Het Regeeringsbeleid getoetst.
r^JUDVADTs^
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Oe strijd in China.
EERSTE BLAD.
MAANDAG 24 OCT. 1938
53c JAARGANG - No. 20
Atgemeene beschouwingen van de Tweede Kamer
over de Rijksbegrooting
Buitenland.
De toestand in Palestina.
De Koninklijke Familie
UitgaveN. V. Uitgevers - Maatschappij
.Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 4445S Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.00 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vllsslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Verschenen is het voorloopig verslag
van de Tweede Kamer betreffende de
algemeene beschouwingen over de Rijks
begrooting 1939.
Wij ontleenen daaraan het volgende:
Sommige leden waren van oordeel, dat
van het p o s i t i e f - C h r i s t e 1 ij k ka
rakter van het Kabinet tot nu toe
weinig is gebleken.
De lijn der regeeringspolitiek is de
zelfde als onder het vorige Kabinet en
ook de zakelijke politiek is weinig ver
anderd.
Verscheidene andere leden spraken hun
waardeering uit voor de vastheid van
hand, waarmede de regeering in deze
moeilijke tijden het schip van staat voert.
Zonder twijfel is mede daardoor het saam-
hoorigheidsgevoel van ons volk bevorderd.
De grief, tegen het karakter van de
Troonrede ingebracht, konden deze leden
tot op zekere hoogte onderschrijven.
Gaarne zouden zij daarin een meer
principiëel-christelijken toon
hebben aangetroffen.
Het beleid van het Kabinet aldus
deze leden moet vooral beoordeeld wor
den naar zijn houding ten opzichte van
het probleem der werkloosheid.
En als men de miilioenennota nauw
keurig bestudeert, treft men daarin tal
van gegevens aan, welke er op wijzen, dat
hier inderdaad van een zeer belangrijk
samenstel van maatregelen tot bestrijding
van de werkloosheid sprake is.
Allereerst valt, naar werd opgemerkt,
te wijzen op een aantal maatregelen
van oeconomische politiek. Bij
deze maatregelen is het juiste uitgangs
punt een versterking van het particuliere
bedrijfsleven.
Voorts gaat het thans niet meer om
het lenigen van de gevolgen der werkloos
heid, maar om de bestrijding van de
werkloosheid zelf. Dit is een logisch ge
volg van de wijze, waarop de toestand
zich allengs ontwikkeld heeft. De men-
schen worden thans niet meer bezig
gehouden met min of meer gezocht werk,
maar zij zijn werkzaam bij ontginningen,
ontwateringen en werken van soortge
lijken aard, welke elk voor zich bijdra
gen tot verhooging van de welvaart en
blijvende werkverruiming medebrengen.
Het is toe te juichen, dat de regeering
thans de mogelijkheid ziet om de positie
der arbeiders aan dezen gewijzigden toe
stand te doen beantwoorden.
Noode verklaarden deze leden in de
Troonrede elke overweging te hebben ge
mist met betrekking tot het zoo belang
rijke en van hun zijde herhaaldelijk op
den voorgrond gestelde vraagstuk van de
oeconomische samenwerking
tusschen Nederland en Neder-
landsch-Indië tot verhooging van
de welvaart in het geheele rijk.
De uiteenzettingen, in de miilioenen
nota omtrent 's rijks financiën ge
geven, achtten de leden, hier aan het
woord, in pessimistischer toon gesteld
dan noodig ware geweest. Deze leden
waren van oordeel, dat de financiëele
positie des lands minder ongunstig is
dan de regeering zich voorstelt. Het ligt
voor de hand, dat die positie niet roos
kleurig is, maar zij is toch ook niet zoo
slecht, dat niet zou kunnen worden over
wogen, in afwachting van gunstiger
jaren een deel der uitgaven, b.v. van
die, verband houdende met de werkloos
heid, ongedekt te laten.
Op grond van deze zienswijze meenden
zij zich nog hun oordeel te moeten voor
behouden over de vraag of het gewenscht
is, in vollen omvang over te gaan tot
de verwezenlijking van de aangekon
digde belastingplannen.
Dat de noodzakelijkheid van de defen
sievoorzieningen thans in bree-
den kring wordt gevoeld, stemt, naar
verscheidene leden opmerkten, tot erken
telijkheid. Onverdiend achtten zij echter
het verwijt, dat in dit opzicht stelselloos
te werk zou worden gegaan. Evenmin
konden zij de juistheid erkennen van de
getrokken parallel tusschen de onlangs
in dringende omstandigheden gevoteerde
f100 millioen voor de weermacht en de
gelden, welke noodig zouden zijn voor
kapitaalsinvesteering ter verruiming van
de werkgelegenheid. Immers het eerste
bedrag had een onmiddellijke bestem
ming.
De dikwijls en ook thans weder gepo
neerde tegenstelling tusschen
defensieuitgaven en uitgaven
voor sociale doeleinden kon
den deze leden niet aanvaarden. Zij
wezen er in dit verband trouwens op,
dat sinds 1914 de sociale uitgaven veel
meer zijn gestegen dan de uitgaven voor
defensie.
Een deel van deze leden meende nog
een bijzonder woord te moeten wijden
aan het vraagstuk van de Zon
dagsrust, Naar hun meening spreidt
de regeering in dit opzicht niet de ge-
wenschte activiteit ten toon. Met name
oefent zij met betrekking tot deze aan
gelegenheid onvoldoenden invloed uit op
de gemeenten. Hier en daar Is zelfs het
regeeringsjubileum op Zondag gevierd.
Voetbalwedstrijden en goedkoope treinen
blijft men op dien dag in onverminderde
mate aantreffen.
Tegen het verleenen van ex
portpremies zouden verscheidene
leden geen bezwaar maken, Indien slechts
vaststaat, dat de tegenwoordige uitvoer
er geen nadeel van ondervindt.
In verband met een van de andere
zijde in die richting gedane suggestie
meenden deze leden reeds thans te ken
nen moeten geven, dat zij tegen het op-
j leggen van een arbeidsplicht in
welken vorm ook, onoverkomelijk be
zwaar hebben.
Eenige leden gaven als hun oordeel te
kennen, dat de regeering onvoldoende
optreedt tegen de zedenverwilde
ring, dit begrip in den ruimsten zin
genomen. De openbare eerbaarheid wordt
onvoldoende beschermd. De bepalingen
tegen godslastering zijn niet dwin
gend genoeg. Toegelaten wordt, dat in
openbare vergaderingen dingen worden
gezegd, welke voor ons land uitermate
gevaarlijk kunnen zijn.
Andere leden kwamen tegen deze be
schouwing op.
Eenige leden meenden de aandacht der
regeering te moeten vragen voor de oeco
nomische gevaren, welke aan de vor
ming van trusts en kartels in
ons land zijn verbonden. De concentratie
van bedrijven, zooals die b.v. bij de Uni
lever plaats grijpt, achtten zij niet zon
der groote bezwaren voor de handhaving
van een krachtigenmiddenstand
zoowel als het behoud van afzetgebied
voor de landbouwproducten van onzen
eigen bodem.
Verscheidene leden 'verklaarden, dat
zij gaarne meer vastheid van beleid bij
de regeering hadden gezien ten aanzien
van de kwestie van het centrale
vliegveld.
Geklaagd werd, dat de grond in
Zeeuwsch-Vlaan der en meer en
meer in handen komt van vreemdelin
gen. Men achtte dit allerminst gewenscht
en zag daartegen gaarne maatregelen
genomen.
DE OUDE STAD JERUZALEM THANS
VRIJWEL GEHEEL BEZET.
De ongeregeldheden in het land duren
voort.
De oude stad van Jeruzalem is thans
volledig bezet, met uitzondering van de
moskeewijk en eenige verdachte buurten,
die nog doorzocht moeten worden. Of
schoon van tijd tot tijd nog schoten wor
den gehoord, is het duidelijk, dat de toe
stand algemeen verbeterd is. In de oude
stad mag men zich overdag weer op straat
begeven tusschen des morgens 7 en des
middags 5 uur en in de nieuwe stad tus
schen 5 uur des morgens en 11 uur des
avonds.
Twee landmijnen zijn tot ontploffing
gekomen, toen een militaire trolley voor
bijreed op de spoorlijn HaifaLydda,
nabij Toelkarem. Een Britsohe soldaat
werd licht gewond.
Er is een poging gedaan om het spoor
wegstation te Jaffa te vernielen door
brandstichting. Dó vlammen werden ech
ter gedoofd voordat schade van belang
aangericht was.
Te Hebron is een Palestijnsch agent
van politie doodgeschoten. De synagoge
en de Joodsche school werden in brand
gestoken en liepen schade op.
In antwoord op het kortgeleden uitge
vaardigde bevel der regeering, dat alle
mannelijke inwoners boven de 16 jaar
zich moeten laten inschrijven voor een
gratis identiteitskaart, hebben de Arabi
sche leiders van hun kant bevelen uitge
vaardigd, waarin zij' een ieder, van wien
bekend wordt, dat hij een identiteits
kaart verworven heeft, dreigen onmid
dellijk neer te schieten.
Zondagmorgen hebben zich op acht
punten in Palestina ongeregeldheden
voorgedaan. Nabij' Tel Aviv hebben de
rebellen met vruchten volgeladen sinaas-
appelboomen uit den grond gerukt. Ver
schillende gebouwen, eigendommen van
Joden, werden te Jaffa en Hebron in
brand gestoken. In Beersheba werden de
belastingkantoren geplunderd.
Uit ontvangen inlichtingen blijkt, dat
de Arabische nationalisten hun tegen
stand willen voortzetten, totdat in de
Arabische zaak voldoende toezeggingen
zijn gedaan.
Zij verklaren terstond met de troebe
len te zullen ophouden, zoodra zij ver
krijgen:
le. dat wordt afgezien van het ver-
deelingsplan;
2e. dat de immigratie wordt stopge
zet;
3e. dat transacties in grond worden
verboden;
4e. dat een constitutioneele binnen-
landsche regeering wordt gevormd;
5e. dat een alliantieverdrag met Ea-
geland wordt gesloten.
Van haar zijde heeft de Britsche re
geering laten weten, dat zij de orde wil
herstellen alvorens de kwestie grondig te
regelen.
DE BEZETTING VAN KANTON VOL
TOOID. DE STAD BIEDT EEN VER-
SCHRIKKELIJKEN AANBLIK.
In een Zaterdagmiddag door het Ja-
pansche keizerlijk hoofdkwartier uitge
geven communiqué wordt medegedeeld,
dat de Japansche strijdkrachten in den
nacht van Vrijdag op Zaterdag de bezet
ting van Kanton hebben voltooid.
Omtrent de opmarsch naar Kanton
wordt nog bekend, dat de Japansche
troepen in negen dagen tijds tweehon
derd kilometer hebben afgelegd, dank zij
het gebruik van motorvoertuigen en ra-
vitailleeririg door vliegtuigen, terwijl de
Chineezen weinig of geen weerstand bo
den.
De opmarsch van de Japanners in dit
gebied is zoo snel in zijn werk gegaan,
dat verscheidene Chineesche afdeelingen
geen kans gezien hebben te ontkomen.
Alleen een kleine gemechaniseerde
eenheid van het Chineesche leger heeft
eenige K.M. buiten Kanton tegenstand
geboden. Zij wist de oprukkende Japan
sche troepen drie uut lang tegen te hou
den, totdat ziji volkomen in de pan werd
gehakt.
Men verwacht dat de Japansche troe
pen weldra de geheele spoorlijn Kanton-
Hankau, alsook de andere spoorlijnen
in Zuid-China zullen bezetten.
Eén speciale correspondent van Reu
ter meldt uit Kanton, dat de straten een
verschrikkelijken aanblik bieden. Duizen
den mannen, vrouwen en kinderen, vol
komen verbijsterd door den snellen loop
der gebeurtenissen, bivakkeeren met hun
armzalige have op straat, niet wetend,
waarheen zij moeten vluchten, zieken en
gewonden van vroegere luchtbombarde
menten zijn voor de hospitalen op straat
gelegd, daar het personeel der zieken
huizen gevlucht is. Overal heerscht ge
brek aan voedsel en drinkwater.
De Chineesche legers trokken in wes
telijke richting terug.
Plotseling hoorde men hevige ontplof
fingen. Chineesche genie-soldaten lieten
aohtereenvolgens de betonnen vesting
werken, een aantal papierfabrieken, de
gevangenis en de regeeringsgebouwen in
de lucht vliegen; minder belangrijke ge
bouwen werden in brand gestoken.
Geheele stadswijken staan in lichte
laaie.
Tokio viert feest.
Tokio is geheel onder den indruk van
de snelle inneming van Kanton. De pers
slaat de beteekenis van de overwinning
bij Kanton hooger aan dan de overwin-
ning bij' Sjanghai een jaar geleden.
De woordvoerder van de marine-af-
deeling van het keizerlijk hoofdkwartier
verklaarde, dat de val van Kanton in
tien dagen een succes is, dat ongekend is
in de annalen van de krijgsgeschiedenis
van de wereld.
Regeeringskringen te Tokio verzeke
ren, dat de val van Kanton de eerste
doodelijke slag is voor het regime van
Tsjiang Kai-sjek. Zij verklaren, dat de
Chineesche militairen nu van hun ravi-
tailleeringsbasis zijn beroofd en dat de
laatste uitweg voor den Chineeschen ex
port is afgesloten en dat hiermede een
bron van voorziening met vreemde devie
zen voor China is afgesloten.
Hoe het in Hankau gesteld is.
Alle winkels in Hankau zijn gesloten
en er is minder verkeer, daar een groot
deel der burgerbevolking de stad heeft
verlaten.
Men verwacht dat de watervoorziening
spoedig zal worden stopgezet.
Het spoorwegverkeer van Hankau
naar het Zuiden is gestaakt.
Volgens een Japansch frontbericht zijto
Vergezeld van een hofdame heeft H.M.
de Koningin Zondagmiddag een autorit
gemaakt. Enkele minuten voer half vier
keerde Zij weer op het paleis Het Loo
terug. De tocht, welke ruim een uur
duurde, ging langs enkele der mooiste
plekjes van de Veluwe, n.l. de Dassenberg
en Hoog Soeren, waar de bosschen thans
volop in herfsttooi preken.
Prinses Juliana en Prins Bernhard
maakten samen een autorit.
De Koningin en Prinses Juliana woon
den gisteravond te Apeldoorn in d'e kerk
der Evangelisch Luthersche gemeente den
jeugddienst bij, waarin ds H. J. Jaanus,
van Rotterdam, voorging.
de Japansche troepen geen zestig km.
meer van Hankau verwijderd.
De troepen van de Noordelijke groep
hebben de grens der provincies Horan
en Hoepeh overschreden en vechten aan
de spoorlijn PekingHankau om
Woefcsjengkwan, de sleutel van den
Woetsjengpas.
Japansche waarschuwing aan de
Mogendheden.
De Japansche vlootcommandant heeft
in een nota den in aanmerking komen
den mogendheden meegedeeld, dat van
Zondag af, ook des nachts met vliegtuig-
aanvallen op de Jangtse nabij Hankau
gerekend moet worden, omdat daar ster
ke Chineesche troepencomingenten de
rivier overtrekken. Den mogendheden
wordt derhalve verzocht, hun schepen
vóór Zaterdag middernacht tot minstens
tien mijl boven Hankau te verplaatsen
en de nieuwe ligplaatsen, alsmede de be
wegingen dezer schepen mede te deelen
aan den Japanschen bevelhebber.
De Engelsche marine-autoriteiten heb
ben geweigerd te voldoen aan van Ja
pansche zijde tot hen gerichte verzoeken,
Britsche oorlogsschepen te verwijderen
uit de omgeving van Hankau en Kan
ton. De Engelsche oorlogsschepen blijven
te Hankau bij' de Britsche concessie en te
Kanton bij de internationale concessie
op het eiland Sjamien liggen.
Nadat Zaterdag de spoorwegstations
buiten Hankau waren bestookt, zijn Ja
pansche bommenwerpers Zondag tot vier
keer toe boven de stad verschenen. Zij
lieten veel brandbommen vallen, zoodat
op verscheidene plaatsen branden zijn
uitgebroken. Paniek is niet ontstaan.
Omtrent het aantal dooden is niets be
kend.
Zesendertig bommenwerpers hebben
deelgenomen aan den eersten grooten
luchtaanval sinds verscheidene weken op
de Chineesche steden in de provincie
Woehan. Achttien toestellen bombar
deerden het station tWoetsjang, waar
door verscheidene branden ontstonden.
Spoorrails en spoorrijtuigen zijn ver
woest, de watertoren beschadigd. Smar
telijke tooneelen speelden zich af van
huilende vrouwen en kinderen. Het aan
tal slachtoffers is betrekkelijk gering,
doch de verminkte lichamen der dooden
boden een naargeestigen aanblik.
Oud-minister Tsjen tegen Tsjang-
Kai-SJek.
Een der meest vooraanstaande figuren
uit het politieke leven in Zuid-China,
Eugène Tsjeng, voormalig minister van
buitenlandsche zaken, heeft in scherpe
bewoordingen het beleid van Tsjang-Kai-
Sjek aangevallen.
Tsjeng eischte het aftreden van den
maarschalk en een radicale wijziging in
de leiding.
„De val van Kanton is een nationale
vernedering, welke door geen Kanton-
nees zonder meer kan worden geaccep
teerd, met uitzondering van de verraders.
Deze nederlaag heeft de totale onbe
kwaamheid van Tsjang-Kai-Sje'k bewe
zen," aldus Tsjen.
De berichten, dat Tsjang-Kai-Sjek en
zijn vrouw Hankau verlaten hebben, zijn
niet juist.
TSJECHISCHE VOORSTELLEN DOOR
HONGARIJE AFGEWEZEN.
In welingelichte Hongaarsche kringen
verklaart men, dat de „Tsjechoslo-
waaksc'he voorstellen, die Zondag in den
ministerraad te Boedapest besproken
zijn, in hun huidigen vorm geen grond
slag voor een accoord yormen".
De minister van buitenlandsche zaken
van Kanya heeft een tegenvoorstel doen
opstellen, dat terstond aan Praag zal
worden overhandigd.
De nieuwe voorstellen van de Tsjechi
sche regeering aan Hongarije zouden in
houden het afstaan van een gebied van
ongeveer 10.000 vierkante kilometer te
gen 12.940 vierkante kilometer, welke
door Hongarije werden geëischt.
Nu Hongarije de nieuwe Tsjechische
O eld toch kan men niet eten noch drinken,
I" men kan er niet in wonen noch zich er in
kteeden, men kan er alteen Iets voor koopen.
Het is een hulpmiddel en anders niet, want
I uiteindelijk gaat het niet om geldbezit,
wdoch wel om het bezit van „producten".
S» Zonder geld kan men leven, zonder pro
ducten niet.
Het „geld" Is thans nog de belemmering
I'om tot welvaart te komen.
W(j zullen nog moeten leeren met „geld"
om te gaan*
bh. 22-23 (13) W. C. Slckenj
■liaamiw 11 mmm i i «ai 11
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
tielanyiijkste Nieuws
Binnenland,
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
over de Rijksbegrooting,
Die verlenging der doodehands-belasting.
Voorloopig Verslag der Justitie- en
Postbegrooting,
Buitenland.
Tsjechische voorstellen door Hongarije
afgewezen..
De bezetting van Kanton.
Dó toestand in Palestina.
grensvoorstellen v$n de hand heeft ge
wezen, is de hervatting der onderhande
lingen voor onbepaalden tijd uitgesteld.
Intusschen is de toestand in Roethe-
nië zeer onzeker, tengevolge van een
binnendringen van Hongaarsche agita
toren, die een aantal incidenten hebben
veroorzaakt.
GEBREK AAN ARBEIDSKRACHTEN
IN DUITSCHLAND.
De Duitsche Rijksorganisatieleider dr
Ley heeft tijdens een betooging te Leip
zig gesproken over het gebrek aan ar
beidskrachten in Duitschland. Hij zeide,
dat de prestatiewedstrijd der bedrijven
dit jaar tot taak heeft die ondernemin
gen te onderscheiden, die met het ge
ringste aantal arbeidskrachten de best
mogelijke prestatie bereiken.
Als laatste maatregel tot het verwer-
werven van nieuwe arbeidskrachten
noemde dr Ley een naar het vaderland
terug laten komen van in het buitenland
wonende Duitschers.
Ook het bevriende Italië helpt het ge
brek aan menscben in Duitschland op te
heffen.
BENESJ TE LONDEN.
De Tsjecho-Slowaaksche gezant te
Londen, Masaryk, heeft Zaterdag aan
Reuter medegedeeld, dat oud-president
Benesj te Londen is aangekomen voor
een zuiver particulier (bezoek. lOnder
geen voorwaarde kan hij geïnterviewd
worden.
De gezondheidstoestand van den oud
president der Tsjecho-Slowaaksche re
publiek is niet goed en hij' zou zeer
dankbaar zijn, wanneer hij niet lastig
zal worden gevallen.
Benesj zal zich binnenkort naar de
Ver. Staten begeven, waar hij, gelijk ge
meld, door de universiteit te Chicago is
uitgenoodigd, om een reeks conferenties
te geven.
GEEN JODEN NAAR ZUID-WEST-
AFRIKA.
Van betrouwbare zijde wordt verno
men, dat de Duitsche regeering op het
laatste oogenblik een groep Joden, welke
Duitschland wenschte te verlaten om
naar Zuid-West-Afrika te gaan, verbo
den heeft het land te verlaten, hoewel
blijkbaar alle voorbereidende maatrege
len waren getroffen en zoowel de regee
ring van Zuid-West-Afrika als de Duit
sche regeering de noodige papieren had
den verstrekt.
Verklaard werd, dat zoo lang de kolo
niale kwestie nog niet geregeld is, de
Duitsche regeering zich ertegen zal ver
zetten, dat Joden zich vestigen in de
vroegere Duitsche koloniën.
DUITSCHE SPIONNAGE IN
ZWITSERLAND.
„De politie te Bazel nam den bar-man
van een restaurant in hechtenis, die aan
Duitschland inlichtingen over de gedra
gingen van in de Rijnstad levende Duit
schers verstrekte."
„Te Zürich werden drie buitenlandsche
communisten gevangen genomen, die
toezicht op peisonen hielden, die als te
genstanders van Moscou bekend ston
den."
„Te Solothurn werd een Zwitser ge
vangen genomen, die militaire spionnage
ten gunste van Duitschland in den Elzas
had bedreven."
