezien,
wanneer sinds het optreden van 'Groen
van Prinsterer in het midden van de vo
rige eeuw de leer had gegolden „dat het
toch niets geeft"; indien de predikers van
de politieke weerloosheid gehoor hadden
gevonden.
Het optreden van dergelijke politieke
defaitisten is door de geschiedenis, door
de feiten geoordeeld.
Maar hier is ook nog iets anders en
hoogers.
Er is ook het gebod Gods.
Maandag is het Hervormings
dag.
Wij herdenken hoe Luther, blind voor
eigen kleinheid, maar ziende op het ge
bod den stoot gaf tot de Kerkhervorming.
Hoe 'Gods Woord weer geplaatst werd op
den kandelaar en aanvaard als richtsnoer
voor geloof' en leven. Hoe weer op den
voorgrond werd geplaatst de volstrekte
souvereiniteit Gods en de eisch van afoso-
lute onderwerping aan Gods Woord en
Wet.
De strijd was voor Lut'her en de andere
hervormers ver van gemakkelijk. En als
hij gezien had op eigen kracht en op de
sterkte van zijn tegenstanders dan had hij
zeker den moed opgegeven.
Maar hij bleef staan: „Ik kan niet an
ders!"
Zoo moet het ook nu nog zijn. Vast
houden, volhouden, ondanks allen tegen
stand en teleurstelling.
Geen weerloosheid. „Ik kan niet an
ders". Omdat God van ons vraagt Zijn
Naam te belijden ook in het maatschap
pelijke en het staatkundige leven
DUIZENDEN ONGEWENSCHTE
POLEN OVER DUITSCHE GRENS
GEZET.
Gistermorgen tusschen vijf en zes uur
zijn in Berlijn en andere Duitsche steden
eenige duizenden Poolsche staatsburgers
door de politie uit hun bed gehaald om
over de Duitsch-Poolsche grens te wor
den gezet.
De verblijfsontzeggingen betreffen al
leen mannen. Weenende vrouwen stonden
buiten het Schlesische Bahnhoff om te
trachten een glimp op te vangen van haar
man, vader of zoons, doch de politie
maakte dit onmogelijk. Hetis niet be
kend, wanneer de vrouwen haar mannen
zullen volgen.
Deze plotselinge en op zeer groote
schaal uitgevoerde maatregel tegen Pool
sche burgers in Duitschland (meerendeels
Joden) heeft veel opzien gebaard en min
of meer een paniek onder de Polen in
Duitschland veroorzaakt.
De maatregel beperkt zich niet tot Ber
lijn. Ook in Weenen, Breslau, Keulen en
Rostock zijn dergelijke tooneelen voorge
vallen.
Van de twee duizend Joden, die te
Weenen werden gearresteerd, is de helft
vrijgelaten. De anderen, n.l. 800 Poolsche
Joden en 200 uit Tsjedho-Slowakije, zijn
tijdelijk in een concentratiekamp onder
gebracht.
Het ministerie van buitenlandsche za
ken te Warschau heeft aan de „United
Press" de verzekering gegeven, dat ten
gevolge van besprekingen, die den gehee-
len dag gevoerd zijn tusschen beide re
geeringen, Duitschland de deportatie van
Poolsche onderdanen heeft gestaakt. Nog
op Duitsch grondgebied zijn de treinen
met transporten arrestanten tot staan ge
bracht en de arestanten weer naar hun
woonplaatsen vervoerd.
In gezaghebbende Poolsche kringen
wordt verklaard, dat „het optreden van
Duitschland tegen de Poolsche Joden te
wijten is aan een misverstand.
PRAAG WIL BERLIJN EN ROME OM
ARBITRAGE VRAGEN.
Minister Ghwalkowski heeft den Hon-
gaarschen gezant het antwoord van de
Tsjecho Slowaaksche regeering op de
Hongaarsche nota van 27 October over
handigd, hetwelk is opgesteld in overleg
met de leden van de Slowaaksche en de
Karpatha-Russische regeering.
Teneinde de oplossing van het vraag
stuk te bespoedigen, wordt in het Tsjecho
Slowaaksche antwoord voorgesteld, dat de
Tsjecho Slowaaksche en de Hongaarsche
regeering binnen 24 uur tot Berlijn en
Rome het verzoek richten als arbiters op
te treden inzake de grenskwestie.
„DE AMERIKAANSCHE VLOOT IS
NIET STERK GENOEG".
De Amerikaansche onder-minister van
marine, Edison, heeft verklaard, dat de
Amerikaansche vloot op het
oogenblik niet berekend is
voor een volkomen bescher
ming der Vereenigde Staten
en hun bezittingen.
Zij' moet worden uitgebreid tot een
vloot, die eiken vijand of een combinatie
van vijanden kan verslaan. Het is zeer
twijfelachtig of men langer kan vertrou
wen op internationale overeenkomsten
Indien ons land, hetgeen God verhoede,
opnieuw in een oorlog betrokken zou
worden, bestaat niet de zekerheid, dat
onze bondgenooten den vijand in bedwang
zullen houden, tot wij de Amerikaansche
nijverheid gemobiliseerd hebben in zot
groote mate, dat aan de oorlogsbehoeften
voldaan kan worden. Als w jji een
vloot no o dig hebben, moet
het er een zijn, die in staat
is iedere waarschijnlijke com
binatie van vijanden te ver
slaan.
"Volgens de New-York Times draagt
deze verklaring van Edison de volledige
goedkeuring van Roosevelt weg.
Grootsche vreugdebetoogingen te Tokio.
Geheel Japan vierde gister de inne
ming van de drie steden Hankau, Woe-
Tsjang en Han-Jang met enthousiaste
feestelijkheden. De geheele stad was ge-
pavoiseerd en versierd met wit en 'kar
mozijnrood dundoek.
's Morgens vroeg begonnen al de vlag-
genoptochten. Deze duurden den geheelen
dag voort. Naar schatting namen een
half millioen menschen hieraan deel.
De lampionoptochten, welke gisteravond
gehouden werden, waren de grootste wél
ke Tokio ooit heeft aanschouwd.
Japansche proclamatie aangekondigd.
Officieel wordt medegedeeld, dat de Ja
pansche regeering op 3 November een
proclamatie over de politiek in China zal
publiceeren. Men meent te weten, dat in
deze proclamatie verklaard zal worden,
dat Tsjang Kai Sjek nog slechts de rol
speelt van een rebellenleider, met wien
de Japansche regeering geen enkele be
trekking meer zal onderhouden. Verder
zal waarschijnlijk bekend gemaakt wor
den, dat Japan in China een muur tegen
de Komintern wil oprichten.
Tsjang Kai Sjek nog vol vertrouwen.
D'e politieke raad van China is bijeen
gekomen. Deze raad telt 111 leden. De
zitting zal elf dagen duren en men ver
wacht, dat belangrijke besluiten geno
men zullen worden.
Maarschalk Tsjang Kai Sjek woont
de vergadering van den raad niet bij,
aangezien zijn militaire plichten hem
noodzaken, elders te vertoeven. Hij heeft
evenwel een boodschap gezonden, waar
in hij zijn strategische plannen uiteen
zet. Hij wijst hierin er op, dat de
moeilijkheden voor China grooter schij
nen te zijn geworden door den Japan-
schen inval in het Zuiden, doc'h in wer
kelijkheid zal dit den val van Japan
verhaasten.
Verder verklaarde Tsjang Kai Sjek,
dat de Japanners in den strijd aan de
Jang Tse meer dan driehonderdduizend
man hebben verloren.
BRAND VAN GROOTEN OMVANG
TEISTERT MARSEILLE.
Gistermiddag is brand uitgebroken in
het groote warenhuis, de „Nouvelles Gal
leries" te Marseille.
De vlammen sloegen over naar percee-
len aan de overzijde, het groote hotel No-
ailles en een bankgebouw. Voortdurend
hoorde men ontploffingen.
Tot dusver zijn vier personen omgeko
men en werd een 20-tal gewond. Er zou
den zich nog meer slachtoffers onder de
puinhoopen bevinden.
In de magazijnen van de „Nouvelles
Galeries" waren belangrijke herstelwerk
zaamheden aan den gang. De werklieden
konden slechts vluchten door zich met
behulp van een takel uit een der vensters
te laten zakken. Het personeel van het
warenhuis zelf, dat om twee uur 's mid
dags den arbeid had hervat, kon in vei-
digheid worden gebracht.
Helaas vond een jeugdige verkoopster
die' zich in haar angst uit een raam wierp,
■den dood; een afdeelingschef kwam in de
vlammen om, terwijl twee vrouwen, die
met brandwonden naar het hospitaal wer
den overgebracht, daar overleden.
Te half vijf woedde de brand in het ge
heele huizenblok, waarin twee hotels
staan, Noailles en Astoria, een bank en
de kantoren van de „Air France".
Het warenhuis „Nouvelles Galeries" is
in zijn geheel een prooi der vlammen ge
worden; het telde vijf verdiepingen.
Verscheidene deelnemers aan het radi
caal-socialistisch congres, onder wie mi
nister president Daladier en minister
Bonnet, logeerden in hotel Noailles. Men
wist hun dossiers in veiligheid te brengen.
Winterweer in Bulgarije.
In geheel Bulgarije heeft het fraaie we
der plaats gemaakt voor regenbuien en
sneeuwval. De temperatuur is in 48 uur
tijds gedaald tot 22 gr. onder nul. De ber
gen zijn met een dikke laag sneeuw be
dekt. In verscheidene districten is het
H. K. H. Prinses Juliana en Prinses
Beatrix zijn gistermiddag te kwart over
twaalf, in gezel-ohap van freule Feith,
per auto ten Paleize Soestdijk terugge
keerd. Het kleine Prinsesje zat in een
reiswiegje. {Die thuiskomst geschiedde
onopgemerkt.
wegverkeer onmogelijk. Uitgehongerde
wolven naderen de bewoonde gebieden en
stelen het vee uit de stallen. Zoo'n plot-
selingen omslag van het weer zoo vroeg
in het najaar heeft men in jaren niet mee
gemaakt en men beschouwt het als een
voorteeken van een langdurigen, harden
winter.
Korte Berichten.
Italië heeft alle staten ter wereld
uitgenoodigd, deel te nemen aan de in
1942 ni Italië te houden wereldtentoon
stelling.
TERUGZENDING NEDERLANDSCHE
VRIJWILLIGERS UIT SPANJE.
Geen bezwaar tegen toelating in ons
land.
Op de vragen van den heer Van der
Goes van Naters betreffende toe
lating in Nederland van door de Spaan-
sche regeering terug te zenden vrijwilli
gers van Nederlandsche herkomst heb
ben de ministers van Justitie en van
Binnenlandsche Zaken als volgt geant
woord:
De Nederlandsche regeering heeft
haar instemming betuigd met de door de
noninterventie-commissie ontwórpen re
geling van een aantal kwesties, welke het
gewapend conflict in Spanje tusschen
een aantal der in die commissie verte
genwoordigde Europeesche staten had
doen rijzen. Een der onderdeelen dezer
ontwerp-regeling betrof het vraagstuk
van de wijze van terugtrekken der z.g.
vrijwilligers uit Spanje. De instemming
der Nederlandsche regeering met deze
ontwerp-regeling brengt niet mede, dat
met betrekking tot de toelating van vrij
willigers van Nederlandsche herkomst
met name van degenen die de Spaan-
sche nationaliteit hebben verworven
die thans zullen terugkeeren op grond
van het eenzijdig besluit van een der in
Spanje strijdende partijen, een door ge
noemde ontwerp-regeling voorgeschre
ven gedragslijn zou moeten worden ge
volgd.
Intusschen zal de regeering voor zoo-
Eén bloemenhulde voor H. K. H. Prinses Juliana biji haar aankomst aan het
Jaarbeursgebouw te Utrecht voor de bijwoning van het derde kleutercongres.
"De Vergoeding. - Van veel belang is na--
Ituurlijk de vergoeding, welke diegenen j
ontvangen zuilen, die bezittingen hebben I
van groote waarde, als huizen en schepen 3
|e/c„ welke bezittingen voordat zij geheet r
opgebruikt zijn, aan den Staal ter ver-\
Inietiging moeten worden afgestaan.
Dit alles vindt men beschreven op bldz.\
Z 38-49 van Quo Vadis
|BMi. 59 Ifl8) w. C. SicüesJ
ver de edschen van openbare orde en
veiligheid van den staat zich daartegen
niet verzetten, tegen de toelating van
vrijwilligers van Nederlandsche her
komst geen bezwaar maken.
VOORTGEZETTE OPLEIDING ONDER-
OFFICIEREN-CAPITULANT DER
INFANTERIE.
'Op 2 November zal een derde oplei
dingscursus aanvangen voor sergeants-
capitulant van het wapen der infanterie
(behalve de administrateurs) bij het ka
derbataljon. D'eze cursus zal ongeveer 'vijf
maanden duren en dus einde Maart 1939
een eind nemen.
Het ligt in het voornemen een vierde
opleidings-cursus te doen aansluiten, van
April tot eind Augustus 1939, waarna
men hoopt in zooverre bij te zijn geko
men, dat dan voortaan de volgende cur
sussen a/lleen kunnen bestaan uit die ser
geants, die uit de laatst met groot ver
lof vertrokken licbtingsploeg als capi-
tulant zijn onder de wapenen gebleven.
Aangezien deze aantallen geringer zul
len zijn dan de abnormaal groote aantal
len van thans, nu er zoovelen van oudere
lichtingen bij zijn, kan te beginnen met
September 1939 bet kaderbataljon wor
den teruggebracht tot een kadercompag-
nie. Hierbij' zullen dan elk jaar twee
voortgezette opleidingen worden gegeven,
elk van ongeveer zes maanden.
WESTLANDSCHE TUINDERS ZEGGEN
DE C. A. O. OP.
Bezwaren legen het kinderbijslagfondsi
Dé Westlandsche afdeelingen van den
Nederlandschen Tuindersbond hebben on
verwachts 'het collectieve arbeidscontract
per 1 Nov. a.s. opgezegd. De oorzaak van
deze opzegging is te zoeken in het groei
end verzet van sommige Westlandsche af
deelingen tegen het thans bestaande kin
derbijslagfonds.
Duizenden arbeiders en patroons zijn
bij dit Westlandsche collectieve arbeids
contract, dat gesloten was tusschen de
drie werkgevers- en drie werknemers-or
ganisaties in den tuinbouw, betrokken.
Er worden thans pogingen in het werk
gesteld door de afdeelingen van den Ne
derlandschen Tuinderhond in het West-
land, om met de drie arbeidersorganisa
ties tot een nieuwe overeenkomst te gera
ken. Mochten deze onderhandelingen mis
lukken, dan zal arbitrale uitspraak na
mens den minister moeten beslissen.
KAMER VAN
KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR
DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Gisterenavond vergaderde de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor de
Zeeuwsche Eilanden te Middelburg onder
voorzitterschap van dhr W. Berdenis van
Berlekom.
Aanwezig waren 17 leden. Afwezig de
'heeren: Van Raalte en Kakebeeke van de
afdeeling groot-bedrijf; Macheels, Olthoff
en v. d. Berg van de afdeeling klein-be-
drijf.
Tot adviseerend lid en tot plaatsver
vangend adviseerend lid van het Curato
rium van het Eoonomisch-Technologisch
Instituut voor Zuid-Holland en Zeeland
werden resp. benoemd dhrn Wesseling en
Ghijsen.
Tot leden in de Oommissie van Toezicht
op het M. O. te Goes werden benoemd de
heeren W. Kakebeeke en M. Veenis, en
in die te Zieriksee de heeren J. Enzlin en
P. A. A. Klok, allen leden van de Kamer.
Bijdragen aan Vereenigingen e.d.
Bij de behandeling van het nader voor
stel van het bureau inzake het vaststellen
van contributies en bijdragen aan vereeni
gingen e.d., vereenigde de Kamer zich
zonder discussie of 'hoofd. st. met de voor
stellen om de bijdragen voor de Ver-
eeniging voor Handelsonderwijs te Mid
delburg en Goes, thans f 200 en f 100, na
der te brengen op f 150 en f 75; en het
door het bureau gehandhaafde voorstel
om de bijdrage voor de exploitatie van het
vliegveld te Haamstede te verlagen met
50 pet. tot f 100.
Minder vlug ging de behandeling van
het onderdeel inzake de bijdragen voor het
Economisch Instituut voor den Midden-
