■lüH
lp2
Z
0
Dagblad voor de Provincie Zeeland
rMg rgIg?'
Hs-3 0 S^c
j'i
bd
MAANDAG 12 SEPT. 1938
52c JAARGANG No. 291
EERSTE BLAD
Volk en Weermacht.
Buitenland.
De politieke toestand in
Europa.
Het Koninklijke bezoek aan
Amsterdam.
De toestand van Prinses
Politieke spanning.
Belangrijkste Nieuws
i-IS'jpg-ës I
w c
i 8 3 00
P n km tl
ifsffpS
o cd p
fcr O- k,
.slülIM
W
M
ÜW.4
K«'(S
I
rill*!
^rg-r
r* r+
h l
ëI
tr-H-
fi
ts! P
K
f2®
zjf
Sl
2
I's-S i-S-i'l^'tq
'■Mi:!!?
--® K M &B
a« h <s
f®It§
gPgl!
ig <&S p
O
O r—
t»T
saia s3
leg S|£
M CTQ Crej
p 5q 4 Ö-
IngB^
Ê-f p-Ig*
b
Crq
o'
pp
i-i
m« PJ
T 2° *f
M- fo OO
L I XI r
»-»• M* Èfi H»-
IS5 <1 M- to
igINS
«BB s
lp -J K
CO
I L_k S.
CJT
CD
<t> p
lil
,-
P
P-
2
a®
CD
P
0
a-St
E.S
CTQ CD
0 CD CO
e
1 S?&
p g <i
CD
cd
S-B
O p p
T CD I
S*
p
co
p
fi
I s
P
2- 3
w. üf
-p-g.
P.P I
©tt
f2
t^S-g.
CTQ
O
8 f|
w s5.
8 2
g P IV
iS b
qS cp
s e
i
p
p
p
Orq
K-crq
H S
S g"tf
p s p<
S fff g,
F
8 8'
to
s O
Cf 63
1
w si
pwv
P-co
rr to S
oo
cn rr
O rf»
<X
SS
g
03
O
h*
(fi 00
3
co
ff
e
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
liurcaux Lange Vorststraat 7 0, does
ostrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
,g >0 g PO g,§ m
,§Fg.-g-®«
E« KM S
8angf B
pro 5®. a
G' ?5 P-50 H
PïS,Q 5 B 2
S i* I '<e fr I Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Viissingen t 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
AdvcrtentlL'n 30 cent per regel
Ingezonden mcflcdcclingcn 00 cent per regei
Kleine AdvcrtcntlUn Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Een medewerker aan „Het Gentrum"
maakt naar aanleiding van de door hem
bijgewoonde wapenschouw te 'sGraven-
hage enkele opmerkingen.
Zonder twijfel, zegt hij, is de legerlei
ding bij het organiseeren van deze wapen
schouw zich ervan bewust geweest, dat het
volk dit evenement zou toetsen aan de
vraag, of de verzwaarde persoonlijke en
geldelijke offers, die ter beveiliging van
's lands onaf hankelijkheid moeten worden
gebracht, een weerspiegeling vinden in de
wijze van naar buiten treden van de weer
macht in haar nieuwe gedaante. Deze wa
penschouw stond in het teeken der ken
nismaking met het Nederlandsche defen
sie-apparaat in zijn nieuwen vorm.
Twee feiten hebben 'bij deze revue in
sterke mate de aandacht getrokken.
Allereerst de houding van den
troep zelf.
Welnu, de wijze, waarop de troepen in
breede rijen langs de toeschouwers trok
ken, was inderdaad indrukwekkend. Niet
alleen de vaksoldaten van de Koloniale
Reserve en van de Marine-afdeelingen,
niet alleen de toekomstige beroepsofficie
ren van de Militaire Academie, ook de uit
dienstplichtigen gevormde afdeelingen
en hun aantal was uiteraard verreweg het
grootst muntten uit. De wijze, waarop
werd gemarcheerd, het élan van den in-
dividueelen man en daardoor het élan van
den troep, wij zijn ervan overtuigd, uit
drukking te geven aan een communis opi
nio, het was voortreffelijk en verdiende al
leszins de waardeering, welke het publiek
door herhaalde toejuichingen deed blij
ken. Alle afdeelingen, voetvolk, cavalerie,
artillerie, wielrijders, gemotoriseerde troe
pen, mitsgaders de vliegers, deelden in de
algemeene bewondering.
Het tweede feit, dat de aandacht trok,
was de reactie, door het ver
loop van de wapenschouw
bij het pubiliek verwekt. Het
meest opmerkelijke meenen wij te mogen
zien in het feit, dat het medeleven van de
toeschouwers intenser werd, naarmate de
demonstratie zich verder afwikkelde. Het
vlotte geheel, de pittige en gedisciplineerde
marschvorm, de goedeuitrusting, de cor
recte houding, -het stuk voor stuk zich ge
ven van den man - het boeide. En wij
gelooven niet te veel te zeggen, door te oon-
stateeren, dat het publiek trotsch was op
deze demonstratie, welke er immers eene
was van de eigen landszonen.
Ongetwijfeld had de hierover zichtbaar
aan den dag tredende voldaanheid een
zielkundigen ondergrond. Dé ware vertoin-
dingsknoop .ussohen volk en weermacht
was komen bloot te liggen.
In tijden van internationale spanning
voelt men stellig beter en duidelio-ker wat
het wil zeggen, een defensief militair ap
paraat te bezitten van zóódanig gehalte,
dat er waarlijk preventie van" uitgaat.
Daarom is het zoo waar, dat alleen een
goede weermacht de offers waard is,
die men er voor brengt, en bet geld, dat
men er voor uitgeeft.
En tevens behoeft men waarlijk geen
psycholoog te zijn om te beseffen, dat het
groote succes van de gehouden wapen
schouw zijn grond vindt in het herboren
volksbesef, dat de Nederlandsche weer
macht weer bezig is op een peil te komen,
dat haar in staat stelt de roeping te ver
vullen, welke zij in de historie zoo dikwijls
het laatst in de jaren 19141918, met
goed gevolg heeft volbracht."
DRUKKE BESPREKINGEN.
MILITAIRE MAATREGELEN. FELLE
REDE VAN GOERING.
De besprekingen te Londen tusschen de
ministers en 'hun adviseurs, die reeds
den geheelen Donderdag en V-rijdag in
contact waren geweest, duurden ook Za
terdag en Zondag voort. Vandaag komt
de geheele Britsche regeering in vergade-
rijig bijeen.
In officieele kringen tracht men niet
langer 'den ernst van den toestand te ver
bloemen. Men kan wel aannemen, dat de
ministers thans beslissingen moeten ne
men over nieuwe maatregelen.
De Tsjechische minister-president,
octza, heeft Zaterdag de Sudeten-Düit-
e gedelegeerden, Kundt en Rosche,
ontvangen.
Hodza gaf zijn bezoekers een uiteen
zetting van het regeeringsontwerp betref
fende het zelfbestuur.
De besprekingen met den
minister-president zullen
Dinsdag worden hervat.
Het aantal incidenten in Sudeten-
Duitschland is toegenomen. Meestal wa
ren het onbeteekenende incidenten, welke
door de Duitsche pers zijn opgeblazen.
Er moet blijkbaar stemming worden ge
maakt, een taktiek die herinnert aan de
periode vóór de invasie in Oostenrijk.
Het Nazi-congres te Neurenberg nadert
intusschen zijn climax. Vandaag wordt
met groote spanning de rede van Hitier
verwacht.
Tijdens zijn verblijf te Neurenberg
beeft de Britsche ambassadeur Hender
son gelegenheid 'gehad alle vooraan
staande Duitsche leiders te ontmoeten
met uitzondering van Batier zelf.
Henderson zou kennis hebben gegeven
van de zeer levendige bezorgdheid der
Britsche regeering en haar vastbesloten
heid. Hij zou daarover met Goering een
onderhoud gehad hebben.
De Zaterdag door Goering uitgespro
ken redevoering, welke in buitengewoon
heftige termen was gesteld, zou een 'di
rect antwoord geweest zijn op deze waar
schuwing.
De Britsche regeering heeft zoo 'duide
lijk mogelijk te kennen gegeven, dat het
'haar meening is, dat, indien Duitschland
zijn toevlucht neemt tot geweld, dit zóu
kunnen leiden tot deelneming van Frank
rijk aan het conflict, omdat Frankrijk
door verdragen is verplicht. Zij heeft ook
bekend gemaakt dat Engeland niet afzij
dig kan blijven ingeval van een algemeen
conflict, waarbij de veiligheid van Frank
rijk zou worden bedreigd.
De rede van Goering.
In een voor het arbeidsfront gehouden
redevoering heeft Goering Zaterdag ver
klaard:
„Toen de verdediging vèn het rijk
moest worden verzekerd, heb ik een ver
ordening moeten teekenen. Dat viel mij
niet makkelijk, maar daar bet er om ging
in bet Westen een barrière op te richten,
heb ik niet geaarzeld.
Ik heb een (verplichten arbeidsdienst
ingesteld en de arbeiders gaven hieraan
vrijwillig gevolg."
„Wij wachten de onvermijde
lijke dingen af," aldus Goering.
„Wij hebben gedaan wat wij konden om
het rijk eer en veiligheid te geven. On
danks alles in de as RomeBerlijn hech
ter dan ooit. Groot-Brittannië kletst zoo
over vrede, dat het er goed aan zou doen
zijn oude land van Joden vrede en orde
te geven.
Duitschland is verzekerd tegen iedere
blokkade. De luchtmacht, 'het landleger
en de ivloot zijn bezield door een onschok-
baar vertrouwen in de overwinning.
Nimmer in zijn geschiedenis was men
zoo hecht geconsolideerd. Een over een
enorme uitgestrektheid versterkte zóne
beschermt 'het rijk tegen iederen aanval.
Geen enkele macht ter wereld zal ooit
meer 'door een dergelijk land trekken".
Sprekende over de internationale poli
tieke Spanning, zeide Goering: „Een
kleine fractie der Europeanen plaagt an
dere mensohen, die haar werden toever
trouwd, en veroorzaakt aldus onrust in
Europa.
Maar in plaats van het centrum van
deze onrust op te zoeken, zoekt men de
grens. Wij weten, dat het onduldbaar is,
dat dit volk zonder cultuur (men weet
zelfs niet, om de waarheid te zeggen,
waar het vandaan komt), zich zoo kan
gedragen jegens een groot en beschaafd
volk."
Na op deze wijze den Tsjechen te heb
ben verweten, zonder ophouden de Sude-
ten-Duitschers te molesteeren, beschul
digde 'Goering Moskou en de Joden. „Wij
weten, wie achter deze belachelijke dwer
gen van Praag staanMoskou en de
eeuwige Joodsche ophitsing".
'Goering zeide verder nog:
„Wij zijn vastbesloten, de bevelen van
den Führer te volgen, waarheen hij ons
zende.
Het gaat er niet om te weten, wie het
meest over de vrede kletst, maar wie het
meeste voor den vrede doet.
Duitschland is steeds bereid zijn krach
ten te geven ivoor de veiligheid van de
natie, hetzij' met werkgereedsohap, hetzij
met het geweer."
De radio-rede van Benesj.
Van geheel anderen toon was de rede
van Benesj, den president van Tsjec'ho-
Slowakije. Hij noodigde de bevolking uit
kalm te Mijven.
De eenige kwestie, welke moeilijkheid
heeft gegeven en nog in het land op te
lossen blijft, is de nationaliteitenkwestie.
De d'oor de regeering uitgewerkte plan
nen moeten in staat stellen ook deze aan
gelegenheid te regelen.
De president besloot zijn toespraak met
de volgende woorden: „Ik was altijd op
timistisch en mijn optimisme is vandaag
sterker dan ooit. Ik heb een on&c'hokbaar
vertrouwen in onzen staat, in zijn gezon
de constellatie, in zijn kracht, in zijn
sterkte, in zijn weerstandsvermogen, in
zijn prachtig leger, in zijn ontembaren
geest en in de toewijding van zijn ge
heele ivolk.
Ik weet, dat ons land als overwinnaar
uit de tegenwoordige moeilijkheden zal
komen. Laten wij dus allen krachtig zijn
in het vertrouwen, dat wij' deze tijden te
boven zullen komen. Laten wij onze
kalmte bewaren.
En vooral laat ons niet vergeten, dat
vertrouwen en goede wil bergen verzetten
eni 'dat zij, ons zullen in staat stellen ge
lukkig te voorschijn te komen, zelfs uit
de tegenwoordige Europeesche onrust."
Henlein's stormtroepen zouden
gereed staan.
Men verzekert te Praag, dat de F.S.,
de stormtroepen van Henlein, bevel zou
den hebben ontvangen, zich gereed te
houden.
De F.S. zijn op militaire leest georga
niseerde afdeelingen der Sudeten-Duit-
sche partij. 'Zij, zijn op 'dezelfde wijze uit
gerust als de S.S.
Sinds eenige maanden 'hebben de F.S.
wapenivoorraden aangelegd en in verband
met deze activiteit was Knoll, wiens stof-
De feesten ter eere van het Koninklijk
bezoek aan de hoofdstad, in verband met
het regeeringsjubileum van H. M. de Ko
ningin zijn Zaterdag te Amsterdam ge
ëindigd met een ballet in het Stadion,
gevolgd door een schitterenden 'histori-
schen optocht.
'Ongeveer 60.000 toeschouwers waren
in het Stadion aanwezig en het behoeft
geen betoog, dat de Koningin en Prins
Bernhard Prinses Juliana bleef we
gens ongesteldheid in het Paleis weer
met groote geestdrift werden toegejuicht.
Zondagmiddag heeft Hare Majesteit met
groot gevolg de gebruikelijke rijtoer door
Amsterdam gemaakt. In verhand met de
ongesteldheid van Prinses Juliana heeft
de Koningin niet, zooals Haar gewoonte
is, den morgendienst in een der Ned.
Herv. Kerken bijgewoond.
DANKDIENST TE BRUSSEL, WELKE
DOOR KONING LEOPOLD WERD
BIJGEWOOND.
Ter gelegenheid van het regeerings
jubileum ivan Koningin Wilhelmina ia
gisterochtend in de Nederlandsche Evan
gelische kerk op de Katharijnenplaats te
Brussel, een plechtige dankdienst gehou
den, die door koning Leopold werd bij
gewoond.
Verder waren aanwezig de Nederland
sche gezant, baron van Harinxxna thoe
Slooten, de militaire attaché en de con-
sul-generaal en van Belgische zijde 'de
minister van justitie, Pholien, en de bur
gemeester van Brussel, Max.
Geen enkele reden tot ongerustheid.
Naar wij vernemen zal H. M. de Konin
gin die vanmorgen uit de hoofdstad ver
trokken is, spoedig weer terugkeeren in
verhand met het feit, dat H. K. H.
Prinses Juliana, tengevolge van een lichte
ongesteldheid, nog niet naar Soestdijk
kan vertrekken.
H. M. de Koningin zal dan vermoede
lijk nog eenige dagen niet-officieel in de
hoofdstad vertoeven.
Omtrent den toestand van H. K. H.
Prinses Juliana bestaat geen enkele re
den tot ongerustheid.
Verwacht wordt, dat de Prinses na
eenige dagen naar Soostdijk zal kunnen
vertrekken.
Prinses Juliana wordt behandeld door
den hofarts dr do Jong. In afwachting
van diens komst heeft de Koningir. Zon
dagmorgen niet zooals Haar gewoonte is
en thans ook in Haar voornemen lag, do
godsdienstoefening in een der kerken bij
gewoond.
felijk overschot Zaterdag werd begraven,
gearresteerd.
Er werden wapenopslagplaatsen ont
dekt te Praag en in de provincie, met
name te Brno iQBruenn).
Allerwegen militaire actie.
Zondag hebben, naar uit Keulen wordt
gemeld, aan beide oevers van den Rijn
talrijke troepenbewegingen plaats gevon
den.
In bijna alle richtingen liepen nog laat
treinen. Wat den rechter Rijnoever be
treft is bet moeilijk een schatting te doen,
doch algemeen is men de meening toege
daan, dat daar een groote troepenmacht,
en in het bijzonder zware artillerie wordt
samengetrokken.
'Goering beeft een decreet uitgevaar
digd, waarbij het verboden is te vliegen
hoven het gebied in West-Duitschland,
dat begrensd wordt door Aken, Trier, de
Pfalz en Baden.
De autoriteit'hen in Londen hebben in
lichtingen ontvangen omtrent een sterke
Duitsche troepenconcentratie op de grens
tusschen Tsjeoho-Slowakije en het oude
Oostenrijk.
De rapporten wijzen uit, dat ten minste
tweéhonderduizend man zijn geconcen
treerd in een rand langs het front, niet
dieper dan ongeveer 75 km.
Dl it be teekent, dat deze troe
pen tegen Tsjeeho-Slowakije
in beweging zouden kunnen
worden gebracht in onge
veer een uur tijd.
De Britsche admiraliteit heeft besloten
dat het eerste flotille mijnvegers van ze-
F -
fj'Vt-XiX:':1:'1' F®.:
F-?'"
L»
mmwÊm
j '5 «ik/*" o
-.XL- li
KALMTE IN DEN HAAG.
Geen bijzondere maatregelen.
In Den Haag scheen men Zondag in
regeeringskringen den toestand niet al te
ernstig in te zien.
Zaterdagmorgen was er een minister
raad gehouden. Dit was wel op een onge
woon tijdstip geschied, maar deze minis
terraad was geruimen tijd van te voren
belegd en stond in verband met de in te
dienen begrooting.
Voorts is Zaterdagavond minister Pa-
tijn naar 'Genève vertrokken, wat er ze
ker niet op wijst, dat de regeering den
internationalen toestand voor ons land
ernstig zou achten.
Men verklaarde aan bet V o 1 k s b 1 a d,
dat de eenige bijzondere maatregel, tot
dusver genomen, de reeds gepubliceerde
wijziging is ivan de verlovenregeling bij de
grensbataljon's, waardoor een wat ster
kere grensbewaking is verkregen. Alle
alarmeerende geruchten over diep ingrij
pende besluiten van militairen aard
noemde men uit de lucht gegrepen.
Binnenland.
Huldiging van H. M. de Koningin in het
stadion te Amsterdam.
H. K. H. Prinses Juliana licht ongesteld.
Denaturatie-vergoeding voor rogge inge
voerd.
Buitenland.
De internationale toestand nog steeds ge
spannen. Allerwegen militaire maatre
gelen. Felle rede van Goering.
Eten overzicht tijdens de uitvoering door het ballet van Yvonne Georgy in het Stadion te Amsterdam.
ven schepen van de Halcyon klasse vol
ledig toegerust zal worden en dat vier
torpedobootjagers, tevens mijnleggers in
gereedheid worden gebracht voor reserve.
Havas meent te weten, dat 'deze maat
regelen in verband staan met den ge
spannen internationalen toestand.
Ook Frankrijk is paraat.
Zaterdagnacht zijn een groot aantal
tanks en artillerie-eenheden, waaronder
reusachtige kanonnen, die per rail ver
voerd worden, in stelling gebracht in 'de
hosschen achter de Fransche Maginot-
linie. In de dorpen aan den voet ivan de
Vogezen zijn troepen ondergebracht.
Alles geschiedt in het duister.
Vernomen wordt, dat reeds uitgebreide
maatregelen getroffen zijn, om het leger
aan voldoende brandstof te helpen.
In Parijs wordt de toestand
ernstig gea cht. Minister-president
Dhladier heeft Herriot, den Kamer-voor
zitter, uit zijn vacantie-verblijf naar Pa
rijs ontboden.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
Bonnet, die in Genève met de vertegen
woordigers van Polen, Rusland en Roe
menië heeft geconfereerd, is wegens den
internationalen toestand naar Parijs te
ruggekeerd.
De Fransche militaire autoriteiten
