Verantwoordelijkheidsgevoel.
Het accoord van München
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD,
ZATERDAG 1 OCT. 1938
53c JAARGANG - No. 1
Tsjecho-Slowakije rouwt - Het
moet een zwaar offer brengen.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon II
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
D.recteur-hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs t2M per tew
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
In de nota betreffende den toestand
van 's Rijks financiën, de vorige week
aan de Tweede Kamer aangeboden,
wordt o.m. gehandeld over de financieele
positie van de gemeenten.
De Regeering, zoo heet bet daar, is
van oordeel, dat by den thans gegroeiden
toestand van bypassing van tekorten in
zoovele gemeenten, bet gevaar geens
zins denkbeeldig is, dat het verantwoor
delijkheidsgevoel voor het financieele
beleid verslapt, hetwelk gevolgen teweeg
kan brengen welker voorkoming een offer
rechtvaardigt.
Verder wordt er dan nog op gewezen,
dat een afdoende oplossing van 't vraag
stuk der noodlijdende gemeenten, voor
zoover daarvan althans in deze tijden
sprake kan zijn, alleen mogelijk zal blij
ken, indien in veel sterkere mate dan
thans het geval is, de eigen verantwoor
delijkheid der gemeenten voor het doen
van uitgaven weder wordt ingeschakeld,
en allerwegen verstaan wordt, dat het
centraal gezag de verantwoordelijkheid
voor het financieel beheer der gemeenten
niet kan en mag overnemen.
Wij! hebben van deze uitspraken met
belangstelling en ook met instemming
kennis genomen.
Er zijn toch symptomen die er op wij
zen, dat het, wat betreft de verantwoor
delijkheid van de gemeentebesturen in de
verkeerde richting gaat.
Aan den eenen kant worden de stuk
ken scheef getrokken, doordat er een po
gen is de lasten van de gemeenten op het
Rijk af te schuiven, en aan den anderen
kant gaat het verkeerd omdat de hoogere
autoriteiten steeds meer neiging schijnen
te toonen om met voorbijgaan van de
daarvoor aangewezen en verantwoorde
lijke colleges de gemeenten te besturen.
Het gevolg is dat een zekere verslap
ping intreedt.
Onlangs is er op gewezen, dat het hier
en daar scheen voor te komen, dat colle
ges van B. en W. beginnen met een ont-
werp'-begrooting aan een ambtenaar ter
griffie voor te leggen. Die moet dan maar
zeggen hoe het moet. B. en W. hebben
dan een voorman waarop zij zich kun
nen dekken en tegelijkertijd is er dan een
grootere kans, dat de hegrooting eenmaal
den Raad gepasseerd, de goedkeuring
van Gedep. Staten zal verkrijgen.
Op deze wijze gaat het verkeerd.
Het verantwoordelijkheidsgevoel ver
slapt en de volkskracht wordt geschaad.
Het verdient daarom toejuiching dat
er bij de Regeering een pogen is aan
dergelijke ongewenschte toestanden een
einde te maken en de verantwoordelijk
heid van het bestuur der gemeenten te
brengen of te doen blijven waar ze be
hoort, bijl den Gemeenteraad.
De viermogendhedenconferentie te München. De staatslieden in den Fü'hrerbau.
V.l.n.r.: Chamberlain, Daladier, Hitler en Mussolini.
Aan beschouwingen over het accoord
van München zal het niet ontbreken.
Zoolang niet alles volledig bekend is, is
bet echter uiterst moeilijk een juist oor
deel te vellen.
In Volkenbondskringen te Genève hoort
men overal tevredenheidsbetuigingen,
doch tevens de opmerking, dat wat
Tsjecho-Slowakije is opge
legd even wreed is als wat
men pleegt op te leggen aan
een overwonnen vijand, na
den oorlog.
Vooral onder de kleine
landen bestaat groote onge
rustheid over het vormen
van een directoraat van vier
groote mogendheden, die over
het lot van den Tsjechisch en staat beslist
hebben, vrijwel zonder dat de Tsjechen
iets er tegen konden inbrengen.
Tot nu toe hebben de kleine staten de
gelegenheid gehad, hun stem te doen hoo-
ren in den volkenbond, die weliswaar
zwak was, doch hun in ieder geval eenige
bescherming bood en als een rem werkte
bij het optreden der groote mogendheden.
Thans echter vreezen deze kleine sta
ten, dat Europa terug zal keeren tot de
methoden van voor den oorlog en dat het
lot van de kleine staten bepaald zal wor
den door de groote.
De eerste indruk is inder
daad, dat de mogendheden
Tsjech o- Slowakije wel zeer
hardhandig hebben behan
deld, en dat de achterdocht, waarmede
kleine naties altijd viermogendhedencon-
ferenties hebben beschouwd, niet geheel
ongegrond is gebleken.
WELKE PLAATSEN WORDEN BEZET.
Inzake de in punt vier van de over
eenkomst der vier mogendheden vastge
stelde Sudeten-Duitsche gebieden, welke
van 1 tot 7 October door Duitsche troe
pen zullen worden bezet, verluidt, dat zij
ongeveer de volgende plaatsen betreffen:
Het eerste gebiedsdeel dat op den lsten
en 2den October bezet moet worden, be
vindt zich aan de Zuid-Westelijke grens
van Tsjecho-Slowakije in het zuidelijke
deel van het Boheemsc'he woud resp. aan
de grens van de Oostmark en het Sude-
tengebied, dus ten noorden van Passau
en Linz. Het omvat o.a. de groote plaat
sen Wallern en Hohenfurtb, alsmede een
reeks kleine plaatsen, in het bijzonder
langs de Moldau.
Het tweede gebiedsdeel dat op den 2en
en 3en October bezet moet worden, be
vindt zich aan de noordelijke grens van
Tsjecho-Slowakije en omvat o.a. de groo
te plaatsen. Bodenbach, Tetsc'hen, Fried-
land, Schoenlinde, Gross-Sc'hoenau,
Schluckenau, Rumburg en Warnsdorf.
Verreweg het grootste dezer vier gebied's-
deelen is het derde, dat op den derden,
vierden en vijfden October bezet moet
worden. Het omvat het bekende Egerland
met de groote steden Eger, Karlsbad, St.
Joachimsthal, Mariënbad, Tachau, Fran-
zensbad, Neumarkt, Hostau en vele an
dere plaatsen.
Het vierde gebiedsdeel, dat op den zes
den en zevenden October bezet moet wor
den, ligt aan de Noord-Oostelijke Silezi-
sche grens van Tsjecho-Slowakije en om
vat o.a. de plaatsen Jaegerndorf, Freu-
denthal, Freiwaldau, Altstadt en Jauer-
nig.
Overeenkomstig punt vijf van de ge
publiceerd e overeenkomst zal over de
toewijzing van het verdere Sudeten-Duit
sche gebied de volksstemming beslissen.
De bijzonder korte termijn waarin de
bezetting van alle overwegend Duitsch ge
bied moet worden voltooid, toont, dat de
doktoren te München het mes met harde
hand hebben gehanteerd. Tien dagen zijn
toegestaan om de ontruiming te voltooien,
ondanks het feit, dat de Tsjechische re
geering in een nota heeft verklaard, dat
er voor de ontruiming ten minste een
maand noodig zal zijn.
D'e vier mogendheden hebben eveneens
geen rekening gehouden met het redelijk
verlangen van de Tsjechiche regeering om
de verdedigingswerken in eigen hand te
blijven houden, totdat de heele kwestie ge
regeld was en de beknotte staat nieuwe
garanties voor zijn veiligheid had gekre
gen. Vrijwel al deze verde
digingswerken, die voor
het meerendeel in overwe
gend Duitse he gebieden
liggen, zullen op 10 Octo
ber in Duitsohe banden
zijn overgegaan.
Een andere vreemde bepaling is, dat de
Tsjechen de „bestaande installaties" in
het aan Duitschland over te dragen ge
bied intact moeten laten. Wat met deze
installaties wordt bedoeld, is niet bekend.
D'e „N. R. G." merkt nog op:
ïïlet gebied, dat de 'Duit
sohe troepen in de eerste
week van October zullen
bezetten, is slechts een be
trekkelijk klein gedeelte
van wat de Duitsohe rijks-
kanselier in zijn Godesber-
ger. memorandum heeft ge-
ei s c h t.
De internationale commissie zal ook
de gebieden bepalen, waar een volksstem
ming zal worden gehouden.
Deze werkwijze houdt zoo ongeveer het
midden tusschen het Engelsch-Franscho
plan en het Duitsohe memorandum vaa
Godesberg.
Tsjech o Slowakije moet een zwaar offer
brengen. Eén deel van zijn grondgebied
moet het aan Duitschland overdragen.
Maar indien zal blijken, dat dit offer niet
vergeefs gebracht, is, kan het bij de ver
wijdering van 'het vreemde element in den
staat op den duur slechts winnen.
Het zal van het allergrootste belang zijn
te booren, of Duitschland heeft toege
stemd tijdens de uitvoering van het ge-
heele plan tedemobiliseeren.
Weigert het dit en moet de internationale
commissie voor de afbakening van de
grenzen en de regeling van andere détails
haar werk doen onder de schaduw van
een Duitschland, dat elk oogenblik klaar
staat om zijn wil met geweld door te drij
ven, dan is er nog weinig bereikt en blijft
de vrede in den eersten tijd nog uitermate
precair.
Het officieele partijorgaan „Der
Völkische Beobachter" schrijft d a t
Duitschland twee conces
sies beeft gedaan. Ten eerste
is de door den Führer gestelde ontrui-
mingsteranijn van 1 October tot 10 Octo
ber verschoven. Ten tweede is de zone,
waarin plebiscieten gehouden zullen wor
den, aanzienlijk uitgebreid, terwijl de zo
nes, welke tot 10 October door de Duit
sohe troepen bezet zullen worden, even
redig zijn verkleind. Met andere woor
den is de roode lijn, welke Hitier te Go-
desberg als uiterlijke grens voor bet be
zetten met Duitsche troepen op de kaart
van Tsjecho-Slowakije trok, op vele
plaatsen aanzienlijk teruggelegd. Het ge
volg is, dat bet te München bereikte ac
coord, wat de territoriale kwestie be
treft, veel dichter de overeenkomst van
Bercbtesgaden benadert.
OVERMACHT
DWONG TSJECHO SLOWAKIJE.
Dit was bet moeilijkste oogenblik van
mijn leven, aldus de Tsjecho Slowaaksche
minister-president, generaal Syrovy, in.
een radio-rede, gisteravond tot de bevol
king. Ik heb tenslotte de 'beslissing geno
men, het leven des volks te redden en bet
leven van onzen sfaat. Overmacht
dwong ons. Het was mijn plicht al
les nauwkeurig te wikken en te wegen.
iW ij hadden de keus tus
schen den dood der natie
en het afstand doen van
zekere gebieden, de keuze tus
schen een hopeloozen strijd en offers.
Als soldaat en minister-president moest
ik er op bedacht zijn het leven van allen
te sparen. Als legerleider was ik mij be
wust, dat men stond tegenover een macht,
welke grooter was dan eigen strijdkracht.
Ik stond voor een alternatief: of wel
een wanhopige verdediging met opoffe
ring van het geheele volk, vrouwen en
kinderen meegerekend, ofwel met aanne
men van voorwaarden, welke eenig zijn
in de geschiedenis.
Tsjecho Slowakije werd
aan zijn lot overgelaten.
We waren omringd dooreen
overweldigende meerder
heid.
Het was niet onteerend
den raad van vrienden te
aanvaarden en te buigen
voor het overweldigende.
Vervolgens deed de minister-president
een beroep op het geheele land om kalm
en eensgezind te blijven.
De Tsjechische zender heeft bekend ge
maakt, dat uit rouw over de besluiten
van München het program niet voortgezet
wordt, doch dat de zenderdienst wordt
beperkt tot nieuwsuitzending en eventu-
eele mededeelingen.
Alle schouwburgvoorstellingen en con
certen zijn afgelast. De café's zijn geslo
ten.
Opnieuw verzamelt de menigte zich in
de hoofdstraten en voor de bureaux van
de dagbladen.
Men heeft zelfs gepoogd te betoogen te
gen de voorwaarden van de overeenkomst
der vier mogendheden. De autoriteiten
zijn den toestand evenwel volkomen mees
ter.
Chamberlain, Daladier en
Mussolini bewierookt.
Het ontbreekt nu niet aan lieve woord-
j'es in de wereld van de internationale
politiek. Alles is botertje tot den boèm
toe. Het beste zal men doen hieronder
volkomen nuchteren te blijven en de wer
kelijkheid geen oogenblik te vergeten.
Na te Florence door den koning te zijln
begroet is Mussolini gistermiddag per
apooihlen trein -te Ro|me aangekomen,
waar hij geestdriftig is ontvangen.
Hij begaf zich onmiddellijk naar ,het
Palazzo Venezia, en verscheen op 'het
balkon.
Langen tijd keek Mussolini naar de
onafzienbare menschenmenigte, die voor
bet paleis was saamgestroomd. Vervol
gens groette hij met opgeheven rechter
arm en verliet langzaam, bet balcon, om
spoedig voor een tweeden en derden keer
terug te komen. Bij! den laatstèn keer
richtte hij! het woord tot de menigte, zeg
gende:
„Kameraden, gijl hebt gedenkwaardige
uren beleefd. In München hebben wij
voor den vrede der gerechtigheid ge
werkt. Is dat niet het ideaal van het Ita-
liaansche volk?"
De menigte antwoordde daarop met
een stormachtig geroep: „Ja".
Ook Daladier is bij zijn terugkeer
uit München door de Parijsche bevolking
met onbeschrijflijke geestdrift ontvangen.
De Parijsche straten, waarlangs de
stoet naar het ministerie van oorlog moest
rijden, waar de heer Daladier zijn kabi
net heeft, waren .zoodanig met menschen
gevuld, dat het verkeer moest worden
omgeleid.
Op tal van plaatsen waren de vlaggen
uitgestoken.
Men 'hoorde niets1 anders dan een jui
chend: „Daladier, Daladier" en „Paix"
(vrede).
Kinderen 'zwaaiden met ontelbare vlag
getjes 'en, vooral onder de vrouwen was
de ontroering zeer groot. Velen weenden
van vreugde.
Na een plechtige begroeting legde Da
ladier een korte verklaring af, waarin hij
zeide, dat de onderhandelingen moeilijk
waren geweest, maar dat het accoord on
misbaar was voor het behoud van den
vrede.
Het waren bijzonder ontroerende
oogenblikken. Vaders hieven bun (kinde
ren omhoog en tal van vrouwen weenden.
Op 'het bureau van minister-president
Daladier komen 'honderden telegrammen
binnen, waarin de afzenders 'hun vreugde
en dankbaarheid uitspreken Voor het be
houd van den vrede.
Van minuut tot minuut stijgt het aan
tal bloemruikers', dat aan het adres van
den heer Daladier wordt bezorgd.
De regeering besloot de kamers bijeen
te roepen op Dinsdag 4 October a.s.
Chamberlain is gisternamiddag
om half zes op het vliegveld Heston
geland.
De eerste minister werd door de aan
wezige ministers omringd, terwijl een
minutenlang aanhoudend gejuich los
barstte. Chamberlain bleef toen 'n oogenr
blik voor de menigte staan en toonde den
juichenden menschen het document met
zijn handteekening en die van Hitier.
Duizenden Londenaren hadden uit
drukking gegeven aan hun gevoel van op
luchting over de redding van den vrede,
door Chamberlain een grootschen ont
vangst te bereiden.
Na te zijn verwelkomd door de minis
ters, legde Chamberlain een k'orte verkla
ring af, waarin 'hij o.m. zeide:
„Er 'zijn slechts twee dingen, die ik
wil zeggen. In de eerste plaats wil ik
verklaren, dat ik evenals mijn vrouw ge
durende al deze gespannen dagon een
onnoemelijk aantal brieven heb ontvan
gen, brieven van steun, goedkeuring en
dankbaarheid. Ik kan u niet zeggen, wel
ke steun dat voor mij1 geweest is. Ik wil
het Britsc'he volk dank zeggen voor wat
het heeft gedaan.
In de tweede plaats wil Ik verklaren,
dat de regeling van het Tsjecho-Siowaak-
sche probleem, die thans tot stand is ge
bracht, naar mijn opvatting slechts een
voorspel is voor een breedere regeling,
waarin geheel Europa den vrede zou
kunnen vinden.
Vanmorgen heb ik nog een bespreking
gevoerd met den Duitsc'hen rijkskanselier
Hit'ler en hier is een papier, dat rijn
naain 'draagt zoowel als den mijnen. Som
migen uwer hebben misschien reeds ge
hoord wat het behelst, maar ik zou het
toch nog willen voorlezen."
Nadat 'Chamberlain den inhoud van de
verklaring bad voorgelezen, barstte een
wild gejuich uit, waarbij, kreten als'
„Goed zoo, Neville, God zegene u", kon
den worden onderscheiden.
Chamberlain wuifde de menigte toe en
stapte vervolgens in zijn auto, die echter
nog geen honderd meter opgereden was',
toen de menigte reeds door de afzetting
heenbrak en den wagen zoo dicht om
ringde dat er geen doorkomen aan was.
Men 'klopte op de ruiten van 'de auto en
zong uit volle borst het lied: „For he is
a jolly good fellow".
Chamberlain leek bijna overstelpt door
de 'hartelijkheid van deze ontvangst.
Ten slotte baande de politie een weg
voor den premier door de menigte, zoodat
hij vertrekken kon naar Buckingham
Palace.
TUSSCjHEN ENGELAND EN DUITSCH
LAND NOOIT WEER OORLOG!!
Hitler en Chamberlain hebben na een
nieuw onderhoud gistermiddag de vol
gende gemeenschappelijke verklaring ge
publiceerd:
„W'y hebben vandaag een verdere be
spreking gehad en zijn het met eikaar
ètens, dat de kwestie der Duitsch-Engel-
sche betrekkingen van de allereerste be-
teekenis is voor beide landen en voor
Europa.
Wij beschouwen het gisteravond on-
derteekende verdrag en het Duitsch-En-
gelsche vlootverdrag als symbolisch voor
den wensch van onze beide volken, nooit
weer oorlog tegen elkander te voeren.
Wij zijn vastbesloten ook andere vra-
■gén, die onze beide landen aangaan, te
behandelen volgens de methode van
overleg en er verder naar te streven
eventueele oorzaken van meeningsver-
schillen uit den weg te ruimen, teneinde
op deze wijze hij te dragen tot de verze
kering van den vrede van Europa.
In welingelichte Duitsche kringen ver
klaart men ten aanzien van het gesprek
dat Chamberlain gisteren met Hitier
heeft gehad, dat een grondslag werd ge
legd voor een duurzame versteviging van
den Europeeschen vrede en dat de Ein-
gelsch-Duitsche vlootovereenkomst van
1935 zeer wel tot model zou kunnen die
nen voor nieuwe regelingen op het stuk
der bewapening.
In dezelfde kringen legt men een le
vendige voldoening aan den vdag over
deze ontmoeting, welke bovendien be-
trekking zou hebben gehad op algemeene
en essentieele vraagstukken van den
Eluropeeschen toestand.
Chamberlain naar Rome?
Volgens betrouwbare, doch tot op dit
oogenblik nog niet bevestigde berichten
uit Rome, noodigde Mussolini in Mün
chen Chamberlain uit, een bezoek aan
Rome te brengen ter bespreking van de
Britsoh-Italiaansche betrekkingen.
Indien dit bezoek verwezenlijkt wordt,
gelooft men, aldus de „Un. Press", dat bij
deze gelegenheid Mussolini zal aandrin
gen op de inwerking treding van het
Britsch-Italiaansche verdrag.
Het feit, dat Italië reeds een begin ge
maakt heeft met de ontbinding van zijn
troepenformaties in Spanje, vermoedelijk
als een voorbereiding voor hun terugroe
ping, maakt het volgens de meening van
buitenlandsche waarnemers waarschijn
lijk, dat Mussolini bereid is, de deelne
ming van Italië aan het krijgsbedrijf te
