Het goud van de Lutine.
leeftijd en kerkelijke gezindte.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Buitenland.
bestrijd in Spanje.
De Derde Dag van de
Vierdaagsche.
De Karimata heeft de eerste staaf goud opgehaald.
Terugkeer van Hare
Majesteit de Koningin.
Prinses Juliana en Prins
Bernhard naar Gedser.
VRIJDAG 29 JULI 1938
52e JAARGANG - No. 253
Vannacht heeft de Karimata de eerste staaf goud)
afkomstig van de Lutine en wegende 3% K.G. opgehaald'
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J, F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs 22.S0 per kwsrfaaS
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Vlisslngen f 3.20
Losse nummers 5 cent
Adverteiitlön 30 cent p*r t
Ingezonden iiicdcdcciingcn 00 cent per regel
Kleine Advertentiiin Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiiin onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Over dit onderwerp gaf onlangs een
medewerker van de „N. R. Crt." een inte
ressante beschouwing.
Hij1 wijst er op, dat in de opgaven van
de uitkomsten onzer volkstellingen de z.g.
leeftijdspyramiden voor de verschillende
kerkelijke gezindten, aanmerkelijke ver
schillen vertoonen.
'In verband biermede wordt gereleveerd,
dat bet aandeel der Roomsch-Katholieken
in bet totaal onzer bevolking van 1829 tot
1900 onafgebroken daalde, maar dat er
daarna een toeneming was te constateeren.
Per duizend zielen was blijkens de
volkstellingen bet aantal Roomscb-Katbo
lieken:
In 1829 889.9
In 1909 350.2
In 1920 356.1
In 1930 364.2
Rus wèl een stijging. Maar bet percen
tage van 1829 was toch nog niet bereikt,
ook niet als men bet cijfer van 1930, ter-
wille van de vergelijkbaarheid verhoogt
met dat van de oud-katholieken, 1.3 per
duizend.
De zaak begint er echter anders uit te
zien, wanneer rekening gehouden wordt
met de verschillende leeftijdsklassen,
waaruit de volksgroepen zijn opgebouwd.
De toeneming van bet R. K. volksdeel
is een gevolg eenerzijds van de toenemen
de opzettelijke geboortebeperking in niet-
Roomsche kringen en aan den anderen
kant van de verminderde kindersterfte.
Het gevolg is, dat het aantal der
Roomsch-Katholieken onder de jongeren
zeer sterk is toegenomen, wat uit
het volgende staatje duidelijk blijkt.
Aantal R. K. per duizend zielen:
Leeftijd
1899
1920
1930
ben. 10 jaar
350.0
382.8
417.0
10—19
345.6
368.3
378.7
20-29
347.5
348.9
362.6
30—39
347.2
335.9
339.5
4049
348.9
338.5
327.1
50-59
363.8
339.4
330.4
60-69
368.6
340.6
332.6
70—79
363.1
343.2
327.2
80 j. of ouder
346.1
325.7
314.8
Totaal
350.7
356.1
364.2
Terwijl dus hot aandeel der Roomsch-
Katholieken in deze jar erf in totaal met
slechts ongeveer 4 pet. steeg, was er bij
de groep der jongsten een stijging met
ruim 19 pet.
Deze groep beeft thans reeds ruim
twee v ij f d e n van bet totaal der
jongsten in het geheele rijk bereikt en zal,
indien de verhoudingen voor geboorte en
sterfte ongeveer blijven als thans, binnen
afzienbaren tijd meer dan d e b e 1 f t
hereiken, wat dan natuurlijk geleidelijk
voor de bevolking in baar geheel zal gel
den.
Nu zeggen deze cijfers op zichzelf nog
niet veel.
Van groot belang is bijv. de vraag of we
te doen hebben met Roomsohen slechts in
naam of met overtuigde Roomsch-Katho
lieken, die zich in heel bun leven door hun
beginsel laten leiden.
Maar boe dit zij, dit is toch duidelijk,
dat de huwelijksopvattingen die bij een
groot deel van de „Protestantsche" volks
groepen, w.o. fel-anti-Papistisohe, worden
gehuldigd, als het zoo doorgaat, de positie
van de Roomsch-Katholieken ongemeen
versterken.
Bommen op de haven van Valencia. Twee
Engelsche schepen getroffen.
Deensche waarnemer gedood.
waarnemer der controle ter zee, A.
oyell, van Deensche nationaliteit, is gis-
eren gedood, tijdens het op de haven
o Valencia gerichte bombardement,
oyell bevond zich aan boord van het Eh-
g sehe schip „Kellwyn", dat levensmid
delen gelost had.
j V,aa1 vliegtuigen hebben om half drie
naven en de omgeving gebombardeerd.
^rPen U5 bommen neer, de aanval-
e bestellen hadden hun motoren af-
eBn Ü?®11 zii n°S OP groote hoogte vlo-
v daalden toen neer in de richting
in j 1 ^ngelsche schip „Kellwyn", dat
van v «aven k'ezig was1 met het lossen
van W e.n suiker; de geheele lading
controle SC^ip was goedgekeurd door de
'to kei oogenblik van den aanval was
de geheele bemanning aan boord. De
bommen vielen om het schip neer, terwijl
de bemanning een goed heenkomen zocht.
De eerste personen, die van boord gingen,
waren de waarnemer der controle, de
Dteen Moyell en een scheepsjongen van
Chineesche nationaliteit. Terwijl zij de
brug passeerden, werden zij door een bom
getroffen, voorts werden de tweede stuur
man en drie zeelieden getroffen.
De in de havenwijk neergekomen bom
men hebben zestien dooden geëischt. De
meeste gewonden verkeeren in ernstigen
toestand.
De situatie aan de Ebro.
Uit Saragossa meldde een correspon
dent van de Daily Telegraph Woensdag
avond, dat de regeeringstroepen, die over
de Ebro zijn getrokken en met bebulp
van sympathiseerenden in bet gebied der
opstandelingen verder konden trekken,
tbans een balt is toegeroepen en van bun
bases zijn afgesneden. De regeeringstroe
pen zijn gevangen in de bocht van de
Ebro tusschen Mequinenze en Gberta.
Van de zijde der opstandelingen wordt
gemeld: Aan bet front van Valencia heb
ben de regeeringstroepen in den loop van
den nacht een tegenaanval ondernomen.
Zij werden teruggeslagen en leden zware
verliezen.
Welingelichte militaire kringen wijzen
er op, dat de door de regeeringstroepen
ten uitvoer gelegde operatie aan het front
van de Ebro de resultaten heeft gehad,
die men er van verwachtte. De betrekke
lijke kalmte, die zich eergisteren reeds
deed gevoelen aan de fronten van den
Levant en Estramadura, is gisteren nog
duidelijker geworden.
Uit Valencia wordt gemeld: D'e energieke
weerstand der regeeringstroepen rondom
Viver houdt bet offensief der Italiaan-
sche troepen in de richting van Segorbe
tegen.
Dte opstandelingen hebben nieuwe aan
vallen ondernomen op de Sierra de Elspa-
dan bi]1 het gehucht Almenaria teneinde
een doorgang te forceeren. Zij stuitten
echter op de regeeringsstellingen.
ONGEREGELDHEDEN TE RANGOON.
40 dooden, 250 gewonden.
D'insdag j.l. hebben zich in Rangoon
ernstige ongeregeldheden voorgedaan,
welke zijn ontstaan doordat een Moham
medaan een boek bad uitgegeven, waarin
bet boeddhisme werd beleedigd. Tijdens
de ongeregeldheden werd een politieman
gedood, een Europe esch politie-officier en
zeven inlandscbe politiemannen, alsmede
23 Indiërs werden gewond. Een detache
ment lichte infanterie herstelde de orde.
De onrust is echter later grooter gewor
den. Een groot aantal personen werd ge
dood of gewond en militairen moesten de
orde herstellen.
Volgens de laatste gegevens zijn er 40
dooden gevallen en ruim 250 personen
gewond.
VERJONGINGSKUUR VAN GANDHI?
De 70-jarige Gandbi zal wellicht bin
nenkort een verjongingskuur ondergaan.
De mahatma zal behandeld worden
volgens bet Yogic Kayakalp-systeem, dat
de bejaarde nationalistische leider Pandit
Malaviya onlangs beeft beproefd en dat,
naar gemeld wordt, tot een buitengewoon
succesvol resultaat leidde.
'Het is mogelijk, dat mahatma Gandhi
er in zal toestemmen, reeds den komen
den winter de behandeling te ondergaan.
In een verklaring na zijn kuur ver
klaarde de 76-jarige Pandit Malaviya,
dat zijn gewicht was toegenomen, dat zijn
haar zwarter was geworden, zijn uiterlijk
en gezichtsvermogen waren verbeterd en
dat bij iets van zijn vroegere stem en zijn
geheugen bad teruggekregen.
De behandeling zelf was, naar hij zei-
de, een „zware beproeving". Hij zag de
zon niet voor een tijd van veertig dagen
en bracht den meesten tijd in het don
ker door. Hij mocht zich niet baden, noch
scheren, of lichaamsoefeningen doen.
Tweemaal per dag moest hij' bovendien
een speciaal geneesmiddel innemen, dat,
naar verluidt, honig, boter en bepaalde
kruiden bevatte.
NAAR BURGEROORLOG IN
PALESTINA.
De onrust in Palestina duurt voort en
neemt langzaam bet karakter van een
burgeroorlog aan.
Te Haifa beeft de Arabische bevolking
wederom een aantal Joodsche winkels
in brand gestoken, bommen geworpen in
de Joodsche wijken en Joden mishandeld.
Een aantal wegen werd onbegaanbaar
gemaakt, o.a. de weg van Jeruzalem naar
Nabloes over een lengte van acht kilo
meter. Op den weg van Jeruzalem naar
Tel Aviv werden verscheiden voertuigen
aangevallen. Een passagier van een Jood
sche autobus werd betrapt op het oogen
blik, dat bij een bom wilde werpen in de
Arabische stad Ramleh.
Uit St. Jean d'Acre wordt gemeld, dat
sjeik Hoessi Asdoe Rahim, de imam van
de groote moskee te St. Jean d'Acre is
doodgeschoten.
Op vele plaatsen in Palestina kwam
bet tot nieuwe daden van terreur.
Te Tel Aviv werd door onbekenden een
bom geworpen, waardoor twee Joden
werden gewond.
Negen Arabieren werden bij botsingen
naar aanleiding van een demonstratie
van vrouwen te Jaffa gewond.
Korte Berichten.
i Er schijnt een mogelijkheid te be
staan, dat er een wijziging komt in de
houding der Vereenigde Staten inzake de
leverantie van helium aan Duitschland.
Minister Ickes beeft namelijk in een pers
conferentie laten doorschemeren, dat bij
wel geneigd zou zijn, zijn standpunt te
verlaten, als Duitschland de onderhan
delingen heropent.
i Het gerucht gaat, dat twee gene
raals van bet roode leger in het Verre
Oosten zijn terechtgesteld. De ondercom
mandant van de luchtvloot, zou de band
aan zichzelf 'hebben geslagen uit vrees
eveneens bij de „zuivering" te worden
betrokken.
In aanwezigheid van een menigte,
die op 100.000 personen geraamd wordt,
is het grootste mailschip, dat ooit in En
geland gebouwd is, de „Mauretania", gis
teren te Birkenhead te water gelaten.
Baltbasar, de Belgische minister van
Openbare Werken, in geanimeerd dis
cours met minister J. A. M. van Buuren
tijdens de ontvangst op de Belgische lega
tie te D'en Haag bij het bezoek van minis
ter Baltbasar aan Nederland.
De „Mauretania" is 225 meter lang en
beeft een waterverplaatsing van 34.000
ton.
Sedert de „Anschluss" van Oosten
rijk zijn 721 Joodsche advocaten aan de
balie van Weenen geschrapt.
De E'ngelsche bemiddelaar Lord
Runciman zal Dinsdag a.s. naar Praag
vertrekken.
Minister Colijn zal de kruisen uitreiken.
Vandaag is bet de laatste dag van de
Vierdaagsche.
Tot nu toe is alles uitstekend verloog-
pen.
Het totaal aantal uitvallers is nog
steeds zeer gering.
Gisteren zijn 18 deelnemers niet ge
start, terwijl er 21 uitvallers waren.
In totaal bedroeg gisteravond bet aan
tal uitvallers 83.
Vandaag is bet de laatste- dag en dan
volgt voor velen bet zoo verlangde kruis.
Naar gemeld wordt zullen de kruisen
door Dr Colijn worden uitgereikt.
Bet was omstreeks half drie dat deze vondst werd gedaan. De beer Van Gapel-
len was aan boord toen deze eerste staaf in de zeef van den baggermolen werd
ontdekt.
Vanmorgen werd deze staaf meegebracht naar bet eiland om ter band te wor
den gesteld aan den leider van bet bedrijf der Billiton-Mij.
De staaf is 24 c.M. lang en IOV2 c.M. breed en is gemerkt B.B. 57.
Toen op bet eiland bet nieuws bekend werd, werd van tal van^cbepen in de
haven de vlag gebescben en lieten de sirenes zich hooren.
Men neemt aan dat deze staaf losgeraakt is van den goudschat. Het feit ech
ter dat de Karimata dezen staaf naar boven beeft gebracht, beeft bet optimisme
dat de goudschat geheel zal worden gevonden, versterkt.
Een correspondent van het A1 g
Hdbld schreef gisteren:
Voor ten minste drie millioen en ten
hoogste negen millioen gulden aan goud
en aan zilver in baren moeten zich aan
boord van de „Lutine" bevinden, aldus
hebben even vernuftige als nauwkeurige
berekeningen uitgemaakt. De komende
weken zullen moeten leeren, of het schip
niet reeds een aanzienlijk deel van zijn
kostbaren inhoud heeft moeten prijsge
ven, hetzij aan onbekend gebleven clan
destiene jutters, hetzij aan het woelige
water. Hoeveel de achtereenvolgende con
cessionarissen opgehaald hebben, is pre
cies bekend en daarvan heeft men aan-
teekening gehouden.
Die aanteekeningen trouwens vormen
de basis, waarop de berekeningen steu
nen, volgens welke het hierboven ge
noemde bedrag nog aanwezig moet zijn.
In vroegere jaren zijn tientallen staven
goud en zilver geborgen, die voorzien wa
ren van letters en nummers, volgens een
bepaald doch aanvankelijk onbekend stel
sel. Allengs echter kwamen er meer om
hoog; zoodoende vermeerderde ook het
aantal gegevens. Dit had tengevolge, dat
men zich te langen leste een denkbeeld
kon maken omtrent het stelsel, waarnaar
de baren gemerkt waren. Men kon reek
sen samenstellen van nummers, die tel
kens eenzelfde hoeveelheid goud vertegen
woordigen moesten. Van die nummers
waren sommige bekend, andere ontbra
ken nog. De onbekende vormden teza
men 1.2 millioen; 'de ontbrekenden een
veel hooger bedrag, ten minste f3 milli
oen, ten hoogste f9 millioen.
Het is duidelijk, dat dit een zuiver the
oretische berekening is. De opgaven van
de lading edele metalen, die de „Lutine"
moet hebben bevat, loopen sterk uiteen.
Zoo ongeveer van 40.000 tot £400.000, en
daar is heëlemaal geen staat op te maken.
Misschien is de zuiver zakelijke bereke
ning aan de hand van de gevonden serie
letters en nummers nog wel de meest be-
Binnenland.
Terugkomst van H. M. de Koningin.
Het Prinselijk Paar naar Denemarken.
De stand van groenten en fruit.
Smokkelende treinmachinisten.
Diefstal in een museum te Leiden.
Buitenland.
Valencia gebombardeerd.
De ongeregeldheden in Palestina.
Opstand op Kreta.
Van officieele zijde wordt ons gemeld,
dat H. M. de Koningin op Dinsdag 2 Aug.
a.s. in den voormiddag van baar verblijf
in bet buitenland in. de Residentie zal te-
rugkesren.
Haro Majesteit zal thaar intrek nemen
op den Ruygen'hoek.
GASTEN VAN GRAAF EN GRAVIN
AHLEFELDT.
Naar uit Kopenhagen wordt gemeld,
zouden Prinses Juliana, Prinses Beatrix
en Prins Bernhard vandaag te Gedser
aankomen, waar Zij gedurende twee da
gen de gasten zullen zijn van graaf en
gravin Ahlefeldt op bet landgoed Oürup-
gaard bij Nykoebingfalster.
Graaf Claus Ahlefeldt, oudste zoon van
de familie en D'eenscb huzarenofficier, is
een vriend van Prins Bernhard en ver
toefde tijdens de huwelijksplechtigheid in
Nederland.
Van hieruit vertrekken H.H.K.K.H.H.
naar een Noord-Duitsche badplaats in de
omgeving van Warnemünde.
trouwbare van alle opgaven. Men moet
daarbij echter niet uit het oog verliezen,
dat niet alles nog aanwezig behoeft te
zijn. Gedurende de eerste jaren na de
stranding lag het wrak bij erg laag wa
ter wel eens op het droge. Men kon het
dan van den wal af binnenwandelen. Of
de Terschellingers van honderd jaar ge
leden dat ooit gedaan hebben, is niet be
kend. Maar de hardnekkige twijfel van
de Terschellingers van heden omtrent de
vraag of er nog goud zit, wekt bepaalde
vermoedens
De „Karimata" stoort zich echter niet
aan wat de eilandbewoners van hem den
ken. Hij draait maar door. De 130 emmers
stijgen kreunend uit de diepte op, schud
den het water van zich af en storten de
klei in de groote zeef, de klei, die 21 M.
diep ver komt. Slechts enkele minuten
duurt het, voor de emmerladder een ge
heele omwenteling heeft gemaakt. Ten
minste twintig keer per uur brengen de
emmers verschen inhoud naar boven,
d.i. 2 tot 3000 emmers vol in een uur.
Meer dan 60.000 per dag of een millioen
in minder dan drie weken. Eenige milli-
oenen emmers zand en klei zijn nu reeds
naar boven gekomen, en nog is het einde
niet in zicht. Nog kan het dagenlang du
ren.
Het lijkt een hopeloos geval, vooral als
men weet, dat de heele millioenenschat
ruimschoots in zoo'n emmer kan. Goud
heeft een soortelijk gewicht van 20, d.w.z.
een kub. decimeter van dit metaal weegt
20 kg. En hoeveel waarde vertegenwoor
digt niet zulk een handjevol van dit kost
bare goedje? Een emmer vol is een for
tuin, dat men niet meer overzien kan.
Eerbied voor de kundigheid van de hier
werkende ingenieurs krijgt men in hooge
mate, als men beseft, hoe een groote pres
tatie het is geweest, de plaats te bepalen,
waar deze emmer vol gouds precies ligt.
De vlakte buitengaats is onafzienbaar
groot. Men kan er zich gemakkelijk een
paar honderd meter in den afstand ver
gissen, als men geen houvast heeft. De
mannen van de „Karimata" hebben zich
geen duimbreed vergist. Zij zijn begon
nen te baggeren bij het voorschip, zij heb
ben nu het wrak midscheeps bereikt en
zij gaan rustig door met geulen maken, de
één naast de ander. Steeds verder, steeds
dichter naar het goud toe. Eens zullen zij
de plaats van bestemming bereiken; dan
zullen de emmera geen louter klei meer
ophalen.
Dan zal het goud te voorschijn komen!?
