!fl?lBMWIÊm Tsjecho-Slowakije moet zich overgeven. De financieeie toestand. Dagblad voor de Provincie Zeeland t' w in ;en ima. „Een pressie zonder voorbeeld in de geschiedenis." Bewogen tooneelen in Praag. Het spoorwegtekort in1939. DONDERDAG 22 SEPT. 1938 52e JAARGANG - No. 300 I leen vliegtuig ie naar Rome te- lgenomen aan Zogoe van Al- i, dat hierbij 19 ramen. In het idien voor een mos aan juwee- jfirma aan ko- [d van zijn hu- welke de vorst /rijs terugzond., lebben. wasschen dddag was de |0. te Helmond |de wasch in de een gegeven evenwicht en Nog even wist doch voordat reen zij in de gedregd had hot opgehaald. ardenstaart. ohter heeft een toen hij1 ver- |e kunnen zien Ier zijn bestaan te coupeeren en leeren van den Tien landbouwer ktierechter was (deloos kwellen elen, aangezien Jingen was ge- doel bestond lachtte het cou- en vergeleek ■n een honden- 1161 verhooging (toegepast. Z. i. 1 verdachte toe lij eisohte dan Itaris voor de rechtbank heeft 57-jarige gewe ld Hellevoetsluis, f280 ten na- in de jaren beft inmiddels fcet O.M. requi- baf van twee 1938. t. AVRO-U'itz. "er. 10.00 Mor- ■10.30 Omroep- 1.15 Ber. 12.30 2.00 Inter- Inny Kroon en 14.30 Viola met fcn. 5.30 AVRO- Bportpr. 7.00 I. 7.30 Causerie levenswerk van lie?" 8.00 Ber. orkest, de Kon. tang" en solis- |5 AVRO-Amu- |olisten 10.30 |00 Ber. ANP., 41.5,5 M. 8.00 rcRv. 1.15 Ber. 10.00 Vö Gram. 11.30 12.15 Gram. 120 Gram. 2.00 .m. 4.45 Gram. Ivoor de jeugd. Ize. 6.30 Gram. >iiek weekoverz. lam. 8.00 Ber. NCR V-orkest. ten Ghr. Pad- concert. 9 05 de Ned. Chr. J20 Verv. conc. |p. 10.05 Verv. 11.00 Gram. ibericht. van 22 Sept.: b.W. wind, ge bakken, tijdelijk nvankelijk! wei- peratuur, later lag 3 uur: Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij loi et Emergo" ter exploitatie van liet blad „De Zeeuw" Bureaux Lange V or si straat 70, Goes ostrekcning 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en VHssingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advcrtcntiën 30 cent per regel Ingezonden medcdccilngcn 00 cent per regel Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags f0.75 bij vooruitbetaling Advertentlën onder ietter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting 't Was geen blijde tijding waarmee Dinsdag Minister de Wilde voor het voet licht kwam. Hij; heeft ons volk, wat betreft den fi- nancieelen toestand, de spiegel der werke lijkheid voorgehouden en het beeld dat gegeven werd, was ver van gunstig. Het is, ondanks alle maatregelen de laatste jaren genomen, nog steeds niet ge lukt een sluitend budget te verkrijgen. De jaren 19311936 hebben tekorten op den gewonen dienst opgeleverd variee- rende tusschen 27 en 76 millioen gulden. En wel gaf het dienstjaar 1Ö37 een voor- deelig saldo dat op ruim f37 millioen kan worden geraamd, maar de vreugde hierover wordt getemperd door de weten schap, dat dit cijfer geen juist beeld geeft van de werkelijkheid. De begrooting was n.l. evenals die van vorige jaren geflat teerd, doordat belangrijke uitgaven, die feitelijk bij den gewonen dienst behoorden, naar den kapitaaldienst werden overge bracht of ook wel uitgesteld. Aan dien toestand nu m 0 e t, naar Mi nister De Wilde betoogt, een einde komen. Er mag niet langer met tekorten worden gewerkt. Om zoover te komen is in de eerste plaats noodig, dat precies wordt vastge steld hoe groot het wezenlijk tekort ls. En dat bedraagt, zooals Dinsdag werd medegedeeld, ruim f 61 millioen. Wordt hier bijgeteld de jaarlijksche storting in de sociale verzekeringsfondsen die toch te eeniger tijd hervat zal moeten worden dan komen we zelfs tot een bedrag van f 86 millioen. Om hieraan te ontkomen worden twee middelen genoemd. Krachtige bezuiniging. En daarnaast verzwaring der lasten. Wat dit laatste betreft, hebben wij om trent de plannen van den minister een en ander gemeld. Het zal velen als een stroom ijswater op het lijf zijn gevallen. Een ingrijpende belastingverhooging? En dat in d e z e n tijd? Wh komen op dit alles nader terug. Maar geven nu reeds ter overdenking wat „De A v0n dpost" in verband biermede opmerkt: „Al is het totale percen tage belasting, dat wij be talen, heel hoog, de hoofd zaak is tooh dat wijl als natie, als volk, ongeschon den door deze booze tijden heenkomen. Ten slotte is het dan niet zoo erg, of wij wat meer moeten betalen. Handhaving van volk en volksbestaan is thans het voornaamste. H - ssftgg i A itfa H.M. de Koningin heeft gisteren de hoofdstad verlaten. Het vertrek van het Paleis. 3 u.: 759. Isers: De nota der Tsjeöho-Slowaaksehe re geering is gistermiddag te vijf uur aan de gezanten van Frankrijk en Engeland overhandigd. In bevoegde Tsjechische kringen verze kert men, dat de nota een aanvaarding zonder voorbehoud bevat. Te 14 uur was nog een nieuwe ge meenschappelijke Fransc'h-Britsche stap gedaan, de vierde sedert 24 uur. De duimschroeven moesten blijkbaar worden aangezet, want de Tsjechische re geering voc'ht tot het laatste ivoor het be houd van haar land. M'aar zonder resul taat. Hitier kan Engeland en Frankrijk dankbaar zijn voor dezen dienst, al zal hij1 nog wel niet voldaan zijn. De honger zal allerminst gestild zijn. Naar Reuter verneemt wordt in het antwoord van de Tsjechoslowaaksche re- geeriug -een beroep gedaan op de regee ringen van Frankrijk en Engeland, voor het geval Tsjecho-Slowakije niettemin zou worden aangevallen. De regeering te Praag vertrouwt na de gebeurtenissen der laatste week er notabene op onder derge lijke omstandigheden op den steun van Londen en Parijs te kunnen rekenen. Naar de Telegr. verneemt, heeft de Bxitsche premier Chamberlain reeds in groote trekken een plan ontworpen voor de aansluiting der door de 'Sudeten- Duitschers, Hongarert en Polen bewoonde gebieden in Tbjeoho-Slowakije bij de drie moederlanden. Voor de Hongaarsche en Poolsc'he minderheden zou Chamberlain een plebisciet op het oog hebben. Gisteravond hebben verscheidene dui zenden personen, onder wie vele vrouwen, gedemonstreerd op het hoofdplein en voor de buitenlandsohe gezantschappen te Praag. Er werd geroepen „leve het legerl Wij willen een militaire dictatuur! Wijl willen geen duim grond afstaan!" Ook1 werd de kreet gehoord: „Weg met Frankrijk en Engeland!" Radio-rede. Om de publieke opinie te kalmeeren en het besluit van de regeering bekend te maken, is .gisteravond een radio-mededee- ling gedaan, die door luidsprekers in de straten van Praag verspreid werd. De verklaring werd in een indrukwek kende stilte aangehoord. Velen waren tot tranen toe bewogen ien menigeen kon de zenuwspanning niet verdragen. Korten tijd daarna kwam het tot nieuwe demon straties. In de radiomededeeling werd gezegd, dat het Tsjechische antwoord was over handigd, nadat de regeering kad blootgestaan aan een pressie, die haar voorbeeld in de ge schiedenis niet kent en den vorm aannam van een dictaat, zooals id at aan een overwon nen volk wordt opgelegd. „Wij. hebben toegegeven", aldus ver volgde de verklaring, „om grootere ver liezen, elende en bloedvergieten te voor komen. Wij zullen niet trachten, de schuld daarheen te wijzen, waar zij hoort, wij zullen dit aan het oordeel van de ge schiedenis overlaten. Wij1 staan alleen, doch wij, Tsjechen zullen samenhouden. Een nieuw leven ligt thans voor ons". Op alle strategisch belangrijke punten van de stad was de politiebewaking ver scherpt. De Tsjecho-Slowaaksche regeering 'heeft een voorloopig moratorium gedecreteerd voor banken en particuliere verzekerings maatschappijen, dat onmiddellijk van kracht wordt. Chamberlain's tweede reis. Chamberlain zal vanmorgen van Hes ton vertrekken en voor bet noenmaal te Keulen aankomen. De minister-president heeft gisteravond nog zijn opwachting bij den koning ge maakt. Thans verluidt, dat Chamberlain twee of drie dagen weg zal blijven en dat voor zijn terugkeer geen beslissing zal worden genomen over een bijeenroeping van het parlement. Het is waarschijnlijk, dat Chamberlain in een radiorede dan 'het publiek over den toestand zal inlichten. Welke voorstellen neemt Chamberlain mede? De Times verneemt uit gezaghebbende kringen, hoewel niet officieel, dat Cham berlain o.a. de volgende voorstellen mee neemt le. Een internationale commissie voor de vaststelling der nieuwe grenzen in Tsjecho-SIowakijs en voor de uitwisseling en het vervoer der bevolking; 2e. Een onmiddellijke demobilisatie; 3e. Een gemeenschappelijke oproep1 van Hitler en ale betrokken partijen tot vrede en orde in de pauze welke noodig is om de te bereiken overeenkomst in werking te doen treden; 4e. Zekere waarborgen voor het behoud en de onschendbaarheid van den nieu wen Tlsjecho-Slowaaksöhen staat. Men gelooft dat onder het laatste punt ook zekere economische waarborgen zul len worden vervat. Frankrijk en Roemenië bezorgd. Men vreest te Parijs dat bij het tweede onderhoud tusschen Chamberlain en Hit- Ier de Duitsche eischen aanzienlijk zul len worden uitgebreid, nu alles in eerste instantie zoo vlot ging. De bezorgdheid is vooral gewekt door de Duitsche besprekingen met Polen en Hongarije. Deze worden opgevat als een poging om tegelijkertijd met het vraag stuk van de Sudeten ook aan het vraag stuk van de Poolsche en Hongaarsche minderheden een gelijke oplossing te ge ven, wat zou neerkomen op de ontbinding van Tsjecho-Slowakije. Men bedenke wel, aldus de Temps, wat de toekomst van Europa zal zijn, als de crisis zou voortgaan, zich in deze rich ting te ontwikkelen, als tengevolge van de Poolsche en Hongaarsche eischen andere amputaties van den Tsjecho-Slowaak- scben staat in oogenschouw zouden moe ten worden genomen en andere grenzen van het land ter sprake zouden worden gebracht. Het bezoek van den Hongaarschen pre mier Imredy en den minister van Bui tenlandsohe Zaken von Kanya aan Hitier en de reis van rijiksregent Horthy naar Oostpruisen, 'juist op het tijdstip, nu de Tsjecho-Slowaaksche crisis een hoogte punt bereikt, 'hebben naar Havas uit de Roemeensche hoofdstad meldt de mogelijkheid geschapen, dat Roeme nië de gereserveerde houding welke het sedert het begin van deze crisis aangenomen had, zal laten varen. Het feit, dat de souvereiniteit van Tsje cho-Slowakije aan het wankelen gebracht is zou tot ernstige gevolgen in Zuid-Oost- Europa kunnen leiden. Roemenië is niet van zins, tot eenig initiatief te besluiten, doch het geeft zich rekenschap er van, dat het optreden en de eischen, van de Hongaren indruischen tegen het pact der Kleine Entente en dat daardoor ook Roe meensche belangen in gevaar komen. Na Tsjecho-Slowakije toch is Roemenië het eerste land, dat zich bedreigd zou kunnen gevoelen. 'Men geeft zich te Boekarest re kenschap van het feit, dat er in Trans- sylvanië een minderheid van 800.000 Duitsohers woont. Boekarest wensoht thans vóór ahles te weten, welke gedragslijn Londen en Pa rijs voor zichzelf hebben vastgesteld en met name op welk punt deze lan den tot D'nitschland „neen" zullen beginnen te zeggen. Scherpe critiek van Eden en Churchill. Velen zullen veihaasd staan over de houding van Engeland, de laatste week aangenomen. Van de herhaalde dreige menten aan het adres van Hitler is niet veeil overgebleven. De Führer kan er nu om lachen. Er worden echter nu stemmen gehoord, RAMING 22 MILLIOEN TEGEN 31 MILLIOEN IN 1938. Van motorrijtuigen- en rijwielbelasting één millioen meer verwacht. TJit de begrooting van 't Verkeersfonds blijkt, dat de uitkeering voor 1939 aan dit fonds van ƒ32.184.956 kon teruggebracht worden tot 29.726.550, een verlaging alzoo met bijna 2,5 millien gulden. Deze gunstige omstandigheid is te danken aan het feit, dat de dekking van het bedrijfs verlies van de Ned. Spoorwegen voor 1938 op ƒ31.000.000 geraamd, voor 1939 aan zienlijk lager kon worden gesteld, n.l. op 22.000.000. De exploitatiekosten en -lasten der Spoorwegen zullen vermoedelijk 120 millioen bedragen. De ontvangsten worden geschat op 97.000.000, terwijl de overige haten worden begroot op 1.200.000. Dat diensondanks de uitkeering aan het Verkeersfonds slechts rond 2,5 millioen lager is dan voor 1938, moet worden toe geschreven aan de omstandigheid, dat de uitgaven, uitgetrokken onder de afdeelin den der begrooting: tramwegen, waterwe gen, scheepvaart, toezicht op het vervoer van ontplofbare stoffen, landwegen en luchtvaart alle 'hooger geraamd moesten worden dan de voor 1938 op die afdeelin- gen toegestane bedragen. Dientengevolge beloopt het eindcijfer van de totale uitgaven op den gewonen dienst 65.982.697 tegen 67.379.319 in 1938. Wat de inkomsten aangaat incge die nen, dat die voor alle afdeelingen, op één enkele na, hooger konden worden geraamd. Slechts de inkomsten van de af- deeling spoorwegen moesten f 193.605 la ger gesteld worden. Van beteekenis is hier de veel hoogore raming der inkomsten van de afdeeling landwegen, t.w. 34.816.386 tegen in 1938 ƒ33.731.760, alzoo meer 1,084.626. Deze verhooging schijnt gerechtvaar digd met het oog op de verwachting, dat de motorrijtuigen- en rijwieibelasling in 1939 meer zal opbrengen dan in 1938, n 1. 1 millioen gulden. Voor de eerste maal is bovendien een bedrag opgenomen als opbrengst van de voertuigenbewijzen. De bouw van de bruggen over de groote rivieren wordt regelmatig voortge zet. Op deze ontwerp-begrooting worden gelden aangevraagd voor de voortzetting van den houw of den bouw van de brug gen te Dordrecht, Hendrik Ido Ambacht, Gorinchein, Krimpen a. d. IJsel en De venter. Voor vernieuwing van drijfkisten van den Noord ponton in de Bui tenhaven te Vlissingen wordt 40.000 aangevraagd. die er op wijzen, dat alle leidende politici in Engeland de 'houding van Chamber lain niet goedkeuren. Oud-minister Eden heeft te Strafford- otn-Avon een rede gehouden, waarin hij zeide: „Ongetwijfeld is het Engelsohe volk zeer ongerust 'over den gang van zaken. De overtuiging wint veld, dat een voortdurend terugwijken slechts kan leiden tot een groeiende verwarring. Men meent, dat men thans moet stand houden, en 'hoopt 'dat het nog niet te laat zal zijn. Er zijn eenige mens Chen geweest, die geloofden, dat indien de onmiddellijke kwesties konden worden opgelost zonder wapengeweld, men in ruime mate zou zijn tegemoet gekomen aam de verlangens van alle Europeesche mogendheden en de cri sis voorbij' zou zijn. Ik acht die hoop niet ge rechtvaardigd. De waarheid is, dat iedere crisis ons dichter tot den oorlog brengt. Eden herinnerde er aan, dat hij in Juni gezegd 'heeft, dat, hoewel men moet stre ven naar ontspanning in den toestand, men toch ergens stand moet houden, om niet het zelfres pect en het respect van ande ren te verliezen. Als de gevaren van thans vermeden kunnen worden, zullen er nieuwe oprij zen, omdat het geweld den voorrang 'heeft en recht en orde op den achtergrond wor den gedrongen. N'a zijn terugkeer uit Parijs; heeft ook Churchill een verklaring afgelegd, waar in 'hij in scherpe woorden stelling nam tegen de houding der regeering. „D e v e r d e e I i n g van T s j e - cho-Slowakije onder druk van Fransche en Britse he zijde be te e fc e n t de volledige over gave van de democratieën aan de bedreiging met ge weld door de nazi V', zeide hij. Het aanvaarden van Hitler's voorwaar den beteekent volgens Churchill: „E e n voetval van Europa voor de macht der nationaal-socia- 1 is t en, waarvan ten ivol'le gebruik zal worden gemaakt. Het denkbeeld, dat de veiligheid kan worden gekocht door een kleinen staat voor de wolven te werpen, is een fatale dwaling'". De liberale partij heeft Chamberlain er van beschuldigd, geweken te zijn voor 'het geweld. „De liberale partij eisc'ht de on middellijke bijeenroelping van 'het parle ment." Polen eischt en dreigt. Omtrent de eischen van Polen aan Praag wordt nog gemeld, dat men in de Poolsche Waden, welke gistermiddag ver schenen, de gebieden opgesomd vindt, welke door Warschau worden opgeëisc'ht, zonder dat een volksstemming wordt ge houden. Het zijn Teschen, Freistadt, Jablunkau, het rijke steenkoolgebied van Karwin en' het belangrijke spoorwegknooppunt Oder- faerg. Te Warschau schijnt niemand meer er aan te twijfelen, dat deze gebieden bin nenkort bij Polen ingelijfd zullen worden, hetzij langs vreedzamen weg, hetzij met militaire middelen. Deze eischen worden, naar het Pool sche telegraafagentsohap meldt, ook 'ge steund door massa-betoogingen1. Officieel wordt medegedeeld, dat de Poolsche militaire autoriteiten besloten hebben de lichting, die na de groote ma noeuvres, welke dezer dagen beëindigd worden, naar huis zou worden gezon den, onder de wapenen te houden. De reservisten, 'die, zooals elk 'jaar het geval is, worden opgeroepen om aan de ma noeuvres deel te nemen, zullen eveneens onder de wapenen gehouden worden. LITWINDF OVER DE BRITSCH- FRANSCHE POLITIEK. In een in de Volkenbondsvergadering uitgesproken redevoering heeft Litwinof over het Tsjechoslowaaksche vraagstuk verklaard, dat het noodzakelijk was alle middelen uit te putten, welke in staat zouden zijn een gewapend conflict te be zweren. Nog geen drie dagen geleden beeft de regeering van Tsjechoslowakije de Sowjet-regeering gevraagd of zij, over eenkomstig het Sowjet-Russisch-Tsjecho- slowaaksche pact, bereid was haar onmid dellijke en doeltreffende hulp te ver- leenen in geval Frankrijk, getrouw aan zijn verplichtingen, hetzelfde zou doen. Hierop gaf de Sowjet-regeering onmid dellijk een volkomen duidelijk en positief antwoord. Wij achten het nuttig, dat de zaak voor den Volkenbond wordt gebracht, opdat de openbare meening gemobiliseerd wordt en de houding van zekere andere staten dui delijk uitkomt. Ook in den Volkenbond zal Tsjecho-Slo wakije wel diep teleurgesteld zijn! DE SPAANSCHE REGEERING WIL DE BUITENLANDSCHE VRIJWILLIGERS WEGZENDEN. Sensatie te Genéve. De gedelegeerde der Spaanse he regeering, N e - grin, heeft te 'Genève mede- gedee ld, dat zijin regeering heeft besloten, de onver- wijlde terugtrekking van alle niet-Spaansche strij- ders aan de zijde der re geering te bevelen. Negrin verklaarde voorts, dat het be sluit zijner regeering geldt voor buiten landsohe vrijwilligers van welke nationa liteit ook, zelfs voor degenen, die sedert het uitbreken van den burgeroorlog de Spaansche nationaliteit hebben aangeno men. De regeering wil, aldus Negrin, door haar besluit een bijdrage tot een alge- meene ontspanning leveren. Deze mededeeling was een groote sen satie. Negrin verbond aan dit wegzenden van alle buitenlandsche strijdkrachten geen enkele voorwaarde, ook niet die van de wederkeerigheid van de zijde van gene raal Franco. Hij verzocht de volkenbondsvergadering een commissie van onderzoek naar Sanje te zenden, om vast te stellen, dat de re geering van Barcelona inderdaad alle buitenlandsche en gewezen buitenlandsche strijders uit den militairen dienst ont slagen heeft. Enkelen waagden de veronderstelling, dat deze beslissing van Negrin reeds een gevolg zou zijin van de besprekingen te Beröhtesgaden tusschen Hitler en Cham berlain. Wellicht zou Hitier aan Cham berlain beloofd hebben, Franco tot de on middellijke terugtrekking der Italiaansche en Duitsche strijders te bewegen, indien Negrin het voorbeeld hiertoe zou geven. Over het algemeen gelooft men echter, dat het besluit van Negrin een spontaan genomen besluit is, met het doel daar door een sterken druk op Franco te doen ontstaan.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 1