Dagblad voor de Provincie Zeeland
De strijd in Spanje.
MAANDAG 29 AUG. 1938
52c JAARGANG - No. 279
Buitenland.
De rede van Slmon. De Engelsche
gezant te Berlijn naar Londen.
Is Londen ernstig bezorgd?
Binnenland.
Het Regeeringsjubileum
van H. M. de Koningin.
Uit de Provincie
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs fZ.fper kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 3 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededceiingen 00 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Yrljdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
In zijn met apanning verwachte rede
voering heeft de Engelsche Minister Si
mon Zaterdag o.m. het volgende gezegd:
Met betrekking tot Tajecho Slowakije
en dit land houdt ons op het oogenblik
sterk bezig is de Britsche buitenland-
sohe politiek volledig omschreven in
Chamberlain's verklaring voor het Lager
huis van 24 Maart j.l. Deze verklaring
geldt ook thans nog ten volle. Ik heb aan
deze verklaring niets toe te voegen en ook
niets te veranderen. Om voor het Tsjecho
Slowaaksc'he probleem een oplossing te
vinden, is de samenwerking van allen
noodig. Ails regeering be
schouwen wij het Tsjecho
Slowaakse he vraagstuk als
een probleem, waarvoor
dringend een oplossing ge
vonden moet worden en wij
zijn er van overtuigd, dat
met goeden wil van beide
kanten bet mogelijk is een
regeling te vinden, die aan
alle gewettigde belangen
voldoening geeft.
De buitenlandsche politiek van de Brit
sche regeering is een positieve vredespoli
tiek.
Wij beleven een jaar van groote onge
rustheid en vol moeilijkheden.
Simon verwierp echter
het denkbeeld, dat de oor
log onvermijdelijk is. Ik ben,
zei hij, veeleer van oordeel, dat, indien alle
staten 'hun best doen om de oorzaken weg
te nemen, die tot een oorlog zouden kun
nen leiden, alle moeilijkheden, van welken
kant zij ook komen, opgelost kunnen wor
den. Dan is een oorlog steeds te voorko
men. Engeland staat met zijn invloed
steeds aan de zijde van den vrede.
Het Engelsche volk heeft een blijvende
liefde voor den vrede en een overeenkom-
stigen haat tegen den oorlog.
Groot is de verantwoordelijkheid van
hem, die door zijn daden de menschheid
met kwaad toebedeelt, dat met een oorlog
gepaard gaat. Wat ons betreft: er zijn be
langen en verplichtingen, die ons volk en
de volken van het Britsche Rijk raken en
die wij zullen verdedigen. Doch wij zullen
te allen tijde al onze invloed in de schaal
werpen om het uitbreken van een oorlog
in de wereld te beletten en steeds zal men
ons bereid vinden onze bijdrage voor den
vrede te leveren.
Tenslotte sprak Simon nog over de be
middelende taak van Lord Runciman in
Praag. Ik ben er van overtuigd, zei hij,
dat ieder redelijk mensch den wensch
moet 'hebben om Runciman te helpen, in-
plaats van hem te dwarsboomen, om naar
een oplossing te zoeken, die recht doet
wedervaren aan alle elementen van het
Tsjechische vraagstuk.
Runciman en Henlein.
Henlein en Runciman hebben Zondag
middag op bet kasteel Rothenhaus, bet
landgoed van den prins Von Hohenlohe,
een tweede bespreking gevoerd, die vijf
kwartier duurde. Besloten is, zoo moge
lijk nog deze week een nieuwe conferentie
te houden.
Na afloop der bespreking beeft een der
medewerkers van Runciman verklaard:
Runciman was gelukkig een langdurig on
derhoud te kunnen hebben met Henlein.
De ontmoeting van gisteren is een goed
voorteeken voor de komende besprekingen.
Men kan zeggen, dat de at
mosfeer wat verbeterd is
en hopen, dat de spanning,
welke de laatste week heeft
gekenmerkt, zal verminde
ren, indien zekere voor
waarden vervuld zullen
zijn.
Britsche gezant te Berlijn met
grooten spoed naar Londen ver
trokken.
De Britsche gezant te Berlijn, Hender
son, is naar Londen geroepen voor een be
spreking met de Engelsche regeering over
de houding van Duitschland tegenover de
gebeurtenissen in Tsjecho Slowakije, wel
ke de Britsche regeering ernstige zorg
baart.
Hij is Zondag in de Engelsche hoofd
stad aangekomen. Vandaag zal Chamber
lain in Londen zijn en een aantal bespre
kingen hebben. Alvorens naar Schotland
te vertrekken, zal hij een bijeenkomst be
leggen van de ministers, die bereikbaar
zijn. Deze vergadering zal Dinsdagochtend
elf uur in Downingstreet worden gehou
den.
Het Volksblad meldt uit Berlijn:
De rede van Simon is in Duitschland
met uitingen van teleurstelling en wrevel
egroet. Talrijke Duitsehers 'hadden ge-
°°pt, dat de Britsche minister bij de
Tsjechische regeering zou hebben aange
drongen op verdere concessies en haar zou
hebben gewaarschuwd voor de ernstige
gevolgen van „weerbarstigheid". In plaats
daarvan gevoelt men, dat de rede, hoe ge
matigd zij ook was, een rechtstreeksche
aanmoediging aan Praag is geweest om
met „dezelfde koppigheid" voort te gaan
met baar onderhandelingen met de Su-
deten-Duitsc'hera.
Er is overal een klemmende onrust en
bezorgdheid over wat er kan gaan gebeu
ren.
Nieuwe Britsche slap?
Waarschijnlijk zal de Engelsche gezant
te Berlijn, Henderson, dezer dagen Rib-
bentrop bezoeken om hem op veel duide
lijker wijze dan destijds Chamberlain en
thans Simon het deed, aan het verstand
te brengen, dat de Engelsche regeering bij
een aanval op Tsjecho Slowakije Frank
rijk noodzakelijk moet bijspringen.
DE STRIJD AAN HET EBRO-FRONT.
In het legerbericht van Franco wordt
medegedeeld, dat de regeeringstroepen in
den sector van Castellon een aanval heb
ben ondernomen, doch teruggeslagen wer
den. In den sector van de Ebro werd het
offensief voortgezet. De troepen van Fran
co bezetten verscheidene vijandelijke stel
lingen en maakten een groot aantal
krijgsgevangenen. In Estremadura wer
den de vijandelijke aanvallen afgeslagen.
Havas weet van den strijd aan het
Ebro-front te melden:
Men 'kan zeggen, dat de aanval
der opstandelingen beschouwd moet wor
den als de grootste van dezen oorlog, zoo
wel met het oog op de sterkte der deel
nemende troepen als op de hevigheid van
het vuur van geschut en luchtmacht. Ze
zijn iets gevorderd en blijven druk uit
oefenen.
Vliegtuigen der opstandelingen hebben
de havenwijk van Barcelona gebombar
deerd. Tien personen zijn gewond, een
elfde is om 'het leven gekomen.
HITLER NAAR DE NEDERLANDSCHE
GRENS.
Hitler, die Zaterdagavond uit Berlijn
vertrokken is, begeeft zich naar het N.-
Westen van het land om een bezoek te
brengen aan de manoeuvres en de mili
taire werken.
In politieke kringen te Berlijn brengt
men deze reis in verband met de daar
ontvangen berichten over den aanleg van
versterkingswerken langs de N eder-
landsche grens.
Korte Berichten.
Zaterdagmiddag is een Zwitsersch
escadrille van vijf vliegtuigen, dat op weg
was naar Lugano, waar een luchtvaart
dag werd gehouden, in 't kanton Schwyz,
in een dikken mist geraakt, tengevolge
waarvan vier der toestellen tegen de ber
gen te pletter vlogen. De zes inzittenden
van drie dezer machines werden gedood
en de beide inzittenden van het vierde
toestel ernstig gewond.
HET PRINSELIJK PAAR IN
DEN HAAG.
H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins
Bernhard zijn gisteravond om even over
half negen per auto van het paleis Soest-
dijk vertrokken.
Naar wij vernemen zullen zij tot na
den verjaardag van H.M. de Koningin in
de residentie blijven.
Prinses Beatrix, die kort geleden weer
van den Ruigenhoek naar Soestdijk is
gebracht, is ditmaal niet naar Den Haag
meegekomen.
EEN GESCHENK VAN DEN B. V. L.
Aan H. M. de Koningin.
Na bet défilé van den B. V. L. in Den
Haag 'beeft de secretaris, reserve-kapi
tein 'G. F. Boulogne, aan de Koningin
een bord van Delftsch blauw aangeboden.
Het bord heeft een diameter van 53 cm.
en stelt voor de familiegroep van H. K.
H. Prinses Juliana, Z. K. H. Prins Bern-
hara en de jonge Prinses Beatrix. Het
werd in opdracht van den bijzonderen
vrijwilligen landstorm vervaardigd en be
werkt door den plateelschilder Sohuyten-
burg.
D'it voorbeeld van portretschilderkunst
otp D'elftsch blauw kwam tot dusverre bij
de Porseleyne Fles niet Voor. De rand
van het bord is kunstig met bloemmotie
ven. bewerkt.
ONTVANGST VAN RIDDERS IN DE
MILITAIRE WILLEMS-ORDE.
Na afloop van bet défilé van den B.
V. L. zijn 'Zaterdag vele militairen en
oud-militairen, die dragers zijn van de
Militaire Willems-Orde door H. M. de
Koningin in bet Huis ten Boscb ontvan
gen.
Het was op dat oogenblik beel druk,
omdat de politie de afzettingen bad vrij
gegeven. Het open plein voor bet Huis
ten Boscb stroomde vol en velen bleven
nog lang staan in de boop, dat H. M. de
Koningin zich nog even naar buiten zou
begeven. Dit gebeurde ecbter niet en na
de ontvangst vertrokken de ridders M. W.
O., ivan wie er velen te voet waren ge
komen.
Nog zeer lang is bet buitengewoon
druk in de buurt van bet paleis gebleven.
DE BURGEMEESTER VAN GOUDA
OVERLEDEN.
Zondagmorgen is te Gouda, op 58-jari-
gen leeftijd overleden de beer E. G. Gaar-
landt, burgemeester van Gouda.
Sinds een paar weken, na terugkeer van
vacantie, bad burgemeester Gaarlandt zich
wegens ongesteldheid aan zijn werkzaam
heden onttrokken. Op medisch advies zou
bij gedurende eenigen tijd rust nemen. In
de afgeloopen week is in zijn toestand een
ongunstige wending gekomen, die den be-
handelenden geneesbeeren bet ergste de
den vreezen. Nadat Vrijdag j.l. eenige ver
betering was ingetreden, is de patiënt
daarna zoodanig achteruit gegaan, dat hij
Zondagmorgen is overleden.
De gemeentevlaggeri bij de Nederl.
Jeugdhulde.
Naar wij reeds eerder meldden, worden
op den avond van den zesden September
door de Nederlandsche jeugd bij de hulde
aan H. M. de Koningin op den Dam te
Amsterdam meegevoerd gemeen te vlaggen,
uit alle gemeenten van het land.
Voorzoover deze niet reeds 'bestonden,
zijn zij voor deze gelegenheid vervaar
digd op. de volgende wijzeIn den lin
kerbovenhoek bevindt zicb bet gemeente
wapen. Het overige deel van de vlag is
vervaardigd in de provinciale kleuren,
die als volgt zijn aangebracht
Noord-Brabant: roo'de en witte blok
ken; Friesland: diagonale banen, in wit
en blauw, met roode „plompen" in de
witte banen. 'Overige provinciën als volgt:
horizontale banen van boven naar bene
den genomen: Drente: geel, wit, rood,
blauw. Gelderland: geel, blauw. Gronin
gen: rood, wit, groen, wit, blauw. Noord-
Holland: rood, geel, blauw. Limburg:
rood, wit, zwart, geel, blauw. Overijsel:
rood, geel, blauw. Utrechtrood, wit,
geel. Zeeland: geel, rood', blauw, wit.
Zuid-Holland: rood, geel.
DIENSTVOORWAARDEN BIJ DE
SPOORWEGEN.
Tusschen den Personeelraad en de di
rectie van de Nederlandsche Spoorwegen
is overeenstemming bereikt over het
nieuwe reglement Dienstvoorwaarden, dat
1 October 1938 in werking zal treden.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN TEN
TIJDE DER ORANJES.
Heel Nederland gaat in de komende
weken feestvieren. Bijzondere vermelding
verdient zeker de tentoonstelling
„Zeeuwscb-Vlaanderen ten tijde der
Oranjes", die Zaterdagmiddag te Bres-
kens geopend is door den Commissaris
der Koningin. Behalve de Commissaris
waren ook aanwezig mevrouw Quarles
van Ufford, de leden van Ged. Staten,
de heeren Mr P. Dieleman en A. D. F.
van der Wart en de Rijksarchivaris in
Zeeland, Mr A. Meerkamp van Embden.
Toen de vertegenwoordiger van H. M.
de Koningin in onze provincie bet lokaal
bad betreden, zette bet aanwezige mu
ziekgezelschap „Eendracht maakt Macht"'
het Wilhelmus in, dat door allen staande
werd aangeboord.
D'e burgemeester, 'Mr Drost, 'heette allen
welkom namens bet gemeentebestuur, in
bet bijzonder den 'Commissaris der Ko
ningin. Dat men hem bereid vond de ten
toonstelling persoonlijk te openen, beeft
bet gemeentebestuur met dankbaarheid
vervuld, een gevoel van dankbaarheid,
dat nog toenam, toen men vernam, dat
mevrouw Quarles zoo vriendelijk wilde
zijn, aan deze openingsplechtigheid een
eigen charme te iverleenen.
De gedachte, die men door de tentoon
stelling een reëele vorm wilde schenken,
was uiting te geven aan de gevoelens
van trouw en verknochtheid, die ook
Zeeuwscb-Vlaanderen voor ons Vorsten
huis beeft gehad en die mede gemaakt
beeft, dat deze gewesten steeds een Ne-
'derlandsch stempel op hun geschiedenis
hebben gedrukt.
Veel medewerking en hulp mocht men
van alle kanten ondervinden. De inzen
dingen stroomden toe. Zoowel van over
heidswege als van particuliere zijde kreeg
men den grootst mogelijken steun. Spr.
brengt allen dank namens het gemeente
bestuur.
Uit den overvloed van inzendingen
beeft men ten slotte zelfs een 'keus moe
ten doen. In den letterlijken zin des
woords beeft bet gebeele dorp zicb op
gemaakt om op waardige wijze uiting te
geven aan zijn liefde en aanhankelijkheid
'jegens H. M. de Koningin.
Hierna verzocht de burgemeester, den
Commissaris der Koningin de tentoon
stelling te willen openen.
De Commissaris der Koningin, Jbr
Mr Quarles van Ufford, deed dit met een
rede, die ongeveer als volgt luidde:
Rede Commissaris der Koningin.
Sedert eeuwen bestaan er nauwe en
hechte banden tusschen dit landsdeel en
bet Huis van Oranje. De historie van
deze landstreek gedurende de laatste
eeuwen bewijst, dat bare inwoners steeds
blijk.hebben gegeven van hunne oprechte
toegenegenheid, trouw en aanhankelijk
heid jegens ons Vorstenhuis, terwijl om
gekeerd de leden van dat Huis steeds een
groote voorliefde voor deze landstreek
aan den dag hebben gelegd.
Zeeuwscb-Vlaanderen beeft veel strijd
gevoerd, strijd met de wapenen, strijd te
gen de woedende golven en strijd tegen
oecouomisc'ho moeilijkheden. Talrijke
rampen en slagen hebben bet getroffen
en meerdere malen werd bet met tota
len Ondergang bedreigd. De energieke be
woners van dit landsdeel hebben zich
echter nimmer laten ontmoedigen; met
het hoofd omboog en bet oog naar bo
ven hebben zij volhard in bun vaak zoo
moeitevollen strijd en arbeid, daarbij' ver
trouwen stellend in het Nederlandsch
Staatsgezag, vertrouwen in bet Huis van
Oranje.
Zeeuwscb-Vlaanderen, eerst door den
vrede van Munster in 1648 officieel Ne
derlandsch gebied geworden, was reeds
vóór dien tijd onder veel wisseling van
krijgskans en van uiterlijk aanzien, voor
de Nederlandsche zaak gewonnen. Gelijk
elders bad ook bier „Oranje" zijn 'groot
en belangrijk aandeel in wording en
groei gehad.
Prins Willem I, als leider van den
wordenden staat erkend, regelde zoowel
militaire als burgerlijke aangelegenbeden.
Zoo ontving b.v. Ter Neuzen van hem
een privilége, waarbij bet o.a. een afzon
derlijk bestuur en bet 'houden van een
weekmarkt werden toegestaan (1584).
Omgekeerd werd hij voor het aanzienlijk
verlies zijner goederen elders schadeloos
gesteld door de Generale Staten met o.a.
bezittingen der Abdij van Duinen en an
dere goederen, grootendeels in dit gebied
gelegen.
Prins Maurits beeft herbaalde malen
in Zeeuwscb-Vlaanderen blijk gegeven
van zijne veldheerstalenten en de mili
taire behoeften in die jaren hadden voor
deze landstreek groote gevolgen. In aan
sluiting aan den bouw van forten en
verdedigingswerken werd omliggend land
herwonnen en versterkt, anderzijds werd
Ook zooals na de verovering van Aksel
in 1586 ter verdere verdediging, een deel
van bet omringende gebied prijsgegeven.
D'e meest 'bekende veldtocht van Prins
Maurits in deze streken is die van 1604,
oorspronkelijk ingezet ter ontzetting van
Ostende, waarbij hiji achtereenvolgens,
Coxijde, bet fort St. Philips, IJzendijke,
Aardenburg en Sluis veroverde.
De indruk, die deze gebeurtenissen op
den tijdgenoot maakten, blijkt o.a. uit de
overlevering, welke nog steeds onder
Waterlandkerkje „de plek, waar de Prins
in 't land kwam" en het buis waar 'hij
beeft overnacht (bij yeer Hofstede) weet
aan te wijzen. 'Ook blijkt zulks uit het
Het défilé der Bijzondere Vrijwillige Landstorm voor H. M. de Koningin voor paleis Huis ten Boscb te Den Haag. Een
overzicht tijdens bet voorbijmarcheeren.