Stroomino bij de C. H. Unie.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
STIL
EERSTE BLAD
Het conflict in Oost-Azië.
De strijd in China.
De strijd in Spanje.
Elecfrisch
voor
ZATERDAG 23 JULI 1938
52c JAARGANG - No. 248
ruim een millioen radio
luisteraars.
Buitenland.
Japan dreigt niet met geweld.
De techniek
staat niet
Jan. '38 10
Febr. t i 18
Maart ui. 17
April i i i 11
Mei «ii.i, 55
Juni, i i i 45
Geen speciale
pannen meer
Vraagt onze nieuwe prijs
courant aan Hlio Installateur.
Tweeplaats
Comfoor No. 25
Drieplaats
Fornuis No. 13
Ring-
kookplaten
f 1.50 extra per stuk
N.V. P.Z.E.M.
Bombardementen op open
steden.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorttgtraat 7 0, Qoei
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor MiddeSóurg
Goes en Yüssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertenfiën 30 cent per r<-ge!
Ingezonden mededceilngen 00 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Bij verschillende vooraanstaande man
nen in de Ohr. Historische Unie komt den
laatsten tijd tot uiting de neiging om
scherp te laten voelen het verschil tus-
sohen de Antirevolutionaire partij en de
Chr. Historische Unie.
Tegenover mannen als Prof. de Sa-
rornin Lohmandie den nadruk
leggen op wat v e r e e n i g t, staan an
deren, die in de eerste plaats de aandacht
vestigen op wat beide partijen scheidt.
Prof. de Savornin Lohman ziet het ver
schil tussohen A. R. en G. H. in hoofd
zaak als een verschil in methode, in aan
pak.
„De A. R. partij zoekt meet in isolement
haar kracht, de G. H. wil meer uitgaan
tot ons volksleven. A. R. en G. H. hebben
elkaar in dezen harden strijd zoo noodig.
Laat de een in ootmoedigheid den ander
uitnemender achten dan zichzelf".
Aldus het verslag van een te Goes ge
houden rede.
Daartegenover betoogde Mr P o 11 e -
ma, blijkens bet verslag van een te Beet-
sterzwaag gebonden landdag, dat wie in
Ohr. Historischen kring spreekt van ver-
eeniging van A. R. partij en 'G. H. Unie
nooit iets begrepen beeft van het diepe
principieele verschil tussohen die beide.
Het is, aldus Spr. een zoo groot verschil
in wezensfoescho'uwing dat wel wederzijd-
söhe waardeering en samenwerking mo
gelijk is, maar geen vereeniging.
Ook de beer Rakker achtte bet bij
diezelfde gelegenheid noodig te waarschu
wen tegen de opvatting, dat er tussohen
beide partijen slechts weinig verschil zou
zijn.
In de deze week te Lunteren gehouden
Chr. Hist. Zomer confer en tie was bet de
heer MrE.G. van Walsum, die wees
op een der actueele verschillen.
De G. H. Unie, aldus, zijn betoog, moet
zich openstellen voor de nieuwe geestelijke
stroomingen; ziji mag de medewerking van
de aanhangers daarvan niet afwijzen en
zal bereid moeten zijn zich rekenschap te
geven van de waarden, welke die geeste
lijke stroomingen aan baar geestelijk be
zit kunnen toevoegen. De A. R. partij ech
ter kan zich, krachtens haar geestelijke
instelling voor die stroomingen niet open
stellen. Het is misleidend het te doen voor
komen, alsof het tussohen de Unie en de
A. R. partij slechts gaat om een alleen
nog maar historisch te verklaren ver
schil
Op wat door de heeren Pollema en Van
Walsum betoogd werd, vooral op sommige
argumenten door ben gebruikt, kan ge
gronde oritiek worden geleverd.
Wij zijn ook van meening, dat het ver
schil tussohen de A. R. partij en de 'G. H.
ïïnie dieper ligt dan bet vaak schijnt.
Daarom achten wij een pogen om tot ver
eeniging te komen, hoezeer wij ook een
hartelijke en cordiale samenwerking noo
dig achten, in elk geval voorbarig.
Maar hieruit volgt niet, dat wij de door
genoemde heeren aangevoerde motieven
juist zouden achten.
Wij laten dit echter thans rusten, om
dat wij liever op iets anders de aandacht
vestigen.
Hierop, dat er, zooals het ter Confe
rentie te Lunteren werd uitgedrukt, bij de
Unie een „s t r o o m i n g" is waar te
nemen, in de beteekenis van b e z i n -
n i n g. Omdat er is een pogen om dui
delijk vast te stellen 't e i g e n k a r a k-
t e r van de Unie, dat er is een bezinnen
op het b e g i n s e 1, waaruit de Unie be
hoort te leven.
Terecht verklaarde Mr van "Walsum,
dat klaarheid ten opzichte van het gees
telijk uitgangspunt van zoo groot belang
is, en wees de heer Tilanus er op, dat de
Unie leen 'klaar geluid moet laten hooren.
Wij hopen, dat de nu aangevangen be
spreking in de C. H. Unie zal worden
voortgezet en doorgezet.
In 'het belang van de Unie. Maar óók
in het belang van een door ons noodzake
lijk geachte blijvende samenwerking.
Het gaat zóó in de richting door Groen
Eerst isolement. Vaststelling van het
beginsel. En dan, staande op vaste basis,
samenwerking met anderen, die zich wat
de hoofdzaken betreft, in dezelfde richting
Op 30 Juni j.l. bedroeg het aantal op
e postkantoren aangegeven radio-ont-
vanginrlchtingen 702.390. Het aantal aan
geslotenen 'op de radio-distributie bedroeg
<>P dien datum 356.177.
De woordvoerder van het Japansche
ministerie van Buitenlandsche Zaken
heeft ten aanzien van het onderhoud van
Sjigemitsoe, den Japanschen ambassa
deur te Moskou, met Litwinov verklaard,
dat Sjigemitsoe een compromis beeft
voorgesteld.
Rusland moet den status quo herstellen
en daarna is Japan bereid over het grens
vraagstuk te onderbandelen. Bovendien
beeft Sjigemitsoe geprotesteerd tegen het
neerschieten van een Japanschen gen
darme.
Litwinov heeft zoowel het
compromis als het protest
van de hand gewezen.
Op de vraag of Sjigemitsoe, zooals in
de buitenlandsche pers werd medegedeeld,
met geweld heeft gedreigd, antwoordde
de woordvoerder, dat Sjigemitsoe derge
lijke woorden nooit heeft gebruikt.
Op een vraag over de
verdere plannen van Ja
pan, zei de de woordvoer
der, dat de diplomatieke
middelen nog niet z ijl n uit
geput. Men moet bijl onder
handelingen met Moskou
geduld hebben. Het spreekt
evenwel van zelf, dat Ja
pan bereid moet zijn in ge
val van nood tegenmaat
regelen te nemen.
In goed ingelichte kringen is men naar
Havas meldt, van oordeel, dat men niet
kan spreken van een definitief afbreken
der onderhandelingen.
Tokio betracht het uiterste geduld.
In een gisteravond door bet Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken ge
publiceerd communiqué over het incident
van Tsjang Koe Feng wordt o.a. verklaard
dat „Japan en Mandsjoekwo bet uiterste
geduld betrachten, in afwachting, dat
Sovjet-Rusland tot een nieuwe bestudee
ring van de situatie overgaat."
„Japan eiscbt van Moskou, aldus bet
communiqué, herstel van den status quo
ante en beeft bet recht en is bereid, alle
maatregelen te treffen, welke noodzakelijk
zouden kunnen worden."
De kansen op een minnelijke regeling
langs diplomatieken weg lijken niet uit
geput.
De toestand ontwikkelt zich sinds 24
uur in de richting van kalmeering of
minstens in de richting van een voortzet
ting van de besprekingen.
De Japansche pers, die eerst een alar-
meerenden toon aansloeg, zwijgt thans
bijna geheel en beperkt zich tot het weer
geven van gematigde verklaringen.
Civiele overheid zal Hankau verlaten.
Van betrouwbare zijde wordt vernomen,
dat het Chineesche departement van bui
tenlandsche zaken tegen het einde van
de maand naar Tsjoengking zal verplaatst
worden in overeenstemming met het Ghi-
neescbe program tot evacuatie der niet-
strijders uit het gebied van Haukau. Alle
burgerlijke bestuurslichamen zullen naar
Tsjoengking worden overgebracht, de mi
litairen blijven in Hankau.
Het Ghineesche telegraafagentschap
meldt, dat een tijdelijke stilte is ingetre
den in den sector van Hoekau, 25 km
ten Oosten van Kioekiang, langs bet cen
trale front van de Jangtse. Er zijn den
laatsten tijd echter versterkingen voor do
Japansche troepen in de richting van
Hoekau gezonden.
Hevige worsteling rond Viver.
De communiqué's ivan de twee fronten
in Spanje toonen duidelijk aan, hoe ver
woed er om iederen meter grond thans
gevochten wordt. Volgens de berichten uit
Valencia bleven alle Italiaansche aanval
len in den Viver-sector zonder succes en
hebben de Italianen zware verliezen gele
den. De regeeringstroepen zouden de heu
vels bij Cerrocruz en een groot gedeelte
van den Barracas-Viver 'straatweg heb
ben 'bezet.
'Volgens de berichten uit het andere
kamp, zijn de stellingen bij Vertice 'Sala-
da na een heftigen strijd van man tegen
man veroverd.
De regeeringstroepen deden tegenaan
vallen en bereikten, ongeacht een zwaar
versperringsvuur, de nationalistische
linies, doch werden toen met 'handgrana
ten teruggedreven.
De opstandelingen (en Italianen hebben
gister het hevigste artüleriöbombarde-
ment ingezet, dat nog ooit sinds den we
reldoorlog heeft plaats gehad.
Men neemt aan, dat dit de voorberei-
ding is voor een geweldig tank- en in
fanterie- offensi ef
BRITSCHE KONINGSPAAR TERUG TE
LONDEN.
De koning en koningin van Engeland
zijn aan boord van de „Enchantress" om
19 uur 10 van hun bezoek aan Parijs en
Villers-Bretonneux in Dover terug ge
keerd.
Om 19 uur 35 vertrokken de Britsche
souvereinen per trein naar Londen.
Te Dover wachtten duizenden belang
stellenden de Britsche souvereinen op,
die glimlachend dankten voor de geest
driftige toejuichingen der menigte.
Om 21 uur 14 arriveerde de trein aan
het Victoria-station te Londen, waar een
overweldigende menschenmenigte de vor
stelijke personen begroette.
Langs heel den weg naar het Bucking-
hampaleis hadden zich duizenden en dui
zenden menschen geschaard, om hun ko
ning en koningin bij hun terugkeer in
Engeland hulde te brengen.
De menigte belangstellenden in de
Londensche straten werd op meer dan
250.000 menschen geschat en hun blijde
geestdrift deed terugdenken aan de "kro-
ningsdagen.
Nabij het station verbrak de menigte
de politie-afzetting; vrouwen en mannen
omringden, luide juichend, de koninklijke
auto, die een oogenblik stil moest staan,
om de menigte gelegenheid te geven,
uiting te geven aan haar geestdrift.
Bereden politie maakte ten slotte den
weg vrij.
De koning en de koningin hebben her
haaldelijk jegens den Franschen president
uiting gegeven aan hun gevoelens van
erkentelijkheid voor de grandiose en on
vergetelijke ontvangst in de Fransche
hoofdstad.
BESLISSING NADERT IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Von D'irksen, de Duitsche ambassadeur
te Louden, heeft een gesprek van drie
kwartier gevoerd met Chamberlain.
Von Dirksen is hierdoor in staat ge
steld, IHitler op de hoogte te (brengen van
Ghamberlain's opvattingen nopens den
internationalen toestand en vooral ten
aanzien van het Tsjecho-Slowaaksohe
vraagstuk, dat wellicht over'n
dag of veertien in een periode
van beslissing zou kunnen
geraken en dat 'het voornaamste on
derwerp is geweest van het overleg tus
sohen Donnet en lord Halifax te Parijs.
Volgens de „Sozial-Demokrate" heeft
het bestuur der 'Sudeten-Duitsche partij
geheime instructies doen toekomen aan
de plaatselijke organisaties.
In de belangrijkste passages daarvan
wordt gezegd: „Wij' zullen binnenkort een
zware taak te vervullen en een harden
strijd te ivoenen hebben. Wij1 moeten dus
van onze organisaties een zoo groot mo
gelijke werkzaamheid eischen. Van bij
zondere betee'kenis is de organisatie van
een snelweikenden inlichtingendienst voor
de mondelinge overbrenging van berich
ten. Op 20 en 21 Augustus zullen in alle
plaatselijke afdeelingen appèls worden
gehouden.
Noch in officieele, noch in Sudeten-
Duitsche kringen te Praag heeft men aan
wijzingen, waaruit geconcludeerd zou
kunnen worden, dat de uit Duitsche bron
stammende geruchten, als zou Hitier -een
soort wapenstilstand van drie jaar willen
voorstellen, juist zouden zijn.
TOCH TROEPENVERVOER IN
TSJECHO-SLOWAKIJE?
De afgevaardigde Wollner van de Su
deten-Duitsche partij' heeft aan minister
president Hödza een telegram gezonden,
waarin hij' zegt, dat hij', ofschoon het Tsje-
cko-Slowaaksche persbureau nog pas en
kele dagen geleden het bericht omtrent
nieuwe troepenverplaatsingen tegenge
sproken beeft, uit verschillende gebieden
van zijn kiesdistrict Karlsbad de mede-
deeling beeft ontvangen, dat desondanks
dergelijke maatregelen worden getroffen.
Wollner deelt dan mede, dat hij1 met
eigen oogen dergelijke militaire maatre
gelen op de hoofdverkeersbrug Karlsbad-
Fischern beeft kunnen waarnemen, en
spreekt de verwachting uit, dat de pre
mier in het belang van het kuuroord sta
king dezer maatregelen zal gelasten, en
hiervan ter wille van de rust in bet open
baar mededeeling zal doen.
KAPITEIN WIEDEMANN TE
BERCHTESGADEN.
Kapitein Wiedemann is te Berchtesga-
den aangekomen, waar hij onmiddellijk
aan Hitier verslag heeft uitgebracht over
de besprekingen, die hij te Londen ge
voerd heeft. Ondanks de terughoudend
heid van officieele kringen, verneemt men
in welingelichte Duitsche politieke krin
gen, dat kapitein Wiedemann, zonder een
memorandum te hebben overhandigd of
aan de leiders der Britsche politiek voor
stellen te hebben gedaan, van zijn verblijf
te Londen gebruik heeft gemaakt, hen op
de hoogte te brengen van de geestesge
steldheid en gevoelens der Duitsche lei-
Een financieel bezwaar
vormde tot voor kort nog
de vrij hooge aanechaf-
flngskoetan van speciale
pannen, Ook dit Ie thane
ondervangen. Onze kook»
apparaten kunnen thane
worden geleverd met de
modernste ringkook»
platen, waarop U ook
uw eigen pannen kunt
gebruiken, mits deze een
tamelijk vlakken bodem
bezitten, Dit geeft een
belangrijke besparing bij
aan8chaffing.Sleohtsvoor
het koken van groote
hoeveel heden stamppot of
melkspijzen bevelen wij
U aan een pan met
dikken bodem te nemen.
3 pers. f3.- maand
5 pers. f4.-/ maand
7 pers. f5.- maand
10pers.f6.- maand
GEPLAATST 1938
Invoering
ringkookplaten
contant. f 25.»
of20 termijnen ad ft,35
contant. f 90.-
of 20 termijnen ad f 5.-
ders ten aanzien van de groote vraag
stukken der internationale politiek, die
op het oogenblik hangende zijn.
Jcodsch journalist uit Italië gezet.
Eduard Kleinlerer, correspondent van
de „Jewish Telegrahp Agency" te Londen
en van de „Jewish Daily Buletin" te New
York, heeft hevel gekregen Italië te ver
laten.
In de kringen der buitenlandsche jour
nalisten heeft deze maatregel iveel opzien
gebaard.
Nederlandsche Regeering zet haar
standpunt uiteen.
Op de vragen van den heer Van Emb-
den, met betrekking tot het voorstel der
Britsche regeering, dat Nederland zou
deelnemen aan de uitzending naar Spanje
van waarnemers ter vaststelling van de
bedoeling van luchtbombardementen op
open steden heeft de Minister van Buiten
landsche Zaken o.a. geantwoord, dat er
geen uitnoodiging van beide strijdende
partijen met betrekking tot de in te stel
len commissie is verlangd, doch instem
ming. Op het ontbreken biervan is de
zaak niet afgestuit. Het Nederlandsche
standpunt is geweest, zich niet te mengen
in een strijd, waarin Nederland niet
rechtstreeks is betrokken, op een wijze,
waarbij in wezen tegenover een der par
tijen stelling werd genomen, en zulks niet
op den grondslag van breed© internatio
nale samenwerking.
De Regeering ziet niet in hoe bet vol
gen van een partijdige gedragslijln onmen-
schelijke practijken zou kunnen beletten.
Omtrent de antwoorden van de Regee
ringen van Zweden en Noorwegen ge
voelt de Regeering geen vrijheid mededee-
lingen te doen.
Iedere poging om een einde te maken
aan luchtaanvallen op een weerlooze bur
gerbevolking zal door de regeering zoo
veel mogelijk worden ondersteund.
DE RENTE VAN VOORSCHOTTEN
KRACHTENS DE WONINGWET.
Het Tweede Kamerlid Steinmetz
beeft aan de minister van binnenland-
sehe zaken en van financiën de volgende
vragen gesteld:
1. Zijn de ministers niet van oordeel,
dat aan de rentebepaling van rijlksvoor-
schotten, krachtens de Woningwet, steeds
de gedachte ten grondslag heeft gelegen,
dat het rijk het percentage berekent, dat
het zelf geacht kan worden te betalen?
2. zijn de ministers, indieni ivraag 1 be
vestigend moet worden beantwoord, be-
Binnenland.
Bombardementen op open steden. Het
Nederlandsche standpunt.
Vragen over verlaging van rente voor wo-
ningbouwvereenigingen.
De stopzetting van den mosseluitvoer naar
België.
Buitenland.
Het Russisoh-tJapansche incident. Nei
ging tot kalmeering.
Hevige gevechten in Spanje.
Britsche Koningspaar te Londen terug.
De beslissing in Tsjecho-Slowakije nadert.
reid in het belang van een juiste exploi
tatie van bestaande woningwetwoningen
him medewerking tot verlaging van de
rente op de gegeven voorschotten te ver-
leenen, zulks
a. ter vermindering van de z.g. extra
tekorten, welke op vele met woningwet-
steun gebouwde complexen worden gei
leden;
b. ter vermindering van rijks- lenl ge-
meentebijdragen;
c. in 'bepaalde gevallen ter financiering
van noodzakelijke huurverlaging?
3. Zijn de ministers tot diezelfde mede-
werking bereid met betrekking tot nieuw
te verleenen voorschotten, teneinde voor
te bouwen woningen een lagere kostJprijs-
huur te bereiken?
BOND VAN CHR. BAKKERS
PATROONS.
Congres te Assen.
D'e Bond van Ghr. Bakkerspatroons in
Nederland heeft te Assen een congres
gehouden.
Nadat Woensdag o.a. een vakwedstrijd
had plaats gehad, is Donderdagochtend
de algemeene vergadering, onder presi
dium van den heer H. v. d. Wal te Olde-
boorn, gehouden.
De secretaris, de heer K. Kolstein, te
Bilthoven, constateerde in zijn jaarver
slag, dat de inzinking, ontstaan door ver
regaande concurrentie, is tot staan geko
men; de devaluatie van den gulden werk
te een algemeene prijsverhooging in de
hand, de crisislasten op meel en bloem
zijn Verlaagd. De omzetbelasting bleef
een der zwaarst 'drukkende lasten.
Het ledental van den Bond bedraagt
thans ongeveer 1000 en het aantal af
deelingen 35.
Het verslag van den penningmeester
vermeldt een hatig saldo van f430.
De heer H. v. d. Wal te Oldeboorn
werd herkozen tot bestuurslid.
De heer Elzinga te Rotterdam, bracht
rapport uit over het vakonderwijs, uit
gaande van het Ohr. Instituut voor balk-
kers'o'niderwijs. Gememoreerd werd de
(krachtige groei van deze jonge organi-
