De algemeene economische toestand. De spanning in Midden-Europa. Dagblad voor de Provincie Zeeland Buitenland. Hoe druk het was in Amsterdam. EERSTE BLAD DONDERDAG 8 SEPT. 1938 52e JAARGANG - No. 288 Trots teleurstelling bleef in de kringen der Nederlandsche zakenwereld toch het algemeen vertrouwen In een toekomstige verbetering van de conjunctuur behouden. Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorgtgtraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA Abonnementsprijs 12.50 per swarthaï Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers F cent Advertcntil'n 30 cent per regel ingezonden tiiedcdccllngcn 60 cent per regel Kleine Advertentie:: Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting Aan den ivooravond van de opening der 39ste jaarbeurs heeft de secretaris generaal, de heer W. 'Graadt van Roggen, een inleiding gehouden over den alge- meenen toestand. Hij nam. daarhij tot uitgangspunt de Septemherheurs van twee jaar geleden. Daarbij behandélde spr. den invloed van de depreciatie van den gulden, met de daaruit voortgevloeide tijdelijke ople ving van den handel. Deze opleving be perkte zich tot het eerste halfjaar van 1937, waarna een inzinking volgde. Bij 1937 vergeleken zijn wij aldus ver volgde spr., achteruitgegaan, naar de eco nomische bedrijvigheid steekt nog een heel eind boven 'die van 1936 uit. Het geheele conjunctuurbeeld is wederom dat eener afwachtende houding. Trots teleurstelling bleef in de kringen der Nederlandsche zakenwereld toch het algemeen vertrouwen in een toekomstige verbetering van de conjunctuur behouden. De neiging tot verbetering, welke ver schillende conjunctuurindices in Amerika vertonnen, doet (verwachten, dat ook de algemeene economische toestand in het buitenland daardoor gunstig heïnfluen- ceerd zal worden. D'ies blijve iedere zakenman indiviueei reisgereed in het zadel. De internationale politiek besprekende, merkt spr. op, dat de contingenteering is te beschouwen als een noodmaatregel, als natuurlijke reac tie op een reëel gevaar (overmatigen in voer) en als een tijdelijk hulpmiddel ter overbrugging van de tegenwoordige moeilijkheden is aanvaard. Het 'oordeel er ever is in de kringen der slachtoffers ook wel milder geworden. Maar het besef der tijdelijkheid vervaagt en van het cri terium „overmatige invoer" is het zwaar tepunt der contingenteeringspolitiek ver legd naar haar beschermende werking. 'Met, niet van zorgen vrije belangstel ling wacht -het Nederlandsche bedrijfsle ven de Troonrede af, zoowel wat betreft de nieuwe wegen, die de regeering op economisch gebied als 'op die van bet werkloosheidsvraagstuk zal inslaan. Niet denkbeeldig is het gevaar, dat de belanghebbende beschermde industrieën den steun als permanent-onontbeerlijk gaan beschouwen en met de contingen teering als met een blijvenden factor reke ning gaan houden. Daarmede gepaard gaat een zich meer en meer vertrouwd maken met het denkbeeld, dat de hinnen landsche markt ook in de toekomst voor de inheemsche industrie het belangrijkste zal 'blijven. D'e toekomst van Nederland als indus trieland kan niet liggen uitsluitend op de hinnenlandsche markt. Hoe sterk de plicht moge worden gevoeld om de in- heemische industrie op de hinnenlandsche markt te verdedigen, de energie en de durf om buitenlandsche markten te ver overen, mogen daaronder niet lijden. Ook de Nederlandsche jaarbeurs moet ingesteld blijven op het streven buiten landsche belangstelling te wekken voor de, op de Nederlandsche Jaarbeurzen vertegenwoordigde industrieele- en agrarische producten. Daartoe heeft zij voor een collectieve buitenlandsche pro paganda samenwerking gezocht met eeni- ge vooraanstaande buitenlandsche Jaar beurzen, die ongeveer van dezelfde betee- kenis zijn en in het voorjaar on geveer terzelfder tijd gehouden worden als de Nederlandsche: Bazel, BruJssel, Praag en Lyon. Het doel van deze samenwerking is door een gezamenlijke, grootscheepsehe, buitenlandsche propaganda, welke voor elk der jaarbeursinstituten niet te betalen zou zijn, den internationalen zakenmen- sohen door bijzondere reisgelegenheden en reisfaciliteiten bet achtereenvolgens bezoeken der aangesloten jaarbeurzen te vergemakkelijken. De samenwerking strekt zich ook uit tot het organiseeren van excursies naar de Jaarbeurzen on derling. Het Nederlandsche bedrijfsleven blijive zich zijn plicht jegens de Nederlandsche exportbelangen bewust, ook zijn „natio1- nalen" plicht om door het vormen van Nederlandsche secties op buitenlandsche jaarbeurzen een representatief beeld te geven van wat Nederland als wereldleve rancier beteekent. Het Nederlandsche be drijfsleven zal, nu ook de regeering blijkt voor dit belang een open oog te hebben, er alles voor moeten over hebben om voor dit oude ideaal een nieuwen strijd te wa gen. Wat de deelneming aan de 39e Neder landsche jaarbeurs betreft, deze beeft niet te lijden gehad van den deprimeeren- den invloed van den achteruitgang der conjunctuur, eventueele schade is door het gewone accres opgevangen. {Aantal deelnemers 1211 tegenover 1207 aan de najaarsbeurzen 1937.) Tegenslag ter elfder ure ondervond de agrarische jaarbeurs, doordat het uitbrei den van de mond- en klauwzeer-epidemie een inzending van het prachtige Neder landsche stamboekvee onverantwoorde lijk maaïkte. De reeds gebouwde model stal zal ditmaal ledig moeten blijven en in plaats van levend vee, een demon stratie te zien geven van hetgeen van re- geeringswege gedaan wordt om veeziek ten te bestrijden. De agrarische beurs. Voor de derde maal beweegt zich thans de Nederlandsche Jaarbeurs op agra risch gebied, zijn de handelsbelangen van den landbouw en de industrie onder één Jaarbeursdak vereenigd. D'e agrarische jaarbeurs is nog niet dat, wat zij, in een zoo vooraanstaand agrarisch land als Nederland, kan en moet zijn. Maar toch zit er in de agrarische jaarbeurs groei. Er is nog een zwakke stee: de te ge ringe deelneming van het eigenlijke land bouwproduct. Er zijn aanwezig zaaizaden, pootaardappelen, fruit, hoornen, planten en gesneden bloemen enz., maar de in zending van het Nederlandsche bodem product moet nog veel grooter en geva rieerder worden. Rekening dient gehou den met het feit, dat niet alle producten van het landbouwbedrijf zich zullen lee- nen voor het zakelijk doel, dat een agra ,vKoningin i n het galarijtuig op den D'am te Amsterdam bij: het laten van het paleis voor den rijtoer, dien de Vorstin Woensdag door de hoofdstad maakte. rische jaarbeurs beoogt. Ten aanzien van tal van stapelproducten ivan den land bouw verhouden vraag en aanbod zich anders dan ten aanzien van de meeste industrieele voortbrengselen. Men zal ech ter ook niet te spoedig moeten concludee- ren, dat dit of dat landbouwproduct niet „messefaehig" is-, omdat momenteel nog de handel daarin in anderen vorm zich voltrekt. Het is immers niet onwaarschijnlijk, dat, in de toekomst, aan den handel in bodemproducten andere eisohen gesteld zullen worden en ten opzichte van deze artikelen andere commercieele inzichten zullen gaan gelden, die tevens een ande ren vorm van 'distributie zouden kunnen eischen. Het aandeel, dat de in den landbouw werkzame per sonen in de totale beroepsbe volking innemen, daalt rela tief niet onbedenkelijk. Wil men deze vermindering tot staan brengen en in haar te gendeel do en verkeeren, dan is niet alleen noodig uitbrei ding van landbouwgrond, maar is ook noodig, dat de landbouwproducten in de toe komst voldoenden loonenden afzet vinden. Daarbij zal het voor namelijk ook hier bij den landbouw op de exportmogelijkheden aankomen, naast intensieve propaganda voor ver bruik in eigen land. Ook de export van landbouwproducten zal moderner hulpmiddelen noodig heb ben. Een dezer hulpmiddelen zou kunnen zijn een regelmatige demonstratie van wat de Nederlandsche landbouw produ ceert. De agrarische jaarbeurs is daar voor bet aangewezen instituut. D'e jongste gebeurtenissen op econo misch gebied hebben de zakenwereld weer tot dulden en tot geduld gemaand. De klok van de effectenbeurs te Amsterdam houdt dan ook zeer terecht in dezen tijd het zakenleven de wijze raadge ving voor: Beidt uw Tijd. Daarnaast ech ter laat de klok van deze najaarsbeurs te Utrecht een eigen geluid hooren: zij richt nadrukkelijk tot handel, industrie en landbouw bet ernstige vermaan: doet wat moet! PRAAGS VOORSTELLEN ALS EEN DISCUSSIEBASIS AANVAARD. DE ONDERHANDELINGEN WORDEN ECHTER ONDERBROKEN. Het is niet gemakkelijk een juist beeld te vormen van de verhouding tusschen Duitschland en Tsjecho-Slowakije en van alles wat daarmee verband houdt. Zeker is wel, dat de toestand meerma len zeer gespannen is zoodat in officieele kringen in verschillende landen met de mogelijkheid van een gewapend conflict ernstig rekening wordt gehouiden. Gisteren werd uit Praag gemeld: De SudetennDuitschers hebben de nieu we voorstellen der regeering, waarmee Kundt zich naar Neurenberg begaf, en waarvan wij! gisteren melding maakten, als basis voor onderhandeling aanvaard, doch tevens besloten, de onderhandelin gen af te breken, op grond van recente incidenten, inzonderheid dat, waarbij twee S'udeten-Duitsche afgevaardigden, naar beweerd wordt, op brutale wijze door de politie te Moravisch Ostrau werden ge slagen. Le Sudeten-Duitsche partij heeft vol gens Ha-vas een mededeeling uitgegeven, waarin gezegd wordt, dat de onderhande lingen onderbroken worden, omdat uit de incidenten te Moravisch Ostrau blijkt, dat de regeering den toestand niet meer zoo danig in de band heeft, dat de bespre kingen met vrucht kunnen worden voort gezet. Reuter meldt voorts nog, dat men te Praag algemeen van oordeel is, dat de Sudeten-Duitschers weliswaar de nieuwe voorstellen als een basis voor onderhan delingen aanvaarden, doch zich ter vol ledige en snelle tenuitvoerlegging ervan zekere voorwaarden voorbehouden. In een Havasbericht uit Praag wordt erop gewezen, dat de manoeuvres van de Sudeten-Duitsche gedelegeerden den in druk maken, dat zijl tot eiken prijs trach ten, tijd te winnen. Volgens een nader bericht is toch tot hervatting der onderhandelingen besloten. Uit Berlijtn wordt gemeld, dat Konrad Henlein gisteren te Neurenberg bespre kingen had met Hitler en met Von Rib- bentrop. Hoofdpunt dezer bespreking was natuurlijk het jongste voorstel der re geering te Praag, dat neerkomt op de be kende kantonale indeeling der republiek, Het Centraal Station moest sluiten. Naar gemeld wordt, beeft het reizi gersverkeer naar en van Amsterdam Dinsdag het record-cijfer van 130.000 be reikt, een getal, dat nog nooit behaald is, noch bij de Jamboree, noch op feestda gen. Het aantal extra-treinen naar en van de hoofdstad heeft 128 bedragen, eveneens het grootste aantal, dat ooit is voorgekomen. Wat nog zelden of nooit is gebeurd, ivond Dinsdagavond plaats tijdens de overweldigende drukte na bet défilé van de jeugd voor H. M. de Koningin. Het Centraal Station moest worden gesloten! In de late avonduren moesten duizenden menschen uit alle deelen van Nederland met de treinen naar huis. Dit veroor zaakte zulk een enorme drukte, dat de vestibules op een gegeven oogenblik den stroom van menschen niet meer konden bevatten. Er ontstond een ontzettend ge drang voor de loketten en de toegangen tot de perrons, zoodat men ten slotte noodgedwongen de deuren voor eenigen tijd moest sluiten. Toen eindelijk de storm was geluwd, kon het iverkeer weer normaal worden geregeld. waarbij het Sudetenduitsche deel zdoh over drie kantons zou moeten uitstrekken. Er is riaar het heet geen twijfel aan, dat de Duitsche regeering Henlein heeft geadviseerd het niet te aanvaarden, aan gezien men op het standpunt staat, dat men hier slechts met een partieele auto nomie te doen heeft, terwijl het Duitsche element blijft vasthouden aan zijn eisch van één aaneengesloten autonoom Sude- tenduitsch gebied. Men geeft toe, dat het voorstel van Praag blijk geeft van een toenemend ver langen met Duitschland, of zoo men wil met Sudetenland, tot een compromis te komen. Hier ziet men echter in dit voor stel geen basis voor het bereiken van een compromis. EEN OPZIENBAREND ARTIKEL IN DE „TIMES". Groote consternatie is gisteren gewekt door een hoofdartikel in de „Times", waarin werd gevraagd of het niet beter zou zijn, ook voor de Tsjechen zelf, de Sudeten-Duitsche gebieden aan Duitsch land af te staan, dan in de toekomst een ontevreden volksgroep in het staatsver band te houden, welke bovendien een ge meenschappelijke grens heeft met het stam-, taal- en rasverwante Duitschland. Dit artikel is als een ware sensatie door de Duitsche pers gegaan. Intusschen heeft de Engelsche regee ring een communiqué laten uitgeven, dat de „Times", zeker niet in dit geval be schouwd mocht worden als steeds het standpunt van de Britsche regeering weer te geven, welk communiqé later door een nieuwe en nog krachtiger afwijzing van Britsche officieele zijde werd gevolgd. In verband hiermede keert vandaag mi nister-president Chamberlain naar Lon den terug om met Sir John Simon en Lord Halifax er over te beraadslagen, welke stappen genomen moeten worden om den verkeerden indruk in Duitschlanid weg te ruimen. Lord Runciman in, Praag is, naar men ver neemt, zeer verstoord, en zou er zelfs aan denken Dit nummer bestaat uit 2 bladen- z ij' n rel van bemiddelaar maar op te geven, nu hem alle troeven uit de hand worden geslagen Men kan er daarom wel verzekerd van zijn, dat de ministers zullen besluiten tot een démarche welke het zeer duidelijk maakt, dat het hoofdartikel in de „Times" geheel voor rekening van dit blad komt. Deze démarche zal er in de eerste plaats wel in be staan, dat Sir Neville Hen derson de opdracht krijgt een nog veel krachtiger waarschuwing te laten hoo ren, 'dan te voren reeds het plan was. EEN ZET VAN ENGELAND OP HET MILITAIRE SCHAAKBORD. Tegelijkertijd heeft Engeland een zet op het militaire schaakbord gedaan. Niet 40, zooals eerst gemeld, maar niet minder dan 50 eenheden van de Thuisvloot, waar onder groote slagschepen en vliegtuig- moederschepen worden bijl Invergordon geconcentreerd voor het houden van ma noeuvres die twee maanden zullen duren. In officieele kringen wordt verklaard, dat het hier slechts om de gewone jaarlijk- söhe vlootmanoeuvres gaat. Het is echter wel opmerkelijk, dat het besluit gepubli ceerd werd, op denzelfden dag dat Sir John Simon zijn békende rede te Lanark hield, waarin hij de vastbeslotenheid van Engeland nog eens onderstreepte, en dat als datum van verzameling de openings dag van het congres te Neurenberg werd genomen. Op' het laatste moment is ook bekend gemaakt, dat het op één na grootste slag schip van' de Engelsche vloot, de „Royal Oak" met een eskader torpedobootjagers nog eenige weken in het Kanaal zal blij ven voor het houiden van „speciale oefe ningen". De Manchester Guardian merkt op, dat het wel vreemd is, dat dit smal deel, dat twee jaar lang aan de Spaansche kust ervaring heeft opgedaan met het pa- trouilleeren en begeleiden van schepen, nieuwe oefeningen noodig heeft. MUSSOLINI'S RASSENPOLITIEK. „Een groote domheid en een stap terug." In het Portugeesche blad „Voz", dat Italië steeds vriendschappelijk gezind is geweest, heeft de invloedrijke Portugee sche schrijver, da Sousa, de nieuwe Ita- liaansche rassenpolitiek scherp veroor deeld en ze als „een groote domheid en als een stap terug" gekwalificeerd. LABOUR EISCHT DIRECT BIJEEN ROEPEN VAN HET PARLEMENT. D© besturen van het Britsche Vakver bond, de Arbeiderspartij en de Lager- huisfractiefractie hebben gisteravond te Blackpool vergaderd. Zij hebben, naar Reuter meldt, juist voor middernacht een manifest uitgegeven, waarin de onmid dellijke bijeenroeping van het parlement wordt geëischt, teneinde de internationale toestand, vooral met betrekking tot Tsje- choslowakije, onder het oog te zien. De leiders van de Arbeiderspartij en de vak beweging zien de toestand ernstig in. Zij zullen er bij de Britsche regeering op aandringen, spoedig een duidelijke ver klaring over haar politiek ten aanzien van Midden-Eluropa af te leggen. Het opleidingsschip „Koningin Wilhelmina" van het Onderwijsfonds! voor de Scheepvaart werd "Woensdag te Amsterdam vereerd met een bezoek van 'Z. K. H. Prins Bernhard. De Prins begeeft zich aan boord.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 1