!fl?lBMWIÊm
Tsjecho-Slowakije moet zich overgeven.
De financieeie toestand.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
t'
w in
;en
ima.
„Een pressie zonder voorbeeld in de geschiedenis."
Bewogen tooneelen in Praag.
Het spoorwegtekort in1939.
DONDERDAG 22 SEPT. 1938
52e JAARGANG - No. 300
I
leen vliegtuig ie
naar Rome te-
lgenomen aan
Zogoe van Al-
i, dat hierbij 19
ramen. In het
idien voor een
mos aan juwee-
jfirma aan ko-
[d van zijn hu-
welke de vorst
/rijs terugzond.,
lebben.
wasschen
dddag was de
|0. te Helmond
|de wasch in de
een gegeven
evenwicht en
Nog even wist
doch voordat
reen zij in de
gedregd had
hot opgehaald.
ardenstaart.
ohter heeft een
toen hij1 ver-
|e kunnen zien
Ier zijn bestaan
te coupeeren en
leeren van den
Tien landbouwer
ktierechter was
(deloos kwellen
elen, aangezien
Jingen was ge-
doel bestond
lachtte het cou-
en vergeleek
■n een honden-
1161 verhooging
(toegepast. Z. i.
1 verdachte toe
lij eisohte dan
Itaris voor de
rechtbank heeft
57-jarige gewe
ld Hellevoetsluis,
f280 ten na-
in de jaren
beft inmiddels
fcet O.M. requi-
baf van twee
1938.
t. AVRO-U'itz.
"er. 10.00 Mor-
■10.30 Omroep-
1.15 Ber. 12.30
2.00 Inter-
Inny Kroon en
14.30 Viola met
fcn. 5.30 AVRO-
Bportpr. 7.00
I. 7.30 Causerie
levenswerk van
lie?" 8.00 Ber.
orkest, de Kon.
tang" en solis-
|5 AVRO-Amu-
|olisten 10.30
|00 Ber. ANP.,
41.5,5 M. 8.00
rcRv.
1.15 Ber. 10.00
Vö Gram. 11.30
12.15 Gram.
120 Gram. 2.00
.m. 4.45 Gram.
Ivoor de jeugd.
Ize. 6.30 Gram.
>iiek weekoverz.
lam. 8.00 Ber.
NCR V-orkest.
ten Ghr. Pad-
concert. 9 05
de Ned. Chr.
J20 Verv. conc.
|p. 10.05 Verv.
11.00 Gram.
ibericht.
van 22 Sept.:
b.W. wind, ge
bakken, tijdelijk
nvankelijk! wei-
peratuur, later
lag 3 uur:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
loi et Emergo" ter exploitatie van
liet blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange V or si straat 70, Goes
ostrekcning 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en VHssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtcntiën 30 cent per regel
Ingezonden medcdccilngcn 00 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
't Was geen blijde tijding waarmee
Dinsdag Minister de Wilde voor het voet
licht kwam.
Hij; heeft ons volk, wat betreft den fi-
nancieelen toestand, de spiegel der werke
lijkheid voorgehouden en het beeld dat
gegeven werd, was ver van gunstig.
Het is, ondanks alle maatregelen de
laatste jaren genomen, nog steeds niet ge
lukt een sluitend budget te verkrijgen.
De jaren 19311936 hebben tekorten
op den gewonen dienst opgeleverd variee-
rende tusschen 27 en 76 millioen gulden.
En wel gaf het dienstjaar 1Ö37 een voor-
deelig saldo dat op ruim f37 millioen
kan worden geraamd, maar de vreugde
hierover wordt getemperd door de weten
schap, dat dit cijfer geen juist beeld geeft
van de werkelijkheid. De begrooting was
n.l. evenals die van vorige jaren geflat
teerd, doordat belangrijke uitgaven, die
feitelijk bij den gewonen dienst behoorden,
naar den kapitaaldienst werden overge
bracht of ook wel uitgesteld.
Aan dien toestand nu m 0 e t, naar Mi
nister De Wilde betoogt, een einde komen.
Er mag niet langer met tekorten worden
gewerkt.
Om zoover te komen is in de eerste
plaats noodig, dat precies wordt vastge
steld hoe groot het wezenlijk tekort ls.
En dat bedraagt, zooals Dinsdag werd
medegedeeld, ruim f 61 millioen. Wordt
hier bijgeteld de jaarlijksche storting in
de sociale verzekeringsfondsen die toch
te eeniger tijd hervat zal moeten worden
dan komen we zelfs tot een bedrag van
f 86 millioen.
Om hieraan te ontkomen worden twee
middelen genoemd.
Krachtige bezuiniging. En daarnaast
verzwaring der lasten.
Wat dit laatste betreft, hebben wij om
trent de plannen van den minister een en
ander gemeld.
Het zal velen als een stroom ijswater
op het lijf zijn gevallen.
Een ingrijpende belastingverhooging?
En dat in d e z e n tijd?
Wh komen op dit alles nader terug.
Maar geven nu reeds ter overdenking
wat „De A v0n dpost" in verband
biermede opmerkt:
„Al is het totale percen
tage belasting, dat wij be
talen, heel hoog, de hoofd
zaak is tooh dat wijl als
natie, als volk, ongeschon
den door deze booze tijden
heenkomen.
Ten slotte is het dan niet zoo erg, of
wij wat meer moeten betalen.
Handhaving van volk en
volksbestaan is thans het
voornaamste.
H
-
ssftgg i
A itfa
H.M. de Koningin heeft gisteren de hoofdstad verlaten. Het vertrek van het Paleis.
3 u.: 759.
Isers:
De nota der Tsjeöho-Slowaaksehe re
geering is gistermiddag te vijf uur aan
de gezanten van Frankrijk en Engeland
overhandigd.
In bevoegde Tsjechische kringen verze
kert men, dat de nota een aanvaarding
zonder voorbehoud bevat.
Te 14 uur was nog een nieuwe ge
meenschappelijke Fransc'h-Britsche stap
gedaan, de vierde sedert 24 uur.
De duimschroeven moesten blijkbaar
worden aangezet, want de Tsjechische re
geering voc'ht tot het laatste ivoor het be
houd van haar land. M'aar zonder resul
taat. Hitier kan Engeland en Frankrijk
dankbaar zijn voor dezen dienst, al zal
hij1 nog wel niet voldaan zijn. De honger
zal allerminst gestild zijn.
Naar Reuter verneemt wordt in het
antwoord van de Tsjechoslowaaksche re-
geeriug -een beroep gedaan op de regee
ringen van Frankrijk en Engeland, voor
het geval Tsjecho-Slowakije niettemin zou
worden aangevallen. De regeering te
Praag vertrouwt na de gebeurtenissen der
laatste week er notabene op onder derge
lijke omstandigheden op den steun van
Londen en Parijs te kunnen rekenen.
Naar de Telegr. verneemt, heeft de
Bxitsche premier Chamberlain reeds in
groote trekken een plan ontworpen voor
de aansluiting der door de 'Sudeten-
Duitschers, Hongarert en Polen bewoonde
gebieden in Tbjeoho-Slowakije bij de drie
moederlanden. Voor de Hongaarsche en
Poolsc'he minderheden zou Chamberlain
een plebisciet op het oog hebben.
Gisteravond hebben verscheidene dui
zenden personen, onder wie vele vrouwen,
gedemonstreerd op het hoofdplein en voor
de buitenlandsohe gezantschappen te
Praag. Er werd geroepen „leve het legerl
Wij willen een militaire dictatuur! Wijl
willen geen duim grond afstaan!"
Ook1 werd de kreet gehoord: „Weg met
Frankrijk en Engeland!"
Radio-rede.
Om de publieke opinie te kalmeeren en
het besluit van de regeering bekend te
maken, is .gisteravond een radio-mededee-
ling gedaan, die door luidsprekers in de
straten van Praag verspreid werd.
De verklaring werd in een indrukwek
kende stilte aangehoord. Velen waren tot
tranen toe bewogen ien menigeen kon de
zenuwspanning niet verdragen. Korten
tijd daarna kwam het tot nieuwe demon
straties.
In de radiomededeeling werd gezegd,
dat het Tsjechische antwoord was over
handigd, nadat de regeering kad
blootgestaan aan een pressie,
die haar voorbeeld in de ge
schiedenis niet kent en den
vorm aannam van een dictaat,
zooals id at aan een overwon
nen volk wordt opgelegd.
„Wij. hebben toegegeven", aldus ver
volgde de verklaring, „om grootere ver
liezen, elende en bloedvergieten te voor
komen. Wij zullen niet trachten, de
schuld daarheen te wijzen, waar zij hoort,
wij zullen dit aan het oordeel van de ge
schiedenis overlaten. Wij1 staan alleen,
doch wij, Tsjechen zullen samenhouden.
Een nieuw leven ligt thans voor ons".
Op alle strategisch belangrijke punten
van de stad was de politiebewaking ver
scherpt.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering 'heeft
een voorloopig moratorium gedecreteerd
voor banken en particuliere verzekerings
maatschappijen, dat onmiddellijk van
kracht wordt.
Chamberlain's tweede reis.
Chamberlain zal vanmorgen van Hes
ton vertrekken en voor bet noenmaal te
Keulen aankomen.
De minister-president heeft gisteravond
nog zijn opwachting bij den koning ge
maakt.
Thans verluidt, dat Chamberlain twee
of drie dagen weg zal blijven en dat voor
zijn terugkeer geen beslissing zal worden
genomen over een bijeenroeping van het
parlement.
Het is waarschijnlijk, dat Chamberlain
in een radiorede dan 'het publiek over
den toestand zal inlichten.
Welke voorstellen neemt
Chamberlain mede?
De Times verneemt uit gezaghebbende
kringen, hoewel niet officieel, dat Cham
berlain o.a. de volgende voorstellen mee
neemt
le. Een internationale commissie voor
de vaststelling der nieuwe grenzen in
Tsjecho-SIowakijs en voor de uitwisseling
en het vervoer der bevolking;
2e. Een onmiddellijke demobilisatie;
3e. Een gemeenschappelijke oproep1 van
Hitler en ale betrokken partijen tot vrede
en orde in de pauze welke noodig is om
de te bereiken overeenkomst in werking
te doen treden;
4e. Zekere waarborgen voor het behoud
en de onschendbaarheid van den nieu
wen Tlsjecho-Slowaaksöhen staat.
Men gelooft dat onder het laatste punt
ook zekere economische waarborgen zul
len worden vervat.
Frankrijk en Roemenië bezorgd.
Men vreest te Parijs dat bij het tweede
onderhoud tusschen Chamberlain en Hit-
Ier de Duitsche eischen aanzienlijk zul
len worden uitgebreid, nu alles in eerste
instantie zoo vlot ging.
De bezorgdheid is vooral gewekt door
de Duitsche besprekingen met Polen en
Hongarije. Deze worden opgevat als een
poging om tegelijkertijd met het vraag
stuk van de Sudeten ook aan het vraag
stuk van de Poolsche en Hongaarsche
minderheden een gelijke oplossing te ge
ven, wat zou neerkomen op de ontbinding
van Tsjecho-Slowakije.
Men bedenke wel, aldus de Temps, wat
de toekomst van Europa zal zijn, als de
crisis zou voortgaan, zich in deze rich
ting te ontwikkelen, als tengevolge van de
Poolsche en Hongaarsche eischen andere
amputaties van den Tsjecho-Slowaak-
scben staat in oogenschouw zouden moe
ten worden genomen en andere grenzen
van het land ter sprake zouden worden
gebracht.
Het bezoek van den Hongaarschen pre
mier Imredy en den minister van Bui
tenlandsohe Zaken von Kanya aan Hitier
en de reis van rijiksregent Horthy naar
Oostpruisen, 'juist op het tijdstip, nu de
Tsjecho-Slowaaksche crisis een hoogte
punt bereikt, 'hebben naar Havas uit
de Roemeensche hoofdstad meldt de
mogelijkheid geschapen, dat Roeme
nië de gereserveerde houding
welke het sedert het begin van
deze crisis aangenomen had,
zal laten varen.
Het feit, dat de souvereiniteit van Tsje
cho-Slowakije aan het wankelen gebracht
is zou tot ernstige gevolgen in Zuid-Oost-
Europa kunnen leiden. Roemenië is niet
van zins, tot eenig initiatief te besluiten,
doch het geeft zich rekenschap er van,
dat het optreden en de eischen, van de
Hongaren indruischen tegen het pact der
Kleine Entente en dat daardoor ook Roe
meensche belangen in gevaar komen. Na
Tsjecho-Slowakije toch is Roemenië het
eerste land, dat zich bedreigd zou kunnen
gevoelen. 'Men geeft zich te Boekarest re
kenschap van het feit, dat er in Trans-
sylvanië een minderheid van 800.000
Duitsohers woont.
Boekarest wensoht thans vóór ahles te
weten, welke gedragslijn Londen en Pa
rijs voor zichzelf hebben vastgesteld en
met name op welk punt deze lan
den tot D'nitschland „neen"
zullen beginnen te zeggen.
Scherpe critiek van Eden
en Churchill.
Velen zullen veihaasd staan over de
houding van Engeland, de laatste week
aangenomen. Van de herhaalde dreige
menten aan het adres van Hitler is niet
veeil overgebleven. De Führer kan er nu
om lachen.
Er worden echter nu stemmen gehoord,
RAMING 22 MILLIOEN TEGEN
31 MILLIOEN IN 1938.
Van motorrijtuigen- en rijwielbelasting
één millioen meer verwacht.
TJit de begrooting van 't Verkeersfonds
blijkt, dat de uitkeering voor 1939 aan dit
fonds van ƒ32.184.956 kon teruggebracht
worden tot 29.726.550, een verlaging
alzoo met bijna 2,5 millien gulden. Deze
gunstige omstandigheid is te danken aan
het feit, dat de dekking van het bedrijfs
verlies van de Ned. Spoorwegen voor 1938
op ƒ31.000.000 geraamd, voor 1939 aan
zienlijk lager kon worden gesteld, n.l. op
22.000.000.
De exploitatiekosten en -lasten der
Spoorwegen zullen vermoedelijk 120
millioen bedragen. De ontvangsten worden
geschat op 97.000.000, terwijl de overige
haten worden begroot op 1.200.000.
Dat diensondanks de uitkeering aan het
Verkeersfonds slechts rond 2,5 millioen
lager is dan voor 1938, moet worden toe
geschreven aan de omstandigheid, dat de
uitgaven, uitgetrokken onder de afdeelin
den der begrooting: tramwegen, waterwe
gen, scheepvaart, toezicht op het vervoer
van ontplofbare stoffen, landwegen en
luchtvaart alle 'hooger geraamd moesten
worden dan de voor 1938 op die afdeelin-
gen toegestane bedragen.
Dientengevolge beloopt het eindcijfer
van de totale uitgaven op den gewonen
dienst 65.982.697 tegen 67.379.319 in
1938.
Wat de inkomsten aangaat incge die
nen, dat die voor alle afdeelingen, op
één enkele na, hooger konden worden
geraamd. Slechts de inkomsten van de af-
deeling spoorwegen moesten f 193.605 la
ger gesteld worden.
Van beteekenis is hier de veel hoogore
raming der inkomsten van de afdeeling
landwegen, t.w. 34.816.386 tegen in 1938
ƒ33.731.760, alzoo meer 1,084.626.
Deze verhooging schijnt gerechtvaar
digd met het oog op de verwachting, dat
de motorrijtuigen- en rijwieibelasling in
1939 meer zal opbrengen dan in 1938, n 1.
1 millioen gulden. Voor de eerste maal
is bovendien een bedrag opgenomen als
opbrengst van de voertuigenbewijzen.
De bouw van de bruggen over de
groote rivieren wordt regelmatig voortge
zet. Op deze ontwerp-begrooting worden
gelden aangevraagd voor de voortzetting
van den houw of den bouw van de brug
gen te Dordrecht, Hendrik Ido Ambacht,
Gorinchein, Krimpen a. d. IJsel en De
venter.
Voor vernieuwing van drijfkisten van
den Noord ponton in de Bui
tenhaven te Vlissingen
wordt 40.000 aangevraagd.
die er op wijzen, dat alle leidende politici
in Engeland de 'houding van Chamber
lain niet goedkeuren.
Oud-minister Eden heeft te Strafford-
otn-Avon een rede gehouden, waarin hij
zeide: „Ongetwijfeld is het Engelsohe volk
zeer ongerust 'over den gang van zaken.
De overtuiging wint veld, dat
een voortdurend terugwijken
slechts kan leiden tot een
groeiende verwarring.
Men meent, dat men thans moet stand
houden, en 'hoopt 'dat het nog niet te
laat zal zijn.
Er zijn eenige mens Chen geweest, die
geloofden, dat indien de onmiddellijke
kwesties konden worden opgelost zonder
wapengeweld, men in ruime mate zou zijn
tegemoet gekomen aam de verlangens van
alle Europeesche mogendheden en de cri
sis voorbij' zou zijn.
Ik acht die hoop niet ge
rechtvaardigd. De waarheid
is, dat iedere crisis ons
dichter tot den oorlog brengt.
Eden herinnerde er aan, dat hij in Juni
gezegd 'heeft, dat, hoewel men moet stre
ven naar ontspanning in den toestand,
men toch ergens stand moet
houden, om niet het zelfres
pect en het respect van ande
ren te verliezen.
Als de gevaren van thans vermeden
kunnen worden, zullen er nieuwe oprij
zen, omdat het geweld den voorrang 'heeft
en recht en orde op den achtergrond wor
den gedrongen.
N'a zijn terugkeer uit Parijs; heeft ook
Churchill een verklaring afgelegd, waar
in 'hij in scherpe woorden stelling nam
tegen de houding der regeering.
„D e v e r d e e I i n g van T s j e -
cho-Slowakije onder druk van
Fransche en Britse he zijde be
te e fc e n t de volledige over
gave van de democratieën
aan de bedreiging met ge
weld door de nazi V', zeide hij.
Het aanvaarden van Hitler's voorwaar
den beteekent volgens Churchill: „E e n
voetval van Europa voor de
macht der nationaal-socia-
1 is t en, waarvan ten ivol'le gebruik zal
worden gemaakt. Het denkbeeld, dat de
veiligheid kan worden gekocht door een
kleinen staat voor de wolven te werpen,
is een fatale dwaling'".
De liberale partij heeft Chamberlain er
van beschuldigd, geweken te zijn voor 'het
geweld. „De liberale partij eisc'ht de on
middellijke bijeenroelping van 'het parle
ment."
Polen eischt en dreigt.
Omtrent de eischen van Polen aan
Praag wordt nog gemeld, dat men in de
Poolsche Waden, welke gistermiddag ver
schenen, de gebieden opgesomd vindt,
welke door Warschau worden opgeëisc'ht,
zonder dat een volksstemming wordt ge
houden.
Het zijn Teschen, Freistadt, Jablunkau,
het rijke steenkoolgebied van Karwin en'
het belangrijke spoorwegknooppunt Oder-
faerg.
Te Warschau schijnt niemand meer er
aan te twijfelen, dat deze gebieden bin
nenkort bij Polen ingelijfd zullen worden,
hetzij langs vreedzamen weg, hetzij met
militaire middelen.
Deze eischen worden, naar het Pool
sche telegraafagentsohap meldt, ook 'ge
steund door massa-betoogingen1.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Poolsche militaire autoriteiten besloten
hebben de lichting, die na de groote ma
noeuvres, welke dezer dagen beëindigd
worden, naar huis zou worden gezon
den, onder de wapenen te houden. De
reservisten, 'die, zooals elk 'jaar het geval
is, worden opgeroepen om aan de ma
noeuvres deel te nemen, zullen eveneens
onder de wapenen gehouden worden.
LITWINDF OVER DE BRITSCH-
FRANSCHE POLITIEK.
In een in de Volkenbondsvergadering
uitgesproken redevoering heeft Litwinof
over het Tsjechoslowaaksche vraagstuk
verklaard, dat het noodzakelijk was alle
middelen uit te putten, welke in staat
zouden zijn een gewapend conflict te be
zweren. Nog geen drie dagen geleden
beeft de regeering van Tsjechoslowakije
de Sowjet-regeering gevraagd of zij, over
eenkomstig het Sowjet-Russisch-Tsjecho-
slowaaksche pact, bereid was haar onmid
dellijke en doeltreffende hulp te ver-
leenen in geval Frankrijk, getrouw aan
zijn verplichtingen, hetzelfde zou doen.
Hierop gaf de Sowjet-regeering onmid
dellijk een volkomen duidelijk en positief
antwoord.
Wij achten het nuttig, dat de zaak voor
den Volkenbond wordt gebracht, opdat de
openbare meening gemobiliseerd wordt en
de houding van zekere andere staten dui
delijk uitkomt.
Ook in den Volkenbond zal Tsjecho-Slo
wakije wel diep teleurgesteld zijn!
DE SPAANSCHE REGEERING WIL DE
BUITENLANDSCHE VRIJWILLIGERS
WEGZENDEN.
Sensatie te Genéve.
De gedelegeerde der
Spaanse he regeering, N e -
grin, heeft te 'Genève mede-
gedee ld, dat zijin regeering
heeft besloten, de onver-
wijlde terugtrekking van
alle niet-Spaansche strij-
ders aan de zijde der re
geering te bevelen.
Negrin verklaarde voorts, dat het be
sluit zijner regeering geldt voor buiten
landsohe vrijwilligers van welke nationa
liteit ook, zelfs voor degenen, die sedert
het uitbreken van den burgeroorlog de
Spaansche nationaliteit hebben aangeno
men.
De regeering wil, aldus Negrin, door
haar besluit een bijdrage tot een alge-
meene ontspanning leveren.
Deze mededeeling was een groote sen
satie.
Negrin verbond aan dit wegzenden van
alle buitenlandsche strijdkrachten geen
enkele voorwaarde, ook niet die van de
wederkeerigheid van de zijde van gene
raal Franco.
Hij verzocht de volkenbondsvergadering
een commissie van onderzoek naar Sanje
te zenden, om vast te stellen, dat de re
geering van Barcelona inderdaad alle
buitenlandsche en gewezen buitenlandsche
strijders uit den militairen dienst ont
slagen heeft.
Enkelen waagden de veronderstelling,
dat deze beslissing van Negrin reeds een
gevolg zou zijin van de besprekingen te
Beröhtesgaden tusschen Hitler en Cham
berlain. Wellicht zou Hitier aan Cham
berlain beloofd hebben, Franco tot de on
middellijke terugtrekking der Italiaansche
en Duitsche strijders te bewegen, indien
Negrin het voorbeeld hiertoe zou geven.
Over het algemeen gelooft men echter,
dat het besluit van Negrin een spontaan
genomen besluit is, met het doel daar
door een sterken druk op Franco te
doen ontstaan.