OKIE N1HDELSFILITIEK.
1*
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Prinses Juliana op Het Loo.
jëoiOUD VADIS
EERSTE BLAD,
De strijd in Spanje.
De strijd in China.
laboomen,
ïanada
1",
jing.
i
DONDERDAG 20 OCT. 1938
53e JAARGANG - No. 17
Openbaar en Bijzonder H.O.
Buitenland.
De Britsche militaire actie
in Jeruzalem.
I
I
Belangrijkste Nieuws
ihrijving
|r C. TRAAS
>t 2.20 M.
ihout.
|eeelen, was-
„de Lange
te Kapello.
leveren en
Jekomen ten
JONKERS
gember 1038.
Kopmels
an Oranje",
es.
pN zal ver-
GROOTE
3REN- EN
|NG,
en, Regen-
passen, Jek-
lons, Werk-
furen, Stof-
verkocht
dat is dus
Ier, die dus
}d wil gaan,
[itengewone
Jts Woens-
Vrijdag 21
Zaterdag
ïur.
FARI 1939.
opgeld.
'e-
ir-
ht
ri
ns
te
ia
3t-
:>r
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
De verdiende eere-promotie van Minis
ter Van Dijk aan de Vrije Universiteit
aldus Dr van Gils in „De Tijd" geeft
aanleiding tot het wijzen op een zonder
linge bepaling der Hooger Onderwijswet.
„Immers- art. 196 bepaalt:
„De senaat van een-e bijzondere Uni
versiteit, vermeldt in eene aanwij-z-ing als
bedoeld in art. 184, behoeft om, op voor
dracht eener faculteit, wegens zeer uit
stekende verdiensten, aan Nederlandsche
onderdanen of vreemdelingen een der
doctoraten, in -de aanwijzing vermeld,
honoris causa te kunnen verleenen, voor
elk bijzonder geval Onze Machtiging".
Deze bepaling geldt alleen voor bijzon
dere Universiteiten, niet voor openbare.
De senaten der Rijiks-universiteiten en
der gemeentelijke te Amsterdam kunnen
dus zonder machtiging dit eere-doctoraat
verleenen. De bijzondere niet.
D'it is te zonderlinger, waar het hier
geldt -een bijzondere instelling, die „doc
torale graden en getuigschriften van met
goed gevolg afgelegde examens" (art. 184)
kan verleenen, waaraan gelijke rechten
verbonden zijn als aan die der Rijks-uni
versiteiten.
Getuigschriften -dus met effectus civilis
kunnen, zonder Koninklijke machtiging,
uitgereikt worden, eeredoctoraten zonder
effectus civilis niet.
Daar een wijziging van de Hooger On
derwijswet hij de Tweede Kamer aanhan
gig is, hopen wij-, dat op deze zonderlinge
zaak gewezen zal worden".
In verhand hiermee zou nog op een
andere zonderlinge bepaling de aandacht
gevestigd kunnen worden.
Deze, -dat de Bijzondere Universiteiten
het nog steeds zonder Rijkssubsidie moe
ten stellen.
Voor de Rijksuniversiteit te Leiden is
op de Rijksbegro-oting 1939 uitgetrokken
f2.733.811.
Voor de Rijksuniversiteit te Utrecht
f 2.864.646.
Voor de Rijksuniversiteit te Groningen
f 1.730.032.
Voor de Technische Hoogescho-o-l te
Delft f2.231.803.
"Waarbij dan nog komt voor „overige
uitgaven" voor de Rijksuniversiteiten
f 32.450. v
In totaal dus ruim f9.5 millioen.
Voor de Vrije Universiteit is echter uit
getrokken als 'bijdrage voor gehouwen
f4000.
Wanneer zal een minister opstaan, die
aan dézen zonderlingen en op den duur
onhoudbaren toestand een einde maakt?
De Tariefmachtigingswet in de
Tweede Kamer.
In de Tweede Kamer kwam gisteren
aan de orde de wijziging van de Tarief-
machtigingswet 1934.
Volgens de bestaande wet, -had de Re
geering de bevoegdheid een bepaald in
voerrecht in te stellen, te wijzigen of af
te schaffen, als Nederlandsche
bedrijven verloren dreig
den te gaan door maatre
gelen van het buitenland-
Op 27 September 1937 st-elde zij- echter
voor, dat de Kroon gedurende vijf jaar
zulke tariefmaatregelen zou kunnen ne
men, „indien het economisch
landsbelang zulks naar ons
oord e' el vereischt of ten einde
met het buitenland gemaakte tarief-af
spraken onmiddellijk van kracht te doen
zijn".
Reeds op 22 October bracht de Kamer
haar Voorloopig Verslag over -het ontwerp
uit, waarbij vooral het criterium voor
wetstoepassing „indien het economisch
landsbelang zulks (tarief-besluiten) ver
eischt", critiek ondervond.
Bijna een jaar lang heeft de regeering
gewacht met haar antwoord.
De vertraging was hierin gelegen, dat
de regeering pas spreken wilde, als haar
tariefmaatregelen een meer concreten in
houd hadden aangenomen. Dien concre
ten inhoud gaf de Millioenennota aan mei
de m-ededeeling van een tariefverhooging
tot een 20 pet.
Dit wetsontwerp is komende, maar
vooraf wil de regeering
deze machtigingswet bin
nen hebben. Vooreerst, omdat zij
dan uiteraard sterker gewapend staat te
gen hen, die aan komende tariefverhoo
ging willen ontspringen. Vervolgens om
dat zij aanneemt, dat de Staten-Generaal
in beginsel tegen een ombuiging van het
tarief van invoerrechten in matig be
schermenden zin en tegen gebruikmaking
hierbij van de Tariefmachtigingswet geen
bezwaar -hebben, als zij de Tariefmachti
gingswet in nieuwen vorm aannemen.
Intusschen heeft de regeering dien nieu
wen vorm in haar gewijzigd ontwerp iet
wat verzacht. Zij vraagt nu machtiging
op het terrein van het tarief in dezen
vorm:
„Indien in dringende gevallen de le
vensbelangen van Nederlandsche bedrij
ven zulks noodzakelijk maken en het al
gemeen belang dit vereischt, of ten einde
met het buitenland gemaakte tariefaf
spraken onmiddellijk van kracht te doen
zijn, kunnen wij- bepalen, dat door Ons
aan te wijzen gedurende een daarbij vast
gesteld tijdvak van ten hoogste drie jaren
a. een nieuw invoerrecht zal worden ge
heven; b. een bestaand invoerrecht zal
worden afgeschaft, verhoogd of verlaagd".
In geval van noodtoestand kan
de Kroon dus dadelijk optreden; in min
der spoedeischende gevallen zal de gehee-
le wetgevende macht beslissen. De termijn
van machtiging is terug gebracht van vijf
tot drie jaar; maar het fiscale karakter
van ons tarief is gebroken en er behoe
ven niet alleen buitenlandsche oorzaken
te zijn, als -de regeering met behulp- van
het tarief in nood verkeerende industrie-
en wil helpen.
De heer D e G e e r (C. H.) meende, dat
de Regeering in dit opzicht prijzenswaar-
digen arbeid heeft verricht. Hij was er
evenwel weinig over te spreken, dat de
regeering deze machtiging vraagt bij- een
wetsontwerp, -dat in formeelen zin slechts
strekt tot wijziging van artikel 2 der Ta
riefmachtigingswet, welk artikel alleen be
trekking heeft op vo-orloopige 'heffing van
nog niet bij de wet goedgekeurde zeer spe
ciale invoerrechten voor zeer bijzondere
noodgevallen.
Dit noemt spr. onelegant en ondoeltref
fend.
Spr. vroeg wat er gebeuren zou indien
de Kamer hieraan niet mee zou doen.
D'e heer S c h i 11 h u i s (V. D.) noem
de de manier, waarop de regeering haar
doel bereiken wil, onjuist.
De grondslag van onze handelspolitiek
behoeft, in het licht van de tegenwoordige
omstandigheden, een wijziging. De vrij
handel heeft afgedaan; verschillende tak
ken van ons bedrijfsleven behoeven be
scherming.
Het is alleen de vraag: op welke wijze?
Uitbreiding van afzet in eigen land, of
bevordering van export?
Hoogere invoerrechten -zijn niet te ont
gaan, al zal voorzichtigheid betracht moe
ten worden-
Met Dn Colijn wil spr. de stelling in
dachtig blijven, dat economische isolatie
verkeerd is. De Regeering diende te laten
uitkomen, dat ook zij haar plannen daar
op bouwt.
Spr. vreest echter prjjsverhooging als
gevolg van verhoogde invoerrechten. Men
houde rekening met de- uitwerking van de
maatregelen voor het geheele volk en niet
in de eerste plaats met de belangen der te
beschermen bedrijfstakken.
'De vergadering werd daarop verdaagd
tot Donderdag 1 uur.
DE BEZETTING VAN DE OUDE STAD.
Britsche troepenafdeelingen zijn giste
ren de oude stad in Jeruzalem binnen
gerukt, om baar van opstandelingen te
zuiveren.
De toestand in de oude stad was on
houdbaar. De rebellen oefenden een ware
terreur uit. Voortdurend kwam het, dan
hier dan daar, tot woeste schietpartij-en.
Alleen de heilige -plaatsen van de Ara
bieren werden niet bezet. Tijdens 'het op
rukken der troepen werden alle huizen
aan een nauwkeurig 'onderzoek onderwor
pen, waarbij, ongeveer veertig arrestaties
wei-den verricht. Eenige opstandelingen
zouden er evenwel in geslaagd zijn, te
ontvluchten do-or onderaardsc-he gangen,
welke nog dateeren uit -den tijd van Sa
lomo.
Tal van vliegtuigen cirkelden boven het
oude stadsdeel, terwijl de troepen hun op-
marsch vo-ortzetten. Met het oog fop het
gevaar, dat hier en daar landmijnen ver
borgen lagen, konden de Britsche afdee-
lingen slechts stap voor stap voorwaarts
gaan.
Na zonsondergang is het
schieten in -de -oude stad weer
begonnen.
'Buiten Jeruzalem zijn gisteren talrijke
overvallen gepleegd. In het gebied van
Beisan is getracht, -de petroleumpijplei-
ding in brand te steken. Hierbij werden
twee Arabieren gedood. Bij een aanval op
een auto werden drie aanvallers door het
escorte gedood.
Uit -protest tegen de buiten
gewone militaire maatrege
len hebben -de Arabische Co
rn i t é"B besloten tot een a 1 g e -
meene transportstaking in
geheel Palestina.
Op den straatweg JeruzalemTel Aviv
werden twee Joodsche ingezetenen ver
moord, o-p dien van Jaffa naar Tel Aviv
een andere Joodsche burger.
Et is een cordon van troepen gelegd
om de stad Akko, naar aanleiding van
den aanval, die op bet postkantoor is ge
pleegd. D'e geheele stad wordt doorzo-cht,
daar m-en berichten heeft ontvangen dat
zich in de -stad een gewapende bende be
vindt.
De Arabieren boycotten de electriciteit.
Het Arabische „opperbevel" heeft aan
alle Arabieren 'het gebruik van electrici
teit verboden en gelast weer kaarsen en
olielampen te gaan gebruiken.
De boycot wordt gemotiveerd met het
feit, dat het geld, dat voor de electriciteit
wordt uitgegeven, in de zakken van -de
Joden komt.
In hetzelfde communiqué worden de
Arabische winkeliers, die andere dan
Arabische opschriften op hun uithang
borden hebben, met -den -dood bedreigd.
De houding van de
Engielsche regeering.
In de vergadering van Woensdag van
het Britsche kabinet is de toestand in
Palestina in den breede besproken.
Thans kan met zekerheid
worden gezegd, dat verdee
ling van Palestina niet lan
ger tot de -politiek der re
geering behoort.
De regeering heeft bes-loten eerst de
terreur in Palestina d'oor militaire maat
regelen geheel te bedwingen -en daarna
met d-e twee partijen in 'het conflict ver
der te onderhandelen over een oplossing.
Malcolm Macdonald zou aan den
ministerraad de volgende plannen hebben
voorgelegd
le. Goedkeuring van de reeds getroffen
maatregelen.
2e. Een energieke actie tot herstel -van
de orde in geheel Palestina.
3o. Draconische maatregelen, om een
einde te maken aan de anti-Britsche pro
paganda, welke van buitenaf in Palestina
wordt gevoerd.
4e. Het openen van preliminaire onder
handelingen over de vorming van é-én
Palestijnschen staat onder Britsche con
trole, in welken staat Joden en Arabieren
eendrachtig zo-uden samenleven.
De terreur der rebellen.
D'e geheime reg-eering van de Arabische
opstandelingen heeft naar Un. Press
meldt, geheel Palestina in vier groote op-
standsgebieden verdeeld, die elk een af
zonderlijken leider zullen hebben en een
afzonderlijke administratie.
Elk deel heeft zijn eigen sabotage-orga-
nisatie, zijn spionnendienst, gerechtsho
ven en ondersteuningsorganisaties voor
de -gezinnen van die opstandelingen die in
den strijd gevallen zijn of door het Engel-
sche gerecht ter dood worden veroor
deeld.
De militaire leider van de rebellen ia
momenteel de groot grondbezitter en fa
natieke muzelman Abdul R a b i m. De
Britsche mandaatsregeering heeft op het
hoofd van Abdul Rahim een prijs van 500
pond sterling gezet. Eveneens van de vier
leiders van de opstandsgebieden.
De rebellen hebben bevolen, dat geen
enkele Arabier voor een Engelsche recht
bank mag verschijnen.
Alhoewel Abdul Rahim opperbevelheb
ber over -de -opstandelingen is, moet hij
Met Prinses Beatrix.
Gisterenmiddag één uur is H. K. H.
Prinses Juliana met Prinses Beatrix per
auto op -het Paleis Het Loo aangeko
men voor een verblijf van eenige dagen.
Naar wij vernemen zal H.K.H, Prin
ses Juliana de openingsplechtigheid van
het derde Kleutercongres op 28 October
a.s. te Utrecht bijwonen.
toch voor iedere belangrijke maatregel
de toestemming van het Arabische hoofd
kwartier te Damascus vragen.
Buitenlanders, die grond of sinaasap
pelplantages bezitten, betalen thans aan
de „Arabische provisorische regeering"
belastingen, teneinde van haar bescher
ming verzekerd te zijn.
E-en oude Engelsche dame, die reeds 45
jaar te Jericho woont, waar zij sinaas-
appelbo-omgaarden bezit, ontving kort ge
leden bevel om binnen de 24 uur „protec-
tie-landbelasting" te betalen. De dame be
gaf zich daarop naar Jeruzalem, om daar
bij de autoriteiten en bij niet officieele
persoonlijkheden raad te vragen, doch het
algemeene advies luidde daar: „betalen".
Toen zij- te Jericho terugkeerde, waren
niet alleen de 24 uren verstreken, maar
ook al eenige sinaasappel-hoornen ontwor
teld. Zij betaalde daarop onmiddellijk,
doch werd gedwongen, boete te betalen,
daar zij. den termijn 'van 24 uur bad 'laten
verstrijken. Daarna werden hare bezittin
gen met rust gelaten.
WEER BRITSCHE SCHEPEN
GETROFFEN.
De Britsche s.s. „Lake Hallwil" en
„African Explorer", zijn bij een luchtaan
val te Barcelona getroffen. Het eerste
schip werd door bomscherven geraakt,
terwijl een bom in het ruim van de „Afri
can Explorer" terecht kwam.
Sedert het afsluiten van de acco-orden
van München werden elf aanvallen, voor
het meerendeel met voorbedachten rade,
op Britsche koopvaardijschepen uitge
voerd.
Voorts wordt uit Barcelona gemeld, dat
er gistermorgen door twee escadrilles
vliegtuigen der opstandelingen een lucht
aanval op de stad werd ondernomen. Het
eerste werd verdreven door afweergeschut
het tweede door jagers. In de haven zijn
twee menschen en een aantal paarden ge
dood; 15 menschen werden gewond. Een
der vliegtuigen is neergeschoten.
Na een rustpoos van vele maanden is
-dezer dagen de actie in Madrid wederom
opgevlamd.
In den sector van de Universiteitswjjk
-deden de opstandelingen in de vroege
morgenuren een plotselingen aanval o-p de
republikeinsche stellingen. Er volgde een
heftig gevecht, dat 40 minuten duurde,
waarna de aanvallers verplicht waren om
naar hun oorspronkelijke stellingen terug
te keeren, niet zonder op het terrein een
groot aantal dooden en gewonden te heb
ben achtergelaten.
SCHANDELIJKE DWANG OP DUIT-
SCHE PREDIKANTEN.
D'e Duitsche minister voor de kerke
lijke aangelegenheden heeft bepaald, dat
de middelen van het staatsfonds voor de
bezoldiging van predikanten, die be
schikbaar gesteld zijn voor de verzor
ging van emeriti-predikanten en van
nagelaten betrekkingen van predikanten,
Het fruit, dat uitgeschoten wordt als
ondeugdelijk of niet versch, wordt
„vernietigd". Alleen zóó blijft de
boomgaard frisch en rijkdragend, zóó
voorkomt men. dat de bloesem afvalt
- en vertrapt wordt, of dat de takken
en twijgen breken. Doch wat het voor
naamste is: zóó blijft de plukker sterk
en gezond, zóó behoudt hij zijn levens-
I vreugde en arbeidsdrangzóó blijft
Z hij tevreden en zal het leven blijven
I liefhebben.
- - (101
Bldz. 17
W.C. Sickest
Aan de overzijde van het IJ te Amsterdam werden Dinsdag luchtbeschermings- i
oefeningen gehouden, waaraan dog? de politie werd medegewerkt.
Binnenland.
Prinses Juliana op Het Loo.
Tweede Kamer verzet zich tegen korting
op Spoorwegpensioenen.
De Tweede Kamer over onze handels
politiek.
Buitenland.
De strijd tegen de opstandelingen in Pa
lestina.
De PoolschRoemeensche besprekingen
niet geslaagd?
slechts mogen worden gebruikt voor per
sonen, „die verzorging door den staat
waardig zijn".
De bevoegde staatsorganen 'hebben
opdracht gekregen, na 'n uitvoerig onder
zoek van elk geval vooral geen uitkeerin-
gen te verstrekken aan predikanten, die
zich verzetten tegen de wet en de veror
deningen van den staat. De middelen,
die daardoor vrijkomen, kunnen gebruikt
worden voor uitkeeringen in andere ker
kelijke gemeenten.
Door deze beschikking van
den rijksminister voor
kerkelijke aangelegenheden
worden dus de oppositio
neel e predikanten der Evan
gelische kerk of hun we
duwen en andere nagelaten
betrekkingen beroofd van
hun pensioenen of ande
ren financieelen steun.
Kantan zal krachtig worden verdedigd.
De meening, -dat de C'hineezen voorne
mens zijn alles te doen om stand te hou
den in de verdedigingslinies, welke bin
nen een straal van 25 km. van Kanton
liggen wordt bevestigd door het feit, dat
duizenden Chineesche soldaten uit de
provincie Kwangsi voortdurend door
Kanton trekken op weg naar het front in
Zuid-'Ghina. Naar schatting liggen in het
gebied langs -den spoorweg Kanton
Kauloen reeds 100.000 Chineesche solda
ten.
N-a een (hevig gevecht zijn de Japansche
troepen er in geslaagd Hwang-Sji-Kang
aan de Jangtse te bezetten.
Verder hebben de Japansche troepen
hun omsingeling van Hankarn nauwer
aangetrokken.
In het Zuiden zijn d-e Japansche troe
pen eveneens 'verder doorgedrongen. Zij
staan thans twaalf kilometer ten Zuiden
van Jang-S'jin.
Terwijl de Japansche legers Kanton
steeds dichter na-deren, worden -de ge
ruchten, dat de Zuid-Chineesche leiders
afzonderlijk vrede met Japan willen slui
ten, sterker.
POOLSCH-ROEMEENSCHE BESPRE
KINGEN NIET GESLAAGD?
De besprekingen te 'Galatz zijn geëin
digd met het uitgeven van een buitenge
woon laconiek communiqué, dat melding
maakt van de besprekingen, maar niet
aangeeft of zij tot een of andere overeen
stemming hebben geleid.
Zo-nder dat m-en beschikt over commen
taren uit gezaghebbende kringen gelooft
men te Boekarest dat de Poolsche voor
stellen betreffende -Subkarpathisch Rus
land niet zouden zijn aanvaard -door ko
ning -Carol en zijn minister 'van buiten
landsche zaken.
DE KERKVERVOLGING IN
OOSTENRIJK.
Honderd Geestelijken gearresteerd.
Naar men in welingelichte kringen
meedeelt, bedraagt het aantal religieusen
en priesters, die sedert den Anschluss in
Oostenrijk zijn gearresteerd, ongeveer 100.
Noch de kerk, noch -de staat hebben iets
over deze arrestaties gepubliceerd.
VLIEGTUIGBOTSING IN ENGELAND.
Zes menschen omgekomen.
Te Dunmowpark in Essex zijn twee
bombardementsvliegtuigen in de lucht met
