De les ven Frankrijk.
De BIL huldigt zijn Vorstin.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Belangrijkste Nieuws
ZATERDAG 27 AUG. 1938
52c JAARGANG No. 278
Buitenland.
Meer spanning in Tsjecho-
Slowakije.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Voritstraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.51 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Ylissingen f 0.20
Losse nummers <5 cent
Advcrtentldn 30 cent per regel
Ingezonden mcdcdccllngen 00 cent per regel
Kleine Advertsntlün Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen-
Niet minder dan de spanning in Cen
traal Europa, verdient de aandacht, wat
zich thans in Frankrijk afspeelt.
Zien we in landen als Duitsohland dui
delijk voor oogen de gevaren en bezwa
ren van de totalitaire staatsidee, in Frank
rijk kunnen we zien, hoe het een land ver
gaat, waar de valsche democratie den
toon aangeeft.
Er is daar een strijd ontbrand z.g. om
de handhaving van de 40-urige werk
week. In werkelijkheid gaat het om de
vraag, wie de leiding zal hebben: de wet
tige regeering of de revolutionaire orga
nisaties.
(De inzet van den strijd is de 40-urige
werkweek. Vooral van socialistische zijde
is hiervoor een krachtige propaganda ge
voerd. Een der voornaamste argumenten
voor de invoering van deze verkorte werk
week was de bewering, dat de werkloos
heid daardoor in sterke mate zou vermin
deren.
Eet schijnt heel eenvoudig. Door de
werkweek met 1/6 te verkorten, zal men
om de productie op peil te houden, het
aantal werkende arbeiders met 1/6 moeten
vermeerderen. Men behoeft echter geen
economie gestudeerd te hebben, om te be
grijpen, dat de kwestie zóó eenvoudig niet
is en dat het gevolg zou moeten zijn: ver
mindering van of een niet meer loonende
productie, of toenemende mechanisatie en
rationalisatie. Met als noodzakelijk ge
volg: toenemende werkloosheid.
In Frankrijk heeft men echter, vooral
onder den drang van socialisten en com
munisten, doorgezet.
Het gevolg is geweest, dat de productie
met sprongen achteruit is gegaan, dat de
prijzen schrikbarend zijn gestegen en dat
de werkloosheid ten zeerste is toegenomen.
Frankrijk kon, daar de verkorting van
den arbeidstijd niet op het loon verhaald
mocht worden, n'iet meer met het buiten
land ooncurreeren, zoodat de economische
toestand langzaam maar zeker achteruit
gaat.
Nu is van socialistische zijde betoogd,
dat deze achteruitgang niet alleen aan
de 40-urige werkweek te wijten is. En dat
volkomen juist. Ook de vele stakingen en
de verslapping van het arbeidstempo on
der invloed van de revolutionaire rad
draaiers hebben een funesten invloed uit
geoefend.
Het gaat met Frankrijk in a]le opzich
ten 'berg-afwaarts en het wordt steeds
meer overvleugeld door landen als Duitsoh
land en Italië, waar met koortsachtige
haast gewerkt wordt aan de versterking
van de economische en de militaire weer
baarheid.
Onder den indruk van het dreigende ge
vaar heeft tenslotte de leider van het Ka
binet ingegrepen. Hij wil trachten, aan de
voortdurende stakingen, waaronder het
bedrijfsleven gebukt gaat, hoe dan ook,
•een einde maken en waar noodig de 40-
urige werkweek loslaten.
Om te beginnen, acht Daladier het noo
dig, dat elke onderneming welke daaraan
behoefte heeft, zonder onnutte formalitei
ten en nooit-eindigende discussies, meer
werkuren verkrijgt. Verder wil hij mee
werken de productiekosten te beperken
door de tarieven voor de overuren te ver
lagen.
Maar nu ziin de poppen aan het dansen.
De roode vakorganisaties zijn in de weer
gekomen en eischen dat de Regeering op
den ingeslagen weg zal terugkeeren. Zij
zijn bereid aan het beginsel van de 40-
urige werkweek alles op te offeren. Naar
het schijnt, hebben zij liever, dat het va
derland te gronde gaat, dan dat aan het
heilige huisje van de 40-urige werkweek
wordt getornd.
En intusschen wordt een sterke propa
ganda gevoerd tegen de totalitaire staats
idee, waarhij blijkbaar niet begrepen
wordt, dat men niets anders doet dan ko
ren dragen naar den molen van fascisme
oationaal-socialisme.
Het verdient de aandacht, dat de soci
alisten in Frankrijk, zoodra het conflict
uitbrak, begonnen zijn met zich te richten
naar de communisten, om gezamenlijk
®et deze vijanden van alle ware democra
ts z.g. de democratie te redden.
Met belangstelling wachten wij af, hoe
het conflict in Frankrijk, dat zoowel een
Politiek als een sociaal karakter draagt,
zich zal ontwikkelen.
Velen wie het welzijn van Frankrijk ter
harte gaat, hopen, dat Daladier nu einde-
hik eens voet bij stuk zal houden, en dat
he Regeer ing, zooals zij dat verplicht
haar gezag zal laten gelden.
Doet zij dat, en weigert zij te wijken
voor de revolutionaire organisaties, dan is
er nog hoop voor Frankrijk. Gaat zij echter
—i en er schijnen teekenen te zijn die daar
op wijzen weer schipperen, en geeft zij
opnieuw de leiding uit handen, dan gaat
dit sohoone, maar door ongeloof en revo
lutie bijna onherstelbaar geteisterde land,
een donkere toekomst tegen.
Intusschen is Frankrijk, zoowel ais
Duitsohland, voor ons een baken in zee.
Beide landen leeren ons, waar het heen
gaat, wanneer zoowel voor het sociale als
voor het politieke leven de beginselen die
zijn naar Gods Woord, worden losgelaten,
en ingeruild voor de revolutie-beginselen.
OPROEP VAN HENLEIN AAN
DE SUDETEN-DUITSCHERS.
Ook Communistische activiteit.
De leiding van de Sudeten-Duitsche
partij te Praag heeft een oproep gepubli
ceerd, waarin wordt gezegd, dat de over
vallen op leden van de partij hebben be
wezen, dat hier volgens een vast plan
wordt gewerkt.
Tot nu toe hebben de leden van de
Sudeten-Duitsche partij geen gebruik ge
maakt van het wettige middel van zelf
verdediging. De leider van de par-
tij, KonradHenlein, geeftthans
evénwel zijn aanhangers ver
lof om in geval, dat zij aange
vallen worden volledig ge
bruik te maken van het recht
van zelfverdediging. Hierbij moe
ten evenwel de wettelijke grenzen streng
in acht worden genomen.
Onmiddellijk op deze proclamata is een
scherpe reactie van de minister van bin-
nenlandsche zaken gevolgd. De orde
en de rust in de republiek
aldus het officiëele ant
woord, zullen gehandhaafd
haafd worden door de daar
voor verantwoordelijke orga
nisatie, n. 1. de politie.
Medegedeeld werd verder, dat men met
het volste gezag kon verklaren, dat de
proclamatie van de Sudeten-Duitsche par
tij een schending der wet betee-
kent. Gewaarschuwd werd, dat de politie
zal optreden tegen iedereen, die zal po
gen de proclamatie te misbruiken als een
motief om de orde en den vrede in ge
vaar te brengen.
Het blad van de Sudeten-Duitsche boe
ren, de „Sudetendeutsche Bauerzeitung",
publiceert de vertaling van den tekst
eener geheime mededeeling van de sec
tie-Praag der communistische partij.
In deze mededeeling, welke aan alle
leiders van de stormorganisaties en pro-
pagandatroepen der communisten gericht
is, wordt er op gewezen, dat het nood
zakelijk is, de tactiek van de partij te
veranderen. Zij moet zich op een illegalen
strijd voorbereiden.
Het uitgangspunt van de actie kan alleen
op 't platteland liggen, waar de politie
TWINTIGJARIG BESTAAN VAN DEN
B.V.L. EN DEFILE VOOR H. M. DE
KONINGIN.
Ook Zeeland is goed vertegenwoordigd.
D'e hulde aan onze juibileerende Vor
stin is vandaag te Den Haag ingezet met
een défilé van den Bijzonder en Vrijwilli-
gen Landstorm, die van deze gelegenheid
gebruik maakte, tevens zijn 2O-jarig be
staan te herdenken in de zalen van den
Dierentuin.
Hier kwam een vertegenwoordiging
van den B.V.L. bijeen, 3000 man, dus iets
meer dan 3 pet. van den geheelen B.V.L.
Dat zijn uit den aard der zaak alleen de
kopstukken van den landstorm, naast de
reserve-officieren, de leden van de gewes
telijke landstormcornm issies en de 1280
plaatselijke leiders uit letterlijk affile plaat
sen van ons land.
Bij deze gelegenheid werden de 19 Ko
ninklijk erkende vaanldels meegevoerd,
ieder vaandel met de voorgeschreven
ivaandelwaeht.
Dit is de tweede maal dat al deze
vaandels bijeen zijn. De eerste maal was
in 1932 toen de toenmalige minister van
Defensie, Mr D'r L. N. D'eckers te Ede aan
14 landstormcorpsen een Koninklijk er
kend vaandel plechtig heeft uitgereikt.
Van de zijde der hoogste autoriteiten was
groote belangstelling zoowel voor de sa
menkomst in den dierentuin als voor het
défilé.
Van de ministers gaven van hun be
langstelling blijk Exc. Golijn, van Boeyen,
van Dijk, de Wilde en Slotemaker de
Bruine en van de ministers van staat
Prof. Mr Aalberse en Mr Fock. Verder
waren o.m. aanwezig baron de Vos van
Steenwijk, voorzitter van de Eerste Ka
mer ten luitenant-generaal baron van
Voorst tot Voorst, adjudant in buiten
gewonen dienst van H. :M. de Koningin,
commandant van het veldleger, enkele
commissarissen der Koningin, w.o. Jhr
Mr J. W. Quarles van TJfford,
Commissaris der Koningin in Zeeland en
tal van hooge burgerlijke en militaire
autoriteiten.
In de herdenkingsbijeenkomst werd na
een toespraak van den voorzitter der Nat.
Landstormcommissie, luit.-generaal L. F.
Duymaer van Twist, nog het woord ge
voerd door den minister-president Dr H.
Golijn, Prof. Mr P. J. Aalberse, de minis
ters Van Boeyen en Van Dijk, Jhr Ir. O.
G. A. van Lidth de Jeude, oud-minister
van Waterstaat en den inspecteur van den
Vrijw. Landstorm, reserve gen.-majoor H.
de Jongh.
Hedenmiddag heeft de Bijz. Vrijw.
Landstorm zijn hulde aan H.M. de Konin
gin mogen brengen, met een défilé voor
het Paleis Huis ten Bosch.
Zeeland was onder leiding van re
serve luitenant-kolonel Bruins 'bij deze
plechtigheid behoorlijk vertegenwoordigd.
Niet minder dan 60 pet. van het aantal
officieren van het Zeeuwsoh Verband was
aanwezig.
Van de Gewestelijke Landstormcommis
sie Zeeland waren aanwezig H. Bierman.
Middelburg, voorzitter; Jhr mr J. Sohuur-
beque Boeye, burgemeester van Zieriksee,
vice-voorzitter, en W. Moelker, Tolen.
Van de plaatselijke leiders waren uit
Zeeland 101 man opgekomen, of bijna 100
procent.
niet over voldoende krachten beschikt,
om de revolutionnaire actie direct te
onderdrukken.
De mededeeling besluit met de woor
den: „Kameraden, de klok slaat twaalf,
weest gereed".
In Berlijn wordt volgens het Hdbld. met
eenige spanning gewacht op de rede, die
minister Sir John Simon vandaag zal hou
den en waarin hij volgens mededeeliDg
der Engelsche regeering haar standpunt
inzake het conflict tusschen Praag en de
Sudetenduitschers zal uiteenzetten.
Men laat in de Berlijnsehe pers hier en
daar doorschemeren, dat men vreest voor
een teleurstelling.
De „Deutsche Allgemeiue Zeitung" for
muleert het als volgt: „Lord Runciman
weet heel goed, dat hij met een radicale
oplossing moet komen en zonder een posi
tief besluit der Engelsche regeering zal
ook de te verwachten verklaring van Si
mon de situatie niet kunnen verbeteren.
Een politiek van uitstel, zooals de Engel
sche regeering die nu al jaren lang in Pa
lestina voert, waarbij de achter prikkel
draad opgesloten bevolking de offers moet
brengen, is voor de midden-Europeesche
kwestie ondragelijk.
Wij willen niet, dat Tsjecho-Slowakije
tot een tweede Spanje en evenmin tot een
tweede Palestina wordt. D'e houding van
Engeland in deze twee kwesties zou ons
inderdaad sceptisch kunnen stemmen."
In andere Berlijnsehe bladen wordt met
nadruk herhaald, dat alle plannen van
Praag, met name het denkbeeld de repu
bliek in vier nieuwe districten te verdee-
len, met het doorzichtige doel de nationale
groepen daar overal tot een minderheid,
en de Tsjechen tot een meerderheid te ma
ken, bij voorbaat als nutteloos zijn te 'be
schouwen. Van Duitsche zijde moet men
blijven bij den eisch inzake een volkomen
autonomie voor de Sudetenduitschers, wel
ke ook door de andere volksgroepen wordt
verlangd.
DE BOMAANSLAG TE JAFFA.
Groote opwinding in de stad. Algemeene
staking afgekondigd.
Officiéél wordt medegedeeld, dat bij
den bomaanslag te Jaffa zestien men-
schen om het leven gekomen en dertig
andere gewond zijn. De woedende Ara
bieren deden aanvallen op den politiepost
en de banken. Een Arabier werd dood
geschoten, toen de politie vuurde op een
menigte, die een bankgebouw wilde be
stormen. Troepen patrouilleeren door de
stad, om plundering te voorkomen.
De toestand is iets rustiger geworden,
doch men vreest nieuwe onlusten. Win
kels en banken zijn gesloten. Des avonds
mag niemand zich op straat begeven.
De aanslag heeft in de stad groote op
winding veroorzaakt; een algemeene sta
king is afgekondigd en betoogingen wer
den gehouden.
„CHINEEZEN GEBRUIKEN GIF
GASSEN", ZEGGEN DE JAPANNERS.
Beschuldigingen over en weer.
De woordvoerder van het Japansehe
ministerie van oorlog heeft tegenover de
persvertegenwoordigers formeel verklaard,
dat de Japansehe troepen in China nooit
Dte ministers Dr H. Golijn en Mr J. A. de Wilde brachten Vrijdag een bezoek aan het koninklijk paleis op den Dam
te Amsterdam, om de restauratie in oogensc'houw te nemen.
Binnenland.
De Vrijw. Landstorm huldigt H. M. de
Koningin.
De verbouw van landbouwgewassen in
Zeeland.
Nieuwe gevallen van kinderverlamming.
Buitenland.
Meer spanning in Tsjecho Slowakije
De politieke toestand in Frankrijk.
Do terreur in Palestina.
gifgassen 'hebben gebruikt. Wel bedienen
zij zich van rookgordijnen, om de troepen
bewegingen te verbergen. Juist de Chinee-
zen, aldus deze woordvoerder, hebben zich
herhaaldelijk bediend van gifgassen en
cholerabacillen. De Japansehe troepen
hebben een gepantserden trein buitge
maakt, waarin zich groote hoeveelheden
gasgranaten van huitenlandsch maaksel
bevonden.
Het Chineesche Persbureau meldt, dat
de Japansehe troepen bij een aanval op
de Chineesche stellingen te Tsjoo-Gan en
Tsjen-Tsj'ia-Sjan weer gifgassen in den
strijd gébracht hebben met het gevolg, dat
vele Chineesche soldaten om het leven ge
komen zijn.
D'e Chineezen geven thans officieel het
verlies van Joeitsjang en van den heuvel
Joetsjingsjan aan den westelijken oever
van het Pojangmeer toe.
DE POLITIEKE TOESTAND IN
FRANKRIJK.
Radicale kamerfractie achter Daladier.
De radicaal-socialistische kamerfractie
heeft in een gisteren gehouden bijeen
komst eenstemmig haar vertrouwen in
minister-president Daladier uitgesproken
nadat deze nogmaals' in een rede zijn be
leid had verdedigd.
De premier gaf daarbij opnieuw een
uiteenzetting van de gebiedende motieven,
die hem er toe hebben gebracht, het land
te zeggen, dat 'het, ihloewel men de 40-
urige werkweek zou handhaven, onver
mijdelijk was, dat de wet aangepast en
soepeler gemaakt zou worden met het oog
op de steeds dringender wordende be
hoefte der defensie, de behoeften van de
openbare financiën en het bedreigde eco
nomische leven.
De 40-urige werkweek, zoo ging de
premier voort, bestaat slechts in Frank
rijk en Mexicb en er is geen sprake van
een snelle uitbreiding tot andere landen.
Dit is geen reden, om de wet in Frank
rijk in te trekken of de toepassing op te
schorten. Maar de internationale toestand
maakt het noodzakelijk, dat in d'e voor de
wapening werkende 'bedrijven overuren
kunnen worden gemaakt, die ihooger be
taald worden,
D'e regeering zal er Voor waken, dat
de patroons de sociale wetten en in het
bijzonder 'het vakivereenigingsrecht eerbie
digen.
Naar men verklaart, 'heeft Daladier in
zijn rede nog naar voren gebracht, welk
een gevaar het voor Frankrijk beteekent,
dat in Duitsohland twee millioen man be
trokken zijn bij de militaire manoeuvres
en werken.
DE GROOTE TREK IN ZUID-AFRIKA.
Eén voortrekker nog in leven.
Nu nog steeds niet is beslist, wie den
eersten steen zal leggen van het groote
Voortrekkersmonument, is het denkbeeld
gerezen, dit te laten doen door den man,
die zeer waarschijnlijk wel de eenige over
levende is van den Grooten Trek in 1838.
Het is Ghristiaan Marinus van Dijk Stoff-
berg, thans 107 jaar oud en zoon van een
onderwijzer uit Kaapstad, die den trek
meemaakte, toen Christiaan nog een jon
gen van zeven jaar was.
De grijsaard toonde zich opgetogen bij
het vooruitzicht, deze plechtigheid te mo
gen verrichten.
„In vroeger dagen," zoo zeide hij,
„dachten de meeste trekkers er niet aan
zich ergens te vestigen, alvorens zijl over
tuigd waren, dat die speciale streek hun
in alle opzichten beviel. Het land was vrij,
en wij' konden nemien wat we wilden, zon
der de minste formaliteit. Als we aan een
geschikte plaats kwamen, bleven we daar
tot de grond niets meer opleverde.
Af en toe bleef een gezin uit de groote
karavaan achter, en zoo dunde het gezel
schap langzamerhand tot de laatsten zich
hadden verspreid over de landerijen, die
hun aantrekkelijk leken."
Ook in den Boerenoorlog heeft Stoff-
berg meegevochten. Hij was een van de
drie mannen, die in den eersten Boeren
oorlog de wacht hielden bij het lijk van
generaal Colley, die in den slag bij Ma-
joeba is gesneuveld. Eh toen hij' 69 jaar
was, trok hij nog ten strijde onder gene
raal Jouhert. Van zijn 15 kinderen zijn
thans nog acht in leven; het aantal van
zijln kleinkinderen bedraagt 40.