De eerste lord der Bri
admiraliteit afgetreden.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Praag aanvaardt ie Poolsche
voorwaarden.
MAANDAG 3 OCT. 1938
53e JAARGANG - No. 2
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
MACHT EN RECHT.
Buitenland.
De Duitsche opmarsch in
het Sudeteniand.
Dienstplichtigen met groot
verlof.
Belangrijkste Nieuws
3u.eaux 1 ange V orststraat 70, Goes
Postrekening 44455 Telefoon II
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2J0 per fcwartas?
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden ntededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
fOJ5 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Er is groote blijdschap' en oprechte
dankbaarheid in vele harten, nu de ge
vreesde oorlog is voorkomen en voor het
conflict, dat den vrede in Europa be
dreigde, een vreedzame oplossing is ge
vonden.
En de dankbaarheid gaat vooral uit
naar den Britschen premier, die zich niet
te hoog heeft geacht om terwille van
den vrede, diep te bukken.
Wij zijn blijde en dankbaar, dat het
niet tot een oorlog is gekomen.
En toch...
Neen, de blijdschap is niet onvermengd.
Het is toch zóó, dat de geweldpolitiek
tot op zekere hoogte heeft gezegevierd.
Het is toch zóó, dat over, maar zonder
Tsjecho-Slowakije is beslist.
De vier „grooten" vergaderden, maar
de president van het land over welks
lot beslist werd, mocht buiten de deur
staan.
Waarom? Omdat deze „staat" in onge
rechtigheid werd geboren? Omdat deze
schepping van de overwinnaars van 1918
geen oorlog waard was?
Nee, dat was niet de zaak, al zal het
misschien eenig gewicht in de schaal
hebben gelegd.
De hoofdzaak was in dit geval, dat
Duitschland groot is en Tsjecho-Slowakije
klein, dat Hitler in vergelijking met
Benesj over een overweldigende macht
beschikt.
Als Hitier behoefte had gevoeld de
Duitschers in Italië te „verlossen", dan
zouden allicht ook de andere mogend
heden zich met de kwestie hebben be
moeid, maar dan zou in de conferentie
zaal ook voor^Mussolinl een plaats zijn
ingeruimd.
En een zeer voorname plaats,
Ja, wij zijn dankbaar, dat een oorlog
werd voorkomen.
Maar wij vergeten niet, dat in den
grond der zaak het recht aan de
macht ondergeschikt werd gemaakt.
Bovendien, wat de vorige week met
Tsjecho-Slowakije gebeurde staat niet op
zichzelf.
Van verschillende zijden met name van
den kant van Duitschland en Italië is er
reeds op gewezen, dat de Ts'jecho-Slo-
waaksche kwestie slechts één van de pun
ten is die in Europa 'om oplossing roepen.
En het is niet zonder beteekenis, dat
de van-boven-af-geïnspireerde Italiaan-
sdhe pers in dit verband spreekt van de
leiding van het directorium der
groote mogendheden, die de
voorkeur verdient boven den Volkenbond,
welks machteloosheid in deze dagen in
het helderste licht is gesetld.
Wij verheugen ons, dat wij voor een
algemeenen oorlog bewaard zijn gebleven.
Maar het is een verheuging met beving.
Zaterdagmiddag tegen twee uur zijn de
Duitsche troepen de eerste zone van het
Sudetengebied binnengetrokken. Zaterdag
verwijderden zij zich niet verder dan tien
kilometer van de grens. Zondag zijn de
Duitsche troepen de rivier de Moldau
overgetrokken. D'e Duitsche militaire
luchtvaart heeft de vliegvelden in deze
streek bezet.
Niettegenstaande alles volgens de
strenge militaire discipline plaats had,
heerschte er toch een feestelijke stem
ming.
Met de pantserwagens aan de spits
zette de gemotoriseerde voorhoede zich
in beweging.
Na de 'pantserwagens volgde de gemo
toriseerde infanterie op motorfietsen en
camions en door paarden getrokken artil
lerie. Onder 'het motorgeronk reden de
voertuigen het nieuwe Duitsche gebied
binnen.
Het Zaterdag bezette gebied is heuvel
achtig en dun bevolkt. Er liggen groote
naaldbossen, waartussc'hen kleine ont
gonnen velden. Langs de wegen naar de
grens reden lange convooien vrachtwa
gens, artillerie, luchtd'oelartillerie en
zoeklichten. Vele wagens waren met bloe
men getooid. Langs de wegen werden de
soldaten toegejuicht.
Verschillende maatregelen zijn geno
men, opdat de geïsoleerde Tsjechische
eenheden, die de orders niet tijdig genoeg
hébben ontvangen, zich bij hun leger
corps kunnen voegen.
Tevens heeft men er voor gezorgd, dat
de mijnvelden 'op het oude Tsjechische
Het oogenblik, waarop de Engelsche premier zijn handteekening onder de te
München gesloten overeenkomst zal zetten.
gebied onschadelijk worden gemaakt. Op
zes plaatsen aan de Duitsch-Tsjechische
grens zullen verbindingsofficieren van
het Duitsche en het Tsjechische leger met
elkaar contact houden.
Zondagmiddag om één uur is de bezet
ting van de tweede zone, de 'Obed-Lausitz,
in het noordoosten van Bohemen, bij de
plaatsen Rumburg en Friedland, begon
nen. Vandaag zal de bezetting van het
derde gebied, in het noodwesten van Bo
hemen, met de steden Asch, Eger en
Karlsbad, een aanvang nemen. Hitier zal
waarschijnlijk vandaag tusschen 12 en
12.30 uur met de troepen de stad Eger
binnentrekken.
Zijn „glorieuze" intocht, zoo lang ver
heid en afgedwongen, zal dus nu wellicht
plaats hebben.
Incidenten van beteekenis hebben zich
tot dusver bij de bezettingen niet voorge
daan. Overal hadden de Tsjechische troe
pen het gebied tevoren ontruimd. Ook de
Duitsöhe troepen gedragen zich correct.
De internationale commissie 'heeft de me
dewerking der bevolking ingeroepen. Het
aantal Engelsche waarnemers, waarvan
er enkelen reeds in Praag zijn aangeko
men, zal worden uitgebreid tot acht.
Hitier heeft Henlein tot rijkscommissa
ris van het Sudeten-Duitsche gebied be
noemd. Hij heeft dus ook zijn belooning
te pakken.
De eens zoo vroolijke en welvarende
badplaats Karlsbad biedt een verlaten
beeld, alsof de geheele bevolking voor een
aardbeving was gevlucht, aldus de cor
respondent van Reuter. In het centrum
van de stad, waar geweldige hotels staan,
is nauwelijks een levende ziel te zien.
Hoe de Tsjechische pers de ont
ruiming opvat.
De Tsjechische bladen wijzer er, in hun
commentaren op het plan van München
en de ontruiming der grensgebieden ook
op, dat het in het belang van den we
reldvrede is, dat Tsjecho-Slowakije de
gebieden opgeeft, welke gedurende dui
zend jaar deel hebben uitgemaakt van
Bohemen en Moravië.
Het feit, dat de anti-democratische
Sudeten-Duitschers verdwijnen, schrijft
het „Prager Tageblatt", kan den grond
slag der republiek versterken.
Het land zal blijven bestaan, het volk
zal blijven leven, het feit, dat Tsjecho-
Slowakije zichzelf vergeet en zich offers
getroost, redt het leven van millioenen
mannen en behoedt de wereld voor ver
nietiging.
Een klein land, dat nog kleiner wordt,
wordt groot in het licht der geschiedenis.
Het is de moreele overwinnaar.
Praag wijst Londen op zijn
moeilijkheden.
De Tsjechische regeering heeft de aan
dacht van de Britsche regeering geves
tigd op de economische moeilijkheden,
welke vrijwel onmiddellijk zullen voort
vloeien uit de overeenkomst van Mün
chen voor wat overblijft van het Tsjecho-
Slowakije van weleer.
De Tsjechische regeering spreekt de
hoop uit, dat de Britsche regeering aan
dit aspect van den huidigen toestand in
Tsjecho-Slowakije haar onmiddellijke
aandacht zal schenken.
Verder vestigt de Tsjechische regae-
ring de aandacht der Britsche regeering
op het feit, dat de overeenkomst van
München de bijna onmiddellijke vrijla
ting eischt van alle Sudeten-Duitsche po
litieke gevangenen, doch dat met
geen woord wordt gespro
ken over de Tsjechische
I douane-ambtenaren en
andere staatsbeambten,
die zijn ontvoerd en naar
Duitschland gesleept, noch
over de vooraanstaande
Tsjechische burgers, die
in Duitschland zijn gear
resteerden als g ij'zeiaars
worden vastgehouden.
Nood der Sudeten, die gevlucht zijn.
De Tsjecho-Slowaaksche radio heeft
in de Duitsche taal een oproep gericht
tot de Sudetenduitschers, waarin o.m.
werd gezegd:
„Tsjecho-Slowakij'e heeft ter wille van
den wereldvrede de grootste offers ge
bracht, die ooit in de wereldgeschiedenis
bekend zijn. Wij hebben gebieden afge
staan, die meer dan duizend jaren tot
Bohemen en Moravië hebben behoord.
U, Sudeten-Duitschers, heeft de regee
ring eveneens het offer van menschen-
levens willen besparen als gevolg van
een oorlog.
Sudete n-D uitschers! Toont
de smarten te begrijpen
van anderen, die hun va
derland even sterk bemin
nen als gij het uw e."
Jaksch, de leider van de Duitsche so
ciaal-democraten in Tsjecho-Slowakije,
heeft aangekondigd voornemens te zijn
een beroep te doen op de Britsche re
geering om de Duitsche sociaal-democra
ten en de Joodsche minderheid van het
Sudetengebied niet aan de nazi's prijs te
-geven. Reeds hebben 100.000 vluchte
lingen uit het Sudeten-gebied het bin
nenland bereikt en dit aantal zal zeker
verdrievoudigd worden. Het is meer dan
mogelijk, dat machtige Tsjechische na
tionalisten zullen weigeren deze vluchte
lingen uit het Sudetengebied op te ne
men in den nieuwen en reeds overbevolk-
ten Tsjecho-Slowaakschen staat, beroofd
van de meeste zijner natuurbronnen, zijn
afgesneden verbindingswegen en schrik
barende werkloosheid."
TESCHEN WORDT AFGESTAAN AAN
POLEN.
Officieel wordt medege
deeld, dat de Tsjec'ho-
Slowaaksche regeering de
voorwaarden van de Pool
sche nota aanvaard heeft,
doch dat deze beslissing
onder protest genomen is.
Overeenkomstig de strekking van de
Poolsche nota is het gebied van Gieszyn
Opkomst nieuwe lichting.
Er worden thans maatregelen getrof
fen, opdat de dienstplichtigen, die op 1
October groot verlof zouden hebben ge
kregen, doch wier verblijf in werkelijken
dienst ten gevolge van de buitengewone
omstandigheden voorloopig werd ver
lengd, op 7 October a.s. naar huis 'kunnen
terugkeeren.
Tevens worden maatregelen genomen,
opdat de dienstplichtigen, die op 4 Octo
ber ter inlijving of voor eerste oefening
hadden moeten opkomen, zidh op 10 Oc
tober in werkelijken dienst begeven.
Voor degenen, voor wie het vertrek met
groot verlof was bepaald op een datum
na 1 October of voor wie de opkomst zou
plaats hebben na 4 October, blijven de
tijdstippen van vertrek en van opkomst
ongewijzigd.
(Teschen) gisteren aan de Poolsche mili
taire autoriteiten overgedragen.
Deze ontruiming en overdracht, als
mede die van het district van Fryst&dt,
zal geschieden in een tijdsbestek van tien
dagen.
De kwestie aangaande afbakening der
andere gebieden, aangaande volksstem
ming ivoor die gebieden, e.a. zullen door
een accoord met de Tsjecho-Slowaaksche
regeering geregeld Worden.
De Poolsche regeering heeft „met diepe
vreugde het einde verwelkomd van het
betreurenswaardige conflict tusschen bei
de landen, dat thans een positieve oplos
sing heeft gevonden, overeenkomstig de
vreedzame bedoelingen van het Poolsche
volk."
Overal in Warschau en in de overige
steden en dorpen ivan Polen heerscht
vreugde. De vlaggen zijn uitgestoken.
In diplomatieke kringen te Londen
wordt medegedeeld, dat de ambassadeurs
te Warschau van Groot-Brittannië en
Frankrijk den Poolsc'hen minister van
buitenlandsche zaken, Beek, hebben ge
sproken en bij bem op matiging der Pool
sche houding ten aanzien van Tsjecho-
Slowakije hebben aangedrongen.
Beide ambassadeurs beloofden echter,
dat aan de Poolsche eischen op redelijke
wijze zal worden voldaan, mits 'bedreiging
met geweld achterwege bleef.
Te Praag is een officieel communiqué
uitgegeven, waarin o.m. wordt gezegd:
De regeering heeft dit moeilijke besluit
genomen in Volledige overeenstemming
met de verantwoordelijke personen der
politieke partijen. Zij heeft het genomen,
zich welbewust van het feit, dat elke an
dere beslissing tot nieuwe moeilijke com
plicaties zou hdbben geleid.
Intusschen is de stemming in het Tsje
cho-Slowaaksche land er een van diepe
verslagenheid.
De beide districten Cieszyn (Tescben)
en Frystat, die binnen den termijn van 1
tot 10 October aan Polen terugkomen,
hebben een oppervlakte van respectieve
lijk 540 en 257 vierkante kilometer. H e t
zijn gebieden van zeer groot
belang uit industrieel oog
punt. Van bijzonder belang zijn o.a. de
mijnen van Jablonkow met het oliehassin
van Karwine en de hoogovens van Trzy-
niec.
Het lot van de h'oogovena van Witko-
wice is nog niet bes-list, -daar zij zich be
vinden in een streek waar een volksstem
ming zal worden gehouden.
DE EISCHEN VAN DE HONGAREN
STEEDS DRINGENDER.
Op het oogenblik is nog de vraag: boe
zal de kwestie der Hongaarsc'he minder
heden in Tsjecho-Slowakije geregeld
worden
Zaterdag en Zondag zijn een aantal
nota's tusschen Praag en Boedapest uil-
gewisseld. Boedapest eischt onmiddellijke
beraadslagingen over een regeling en on
middellijke inwilliging -der Hongaarsche
eischen.
Praag heeft aan Boedapest een voor
stel -doen toekomen, volgens hetwelk bin
nen een Zoo kort mogelijk tijdsverloop
een gemengde commissie van Hongaar
sche en Tsjecho-Slowaaksche deskundi
gen moet worden gevormd om het vraag
stuk der Hongaarsche minderheid in
Tsjecho-Slowakije te hestudeeren en voor
stellen tot oplossing van dit probleem
voor te bereiden.
Het is echter de vraag of Boedapest
dit wel -de meest spoedige behandeling
acht.
Duitschland en Polen hebben door
dreigementen hun zin gekregen. Waarom
zou Hongarije dit ook niet probeeren?
Binnenland.
Opheffing militaire maatregelen.
Buitenland.
D'e bezetting van het Sudeteniand.
Polen krijgt Teschen.
Wat da oorlogsvoorbereidingen hebben
gekost.
De eerste lord der Engelsche admirali
teit afgetreden.
D'e strijd in China.
OORZAAK: DE BUITENLANDSCHE
POLITIEK DER REGEERING.
Officieel wordt bekend ge
maakt dat, Duff Cooper, de
eerste lord der Engelsche
admiraliteit, zijn ontslag
heeft ingediend, wijl hij zich
niet kan veroenigen met de
Britsche buitenlandsche po
litiek.
In den brief, waarmede Duff Cooper
den minister-president in kennis stelt van
zijn aftreden, zegt 'hij o.a.:
„Ik betreur het ten zeerste, genood
zaakt te zijn, in dit uur van uw grooten
triomf een dissonant te laten hooren. Om
redenen, welke ge kent, en welke ik voor
nemens ben te zijner tijd in het Lager
huis uiteen te zetten, stel ik geen
vertrouwen in de buiten
land so he politiek, welke de
huidige regeering volgt en
welke zij waarschijnlijk zal
voortzetten.
Aangezien ik deze meening ben toege
daan, acht ik het een eerezaak mijn ont
slag aan te bieden.
In zijn antwoord schrijft Chamberlain
o.a.:
Ik heb uw brief met groot persoonlijk
leedwezen gelezen, maar wetende, dat het
uw oprechte overtuiging is, dat de bui
tenlandsche politiek van de huidige re
geering verkeerd is, ben ik het met u
eens, dat het niet juist zou zijn, indien
u lid der regeering zoudt blijven.
Reuter verneemt, dat het niet waar
schijnlijk is, dat nog meer ministers hun
ontslag zullen nemen.
Dhff Cooper heeft zijn standpunt in de
vergadering van den ministerraad uiteen
gezet. Hij heeft gezegd, dat hij reeds
eenigen tijd ongerust was over -de buiten
landsche politiek van de regeering.
BELGIE'S DEMOBILISATIE IN
VOLLEN GANG.
Zaterdag is men in België volop aan
het demobiliseeren gegaan.
Overal trof men soldaten aan, die in
oorlogsuitrusting zijn en die naar hun
oorspronkelijke kantonnementen terug
keerden, na gedurende enkele dagen de
wacht aan 's lands grenzen te hebben be
trokken.
Zoo ernstig als het er bij het vertrek
toeging, zoo vroolijk en blijgezind wqs
thans de terugkeer.
Bijna alle soldaten droegen bloemen op
hun tuniek o-f aan hun geweer.
OOK IN ITALIË GAAN DE TROEPEN
NAAR HUIS.
De licht'jngen van 19101912, die
kort geleden in Italië onder de wapenen
waren geroepen, zullen gelijdelijk naar
huis worden gezonden, te beginnen op 10
October. Tegelijkertijd zal men een begin
maken met het met groot verlof zenden
der drie divisies Alpenjagers, die op oor
logssterkte waren gebracht. Eveneens op
10 October zal een begin worden gemaakt
met het afzwaaion van personen, die ge
mobiliseerd waren voor de luchtafweer-
diensten.
DE KOSTEN VAN
DE OORLOGSVOORBEREIDINGEN.
De International News Service meldt
uit Berlijn: D'e kosten van -de voorberei
ding van den niet losgebarsten oorlog zul
len met 200 millioen pond sterling niet
kunnen worden gedekt. Duitschland heeft
nog altijd een millioen man onder de wa
penen en 250.000 man aan het werk aan
de fortificaties langs de westgrens, dat
kost honderden millioenen mark. Deze
maand zal dan ook een nieuwe leening
worden uitgegeven voor 1500 millioen
mark.
Frankrijk heeft aan voorbereidende
maatregelen eenige milliarden francs be
steed, Ehgeland meer dan honderd mil
lioen pond sterling. Hierbij moet men nog
de enorme verliezen tellen welke zijn ge
leden op beurzen in alle groote steden.
