Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD. President Benesj afgetreden. Het heengaan van Benesj Buitenland. De Duitschers eischen nog steeds meer. De debatten in het Engelsche Lagerhuis. DONDERDAG 6 OCT. 1938 Belangrijkste Nieuws 53e JAARGANG - No. 5 Uitgave: N. V. Uitgevers •Maatschappij Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes 'ostrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs f2.50 per kwartos! Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting Dit nummer bestaat uit 2 bladen. President Benesj, sinds 1935 president van isjecho-Slowakije, is afgetreden. Na het groote offer dat hij bracht toen hij de buitengewoon smadelijke eischen aan zijn land gesteld, terwiile van den vrede aanvaardde, heeft hij thans door als president af te treden, in het belang van zijn land, een nieuw offer gebracht. Hij heeft zich vrijwillig teruggetrok ken, omdat onder de totaal nieuwe om standigheden waarin de republiek is ko men te verkeeren, zijn aanblijven een belemmering zou kunnen zijn voor de nieuwe gedragslijn welke de regeering te volgen heeft. Hij heeft zijn hoog3 ambt neergelegd, „voornamelijk met het oog op den inter nationalen toestand en in de hoop, dat aldus snel een samenwerking met de na burige landen zal tot stand komen". Zooals gewoonlijk in de wereld, is ook nu de eer en de roem voor de grooten en de sterken, terwijl zij die in den hoek staan waar de slagen vallen, vergeten worden of erger. Hitler, die er niet voor terugdeinsde geheel Europa in den oorlog te storten op een tijdstip toen het vaststond dat langs minnelijken weg een bevredigende oplossing 'kon worden verkregen, is thans de groote man. Ën Chamberlain; die, wanneer hij niet zoolang Tsjecho-Slowakije in den waan had gelaten dat op de hulp van Frank rijk en Engeland gerekend zou kunnen worden, heel wat moeilijkheden had kunnen voorkomen. En Mussolini. Wie denkt in deze da gen nog aan den Negus van Abessynië. Mussolini is toch de groote man die een vredelievend en ongewapend volk door de macht zijner wapenen verpletterde I En wie denkt er nog aan Schussnigg, die vertrouwen meende te mogen stellen in de plechtige toezeggingen van Mus solini? Met Benesj gaat het niet anders. Hij behoort tot de verliezende partij en daar om wordt het beter geacht wierook te branden voor de „groote mannen" die het recht offerden aan de macht. Wij hebben geen behoefte Benesj te verheerliiken. Hij' heeft ook zijn fouten gehad. En hij' verkeerde in de onaangename positie aan het hoofd te staan van een kunstmatig gevormden staat, die geen wezenlijke eenheid was, en die voorbe stemd was vroeger of later uiteen te vallen. Maar dit behoeft geen reden te zijn om niet zijn verdiensten te eeren en zijn we zenlijke grootheid in het licht te stellen en aan zijn onbaazuchtigheid volle recht te laten wedervaren. Met instemming laten wij' hier dan ook volgen wat de „Maasbode" in ver band met dit aftreden opmerkte: Zelden in de geschiedenis zal een staatsman zooveel beleedigingen en be lasteringen hebben moeten verduren als Benesj in de afgeloopen maanden van Duitsche zijde heeft moeten ondergaan. Zelden zal een man zoo diep in zijn vrienden teleurgesteld zijn. Met een werkelijk bewonderenswaar dige zelfbeheersching heeft hiji gezwegen en alle vernederingen over zich heen la ten gaan, wijl het welzijn van het land het eischte en ook wijl daarvan het be houd van den Europeeschen vrede kon afhangen. De eer den vrede op het allerlaatste oogenblik gered te hebben, komt ande ren toe. Dat zij het moment nog konden benutten, is het groote werk van B e- n e s j. Want als Benesj het woord van Hitier. dat hij desnoods een wereldoorlog had willen wagen om zijn eischen te ver wezenlijken, met eenzelfde bedreiging had beantwoord, n.l. met het besluit om eveneens een wereldoorlog voor de on geschondenheid van Tsjecho-Slowakije te riskeeren terwijl hij' zijn bondgenoot-en aan het eenmaal gegeven woord hield, dan ware het onheil niet te overzien ge weest." ZE KRIJGEN WEER HUN ZIN. Wie gedacht zou hebben, dat de Duit schers uit blijdschap over de groote brok, die hun van Tsjec'ho-Slowakije in handen viel, 'de militaire bezetting op rolletjes zouden laten loopen en geen nieuwe kwesties meer zouden zoeken, is bedrogen uitgekomen. De honger wordt blijkbaar al etende steeds grooter en van tevreden heid, waarvoor toch alle reden is, is blijk baar geen sprake. Dinsdagavond is n.l. een meeningsver- sc'hil ontstaan tusschen de Duitsche en de andere leden van de internationale commissie, die van meening waren, dat alleen de gebieden, waar de Duitschers 70 of 75 pet. van de bevolking uitmaak ten, bezet zouden worden. Men. zou zoo denken, dat dit te Mün- chen wel behoorlijk op papier zou zijn gezet en dat alle pai tijen zich daaraan 'hebben te houden. In alle berichten omtrent de overeen komst kwamen de percentages van 70 a 80 voor. Naar verluidt heeft de internationale commissie echter het Duitsche verzoek ingewilligd, dat vóór 10 October de ge bieden in Tsjecho-Slowakije met een voornamelijk Duitsche bevolking bezet zullen worden. Dit zijn de gebieden waar de Duitschers meer dan 51 pet. van de bevolking uitmaken. 'Ook hierin hebben dus Engeland en Frankrijk aan Hitier zijn zin gegeven. Het kan er nog wel bij. Is men er nu? Weineen. Er zijn echter nog andere moeilijkhe den gerezen. Naar de Telegr. meldt, is van Duitsche zijde tevens de eisch ge steld, dat de Tsjecho-SlowaaJksche repu bliek aan Duitschland schadevergoeding betaalt voor de beschadigingen, die door Tsjechische troepen vóór en tijdens den terugtocht uit 'het Sudeten-Duitsche ge bied aldaar zijn aangericht. Zooals men weet, hebben de Tsjechen in het grensgebied tal van bruggen, spoorlijnen en wegen opgeblazen, omdat de terugtrekkende Tsjechische formaties op den voet gevolgd werden door gewa pende Sudeten-Duitsche vrijwilligers. Het is tot nu toè nog niet bekend, welk stand punt de internationale commissie ten op zichte van dezen Duitschen eisch in zake herstelbetalingen zal innemen. WEER EEN RESULTAAT VAN DUITSCHE PRESSIE? Duitschland is wel grootmoedig tegen over de staatshoofden van geannexeerde mogendheden. Wie den naam Schusch- nigg noemt, krijgt al een zeer onbehaag lijk gevoel over zich. Waar is die man en wat wacht hem straks? En nu Benesj, de president van Tsje- oho Slowakije. Men kon hem niet in de gevangenis of het concentratiekamp du wen. Maar Hitier c.s, hebben dezen man wel op de schandelijkste wijze belasterd en beleedigd. Wee hém, die één tiende deel van al dat liefelijks aan het adres van Hitler durfde richten. Hij kon zijn boeltje wel pakken. Nu het Sudetenland gedeeltelijk is be zet en in 'het overige deel een volksstem ming zal worden gehouden, was men nóg niet tevreden. Benesj bleef nog president van het overgeschoten deel van Tsjecho Slowakije. En dat mocht niet. Immers hij zou al het mogelijke doen om dat deel zelfstandig te houden en het niet tot een vazalstaat van Duitschland te laten ver worden, terwijl Hitier natuurlijk (wie doorziet deze politiek niet?) ook in dal laatste deel de lakens wil uitdeelen. Daar voor zijn figuranten noodig en is een man De Hongaarsche minister-pres. Imredy tijdens zijn radiorede over de positie der Hongaarsche minderheid in Tsjecho- Slowakije. van karakter een sta-in-den-weg. Men kan er dan ook van verzekerd zijn dat er achter de schermen „gewerkt" is om Benesj te bewegen ontslag aan te vra gen. Of ook Engeland en Frankrijk daar in een rol hebben gespeeld, zal misschien nooit publiek worden. Waarschijnlijk ia het wel. Het past geheel in de gevoerde „vredes"-politiek der laatste week. Gisteravond kon gemeld worden, dat Benesj is afgetreden Naar verluidt, hebben de Duitschers een sterke pres sie uitgeoefend. Uit de rede, welke Hitier te Berlijn heeft gehouden, bleek duidelijk, dat hij een persoonlijken afkeer had van Benesj en van betrouw bare zijde wordt medegedeeld, dat Hitier heeft beloofd, edelmoediger(l) te zijn in de onderhandelingen, wanneer Tsjecho Slowakije een ander staatshoofd zou heb ben. Verder wordt vernomen, dat generaal Syrovy zal optreden als president der re publiek tot een opvolger voor Benesj zal zijn gekozen. Deze verkiezing moet ge schieden dopr kamer en senaat te zamen. De Duitsche pers kan nóg niet nalaten dezen man, die zich de laatste weken bui tengewoon fier heeft gehouden en met geen woord heeft geantwoord op de Ber- lijnsche scheldwoorden, bij zijn heengaan t met vuil te gooien. Waarschijnlijk op commando! „Het verdwijnen van dezen man", zoo schrijft b.v. het „Berliner Tageblatt", „die het ondernam op leugen en bedrog een staat te bouwen ,was de logische voor waarde eener bevredigende oplossing van de kwesties, die binnenkort tusschen Ber lijn en Praag nog geregeld zullen moeten worden. Wie wind zaait, oogst storm en wie leugen zaait, oogst verachting. Be nesj heeft geoogst wat hij gezaaid heeft" Benesj' afscheid. In zijn brief, waarin hij zijn aftreden mededeelt, schrijft Benesj o.a., dat de drie jaar, welke hij president is geweest, rijk aan gebeurtenissen zijn geweest, welke haar hoogtepunt hebben gevonden in de droeve feiten van de laatste dagen. Deze liggen zwaar op geest en hart, doch zij hebben het geloof in de idealen van het volk niet gebroken. De omstandigheden zijn dusdanig ge wijzigd, dat Benesj voelt, dat het hand haven van zijn positie een hinderpaal zou kunnen vormen vooor den nieuwen toe stand, waarvoor men thans staat, vooral in verband met de internationale situatie en met het oog op een snelle ontwikkeling van de samenwerking met de buurstaten. Hij dankt den minister-president en zijn collega's voor de samenwerking en wenscht hun allen succes. In een raidotoespraak tot het volk heeft Benesj de redenen van zijn aftreden uit eengezet. Hij' zeide o.m.: „Ik was van plan na de totstandkoming van het accoord te München af te treden, doch achtte het gewenscht te wachten tot dat een sterke regeering was gevormd. De vier groote mogendheden hebben beslui ten genomen, zonder dat wij geraadpleegd zijn; ik zal geen woord van critiek of blaam uiten. De geschiedenis zal ooraee- *len, doch ik zal blijven zeg gen, dat de offers, die men van ons verlangd heeft, on rechtvaardig waren. Ik wil de belangen van mijn land niot in den weg staan. Als overtuigd demo craat voel ik, dat •'mij' niets overblijft dan af te treden. Ten slotte wil ik uiting geven aan mijn volledig vertrouwen in de toekomst van mijn land. Ik verlaat geen schip in den storm, doch het is noodig, dat ik dit offer breng". HET HOOGERHUIS VERDAAGD. Voor de hervatting van het debat in bet Lagerhuis beeft Sir John Simon de motie ingediend, waarin de politiek der regec- ring wordt goedgekeurd. In antwoord op een door Eden gestelde vraag, of de conferentie van Munch en zou leiden tot een vier-mogendheden-pact, zei Simon: „Indien de vraag bedoelt, of wij bereid zijn gezamenlijk met Frankrijk, Italië en Duitschland in vriendschappelijk overleg te treden over de Europeescbe problemen, dan moet ik met den meesten nadruk ver klaren, dat wij zulk een overleg geenszins uitsluiten. Het is een der voornaamste doelstel lingen van de regeering geweest, te zien of het mogelijk is, om, inplaats van tus schen de democratieën en dictaturen een voor hen en ons onoverbrugbare kloof te handhaven, in het belang van den vrede in Europa naast elkaar te leven. Doch indien daarentegen de vraag be doelt, of wij denken over een exclusief vier-mcgendhedenpact met uitsluiting van andere staten, groot of klein, om dit zijn wil aan Europa te doen opleggen, dan zeg ik namens de regeering met allen nadruk, Binnenland, Steun aan de kleine boeren. Het a.s. bezoek van Koning Leopold. Burgemeestersbenoeming te Rotterdam. Buitenland. Verlaten de buitenïandscbe vrijwilligers Spanje? Toestand in Palestina hoogst ernstig. De debatten in het Engelsche Lagerhuis. De Fransche regeering krijgt de ge vraagde volmachten, Francois Piétri, wiens naam genoemd wordt als ambassadeur van Frankrijk te Rome. Na de bezetting van Rosenberg in het Sudetenland door de Duitsche troepen. Een kijkje op het marktplein,» waar de manschappen kennis maken met de bewoners. dat dit niet de politiek der regeering Is en ook nooit geweest is". Simon sprak de hoop uit, dat Rusland bereid zal zijn, zich aan te sluiten bij de garantie voor Tsjecho Slowakije, en hij voegde hieraan toe, dat het niet in de be doeling ligt, Rusland uit te sluiten van eenige regeling in Europa. „Het is belangrijk, de medewerking der kleinere staten in Europa te verkrijgen, die steeds waardevolle bondgenooten voor den vrede zijn geweest". Eén soort Volkenbond dus naast den Volkenbond? Hoewel Simon toegaf, dat er in oe voor gaande stappen van bet nationaal-socia- listiscbe Duitschland of in „Mein Kampf" niets was om een vertrouwensvol opti misme te rechtvaardigen, wees bij er toch op, dat Hitier voor het eerst een conces sie deed. „Het moet moeilijk zijn voor het hoofd van een totalitairen staat terug te gaan precies als een auto die geen ver snelling achteruit heeft". Scherpe critiek van Churchill. Ook Churchill heeft bet woord gevoerd Hij begon met de verkla ring, dat Engeland ©en to tale en niet te verzachten nederlaag had geleden. Het uiterste, dat de minister-president voor Tsjecho Slowakije heeft kunnen bereiken was, dat de Duitsche dictator in plaats van zijn eten van de tafel weg te grissen, zich er mee vergenoegd had, dat bet hem gang voor gang werd opgediend. De kans is thans groot, dat Tsjecho Slowakije door het nazibewind zal wor den verzwolgen! Wij staan hier voor ©en ramp van de eerste groot te, die Elngeland en Frank- r ij k is overkomen. Wat ik on dragelijk vind is, dat dit land onder de macht en den invloed van het nationaal- socialistische Duitschland komt. Churchill verklaarde: „Het volk moet weten dat in de lands verdediging grove nalatigheid en tekort kom ingien zijn begaan, dat wij zonder oor log een nederlaag hebben geleden, waar van wij; nog lang de gieivolgen zullen on dervinden, dat het geheele evenwicht van Europa in gevaar is gebracht en dat voor- loepig een vreeselijk woord tegen de Wes- tersche democratieën is uitgesproken: „Gij zijt gewogen eni te licht bevonden!". Greenwood diende hierop de motie der arbeiderspartij in, waarin het behoud van den vrede geprezen wordt, maar afkeu ring wordt uitgesproken over de verne derende middelen die daartoe gebruikt waren en waarin voorts een wereldconfe rentie geëisoht wordt, om den oorlog in ■da toekomst uit te bannen. Het dagelijksch bestuur van de liberale oppositie heeft besloten steun te verlee- nen aan het amendement van Labour op

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 1