De stand der Rijksmiddelen.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De veertigorige arbeidsweek.
tul„DU0 VADIS
71
EERSTE BLAD.
DINSDAG 18 OCT. 1938
53e JAARGANG - No. 15
Buitenland.
De toestand in Palestina
wordt critiek.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V, Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen-
In het jongste nummer van „Stemmen
des Tijds" geeft Prof. Diepenhorst een
interessant overzicht van den strijd om
de veertigurige arbeidsweek.
Aanvankelijk werd de eisch van de
verkorting van den arbeidsduur te Ge
neve op de Internationale Arbeidsconfe-
rentie (1933) aan de orde gesteld als
een noodmaatregel, als mid
del tot bestrijding van de
werkloosheid. Het was met name
de Italiaanscbe regeeringsafgevaardigde,
die betoogde dat arbeidsverkorting wel
niet de gebeele werkloosheid zou oplos
sen, doch zeker voor dertig procent.
Later echter werd een nieuwe doelstel
ling ingeschakeld. In de conferentie van
1934 werd naast het middel om de werk
loosheid te verminderen, de veertigurige
arbeidsweek gevraagd, teneinde „de ar
beiders te doen deelnemen in de voordee-
lenvan den vooruitgang op technisch ge
bied".
Een jaar later werd op deze beide
gronden, ondanks bestrijding van ver
schillende kanten, een ontwerp-beginsel-
verdrag ten gunste van de veertig-uren
week aangenomen.
Veel meer dan een gebaar was deze
uitspraak echter niet. Ratificaties bleven
vrijwel geheel achterwege.
In het tweede deel van zijn betoog, be
handelt Prof. Diepenhorst de vraag hoe
het in Nederland behoort te gaan.
In het antwoord wordt op verschillen
de bezwaren tegen de veertigurige ar
beidsweek gewezen.
Allereerst is er bet bezwaar, dat de
productiekosten niet weinig zullen stij
gen, nu de voorstanders, in strijd met
wat aanvankelijk wel van die zijde ge
boord werd, eischen dat verkorting van
den arbeidsduur gepaard moet gaan met
handhaving van bet loonpeil. Intusschen
begint men ook in socialistisohen kring
oog te krijgen voor de fatale gevolgen van
een en ander voor het bedrijfsleven.
Herinnerd wordt in dit verband aan
de uitspraak van den heer Van der
Waerden in de „'Socialistische Gids":
Het denkbeeld kan als fantasie slechts
worden genoten, maar is moeilijk econo
misch te fundeeren.
Een tweede bezwaar is, dat invoering
in Nederland slechts zal kunnen geschie
den wanneer andere landen, waarmee
wij den concurrentiestrijd hebben te voe
ren, de veertigurige arbeidsweek in hun
wetgeving opnemen.
Als grootste bezwaar wordt echter ge
noemd dat een dergelijke arbeidsverkor
ting noch economisch aannemelijk, noch
ethisch geboden is.
In vroeger jaren kon van overma-
t i g e n arbeidsduur worden gesproken.
Waarbij dan werd aangetoond, dat in
krimping van den arbeidsduur geenszins
tot vermindering der productie behoefde
te leiden.
Deze drijfveer is echter ontspannen;
de overtuiging dat verdere belangrijke
verkorting de productie op peil kan hou
den en zelfs opvoeren, bestaat niet. Het
resultaat van de verovering der 40-uren-
week door de sterksten zou leiden
tot een zoo kostbaar productieapparaat
en dus tot een zoo dure productie, dat de
afzet nog meer zou dalen en dus de
wezkloosheid vergroot zou worden.
En de slagen zouden tenslotte weer
neerkomen op de z w a k s t e n en a r ou
st en, met name op de landarbei
ders.
De veertigurige werkweek wordt dan
ook door Prof. Diepenhorst, uitzonde
ringen daargelaten, afgewezen.
Wel acht hij het toe te juichen, dat
de Minister zich met ernst geeft aan de
verdere invoering van de Arbeidswet.
Vooral zal daarbij aandacht geschonken
moeten worden aan de eereschuld, die
nog bestaat tegenover de landarbeiders,
een eereschuld die het best zal worden
afgelost, wanneer bij de betaling daar
van gevolg kan worden gegeven aan den
wensch levend in Christelijk-Histori-
schen en Antirevolutionairen kring:
„Indien een wettelijke Tegeling ter
zake volledig rekening houdt met de
eigenaardigheden van het bedrijf en
zulk een regeling voorts op afdoende
wijze zoodanige opwekking van het or
ganisatieleven bevordert, dat uit het
bedrijf zelf voortgekomen regelingen
tenslotte de door de Overheid vastge
stelde bepalingen kunnen vervangen."
Door te voldoen aan dien wensch zal
beter resultaat bereikt worden dan met
een onvruchtbare actie voor de veertig
urige arbeidsweek.
BETHLEHEM REEDS WEKEN IN
ARABISCHE HANDEN.
Naar thans bekend wordt
bevindt Bethlehem zich
sedert weken in handen
van de opstandige Ara
bieren. Geen enkel Britsch soldaat be
vindt zich nog in de stad. Door dit feit
is ook de Kerk der geboorte in Arabi
sche handen. Aangezien evenwel de op
stand een Arabisch-nationale en geen re-
ligieuse zaak is, wordt het uitoefenen
van den christelijken godsdienst in niets
gehinderd. Met uitzondering van Joden
en Eiigelschen kan ieder vrij- Bethlehem
betreden.
Niettegenstaande te Jeruzalem voor
den tijd van vier en twintig uur een ver
bod is uitgevaardigd, om zich op straat
te begeven, wordt er nog steeds vanuit
vensters en vanaf daken geschoten.
De Arabische opstandelingen hebben
in de laatste dagen in het geheel 7000
man nieuwe strijdkrachten in het strijd
perk gebracht. Voorts kan men verne
men, dat de Arabieren alle maatregelen
nemen, om opgewassen te zijn tegen de
binnenkort te verwachten Engelsche ver
sterkingen.
In bepaalde kringen vreest men, dat
de Arabieren een grootsch opgezetten
aanval op Jeruzalem zullen doen. Het
heet, dat er zich in Jeruzalem voldoende
Arabieren bevinden om een aanval van
buitenaf te doen slagen.
Naar verluidt zijn den Arabieren bij de
onlangs geleverde gevechten bij Hebron
aanzienlijke hoeveelheden Engelsche mu
nitie in handen gevallen.
Geen verdeellng van Palestina?
De „Daily Herald" ver
wacht dat de Britsche re
geering zal afzien van
haar plannen tot verdee
ling van Palestina en zal
overgaan tot een dras
tische inperking van het
Joodschfl nationale te
huis.
Men gelooft, dat de regeering zal voor
stellen de Joodsche immigratie voor den
tijd van ongeveer twee jaar geheel te
schorsen of tot een streng minimum te
rug te brengen. Tevens zou de verkoop
van grond aan Joden verboden worden.
Het blad schrijft, dat het nemen van
dergelijke besluiten gelijk zou staan met
opzegging van de verklaring van Balfour
e& een zich gedeeltelijk onttrekken aan
een mandaat, dat door den Volkenhond is
opgelegd.
Een spil die reikt van de Noordzee tot de
Zwarte Zee.
De Duitsche minister van economische
zaken, Funk, deelt mede, dat hij de mi
nisters van handel van Zuid-Slavië, Bul
garije en Turkije heeft uitgenoodigd naar
Berlijn te komen en dat deze uitnoodi-
ging aanvaard is.
Funk verklaarde voldaan
te zijn O'ver de resultaten van
zijn Balkanreis. Hij' schrijft: „Zuid-
Slavië, Bulgarije en Turkije, die politiek
bevriend zijn, vormen een soort Balkan-
spil, die reikt van de Duitsche grens tot
de Zwarte Zee. D'aardoor kan men on
derhandelen over grootsche economische
organisatie- ontwerpen voor deze drie
landen, zooals aanleg van wegen en di
recte telefoonkabels op groote schaal.
Door de groote beteekenis van den Do-
nau voor Zuid-Oost-Europa bestaat er
een economisch gebied van Noordzee tot
Zwarte Zee. Zuid-Oost-Europa
en Klein Azië bezitten vrij-
wel alles, waaraan Duitsch-
land behoefte heeft".
Funk vertelt verder, dat hij heeft on
derhandeld over de vraag, op welke
wijze de productieve krachten dezer lan
den met Duitsche hulp ontwikkeld kun
nen worden, opdat er een vergrooting
van den goederenhandel tot stand komt.
Funk is er van overtuigd, dat zijn on
derhandelingen met succes bekroond
zijn. Duitscbland, zegt bij, moet in den
Balkan groote hoeveelheden kaioen en
oliezaden koop en, om zijn textielproduc-
tie te vergrooten en zijn voorziening in
smeerolie uit te breiden.
Daartegenover zal het de Balkanstaten
bijstaan bij de exploitatie van hun delf
stoffen.
WARMTE-GOLF IN DE VER. STATEN
Amerika beeft op het oogenblik te lij
den van een voor dezen tijd van het jaar
ongewone warmte. De temperatuur steeg
te New-York tot 30 graden G. en op an-
dere punten in het Oosten en midden-
Westen tot meer dan 32 graden G.
HET VLIEGTUIG-ONGELUK BIJ
SOEST.
De Sabena-maatschappij heeft mede
gedeeld, dat de directie tot nu toe nog
niet den uitslag heeft vernomen van het
offioieele onderzoek, dat is ingesteld naar
de oorzaken van het verongelukken van
het vliegtuig der maatschappij bij Soest.
De directie keert zich verder scherp
tegen de bewering, dat bet toestel te
zwaar belast zou zijn geweest.
HITLER TOT 9 NOVEMBER TE
BERCHTESGADEN.
De „Daily Telegraph and Morning
Post" meldt uit München, dat Hitier
naar Berchtesgaden is vertrokken. Hij
zal te Berchtesgaden blijven tot 9 No
vember en dan terugkeeren naar Mün
chen voor de jaarlijksehe herdenkings
bijeenkomst der N.S.D.A.P.
De correspondent verneemt, dat de
Führer voornemens is de eerste drie we
ken rust te nemen en dan een
nieuw programma zal uitwer
ken voor de Duitsche cam
pagne ten behoeve van kolo
niën.
DE FINANCIEELE HULP AAN PRAAG
Frankrijk geeft: „Niet thuis".
Met de Tsjecho Slowaaksche financi
eels missie, die van Londen naar Praag
is teruggekeerd, is een bevredigende rege
ling tot stand gekomen omtrent het Brit
sche voorschot van 10 millioen pond ster
ling en het gebruik, waartoe het zal wor
den bestemd.
Het Tsjecho Slowaaksche verzoek om
nog meer financieele hulp, dat, naar men
meent te weten, het onderwerp zou vor
men van memoranda, die de missie bij de
Britsohe en Fransche regeering heeft ach
tergelaten, ie eveneens besproken, dooh
hieromtrent kon men bet niet spoedig
eens worden.
Frankrijk heeft zich op
het standpunt gesteld, dat
Frankrijk's eigen behoef
ten voorloopig de mogelijk-
heid van het verleenenvan
bijstand aan Tsjeoho S 1 o-
wakije uitsloten, in ver
band waarmede Engeland
zich niet bereid zou heb
ben verklaard den last
alleen te dragen.
DE TOESTAND TE WEENEN.
Aanval op de Kerk.
Naar aanleiding van de agitatie tegen
kardinaal Innitzer nemen R. K. kringen
na de rede van Bürckel de grootste reser
ve in acht. De kardinaal blijft in zijn pa
leis, dat door partijformaties wordt be
waakt. In de St Stefanskatbedraal werd
Zondag geen enkele toespeling in de preek
op de incidenten gemaakt. Men verwacht
intusschen in R. K. kringen wel dat maat
regelen tegen de Kerk zullen worden ge
nomen.
In de Weensche uitgave van de „Vól-
kischer Beobachter" wordt reeds in een
artikel, dat tot titel heeft: „Rijke kerken,
arm volk" gewezen op de rijkdommen van
de R. K. Kerk in Oostenrijk in tegenstel
ling met het winterhulpwerk van 't Duit
sche volk. Bij bet artikel worden foto's
gereproduceerd van kerken, R. K. scholen,
seminaria en de zomerresidentie van kar
dinaal Innitzer.
DE VALERA WIL AUTONOOM
ULSTER-GEBIED BINNEN
VEREENIGD IERLAND
Anders: Geen hulp voor Engeland in
tijd van oorlog.
De Valera, de Iersche premier, heeft
tegenover een bijzonderen correspondent
van de „Evening Standard" een belang
rijke verklaring over de bestaande schei
ding tusschen Ierland en Ulster afgelegd.
De correspondent zegt, dat De Valera
hem mededeelde, dat hij afziet van ieder
denkbeeld omtrent een volksstemming, die
de scheiding zou bestendigen en dat bij
de regeering te Londen met klem verzocht
de zes graafschappen van Ulster er toe
te brengen, zich in het Groot-Iersche par
lement te doen vertegenwoordigen.
De Valera bood Ulster autonomie in
interne aangelegenheden aan, waarbij' hij
alleen garanties voor de nationalistische
minderheid in dit gebied vroeg.
Zoolang de scheiding
voortduurde, aldus voeg
de De Valera hieraan nog
toe, z ij n de kansen, dat
Ierland in geval van een
Euro peeschen oorlog met
Groot-Brittannië zal sa
menwerken zeer gering.
BOEDAPEST EN PRAAG.
Er is nog geen besluit genomen aan
gaande de hervatting van directe onder
handelingen tusschen Boedapest en
SEPTEMBER WAS VOOR DE
SCHATKIST EEN GOEDE MAAND.
In negen maanden bijna f9 millioen
boven de ramingi.
De maand September bracht voor de
schatkist van het Rijk verheugende resul
taten.
De „Overige Middelen" die de laatste
maanden minder gunstig waren, kwamen
met een opbrengst van f38.184.411,85,
bijna f 2.5 millioen boven de raming en
f 1.3 millioen boven September 1937.
Verschillende accijnzen waren be
langrijk hooger endeOmzetbelae-
t i n g kwam millioen boven de raming.
Rechten en boeten van zegel bleven ruim
f 1.5 millioen beneden de opbrengst van
1937 en waren ook belangrijk lager dan
de raming. Ook de successierechten wa
ren lager dan geraamd was, maar ruim
8 ton hooger dan in 1937.
In de eerste negen maanden van
1938 bedroegen de totale ontvangsten
f330.556.044 (v. jaar f 320..740.460) bij
f 321.918.750 als 9/12 der raming.
De opbrengst der kohieren voor de
Directe belastingen bleef
f 5 millioen beneden de raming, hoewel
zij die van 1937 met liefst f 11.5 millioen
overschrijdt.
Praag, doch het verluidt, dat diplomatie
ke besprekingen nog steeds aan den gang
zijn, niet alleen tusschen de beide hoofd
steden, doch ook met Berlijn, Londen,
Parijs en Rome.
Ondertusschen wordt melding gemaakt
van een hernieuwd optreden van Hon-
gaarsche terroristen in Slowakije en
Roethenië. Zij zijn gewapend met stok
ken, pistolen, geweren, handgranaten en
dynamiet.
Deze gewapende benden zijn georgani
seerd volgens het model van het corps,
dat Henlein onlangs heeft ontbonden.
AARDSCHOKKEN IN SPANJE
WAARGENOMEN.
Drie sterke aardschokken zijn Zondag
langs de gebeele Cantabrische kust ge
voeld. Ze volgden elkaar met eenige mi
nuten tusschentijd op. D'e tweede schok
bad de langste duur, n.l. ongeveer 12
seconden. Geen enkel persoonlijk onge
val wordt gemeld. De materieele schade
is onbeteekenend.
DUITSCHE SPIONNEN IN AMERIKA.
Gisteren is te New York de behande
ling van het spionnageproces voortgezet.
De vertegenwoordiger van het O. M.
zeide, dat de Duitsche spionnen naar Ber
lijn plannen hebben overgebracht van
twee Amerikaansche vliegtuigmoeder
schepen, die zij in handen hadden gekre
gen door het namaken van Roosevelts
■handteekening op een vervalschte lastge
ving aan het ministerie van marine. Deze
verklaring wekte in de rechtszaal groote
beroering.
Hardy beschreef voorts tot in bijzonder
heden militaire geheimen, die volgens zijn
zeggen door de Duitsche spionnen naar
Berlijn waxen overgebracht. Deze hadden,
behalve op twee oorlogsschepen, betrek
king op de Amerikaansche artillerie
strijdkrachten in de Panama-Kanaal
zone en 'de sterkte van de vloot in den
Atlantischen Oceaan.
Hij voegde hier nog aan toe, dattwee
der beschuldigden, dieniet
aanwezig zijn, verbonden
zijn aan bet Duitsche mini
sterie van oorlog. Het zijn
hooggeplaatste Duitsche
ambtenaren.
BURGEMEESTERS.
Bij K. B. is op hun verzoek eervol ont
slag verleend aan J. A. D. E. Pappers als
burgemeester der gemeente "W i 11 e m en
aan P. de Geus als burgemeester der ge
meente Heil evoetsluis.
DE WIJZIGING VAN DE TABAKSWET
Een amendement.
Dp Tweede Kamerleden IJ z e r m a n
en Van den Tempel hebben op het
wetsontwerp tot wijziging van de Tabaks
wet een amendement ingediend, waarvan
de bedoeling is, de werking van de in het
tweede lid van het voorgestelde artikel
39a voorkomende overgangsbepaling to
beperken tot een termijn van driejaar.
DE WIJZIGING
VAN DE TARIEFMACHTIGINGSWET.
De heer De Geer heeft op het wets
ontwerp tot wijziging van de Tariefmach
tigingswet, het volgende amendement in
gediend:
Het is een sprookje, dat de oorlog van
1914118 armoede bracht en armoede
I ten gevolge moet hebben.
Economisch en zuiver materieel ge-
I sproken was de oorlog 1914-1918, de
eerste groote oorlog, gevoerd in het
I groote tijdperk der mechanische voort
brenging en tevens (lees
volge") de eerste groote
rijkdom baarde.
Bldz. J5
(8)
dientenge-
oorlogdie
W.C Slckwz
Iln antwoord op door mij ontvangen vragen deel I
lk mede. dat het boek ..Quo Vadis" verkrijgbaar
- Is bij den boekhandel en kiosken.
Binnenland.
De rijksmiddelen in September.
Karl Johann Kautsky overleden.
Buitenland.
Critieke toestand in Palestina.
De toestand in Weenen.
Eischen van De Valera.
Ln artikel 1 wordt in het daarbij gewij
zigde artikel 2, lid 1, van de Tariefmach
tigingswet 1934 in de plaats van „ten
hoogste drie jaren" gelezen: „ten hoogste
een jaar".
De bedoeling van het amendement is
herstel op dit punt van den bestaanden
tekst.
Delegatie van wetgevende bevoegdheid
zoo wordt verder ter toelichting opge
merkt behoort zich te beperken tot het
noodzakelijke. Aan dezen eisch voldoet de
voorgestelde termijnverlenging niet.
KOLONIAAL INSTITUUT.
Z. K. H. Prins Bernhard als eere-
voorzltter van den raad van beheer
geïnstalleerd.
Gistermiddag heeft de raad van be
heer van het Koloniaal Instituut een ver
gadering gehouden te Amsterdam, waar
in Z. K. H. Prins Bernhard als eere
voorzitter werd verwelkomd.
In zijn toespraak vestigde de voorzit
ter, jhr ir O'. G. A. van Lidth de Jeude,
er o.m. de aandacht op, dat Z.K.H. het
eerevoorzitterschap niet wenscht ie be
schouwen als van louter representatieven
aaxd, doch de bedoeling heeft een werk
zaam aandeel te nemen in den arbeid
van het instituut.
Zooals gebruikelijk werd de zilveren
legpenning, welke bij toetreding1 tot den
raad van beheer wordt uitgereikt, aan
Z.K.H. aangeboden.
Na afloop der vergadering werd de
werkkamer, welke aan Z. K. H. in bet
gebouw ter beschikking is gesteld, be
zichtigd.
KARL JOHANN KAUTSKY. f.
Op 84-jarigen leeftijd is te Amsterdam
overleden de bekende socialist Karl Jo
hann Kautsky, bekend vooral cm zijn
star volhouden aan bet Marxisme.
Op 16 October 1854 werd Kautsky te
Praag geboren. Van 1874 tot 1878 stu
deerde hij te "Weenen. Tijdens dezen stu
dententijd werd hij overtuigd socialist.
Na zijn studententijd woonde hij te Zu
rich, waar 'hij als schrijver en journalist
leefde. In 1883 richtte hij te Stuttgart
het tijdschrift: „Die Neue Zeit" op, dat
hij eerst van uit Londen redigeerde. La
ter vertrok hij' naar Stuttgart en vandaar
naar Berlijn.
Verschillende werken verschenen van
zijn hand.
Kort na het uitbreken van den we
reldoorlog keerde hij zich tegen de re
geering. Bij' de gevolgde scheuring onder
de socialisten bleef bij (natuurlijk) bij
de onafhankelijken.
Na de revolutie van 1918 werd K. be
noemd tot secretaris van het Departe
ment van Buitenlandsche Zaken en
kreeg hij opdracht om een onderzoek in
tö stellen naar de voorgeschiedenis van
den oorlog. Resultaat van zijn studie is
een zeer belangrijk boek geweest, dat in
het Nederlandsch vertaald is en tot titel
heeft: „Hoe de wereldoorlog ontstond."
Tegenover den persoon van Jezus
Christus stond Kautsky afwijkend van
de opvatting van anderen socialisten, die
Jezus als den Vriend van de proleta
riërs, als „eersten,, sociaal-democraat"
zelfs beschouwden. Hij' noemde in zijn
hoek: „De oorsprong des Christendoms"
Jezus een bestrijder van Mammon, een
rebellische natuur, die een aanval op de
regeering beoogt, doch ondergaat.