Dagblad voor de Provincie Zeeland
Bestrijd in Spanje.
De verbouw van Koirrelmais.
Nederiandsch-Belgisch
handelsaccoord.
Buitenland.
De toestand
in Tsjecho Slowakije.
Binnenland
Een regeling tusschen
Nederland en Franco.
De Vierdaagsche afstand-
marschan.
Belangrijkste Nieuws
DONDERDAG 28 JULI 1938
52e JAARGANG - No. 252
Gemeenteraad van Middelburg.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstitraat 7 0, üoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J, F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs fIt.DO per kwarto
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Ylissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per re sl
Ingezonden mcdedcclingen £0 sent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Een der hoeksteenen van den
buitenlandschen handel met België.
Sprekende over de handelsaccoorden,
welke België met het buitenland heeft ge
sloten, of waarover nog wordt onderhan
deld, verklaarde de Belgische- minister van
Economische Zaken in een Antwerpsohe
tafelrede voor de leden van de Kamer van
Koophandel .aldaar, dat de hernieuwing
van het handelsaccoord met Nederland
aanleiding heeft gegeven tot moeilijkheden
ten aanzien van landbouw- en tuinbouw
producten.
Maar, zoo vervolgde de heer Hieymans,
ieder is doordrongen van de noodzaak om
iedere vertraging in het handelsverkeer
tusschen de beide huurlanden te verhin
deren.
Aan deze opmerking voegde de minis
ter later nog toe, dat het Nederlandsch-
Belgische 'handelsaccoord beschouwd
dient tie worden als een der hoekstee
nen van den 'buitenlandschen handel van
België, daar de omzet van het handels
verkeer met Nederland meer dan frs twee
milliard bedraagt.
De moeilijkheden, die zich hebben voor
gedaan, zijn het gevolg van de eigenaar
dige ontwikkelingsprocessen die in de eco
nomische bedrijvigheid der beide landen
vallen waar te nemen. In Nederland neemt
de industrialisatie nog steeds toe, terwijl
in België het landbouwbedrijf een steeds
grooter vlucht begint te nemen. D'e geschil
len, die nog niet geregeld konden worden,
zijn van delioaten aard en de minister
wenschte er zich niet verder over uit te
laten.
Hij gaf echter als zijn meening te ken
nen, dat men er zeer binnenkort in zal
slagen, de tegenstellingen te overbruggen.
Naar zijn meening is de onderteekening
van het nieuwe handelsaccoord slechts een
van enkele dagen.
PRAAG NEGEERT VOLGENS BERLIJN
DE EISCHEN
DER SUDETEN-DUITSCHERS.
Uit Praag worden de voornaamste bij
zonderheden gemeld uit het ontwerp na
tionaliteitenstatuut.
Het wordt als misdrijf beschouwd, wan
neer men iemand, die ouder is dan acht
tien jaar, door geweld of door bedreiging
tot een verklaring tracht over te halen,
dat hij tot een andere dan zijn eigen natio
naliteit behoort.
Voorts zal het strafbaar zijn, kinderen
beneden de 18 jaar in een milieu of school
te brengen, waar zij volgens bun nationa
liteit niet behooren.
Op 18-jarigen leeftijd moet men opge
ven, tot welke nationaliteit men behoort.
Meestal zal als criterium 'hiervoor de moe
dertaal gelden.
Het tweede deel van het ontwerp is de
taalwet. Het staat nog niet vast, hoeveel
procent een minderheid sterk moet zijn,
om aanspraak te kunnen maken op het
gebruik van haar taal. Tot nu toe was het
20 pet.; thans zal dit percentage lager
worden.
Het belangrijkste (Mei, dat over de auto
nomie zal handelen, is nog niet gereed.
In de Duitsohe pers wordt op het gepu
bliceerde ontwerp uitvoerig commentaar
geleverd.
Sommige Tsjechische bladen toonen
zich verontwaardigd over de publicatie
van bovengenoemde bijzonderheden door
net „Prager Tageblatt". Zij beschouwen
nit als een indiscretie.
In geen geval, aldus de „Angriff", kan
worden geduld, dat deze republiek een
Tsjechische staat is, dat de Tsjechen het
„Kernvolk" zijn en dat de andere volks
groepen slechts minderheden vormen.
Het Berlijnsohte1 blad komt tot de con
clusie, dat Praag den volksgroepen een
„brok toewerpt, in de hoop, deze daardoor
te bewegen van haar eigenlijke eischen
nf te zien".
De slag bij Gandesa.
Be opstandelingen hebben bij het aan
reken van den dag den strijd hervat te-
°e.® de regeeringstroepen, die nog genese
eid zijn aan den rechteroever van den
iibro.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat de slag
Gandesa begonnen is. D'e regeerings-
hkk811' gi£,'teren all0 hoogten bezet
e™en rondom de plaats en zich o.m.
eester hebben gemaakt van het dorp i
ril» erf'-op 2 km ten noorden van Gan-
nebben hun opmarscb voortgezet.
In de buitenwijken van Gandesa wordt
gevochten. Er zijn nog vijfhonderd krijgs
gevangenen gemaakt, terwijl gisteren
reeds 3000 rechtsc'he soldaten gevangen
werden genomen.
Tarragona heeft een nieuwen luchtaan
val te verduren gehad. Om half vier wier
pen bombardements-toestellen talrijke
brandbommen op de stad. Verscheidene
gebouwen vlogen in brand. Het aantal
slachtoffers is nog niet bekend.
De bijzondere correspondent van de
„Messagero" meldt, dat de regeerings
troepen de Ebro konden oversteken dank
zij de hulp van marxistische elementen
onder de burgerbevolking van het door
de troepen van Franco bezette gebied.
Een bericht uit Barcelona meldt: Of
ficieel wordt medegedeeld,
dat de Regeering strodplen
Gandesa hebben omsingeld. Et
werden 4000 krijgsgevangenen gemaakt,
allen Spanjaarden. Veel oorlogsmateriaal
werd buit gemaakt.
De bombardementen op open
steden.
Die ambassadeur der Barcelona-regee-
ring heeft te Londen een nota overhan
digd, waarin Barcelona mededeelt, het
voorstel te aanvaarden betreffende uit
zending eener Britsche commissie van
onderzoek naar de bombardementen op
open steden. Voorwaarden worden niet
gesteld.
In het lagerhuis heeft Butler over de
Britsche commissie van onderzoek naar
de bombardementen op open steden in
Spanje het volgende medegedeeld:
De commissie zal bestaan uit twee
Engelsche onderdanen, een gepension-
neerd officier van de Royal Air Force en
een actief artillerie-officier.
DE TERRORISTEN-ACTIE IN
PALESTINA.
Twee daden der Britsche troepen heb
ben naar „Un. Press" meldt, den haat
der Arabieren tot ongekende bitterheid
doen stijgen.
Op de eerste plaats zijn de Britten voor
do eerste maal, een moskee binnenge
drongen. Dit is een geheiligde plaats voor
de Arabieren en het is aan allen, die
geen Mohammedanen zijn ten strengste
verboden, de moskee te betreden. D'e troe
pen zijn verleden week de Omar-moskee
gelegen op den berg Zion bij' Jeruzalem
binnengedrongen, waar zij' een groote
hoeveelheid wapenen hebben ontdekt.
Ten tweede hebben de Britsche troepen
graanschuren verwoest en bijna elk huis
van het Arabische dorp Baqa Gahrbieh
met dynamiet in de lucht doen springen
uit wraak wegens den moord op een ser
geant-majoor.
Deze incidenten hebben ertoe geleid,
dat de tot nu toe vreedzame Arabische
bevolking van het platte land zic'h aan
de zijde der rebellen schaart.
De terroristen hebben overal wapenen
en munitie onder de dorpsbewoners ver
spreid.
De leiders der rebellen hebben in de
nabijheid van Ramallah, ten Noorden
van Jeruzalem, een „krijgsraad gehou
den", waarin de plannen voor het uit
breiden van de activiteit in het geheele
land werd voorbereid.
Hoe groot de paniekstemming onder de
bevolking is, bewijst wel het feit, dat op
plaatsen, waar oude hoeden en verlepte
bouquets op de straten liggen, bet ver
keer wordt stop gezet, teneinde de politie
in staat te stellen, een onderzoek in te
stellen, of er geen bommen in verborgen
zijn.
CHINEESCHE SPOORWEGEN TE
KOOP AANGEBODEN?
Uit Tokio wordt gemeld:
E'en vertegenwoordiger van de regee
ring van Tsjiang Kai-sjek beeft onder
handelingen aangeknoopt met Sir Geof
frey Nortcote, den gouverneur van Hong
kong, over den afstand van 't Ghineesche
deel van den spoorweg Kanton-Kauloen,
van Kanton tot Sjoemtsjoen, welke stad
grenst aan het Britsche pachtgebied. Deze
lijn heeft een lengte van ongeveer 89 mijl.
Het is zeker, dat de voorgestelde trans
actie beoogt fondsen bijeen te brengen
voor den aankoop van meer oorlogsleve
ranties uit Brittannië en tevens ten doel
heeft den spoorweg Kanton—Kauloen te
behoeden tegen Japansche luchtaanvallen.
De correspondent wijst er echter op, dat
Engeland zou verbeuren zijn samenwer
king met Japan tot behoud van zijn be
langen in Noord-Ghina, wanneer 't zoo'n
doorzichtige transactie met het regime
van Tsjiang Kai-sjek afsloot.
Voorts schrijft 'de correspondent, dat
klaarblijkelijk plannen ontworpen zijn
door Tsjiang Kai-sjek voor onderhande
lingen met Frankrijk over afstand van
den Soenning spoorweg in de provincie
Kwangtoeng, een lengte van 158 km.
Korte Berichten.
Uit Nairobi wordt gemeld, dat een
postvliegtuig van de Wilson Airways
kort na den start bij Kisumu, in Kenya,
tegen een heuvel is gevlogen. De vier le
den van de bemanning zijn omgekomen
Het toestel ging in vlammen op.
Erkenning, nóch de jure, nóch de factoi
De Regeeringspersdienst deelt het vol
gende mede:
In aanmerking nemende, dat bet gezag
van generaal Franco zich thans uitstrekt
over het grootste gedeelte van Spanje,
heeft de Nlederlandsche regeering met
diens bewind een regeling getroffen inzake
wederzijdsobe vertegenwoordiging in dier
voege, dat elk van beiden een agent zal
vestigen, teneinde de belangen van zijn
landgenooten voor te kunnen staan.
Bovendien zullen in een aantal nader
overeen te komen plaatsen sub-agenten
kunnen worden benoemd, die werkzaam
heden zullen verrichten, vergelijkbaar met
die van consulaire ambtenaren.
Een erkenning, hetzij de jure, 'hetzij' de
facto, houdt deze rlegeling niet in.
MINISTER PATIJN TE STOCKHOLM.
Ontvangst door minister Sandler.
Minister J. A. N. Patijn is, vergezeld
door zijn echtgenoote, per vliegtuig voor
een particulier bezoek te Stockholm aan
gekomen. Hij' werd ontvangen door minis
ter Sandler.
VRIJWILLIGERS-CHAUFFEUR.
D'e minister van defensie heeft een
regeling vastgesteld betreffende de ver
vulling van chauffeursplaatsen door
vrijwillig nadienende dienstplichtigen.
De betrokken regiments- en korpscom
mandanten kunnen aan ongehuwde
dienstplichtige chauffeurs (c.q. korpo
raals), die als goede chauffeurs staan
aangeschreven en wier gedrag en wijze
van dienen, tijdens het volbrengen van
de eerste oefening als dienstplichtige,
goed zijn geweest, vergunnen om, op
grond van het bepaalde in art. 33 der
Dienstplichtwet, vrijwillig in werkelijken
dienst te blijven.
D'e vergunning wordt aanvankelijk
voor drie maanden verleend en kan ver
volgens, op verzoek van den betrokken
dienstplichtige, voor onbepaalden tijd
docht uiterlijk tot het tijdstip waarop hij
als dienstplichtige wordt ontslagen
worden bestendigd.
Bij de keuze van gegadigden voor een
opleiding tot mr monteur wordt, voor
zoover de vrijwillig-nadienende 'chauf
feurs voor zoodanige opleiding geschikt
en genegen zijn, aan deze militairen de
voorkeur gegeven.
HET VOORZITTERSCHAP VAN DE
LIBERALE STAATSPARTIJ.
Prof. Telders bereid de candidatuur te
aanvaarden.
Naar „De Vrijheid" .mededeelt, is bij
den secretaris 'der afdeeling Leiden van
de Liberale Staatspartij een verklaring
ingekomen van Prof. Mr B. M. Telders
aldaar, volgens welke deze zich bereid
verklaart een candidatuur voor bet voor
zitterschap van de partij in de komende
vacature-Mr W. G. Wendelaar te aan
vaarden.
DE MAXIMUM-SNELHEID.
50 km in alle gemeenten?
Het ligt in de bedoeling van den Minis
ter van Waterstaat, zoo meldt de „Tel.",
binnenkort bij de invoering van de Ver
keerswet voor te stellen, voor alle plaatsen
van Nederland een zelfde maximum-snel
heid te bepalen. Vermoedelijk zal dit voor
de bebouwde kommen der gemeente 50 km
per uur zijn.
Vermoedelijk zal de minister een spe
ling van 5 km voorstellen, zoodat de auto
mobilist of motorrijder eterst bij het over
schrijden van 55 km strafbaar zou zijn.
PARMENTIER
GAAT MET DE D C 4 VLIEGEN.
In October gaat do Nederlandsche
gezagvoerder naar Amerika.
In October zal, naar gemeld wordt, de
K. L. M.-gezagvoerder K. 'D. Parmentier
voor eenigen tijd naar Amerika vertrek
ken. Dteze studiereis heeft een nauw om
schreven doel: het nieuwste toestel van de
Douglas Aircraft, de D' G. 4, zal n.l. tegen
dien tijd aan verschillende groote Ameri-
kaansche vervoersmaatschappijen worden
„uitgeleend", opdat de piloten er ervaring
mee kunnen opdoen.
K. D'. Parmentier zal dan in de gele
genheid worden gesteld mede te vliegen
met de D G. 4 en zal derhalve de eerste
Nederlandsche piloot zijn, die mlet dit toe
stel vliegt.
Zooals hekend, is de D G 4 door Neder-
Ook de tweede dag is uitstekend verloopen
Ook 'de tweede dag van de afstands-
marschen heeft een uitstekend verloop ge
had. Het aantal uitvallers waa zeer ge
ring, nog niet eens 1 pot.
In totaal waren er gisteren 44 uitval
lers. Verleden jaar was het aantal uitval
lers aan het eind van den tweieden dag 62,
en toen waren er 287 minder gestart.
Er loopen 8 personen mee, die 70 jaar
zijn en ouder! De kroon wordt gespannen
door een Groninger, die 77 jaar ist
land nog niet besteld. De eerste series de
zer toestellen zijn uitsluitend voor Ameri
ka bestemd; met den aanbouw daarvan
zal eerst worden begonnen, zoodra de
proefvluchten met bet prototype D G 4 ge
ëindigd zijn.
Een volgende serie zal daarna voor bet
buitenland worden vervaardigd. De ïerva-
rigen van Parmentier met de D G 4 zullen
ongetwijfeld van invloed zijn op- een spoe
dige Nederlandsche order voor deze toe
stellen.
NIEUW DIESEL-ELECTR1SCH
MATERIEEL.
De spoorwegcorrespondent van het V a-
d e r 1 a n d schrijft:
Als straks de 100 nieuwe Diesel-electri-
sche rijtuigen, waarvan de aanschaffing
onlangs werd aangekondigd, in gebruik
genomen zijn, waarmede wel een goed
jaar zal heengaan, zullen van de 2500
personenrijtuigen, dan in totaal aanwe
zig, reeds 800 motorrijtuigen zijn (D.E.,
electr. en Diesel-mechanische), waaronder
gerekend worden 155 electrische aanhang-
rijtuigen.
De vraag rijst nu voor welke lijnen men
die 20 D'.E. vijf-wagentreinen zal bestem
men. Ofschoon daaromtrent nog geen ze
kerheid hestaat, ligt het voor de hand,
dat zij, allereerst gebruikt zullen worden
voor de verbindingen met het Noorden,
Oosten en Zuiden. Immers naar Gronin
gen, Twente en Maastricht rijden Diesel
en stoomtreinen, welke laatste belangrijk
meer tijd noodig hebben om hun bestem
ming te bereiken dan de eerste. Het
spreekt dus van zelf, dat men de voor
keur geeft aan het snelste vervoermiddel
hoven het minder snelle. Het zal dus wel
.de bedoeling zijn deze snel-stoomtreinen
zoo spoedig mogelijk door D.E.-treinen
te vervangen. Behalve sneller zijin deze
treinen ook comfortabeler, onder meer is
het van belang, dat in deze treinen, die
een paar uur onderweg zijn, restauraties
zullen komen, zelfs iets meer uitgebreid
dan die in de nieuwe electrische treinen,
zoodat men er behoorlijk zal kunnen lun
chen.
Daar voor deze lange afstanden een vijif-
wagentrein niet altijd voldoende zal zijh,
kan men deze treinen naar hehooefte ver
lengen tot 8- en 10-wagentreinen en groo
ter zelfs, ofschoon de groote treinen niet
wenschelijk zijln met 'het oog op de be
diening, het moeilijik voor verhoogde per
rons komen, enz. Hoe grooter een trein,
hoe minder soepel hij wordt in de behan
deling.
DE NIEUWE GIDS.
Acht en twintig medewerkers weigeren
hun verdere medewerking.
Niet minder dan 28 letterkundigen, al
len behoorende tot de medewerkers van
„Db Nieuwe 'Gids", Betelen mede, dat
zij-, kennis genomen hebbende van bet feit,
dat na het overlijden van Dr Willem KloO'S
„De Nieuwe Gids" van de N.V. Electr.
Drukkerij Luctor et Emergo werd gekocht
door het Coöperatief Uitgeversbedrijf U. A.
te 's-Gravenhage, en 'dat tot de redactie
is toegetreden de bekende fascist, lid van
zwart-front, Dr A. A. Haighton, overwe
gende, dat daardoor een belangrijke fas
cistische invloed aanwezig is in de leiding
van „De Nieuwe Gids", en 'daardoor het
gevaar ontstaat, dat de humanistisoh-de-
mocratische traditie van het tijdschrift te
loor gaat, niet mleer als medewerkers van
het tijdschrift wensohen op te treden en
besluiten dit ter kennis te brengen van het
Nederlandsche publiek.
SUBSIDIE VOOR TE BOUWEN
DROOGSCHUREN.
D'e Regeeringspersdienst meldt:
De ervaringen de laatste jaren in on3
land ten aanzien van de cultuur van
korrelmais verkregen, hebben nog niot
tot een eenstemmig oordeel geleid. Wel
staat vast, dat aan de teelt van mals
voor zaadwinning groote voordeelen zijn
verbonden.
Niet alleen levert mais een aanmerke
lijk hoogere opbrengst dan alle andere
hier te lande inheemsehe zaadgewassen,
Binnenland.
Een regeling tusschen Nederland en
Franco.
Het voorzitterschap van don Vrijheids
bond.
De verbouw van korrelmais.
Het Nederlandsch-Belgische handelsac
coord.
Buitenland.
De woelingen in Palestina.
De toestand in Tsjecho-Slowakijë.
Gandesa door de Spaansche regeerings
troepen omsingeld.
ook voor de vruchtwisseling is de teelt
van dit gewas aanbevelenswaardig,
vooral voor het gemengde bedrijf.
Het is algemeen bekend, dat voor het
drogen van korrelmais een speciale
droogschuur noodig is. Teneinde te be
reiken, dat zij' die in 1938 een proef
wensehen te nemen dit onder gewensc'h-
t.e omstandigheden zullen kunnen doen,
is besloten, evenals in 1937 bijdragen
voor het bouwen van droogschuren te
verleenen. De bijdrage kan ten hoogste
veertig gulden bedragen en wordt slechts
toegestaan aan hen die ten minste 25
Are mais' verbouwen en onder verdere
bij: den betrokken Rijikslandbouwconsu-
lent aan te vragen voorwaarden.
Verzoeken om subsidie voor deze zaak
moeten voor 15 Augustus 1938 worden
gericht tot den betrokken Rijksland-
bouwconsulent.
Gistermiddag vergaderde de Raad van
Middelburg. Afwezig de heeren v. d. Feltz
en Port'heine, van wie dhr Portheine later
ter vergadering kwam. Blhr Helder ver
trok tijdens de zitting. f
Een verzoek om subsidie van de Gewes
telijke Landstormcommissie wordt aange
houden tot de begrooting 1939.
De gemfeenterekening over 1937 wordt
aangeboden met een nadeelig saldo van
f 70.007,72. Er moeten echter nog bijdra
gen ontvangen worden, o.a. voor de werk
loosheidsvoorziening, tot een totaal bedrag
van f 90.000, waarvan f 50.000 komt ten
bate van den gewonen dienst voor 1937.
Deze dienst sluit dus met een nadeelig
saldo van plm. f20.000 en is begonnen
met een batig saldo van f 15.000. De
voorzitter noemt dit geen welvaren
de mededeeling.
Tot onderwijzeres aan school J wordt
benoemd Mej. J. G. Woittiez.
Vaststelling nieuwe verordening
terzake georganiseerd overleg.
Dhr Heemskerk maakt aanmer
king op de redactie van art. 1. Het is niet
duidelijk, waarop de uitdrukking „in den
uitgebreidsten zin des woords" slaat, op
bet personeel of op het overleg.
'Weth. Onderd i^k: Dit slaat op bet
overleg.
Op voorstel van dhr Heemskerk
wordt het artikel verduidelijkt.
Dhr Den Hollander mist een
regeling voor de kosten, die Raadsleden
zouden kunnen hebben voor bet bijwonen
der vergaderingen. Van een presentiegeld
is Spr. hier geen voorstander, wèl van
schadevergoeding.
Dhr Paul vindt het moeilijik, om dit
uit te maken. Spr. wil liever de vergade
ringen in de avonduren houden.
Weth. O n d e r d ij fc acht dit laatste
bezwaarlijk. Men moet ook rekenen met
ben, die van buiten de stad komen. Ver
goeding van werkverzuim en onkosten kan
worden verleend, als de Raad zulks goed
vindt. Hiermede zou een proef kunnen
worden genomen.
De voorzitter voelt meer voor een
presentiegeld. Spr. zegt toe, dat B. en W.
hierover spoedig een voorstel zullen doen.
De verordening wordt goedgekeurd en
treedt 1 Aug. 1938 in werking.
M'evr. W e ij 1 deelt mede, dat van de
rechterzijde een schrijven tot -de andere
fracties is uitgegaan, om, waar de voor
zitter van 'G. O. tot de linkerzijde behoort,
in deze commissie 2' leden van rechts en
1 van links te benoemen. Hoewel de voor
zitter slechts een adviseerende stem heeft,
gaat de V. D. fractie hiermtede toch ac-
coord. Van meer belang dan de stemmin
gen in de commissie is het inzicht dat over
diversie voorstellen wordt gegeven. Spr wil
zelfs verder gaan dan de rechterzijde en
ook dit denkbeeld bij de plaatsvervangers
toepassen.
Dhr Paul zegt, dat de Soc. D'em. frac
tie niet met het voorstel van rechts mee
gaat. Ook de samenstelling van G. 0. moet
verband houden met die van den Raad.
D'e meerderheid van links in den Raad is
wel heel klein, maar ze is er toch. De voor
zitter is niet de afgevaardigde van den
Raad. maar van B. en W. Deze kun
nen ook een rechtsoh afgevaardigde aan
wijzen. O'0'k hecht Mevr. Weijl te veel
