Chamberlain terug in Londen.
Voor vrede en vrjjhe.d.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERS i fa. BLAD
ZATERDAG 17 SEPT. 1938
52c JAARGANG - No. 296
Hij houdt beraad met zijn collega's en brengt den Koning
verslag uit. Vandaag kabinetsraad.
Een Mijnhardtle mi
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
uctor Umergo" ter exploitatie van
net blad „De Zeeuw"
i.iircaux I. a li g e V o r s t s t r a a t 7 0, (iocs
ostrckclliilg 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 2X
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
does en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtentlün 30 cent per regel
Ingezonden mcdcdccllngcn 00 cent per regel
Kleine Advcrtentlün Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Een zeer lezenswaard artikel van P. G.
Mantel in het jubileum-nummer van
„Antirevolutionaire Staatkunde" begint
aldus:
Defensie, hoofdbestanddeel van staats
zorg, veelomstreden in en buiten de Volks
vertegenwoordiging.
Merkwaardig volk, dat in de geschiede
nis blijk gaf van harde onverzettelijkheid
waar het ging om het verkrijgen van de
vrijheid en het behouden van de onafhan
kelijkheid (ik zal handhaven) maar dat,
men kan haast zeggen immer te kort
schoot op het punt van voorberei
ding tot den strijd. Men denke aan de
waarschuwingen van Goen, De Ruyter, de
Prinsen van Oranje.
Was het tegen den geest van den Hol-
landschen handelsman, uit te geven, waar
geen onmiddellijke vrucht te wachten viel?
Maar van hem is toch het gezegde: „de
cost gaet voor de baet uit"! Of was het,
dat handelsman, landbouwer, visscher, in
diepe verknochtheid aan vreedzamen ar
beid, strijd en oorlog, met hun verderf en
vernieling, zoo lang mogelijk uit hun ge
dachten drongen?
Hoe het zij1, de Hollander liep en loopt
niet warm op de voorbereiding van de
verdediging des lands.
En toch „verzet in het geval dat n i e t-
verzetten tot schromelijk onrecht voeren
zou, is niet denkbaar zonder zorgvul
dige voorbereiding in tijd van vrede. Geen
wreeder vorm van wapengebruik is denk
baar dan bij het optreden eener verwaar
loosde weermacht tegenover een goed toe-
gerusten aanvaller."
Aan deze woorden moesten wij denken
bij het lezen van een beschouwing in het
sociaal-democratische „Volksblad" over
de gebeurtenissen in en om Tsjecho-Slo-
wakije.
Er werden in dit artikel juiste opmer
kingen gemaakt.
O.m. deze:
„Hoezeer de zorg voor den vrede allen
mag en moet vervullen, wij moeten
wel beseffen, dat tenslotte voor onze we
reld weinig gewonnen zou zijn, zoo het
recht tegelijkertijd om hals werd gebracht.
Om het met andere woorden te zeggen:
wordt de vrede gekocht met de onder
gang van Tsjecho-Slowa'kije, dan betee-
kent dit een versterking van de macht
van de dictatuurstaten, waarvan allen, en
zéker de kleine volkeren, de wrange
vruchten zullen genieten. Reeds met het
oog op het welbegrepen eigenbelang kan
een klein volk als het Nederlandsche nim
mer wenschen, dat de methode van ge
welddadige afpersing, thans door de
Duitsche machthebbers toegepast, resul
taat oplevert. En hoevelen zijin ex niet in
dit land, die weer gerust hun hoofd zou
den neerleggen zonder acht te slaan op
het karakter van de oplossing, als maar
eenmaal de Su'detenduitsche kwestie „ge
liquideerd" was?"
Het blad bestrijdt dan enkele uitspra
ken van de N. R. Ct. over het Sudeten-
vraagstuk, dat er z.i. toe medewerkt het
critisch oordeel bij de publieke opinie te
doen verlammen om dan te vervolgen:
„Men wil blijkbaar niet begrijpen, wat
er voor de vrijheid, óók in andere staten,
die aan Duitschland grenzen, op het spel
staat. Men den'kt zich niet in, hoe het
ten onzent zou worden ondervonden, als
een oppositiepartij, overmoedig door bui-
tenlandschen steun, tot openlijke daden
van geweld tegen het democratisch-geko-
zen landsbestuur optrad."
Merkwaardige uitspraken voor een blad
dat nog kort geleden ijverde voor één
zijdige nationale ontwapening, orgaan
van een partij die nooit anders heeft ge
daan dan te pogen ons land weerloos
te maken.
Er wordt nu op gewezen, dat de vrede
te duur gekocht zou zijn, wanneer tege
lijkertijd het recht om hals werd ge
bracht. Men wil blijkbaar niet begrij
penMen denkt zich niet in
Opmerkingen, die zonder meer aan het
adres van de S.D.A.P. kunnen worden
doorgegeven.
Met de eischen van het recht voor
het Koninkrijk der Nederlanden, hier en
over zee, werd door deze partij als het
ging over d e f e n s i e-aangelegenheden
geen rekening gehouden. Wij moesten
ontwapenen en ons land weerloos voor
eiken aanvaller openstellen. Het recht
mocht dan gevaar loopen met voeten ge
treden te worden, onze vrijheden mochten
dan in de waagschaal worden gesteld, het
was alles van geen beteekenis als de ont
wapening maar een feit werd.
Eindelijk begint er nu een kentering te
komen. Men begint in te zien dat het met
Tsjecho-Slowakije reeds lang gedaan zou
zijn geweest als het niet de beschikking
had over een sterke weermacht. De we
tenschap begint door te dringen dat onze
Indien, onverdedigd, een zekere prooi
zouden zijn van op koloniën of uitbreiding
van 'koloniën begeerige volken. Men begint
te verstaan dat het er in deze critieke da
gen voor ons land hopeloos voor zou
staan, als de sociaal-democratische theo
rieën toepassing hadden gevonden en onze
open grenzen de omliggende landen zou
den prikkelen te doen wat wij verzuim
den.
Wat men blijkbaar niet wilde begrijlpen,
wat men zich niet in wilde denken, begint
nu, eindelijk, duidelijk te worden.
Toen het vorig jaar minister van Dijk,
mede in verband met den gespannen in
ternationalen toestand, een wijziging van
de Militiewet voorstelde, waren de so
ciaal-democraten nog niet tot dat betere
inzicht gekomen en stemden zij met de
vrijzinnig-democraten tegen.
Gelukkig dat andere partijen, zijl het
dan onder vaak scherpe bestrijding van
de S. D. A. P., hebben gedaan wat in
's lands belang moet worden geacht, en
dat met name de Antirevolutionaire païtij
steeds op de bres heeft gestaan voor een
behoorlijke weermacht voor het behoud
van den vrede, de handhaving van de
vrijheid en de bescherming van het
recht.
Chamberlain is gisternamiddag te 17.29
uur op Heston aangekomen en Lord Run-
ciman arriveerde een minuut vroeger op
Croydon.
LordRunciman zeide: „De
toestand is zeer moeilijk.
Alles ligt in Gods han d".
Chamberlain verklaarde: „Ik ben vroe
ger dan verwacht werd teruggekomen
na een reis, die, als ik niet zoo veel zorg
had gehad, buitengewoon aangenaam zou
zijn geweest. Ik heb gistermiddag een lang
gesprek met Hitier gehad. Het was
een openhartig, maar
vriend scha ippelijk onder
houd en ik heb thans het
voldane gevoel, dat w ij' een
volledig begrip hebben van
elkanders opvattinge n."
„U verwacht natuurlijk niet van mij1,
zoo ging Chamberlain voort, dat ik thans
spreek over de mogelijke resultaten. Ik ga
nu met mijn collega's besprekingen voeren
en ik raad u aan, geen voorbarige versla
gen over de besprekingen te aanvaarden,
die niet uit gezaghebbende bron komen.
Later, misschien over enkele dagen, zal ik
een nieuw onderhoud met Hitier hebben.
Hitier zeide mij, dat het dezen keer zijn
bedoeling was mij' halverwege tegemoet te
komen. (Deze woorden verwekten bijl de
omstanders vroolijkheid.)
Hitier, aldus vervolgde Ghamberlain,
wenscht een oud man zoo'n lange reis
voor de tweede maal te besparen."
Chamberlain en Halifax begaven zich
i daarna per auto naar Downingstreet.
Lord Runciman zag bleek, toen hij' uit
het vliegtuig stapte. Hiji was vergezeld
van Gwatkin. Hij1 zeide niet te weten,
wanneer hij' zou terugkeeren en geen in
lichtingen over den toestand te kunnen
I geven.
Minister-president Chamberlain, Lord
Halifax, Sir Simon en Sir Samuel Hoare
hebben gisteravond een bespreking ge
houden, welke anderhalf uur duurde.
■Om half 10 heeft koning George Gham
berlain in audiëntie ontvangen. De mi
nister-president bracht Zijne Majesteit
een volledig verslag uit over de reis naar
Berchtesgaden.
Het kabinet zal vanmorgen te 11 uur
vergaderen.
Hardnekkig blijven geruchten de ronde
doen met betrekking tot de voorstellen,
die Hitier gedaan zou hebben om tege
moet te komen aan de Britsche bezwaren
tegen het plebesciet. Hij zou, indien En
geland zijn eisch steunt, bereid zijn een
belangrijke demobilisatie te bevelen. Ver
der zou hij' instemmen met een strenge
controle bij de voorbereidende uitvoerin
gen van het plebisciet. Leden van het Brit
sche kabinet, die bereid zijn, op dit punt
concessies te doen, zouden evenwel meer
verlangen, o.a. de bescherming van de
In acht maanden f6.2 millioen boven de
raming. Augustus bracht f 1.4 millioen
minder op dan vorig jaar.
iDe Rijksmiddelen brachten in Augustus
op f 35,683.037 tegen f 37.120.075 in Aug.
1937.
Deze vermindering komt in hoofdzaak
voor rekening van de volgende posten:
dividend- en tantième-belasting (f97.080
minder), rechten op den invoer (f 274.656)
accijns1 op geslacht (f 43.763), accijns op
gedistilleerd (f 49.981), accijns op hier
(f53.639), accijns op suiker (f113.420),
coupon-belasting (f 143.999), rechten en
boeten van zegel (f 362.479). 'Daartegen
over staan enkele posten, die een betere
opbrengst vertoonden, n.l. accijns op zout
(35.210 gulden meer), accijns op tabak
(f123.195), omzetbelasting (f289.220),
rechten en boeten v. registratie (f95.862).
Vergelijkt men de opbrengst van het nu
verstreken tweederde deel van het belas
tingjaar, dan blijkt, dat de reëele op
brengst nog met f 6.222.232 boven 8/12
der raming over het loopende jaar ligt en
zelfs in vergelijking met dezelfde periode
van het voorafgaande jaar nog een voor
sprong van f 2.419.596 behoudt.
Het zuiver bedrag der kohieren voor de
directe belastingen vermeldt voor Augus
tus een bedrag van f 100.895.721, hetgeen
een stijging met f'10.604.938 beteekent in
vergelijking met dezelfde periode van het
vorige jaar. Vooral de inkomstenbelasting
heeft een belangrijke bijdrage tot deze ver
meerdering geleverd. Wanneer men daar
bij in aanmerking neemt, dat de raming
voor het geheels jaar op f 116.400.000 is
vastgesteld, dan kan men voor wat deze
rubriek betreft op een gunstig eindresul
taat rekenen.
Hoofdpijn, Kiespijn, Zenuwpijnen, Spit,
Rheumotiek, Kou en Maandbezwaren.
Eén „Mijnhardtje" 5 ct. - 12 stuks 50 ci.
Het bezoek van Neville Chamberlain aan Hitler. 1 D'e Engelsche premier na
aankomst per vliegtuig te München, waar hij door den Duitschen minister van
Buitenlandsche Zaken, Vo-n Ribbentrop, verwelkomd werd.
Tsjechische minderheid, indien de Sude-
ten-districten aan Duitschland mochten
overgaan en een belofte van Duitschland,
dat het zijln gebied niet verder naar het
Oosten zal pogen uit te breiden.
Zooals men weet heeft de Tsjechische
regeering zich tegen het plebisciet ver
klaard.
Officieele Duitsche lezingen betreffende
de besprekingen te Berchtesgaden schijf
nen evenwel voedsel te hebben gegeven
aan de vrees dat Ghamberlain zich be
reid heeft verklaard, plebiscietvoorstel-
len van Hitier aan het 'kabinet voor te
leggen en pressie op Praag uit te oefenen.
Zal echter Tsjechoslowakije goedschiks
voor zulk een accoord te vinden zijn? Van
lord Runciman werd verwacht, dat hij
op deze vraag een antwoord zou kun
nen geven en zijn mededeelingen hebben
in ministerieele kringen den indruk ge
wekt, dat de moeilijkheden, welke een
accoord op den boven aangegeven grond
slag in den weg staan, nog haast onover
komelijk moeten worden geacht.
VIER EISCHEN VAN HITLER?
Naar Un. Press uit betrouwbare bron
verneemt, heeft Chamberlain den koning
de eischen meegedeeld, die Hitier gesteld
zou hebben. Deze eischen zouden als volgt
luiden:
Eerstens: Onmiddellijk moeten aan
Duitschland afgestaan worden die gebie
den, waar 80 procent van de bevolking
Duitsch is.
Tweedens: Waar de bevolking minder
dan 80 pet. Duitsch is, moet het kanton
stelsel ingevoerd worden.
Ten derde: Wat er van den Tsjechi-
schen staat overblijft moet internationaal
gegarandeerd worden. De garanten zou
den zijn E'ngeland, Duitschland, Frank
rijk, en mogelijk ook Italië.
Ten vierde: De neutraliteit van Tsje
cho-Slowakije moet gegarandeerd worden
op de wijze waarop dit met Zwitserland
en België is geschied.
PESSIMISME IN LONDEN.
Een „U. P."-bericht uit Londen laat
een pessimistisch geluid hooren.
Volgens dit bericht zou men in krin
gen, die zeer nauw met de regeering
in contact staat, de perspectieven niet -
gunstig achten.
Het feit, dat de regeering besloot, geen
mededeeling te doen omtrent het resultaat
van Chamberlain's bezoek beschouwt men
als een teeken, dat de situatie ernstig is.
Twee en een half uur hebben de betrok
ken ministers vergaderd na Chamber
lain's aankomt.
Voor zijn vertrek heeft Runciman aan
Havas meegedeeld, dat hij1 op verzoek van
Chamberlain naar Londen gaat.
Op de vraag of hij! naar Praag zal te-
Tugkeeren antwoordde hij1 dat wel te ho
pen, maar wanneer kon hij niet zeggen.
Alles zou afhangen van de internationale
onderhandelingen, welke thans gaande
zijn.
Op de vraag wat zijn indrukken waren
hij het einde van zijn verblijf te Praag,
antwoordde Runciman: Z ij waren
soms goed, soms slecht.
Oipi de volgende vraag, hoe de balans
dan was, luidde het antwoord: Het goede
wint het van het kwade.
Van Duitsche zijde wenscht men voor
het einde van de volgende week een
beslissing.
Chamberlain zal, zoo hoort men te
Berlijn, niet alleen het kabinet te Lon
den, maar ook de regeering te Praag op
de hoogte stellen van de in Berchtesga
den voorgestelde of in overweging ge
nomen plannen, zoodat hij1 a.s. week niet
alleen het antwoord en de beslissingen
van Londen, maar ook het antwoord
van Praag naar Godesberg zou kunnen
meebrengen. Van D' u i t s c h e z ij d e
zal men er echter zeer op
staan, dat nog voor 'het eind
van de volgende week een be-
slissing in de Tsjechische aan
gelegenheid valt.
Tegen het einde van deze maand, als
dan nog geen algemeene overeenstemming
mocht zijn bereikt, zouden dus weer kri
tieke dagen kunnen aanbreken.
Kort samengevat kan men zeggen, dat
de groote spanning' te Berlijn weliswaar
niet is geweken, maar dat Duitschland
in de hoop leeft, dat'tusschen het ver
trek en den terugkeer van Chamberlain
de situatie in het Sudetenland zich niet
dusdanig verscherpt, dat een onmiddellijk
ingrijpen van Duitsche troepen de voor
zichtige pogingen der kabinetten, tegen
D'uitschlands wensch, voor voldongen
feiten zou moeten stellen.
ONTBINDING SUDETEN-DUITSCHE
PARTIJ GELAST.
Be Tsjec'ho-Slowaaksche
regeering heeft bevel gege
ven tot ontbinding van de
Sudeten-Duitsche part ij.
Het door de provinciale regeering van
Bohemen uitgevaardigde bevel tot inleve
ring binnen 24 uur van alle wapiens geldt
voor 63 districten, waaronder enkele
Tsjechische en gemengde doch voor het
meerendeel Duitsche districten.
HENLEINS AANHOUDING BEVOLEN?
De procureur der republiek te Praag
heeft een hevel tot aanhouding van Hen-
lein uitgevaardigd.
De staatspolitie is belast met de ont
binding der militaire formaties van de
Sudeten-D'uitsche partij.
In het geheele land heerscht volledige
kalmte.
De Tsjecho-Slowaaksc'he radio heeft
een communiqué verspreid, waarin wordt
gezegd, dat Henlein, de afgevaardigde
Frank zoomede de meeste Sudebeni-Duit-
sche leiders naar Duitschland zijn ge
vlucht.
In bevoegde kringen te Berlijn en te
Berchtesgaden verklaart men niets te we
ten van een verblijf van Henlein in
Duitschland. Zij voegen er aan toe, dat
hij zich voor zooiver zij weten thans te
Eger bevindt.
Nader meldt Reuter uit Praag, dat het
bericht, als zou eeni arrestatiebevel tegen
Henlein zijn uitgevaardigd, op zijn minst
als voorbarig moet worden beschouwd.
Er is een aanklacht tegen 'hem ingediend
en het geval wordt onderzocht door den
minister van justitie.
De Sudeten-Duitsche lei
ders hebben hun volgelingen
den raad gegeven'kalm te blij-
ven en een vreedzame houding
aan te nemen.
De algemeene toestand was
gisteren iveel minder gespan
nen en er wordt geen melding
gemaakt van ernstige inci
denten.
Te Karlsbad is het bruine huis, het
hoofdkwartier der Sudeten-Duitsche par
tij, door de politie omsingeld en door
zocht. Er werd geen verzet gepleegd, 'het
gebouw is thans gesloten.
Militairs maatregelen.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: Bij
Schirnding op Sudeteni-Duitscfa gebied
zijn sedert gisteren de verdedigingswer
ken Id'oor -militairen betrokken. Van
Duitsch gebied af kon worden waarge
nomen, dat de machinegeweernesten be
zet werden en dat vlak over de -grens ook
geschut in stellino gebracht is. Het ge
bied tusschen Jagern-dorf en Ostrava is
vol Tsjechische militainent.
In Duitschland worden tal van maat
regelen genomen om een eventueele mo
bilisatie te vergemakkelijken. De thans in
opleiding zijnde reservisten moeten een
maand extra dienen. Dit geldt ook ivoor
-de manschappen, wier tweejarige dienst
tijd deze maand afloopt.
Alle mannen beneden de 45, die een
militaire op-leiding hebben gehad, moeten
zich melden.
Langs -de Bel-gische grens zijn buiten
gewone maatregelen genomen. Duizenden
militairen liggen langs de lijn van Jue-
lich naar Aken.
Langs- allerlei sluipwegen komen Su-
db-ten-Duitsche vluchtelingen Duitschland
binnen. Zij worden Voornamelijk onderge
bracht in 'huizeni van particulieren, -doch
hun aantal is zóó groot, -dat sp-oedig geen
plaats- meer voor nieuwe Vluchtelingen
zal -zijn.
VISCHMARKT VAN BARCELONA
GEBOMBARDEERD.
23 dooden.
Gisteren hebben drie escadrilles, elk
bestaande uit drie 3-motorige vliegtuigen,
komende van de Balearen, gepoogd over
Barcelona te vliegen. Dit werd hun ech
ter door het vuur der afweerbatterijen
belet. De toestellen lieten daarop om
streeks 60 bommen in de havenwijk val
len; verscheiden zeer krachtige projec
tielen troffen de stampvolle vischmarkt.
Volgens de eerste berichten zijn 23 per
sonen gedood en omstreeks 60 gewond,
van wie enkele zeer zwaar.
EEN ERNSTIGE BOTSING IN
PALESTINA.
Veertien militaire vliegtuigen, gesteund
door afdeelingen op den grond, hebben
gistermiddag bij Remallah den strijd aan
gebonden tegen een bende Arabieren, die
een paar honderd man telde.
Aan Arabischen kant moeten over de
honderd dooden en gewonden gevallen
zijn. Een ander bericht spreekt zelfs van
150 slachtoffers.
Van de vliegtuigen zouden verscheidene
door het vuur der opstandelingen getrof
fen zijn.
Volgens nadere berichten zou de infan
terie de rebellen omsingeld hebben na een
gevecht van verscheidene uren.
