Moderne Middens!
Belgisch vliegtuig neergestort.
.uUSIUQVADIS
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De annexatie van Snietenland.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
DE TERREUR IN PALESTINA
De strijd in Spanje.
De strijd in China.
DINSDAG 11 OCT. 1938
53e JAARGANG - No. 9
PRINSES JULIANA.
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, doe*
Postrekening 44488 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs i2.30 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 8 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Blij contract belangrijkeicortlng
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Naast de drie bestaande Middenstands
bonden, de algemeene, de Christelijke en
de Roomsche, is nu een vierde midden
standsbond opgericht, de „Moderne", een
bond die zich ten doel stelt de ideeën van
de moderne socialistische arbeidersbewe
ging, onder winkeliers en klein© zelfstan
digen tot toepassing te brengen,
Teneinde een krachtig© propaganda te
kunnen ivoeren is naar „Het Volk" meldt
een obligatie-leening uitgeschreven.
Dit wekt geen verwondering.
Het is een eenvoudige erkenning van
het feit, dat de beginselen ook op dit ter
rein een woord hebben mee te spreken.
De algemeene of neutrale organisatie
stelt zich op het liberale standpunt
scheiding van godsdienst en zaken.
De Christelijke Bond komt op voor de
overtuiging dat de beginselen van Gods
Woord ook op dit terrein van het leven
moeten worden erkend.
De Roomsche organisatie wil ook voor
het Middenstandsleven een nauwe 'band
met de kerk.
En zoo willen nu ook de sociaal-demo
craten op het gebied ivan den Midden
stand hunne beginselen tot gelding bren
gen.
Dit is alles heel gewoon.
Heel het leven wordt nu eenmaal be-
heerscht door diepere beginselen.
En het wekt alleen verbazing, ook bij
vele andersdenkenden, dat nog zoo vele
Qhristdlijke middenstander®, dit niet
schijnen te begrijpen, dit althans niet in
de practijk toonen.
Sohützhaft besehermingshechtenis
een Duitsche uitvinding van den laat-
sten tijd.
Aan de autoriteiten onwelgevallige per
sonen, die met geen mogelijkheid volgens
recht en wet in verzekerde bewaring kun
nen worden gesteld of gehouden, worden
van hun vrijheid beroofd, z.g. in hun
eigen belang, om ze tegen de woede van
het gepeupel te beschermen.
Zoo was het met Ds Niemöller. Onmid
dellijk nadat de rechter hem had vrijge
sproken, werd hij weer gevangen geno
men. Men vreesde, zoo het heette, dat het
verontwaardigde publiek, dat n.b. in groo-
le spanning op zijn invrijheidstelling
wachtte, hem zou molesteeren en daarom
werd hij' weer onmiddellijk achter slot en
grendel gezet.
In Weenen heeft men bij de relletjes,
die Zaterdag en Zondag plaats vonden,
hetzelfde systeem toegepast.
Kardinaal Innitzer, men kent de bijzon
derheden, werd op schandelijke wijze be
jegend. Zijn paleis werd bestormd, 'n déél
van zijn meubelen werd op straat gewor
pen en verbrand, een aanwezige priester
werd door de ramen naar buiten gegooid,
waarbij; hij zijn beenen brak en een her
senschudding opliep.
En wat deden de nationaal-socialisti-
sche autoriteiten?
Toegezegd werd, dat de „betoogers"
streng zullen worden gestraft. Maar tege
lijkertijd werd kardinaal Innitzer in zijn
woning geïnterneerd. Hij werd in hech
tenis gesteld, z.g. om nieuwe gewelddaden
te voorkomen.
Is het dus zoover gekomen, dat de auto
riteiten onder het nationaal-socialistisohe
systeem niet in staat zijn de orde te hand
haven?
Indien ja, dan mogen we ons gelukkig
prijzen, dat 'hier andere toestanden heer-
schen en dat hier de ordeverstoorders, en
niet zij, die gemolesteerd worden in arrest
worden gesteld.
De Duitsche troepen zijn gisteren de
laatste zone van het te bezetten Sudeten-
Duitscbe gebied binnengerukt.
„Vandaag is het de bitterste dag van
ons' bestaan". „Wij! drinken de laatste
droppels uit den beker der vernedering",
aldus leveren de Tsjechische bladen com
mentaar op de bezetting van de laatste
kone.
Gemeld wordt, dat de Duitsche troepen
de grenslijn op meer dan een punt hebben
overschreden, o.a. te Braunau, waar twee
gemeenten te veel werden bezet.
Tevergeefs werd bij den Duitschen be
velhebber geprotesteerd. Hij antwoordde,
dat een deputatie der inwoners hem had
verzocht, het gebied te bezetten, daar het
voornamelijk door Sudeten-Duitschers
bewoond werd.
TOLUNIE TUSSCHEN DUITSCHLAND
EN TSJECHO-SLOWAKIJE?
Van bevoegde zijde wordt vernomen,
dat de Duitsche regeering aan de Tsje
chische economische deskundigen te Ber
lijn de stichting heeft voorgesteld van
een tolunie tusschen D'uitschland en Tsje-
oho-'Slowakije.
Volgens sommigen houdt het
Duitsche voorstel zich zelfs bezig met een
eventueel later invoeren van een gemeen
schappelijke munteenheid, wat dan de
rijksmark zou zijn,
Dit laatste beschouwt men in politieke
kringen te Praag als den hardsten slag,
dien men ontvangen heeft. Immers hier
door zou het land, dat er zich toch al
in geschikt had, een deel te worden van
Duitschlands invloedssfeer, alle economi
sche en financieels vrijheid prijs moeten
geven.
D'e bedoelingen van Duitschland met
Tsjecho-Slowakije worden steeds duide
lijker. Men is in Berlijn heusch niet te
vreden met de bezetting van het Sudeten-
land. De toekomst zal het wel leeren.
DE SPANNING ONDER DE ROOMSCH-
KATHOLIEKEN TE WEENEN.
Kardinaal Innitzer naar Hitier?
'Gemeld wordt, dat de pauselijke nun
tius te Berlijn, Orsenigo, te Weenen is
aangekomen, om er een onderzoek in te
stellen naar de jongste gebeurtenissen.
In het paleis van den kardinaal Innit
zer is gister een conferentie begonnen.
Aan kardinaal Innitzer was toegestaan,
aan de bespreking deel te nemen, doch
h ij m a g nog steeds niet z ij n wo
ning verlaten, noch telefonee-
r en.
Db Duitsche bladen maakten gisteren
nog steeds geen melding van de 'jongste
anti-katholieke betoogingen.
Naar Un. 'Press meldt, hoopt kardinaal
Innitzer spoedig met Hitier een onder
houd te hebben over de ernstige inciden
ten van Zaterdag j.l.
Uiterlijk gaat in Weenen het leven zijn
gewonen gang, doch onder de oppervlakte
gist het. Men acht het dan ook niet uit
gesloten, dat nieuwe incidenten zich zul
len voordoen, zoozeer zijn de gemoede
ren in beroering gebracht.
De godsdienstoefeningen zijn gis
teren door de politie verboden. De
kerkgangers, die gisteravond bij den St.
Step'hanus-dom aankwamen, vonden de
deuren gesloten en op het plein en in de
aangrenzende straten een groote politie
macht.
'Officieel wordt vernomen, dat de vol
gende week te Weenen een groote betoo
ging der N.S.D.A.P. zal worden ge
houden. Een hooge nazi-autoriteit, waar
schijnlijk gouwleider Buerckel, zal dan
het woord voeren over de jongste gebeur
tenissen en daarbij bet geheele vraagstuk
der betrekkingen tusschen staat, N. S. D.
A. P. en Kerk in Oostenrijk bespreken.
De kerkdiensten worden verboden, een
rede als deze natuurlijk niet.
Kardinaal Innitzer is Zaterdagavond
als door een wonder aan de nazi-woede
ontsnapt. De kardinaal had een deel van
den avond doorgebracht in een ander
deel ivan de stad en kwam per auto aan
het paleis, toen het oproer in vollen gang
was.
De politie liet de auto niet passeeren
en gaf bevel door te rijden naar een an
dere straat. Vandaar begaf de kardinaal
zich naar zijn paleis waar hij vernam,
wat er gaande was. Daar werd hem ook
verteld, hoe de menigte zijn secretaris be
dreigd had, wijl hij niet wilde vertellen,
waar de kardinaal zich 'bevond.
De gebeurtenissen van Zaterdag schij
nen het kerkbezoek te Weenen Zondag
juist te hebben doen toenemen. In den
Stephanus-dom was er een record-bezoek,
zelfs in den namiddag.
'Overigens zien de Roomsch-Katholie-
ken in Oostenrijk nu het resultaat van
hun slappe houding tegenover het natio-
naal-socialisme!
HONGARI JE'S VERMOEDELIJKE
EISCHEN AAN TSJECHO SLOWAKIJE
Gisteren zijn de Tsjecho Slowaakscb-
Hongaarsche besprekingen hervat. Van
middag zullen de onderhandelingen wor
den voortgezet.
Hef is bekend, dat de Hongaren voor
den dag gekomen zijn met hun maximum-
eischen, die Tsjecho Slowakije van al zijn
vruchtbare vlakten zouden berooven en
slechts de bergstreken voor het voorge
stelde plebisciet zouden overlaten.
Veel zal weer afhangen van het advies
van de groote mogendheden, die bij de
kwestie betrokken zijn.
Hongarije eiischt niet meer, maar ook
KW
DE TWINTIG INZITTENDEN GEDOOD
Een vliegtuig van de Belgische Lucht
vaart Mijt Sebana is te Soest, in West-
falen, verongelukt.
Er zijin twintig dooden, van wie zestien
passagiers en vier leden der bemanning.
Het vliegtuig, dat nabijl Soest, ten Zui
den van Dortmund, is neergestort, was
om half elf gistermorgen van het vlieg
veld Haren vertrokken.
De bemanning bestond uit de piloten
Van den Eynde en Moulin, den marco
nist Baus en den werktuigkundige Del-
leuse.
De passagierslijst bevat de volgende
namen: de heeren Meuzer, Rossner, Ull-
mann, de heer en mevrouw Dimer, de
heeren Berr, Piespestock, Kischees, dr
Witt, Maurach, Lothauer en de heer en
mevr. Keppes met hun drie kinderen.
De piloot v. d. Eynde, die is omgeko
men, was eenigen tijd geleden door zijln
collega's gehuldigd, omdat hij een mil-
lioen kilometer vliegende had afgelegd.
Hij was een van de beste Belgische pi
loten, die o.a. verschillende Deensche en
Zweedsche vorstelijke personen onder
zijn passagiers heeft gehad. Hjjl was ook
een specialist op de lijn BrusselLon
den, waarbij hij niet minder dan 4000
maal over het Kanaal is gevlogen.
Alle zestien passagiers zijin van Duit
sche nationaliteit.
niet minder dan de Duitschers in het
Sudetenland hadden bereikt.
Te Praag worden de Hon
gaarsche eischen sensa
tioneel genoemd, meldt Reuter.
Naar te Komarno verluidt, zouden de
Slowaken zich hebben verzet tegen enkele
der Hongaarsche eischen, die te drastisch
werden geacht.
DE POLEN BEZETTEN ORLOVA.
De Poolsche troepen zijn gistermiddag
Orlova in het gebied van Ostrau in Mo-
ravië binnengerukt. De bevolking van Or
lova bestaat uit ongeveer 1000 Polen en
7000 Tsjechen. De Poolsche troepen wer
den vooraf gegaan door een particuliere
auto, voorzien van een witte vlag, waarin
zich een Tsjecho Slowaaksche officier en
een Poolsche officier bevonden, een witte
band om de pet.
De menigte juichte den Tsjechischen
officier geestdriftig toe en sloeg in stilte
het voorbijtrekken van de gemotoriseerde
voorhoede der Poolsche troepen gade.
Slechts de Polen wierpen den soldaten
bloemen toe. Terwijl 80 vliegtuigen over
Orlova vlogen, trok de voorhoede door de
stad om halt te maken bij de grens van
de neutrale zone. Intusschen waren voor
het stadhuis tien auto's aangekomen,
waarin gewapende Poolsche politieagen
ten en gendarmes zaten. Het gebouw werd
bezet en de Poolsche agenten en gendar
mes gingen vervolgens met tweeën door
de stad patrouilleeren. Het gros van het
Poolsche leger arriveerde anderhalf uur
later.
Ook de stad Karwina, gelegen in een
rijk steenkolenbekken, is gister door de
Poolsche troepen bezet.
De militaire iversterkingen, welke vol
gens de mededeeling van het Engelsche
mnisterie van 'koloniën naar Palestina
zullen worden gezonden, bestaan uit in
het geheel 5000 man.
Met inbegrip 'dezer versterkingen zal
de troepenmacht in Palestina ongeveer
18.000 man bedragen. Daarbij komen po-
litiestrijdkrachten ter sterkte van 6000
man. Gehoopt wordt met deze troepen
macht voor Kerstmis het verzet te kun
nen 'breken.
Men acht het n o o d i g, dat
speciale maatregelen worden
GEZONDHEIDSTOESTAND VOOR
UITGAANDE.
Naar de Telegr. vernam, is de gezond
heidstoestand van H. K. H. Prinses Ju
liana goed vooruitgaande en is de Prin
ses de gevolgen van de gTiep, welke ziji
bij de feesten te Amsterdam had gekre
gen, zoo goed als te boven.
De Prinses heeft van uit het Paleis te
Soestdijk reeds eenige malen met het
hoofdbestuur van het Nederl. Rood©
Kruis ts 's Gravenhage, waarvan, zooals
bekend, H. K. H. presidente is, gete
lefoneerd, hetgeen wel bewijst, dat de
somher getinte geruchten, welke den
laatsten tijd zoowel hier als in het bui
tenland de ronde doen over den gezond
heidstoestand van de Prinses, gefanta
seerd zijn.
genomen, o.m. dat de staat van
beleg zal worden afgekon
digd.
De prikkeldraadversperring langs de
grens van Noord-Palestina en Syrië kost
te 90.000 pond, doch men verklaart, dat
deze versperring ivan groot nut is geble
ken, daar het een onwettige immigratie
uit Syrië d.w.z. een versterking der
Arabische terroristen heeft bemoeilijkt
en ook het uitwijken van bendeleden naar
het Syrische grensgebied vrijwel onmo
gelijk heeft gemaakt.
Geruchten inzake wapenstilstand.
De troepenver-sterkingen welke worden
verwacht en de besprekingen, die te Lon
den worden gevoerd, hebben tot de op
vatting geleid, dat Palestina voor
historische en dramatische
veranderingen staat.
Men gelooft, dat een aantal vooraan
staande Arabieren in Palestina aanhan
gers van den Moefti ivan Jeruzalem, van
plan is onmiddellijk na het Pan-Arabi-
sche congres naar Londen te gaan om te
trachten daar tot een regeling te komen.
Het verluidt, dat zij er intusschen bij
hun volgelingen op willen aandringen ge
durende den tijd, dat zij' te Londen onder
handelen, een wapenstilstand in acht te
nemen.
Een bende Arabieren heeft op klaar
lichten dag een stoutmoedigen aanval ge
daan op een omheinde nederzetting bij
Beisan. Zij zijn echter door hulppolitie,
grenswachten en vliegers verdreven. Elf
Arabieren zijn gedood en drie gevangen
genomen. Een Britsche officier is ge
wond.
De Arabieren waren ten deele te voet
en ten deele te paard.
HET VERTREK VAN EEN DEEL DER
VRIJWILLIGERS.
Volgens berichten uit het
door Franco beheerschte
Spanje zullen spoedig 2
Italiaansche divisies te
Sevilla naar Italië insche
pen. Het aantal repatriee-
renden zou 17.000 tot 18.000
man bedragen.
De Italianen zouden een deel van het
materiaal van infanterie, artillerie en
luchtmacht in Spanje laten. Ook de tech
nici zouden nog „eenigen" tijd Mijlven.
Zij zullen het materiaal, in het bijzonder
het geschut, aan de Spanjaarden moe
ten overdragen. Ook „eenige" vliegers
blijven in Spanje.
Tijdens den strijd om Bilbao bestond
het Italiaansche hulpleger uit vier divi
sies, in totaal 70.000 man. In Juni zou
den nog slechts 30.000 man zijn overge
bleven. Sedert het begin van den oorlog
zijn 4.000 Italianen gesneuveld en 9.000
gewond, ziek geworden of gevangen ge
nomen.
De buitenlandsche vrijwilligers, die
sedert het begin van den oorlog in het
regeeringsleger strijden hebben bevel ge
kregen, voorzoover zij zich in de cen
trale zone van Spanje bevinden, hun
posten te verlaten. Deze maatregel be-
teekent het begin van de daadwerkelijke
terugtrekking van het buitenlandsche
element uit het regeeringsleger.
Geen bemiddeling, zegt Franco.
Franco verwerpt het denkbeeld van
bemiddeling.
Mlet betrekking tot de vrijwilligers in
bet kamp der regeering zeide Franco, dat
50.000 gevallen zijn, dat velen de vlucht
hebben genomen, doch dat er nog 60.000
over zijn. Franco voegde hieraan toe„ dat
de aankondiging van bun evacuatie niet
anders is dan een nieuw rad dat de we
reld voor oogen wordt gedraaid, aange
zien de werving in Europa en Amerika
met hernieuwde kracht wordt voortgezet,
ifii
ma
Er is geen dwazer, zelfs geen
Ioverbodiger strijd ter wereld dan
de strijd tusschen Jtapitaai" en
wiarbeid
Bdi.5 W-GaSkkso
Morgea cec asdenc tekst
naiBMui
mu
Binnenland,
De gezondheidstoestand van Prinses
J'ui&na.
Verlaging rente woningvoorsohotten.
Buitenland.
Een deel der vrijwilligers vertrekt uit
Spanje,
Belgisch vliegtuig verongelukt. Twintig
dooden.
De Chineezen behalen een succes.
Wat Hongarije van Praag eischt.
De terreur iu Palestina.
De spanning te Weenen.
EK.1KHSSS59
en in enkele havens nieuwe vrijwiliigaxa
worden ingescheept.
De kansen van Franco,
D'e N. R. Grt. meent, dat de terugtrek
king van een aantal Italiaansche infante
risten niet tvoldoende is om inwerking
treding van het Engelsch-Italiaansche
accoord als een uitgemaakte zaak te be
schouwen. Om het Lagerhuis te 'bevredi
gen zal meer noodig zijn. Daarvoor zal
Mussolini ook zijn vliegeniers en technici
uit Spanje moeten terugnemen en moge
lijkerwijze ook het materiaal, vliegtuigen,
tanks enz., waarmee zij gewerkt hebben.
Er zijn echter eenige feiten, die er op
zouden kunnen wijzen, dat de aangekon
digde terugtrekking van een aantal in
fanteristen slechts een begin is en dat
Mussolini ten langen leste heeft besloten,
het Spaansc'he avontuur te liquideeren.
Franco's kansen op een over
winning worden b ij zonder
slecht geacht. De gevechtswaarde
van Franco's Spaansche troepen is uiter
mate poover. Alleen de Moorsche troepen
en de buitenlandsche technici vormen een
gunstige uitzondering. Franco kan, tenzij
hij ten minste driemaal zooveel buiten-
landschen steun ontvangt als 'hij nu ge
niet, onmogelijk winnen, meenen neu
trale deskundigen.
Chineesch succes bij Tehan.
In een officieel communiqué van het
Ghineesche leger wordt bericht, dat de
Chineesche troepen gisternacht in het
gebied van Wang T'sjia Ling, bij Tehan
aan het front ten Zuiden van de Jang
Tse, een groote overwinning hebben be
haald, welke grooter is dan de zege van
Taier Tsjwang in April j.l.
Twee Japansche divisies van in totaal
20.000 man zijn daar volkomen vernie
tigd.
De Ghineesche troepen, welke onder
bevel stonden van generaal Soe Joe,
hadden op 7 October j.l. onverwacht het
offensief tegen de Japanners geopend.
Bij de gevechten, welke zeer bloedig wa
ren, werd vooral gebruik gemaakt van
automatische wapens en handgranaten.
Zondagavond stortte de Japansche
verdediging ineen en de Chineezen her
overden Wang Tsjia, Ling en Lan Hoe
Tsjen, waarbij' zij een aanzienlijken buit
maakten.
De Japanners, die Lioe Lin bezet hiel
den, zijn naar het Noord-Oosten terug
gedrongen.
DE MOBILISATIE VAN DE
ENGELSCHE VLOOT.
Tevredenheid over het verloop.
De ivlootmobilisatie werd, aldus ver
luidt in bevoegde kringen, tijdens de
jongste crisis op bevredigende wijze ten
uitvoer gelegd en zelfs op meer efficiente
wijze dan men verwachtte.
29.000 reservisten werden opgeroepen,
zoowel officieren als manschappen.
In gezaghebbende kringen verklaart
men, dat allen op prachtige wijze gehoor,
hébben gegeven aan het mobilisatiebevel.
De vloot is nog niet gedemobiliseerd,
doch de reservisten zijn weer naar huis.
WORDT Ds NIEMÖLLER
VRIJGELATEN
In welingelichte kringen verwacht men,
dat Ds Niemöller binnenkort zal worden
vrijgelaten. Een officieele bevestiging is
wel niet te krijgen, doch van officieele
zijde ontkent men het bericht evenmin.
Zou aan deze schandelijke langdurige
gevangenschap, in strijd met alle wet en
rechtvaardigheid, nu werkelijk een einde
komen?
