Duitsche verrassing te (luchten?
Dagblad voor de Provincie Zeeland
MIDDELBURG
URG
Niet: andermans keurslijf,
maar; het gebod Gods.
De Prinselijke Familie
naar de Oostzee?
Buitenland.
De strijd in China.
Binnenland
EERSTE BLAD
Belangrijkste Nieuws
Rijksmuseum op de
Hooge Veluwe.
DONDERDAG 14 JULI 1938
52e JAARGANG - No. 240
Cokes.
f 0.80
f 0.80
f 0.85
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, floes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs 12=80 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen 1 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
ingezonden medcdceüngen 00 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
P
DIKKE
UKKEN
.ECHTS
OcTS.
BON VOOR,
iCHENKEN
J59-091.
voor het tijdvak van
ier cokes als volgt is
n de
Thuisbezorgd:
ng.
Gemeente Bedrijven,
ERS VAN LENNEP.
Veiling van 12 Juli-
6.8013.20, Bood'
'te Bessen 76.40, Eer-
iruisbessen 5. Alles
12 Juli. Aardappel-
Ie Eigenheimers 5.50
Blauwe id. 5.70 -6>
inheimers Drielingen
lauwe id. 4.50fuWi
675 kg. Kriel 1.20—
g-
de gisteren in het
noeziersstraat 1
den de volgende pry-
ren 2.554.15. Aan-
Onder het kopje „Niet in andermans
keurslijf" geeft de „Middelb. Crt." een
scherpe bestrijiding van wat wij schreven
over het echtsoheidingsvraagstuk. Het
blad is zoo verstoord over de door ons
verkondigde opvatting, dat het zelfs meent
te moeten spreken van „de razernij van
„De Zeeuw" op dit punt".
Zulk een toon geeft niet veel moed op
een vruchtbare discussie. Trouwens, de
hoop daarop moet ook reeds bij1 voorbaat
worden opgegeven omdat hier weer op
nieuw tweeërlei principe openbaar wordt.
Hier botgen weer, zooals Dr Kuyper het
noemde, het autonome en het heteronome
standpunt.
De „Middelb. Crt." wil toegeven, dat de
geldende practijk, betreffende de echt
scheiding niet geheel juist is, althans
minder fraai. Maar.... er is thans de
helaas bestaande noodzakelijkheid ge
bruik te maken van een ietwat eigenaar
dige rechtskundige constructie.
„De juridische constructie van 't verstek
laten gaan (dusdoende de, somwijlen
bewust onware, dus gefingeerde aanklacht
van overspel door -haar niet te weerspre
ken, tot geldigen echtscheidingsgrond te
maken) is zeer zeker ook in strijd met ons
rechtsbewustzijn. Maar men moet dit toch
vooral niet, gelylk „De Zeen en ander
maal doet, overdrijven: het is niet meer
dan een formaliteit (deze welbewuste leu
gen, Bed. „D'e Z."), een rechtskundige
constructie, noodzakelijk geworden
doordat een onwaarachtig geworden wet
geving thans in strijd is gekomen met het
rechtsbewustzijn des volks."
Daarom, aldus verder de „M. Crt.", wil
men een wijziging der huwelijkswetge
ving, dan zal deze moeten gaan in de rich
ting van aanpassing der wet bij de ge
groeide bestaande verhoudingen en opvat
tingen en in strijd met het gebod Gods
scheiding bijl onderling goedvinden
mogelijk maken.
Voorkomen moet worden, dat het hek,
dat er sinds het arrest van 1883 niet meer
staat, weer opnieuw op den dam wordt
geplaatst.
Vrijheid, blijheid.
Bij voorbaat wordt al gewaarschuwd
dat wij tegen dit pogen om de Christelijke
grondslagen van ons volksleven te onder
graven, niet mogen opkomen. Een sturen
in die richting moet de „Middelb. Crt."
bestempelen als ontoelaatbare
g e e s t d r ijl v e r ij.
Het blad wil ieders opvattingen eerbie
digen, mits, binnen den kring waar zij
gelden. De kerken kunnen wat haar be
treft op dit punt leeren wat zdji willen, als
de Nederlandsche wet zich maar richt
naar de opvatting van hen, die ten op
zichte van huweiyk en echtscheiding met
het gebod Gods geen rekening wenschen te
houden.
„Wij hebben slechts eerbied voor
andermans van de onze afwijkende opvat
ting, zoolang die andere man ons niet wil
dwingen overeenkomstig zijn leer te
'even.
Wil hij echter ook óns zijin keurslijf
aantrekken, -dan bedanken we daar fees
telijk voor; wil hij ons dwingen, dan stel
len we ons teweer."
De wet moet in dezen een ieder vrij
laten.
Nu ja:
er komen jaarlijks 2500 3000 echt
scheidingen in ons kleine landje voor, en
dit aantal wordt voortdurend grooter;
er worden ieder jaar tienduizenden ge
zinnen verwoest en uit elkaar gerukt, en
aan nog veel meer kinderlevens wordt op
deze wy'ze onherstelbare schade toege
bracht;
de trouw en de waarheid gaan op dit
gebied al meer verloren;
de gemakkelijke echtscheiding werkt
bet lichtvaardig sluiten van huwelijken
met al de daaraan verbon-den ellende in
de hand;
de echtscheiding bij onderling goedvin
den is vierkant in strijd met wat Gods
\voord ons dienaangaande leert;
maar kom, men moet de zaak nu
weer niet te donker voorstellen!
En men moet er vooral voor waken, dat
de wetgever wetten zou uitvaardigen die
m strijd zijin met het rechtsbewustzijn des
volks, of liever, met het rechtsbewustzijn
van d a t deel van ons volk, dat de begin
selen van Gods Woord voor het openbare
leven verwerpt.
Dat is het echt vrijzinnige hoewel
gelukkig door vele vryZinnigen niet ge-
w0 standpunt.
„Niet in andenmans keurslijf" zegt de
„Middelb. Crt".
Zij bedoelt: geen eerbiediging van de
-ordinantiën die God in Zyü Woord
aeeft gegeven.
De Plet Hein uit Delfzijl vertrokken.
Hunne Koninklijke Hoogheden volgen
later over land.
Het Prinselijke jacht Piet Hein is
Woensdagavond van Groningen te Delfzijl
gearriveerd; het nam ligplaats in het
Eemskanaal en is, nadat het den geheelen
nacht door de marechaussee was bewaakt,
Donderdagmorgen de haven uitgevaren en
in Noordwesteüjke richting langs de Gro-
ningsche kust verdwenen, waarschijnlijk
met bestemming naar de Oostzee.
Prinses Juliana, Prins Bernhard en
Prinses Beatrix zullen het schip over land
volgen. Het is nog niet bekend, wanneer
zy zullen vertrekken, wel, dat zü aan hun
reis een familiebezoek in Duitschland zul
len verbinden.
De Scandinavische correspondent van
de T e 1 e g r. meldt:
Volgens berichten in verschillende bla
den zouden Prinses Juliana en Prins
Bernhard het voornemen hebben binnen
kort met hun motorjacht Piet Hein een
reis van enkele weken naar de Oostzee te
maken om dan o.a. Kopenhagen en Stock
holm te bezoeken. Deze tocht zou volko
men het karakter van een vacantiereis
dragen en de bezoeken aan de beide
hoofdsteden zouden dus ook niet officieel
zijn.
De Oostzee is de laatste jaren by buiten-
landsche watertoeristen, die over vaartui
gen van de capaciteit van de Piet Hein -
of ook wel over kleinere beschikken,
zeer in trek gekomen.
In Denemarken en Zweden zou een be
zoek van het Prinseiyk paar hoogeiyk op
prijs gesteld worden. Prinses Juliana en
Prins Bernhard genieten er een groote
populariteit en wanneer het reisplan niet
strikt geheim gehouden wordt zullen er in
vele havenplaatsjes evenveel vlaggen ge-
heschen worden tegen dat de Piet Hein er
binnenloopt als wanneer het een officieel
bezoek z-ou gelden.
ANTI-MAGINOT-LINIE IN RIJNLAND.
Volgens 'betrouwbare me-
-dedeelingen, aldus de Un. Press,
z n vele Duitschers opge
roepen op grond van de
laatste arbeidsdienstwet,
om in het R yl n 1 a n d te wer
ken aan de „ant i-M a g i n o t-
linie" van Duitschland.
In tegenstelling tot den Franschen ves
tinggordel wordt de Duitsche linie geen
samenhangend geheel van met elkaar in
Verbinding staande forten. Duitschland
bouwt op zich zelf staande, kleine for
ten, die zwaar gewapend zün.
Ook worden plaatsen, waar later ka
nonnen kunnen worden geplaatst, voor dit
doel geschikt gemaakt.
Ook in Oost-Pruisen zullen groote wer
ken ten uitvoer komen, waarover echter
nadere berichten niet zün te verkregen.
Het juiste aantal arbeiders, die thans in
Rynland te werk zijn gesteld, is nog niet
bekend. Mjen schat het op tien a twintig
duizend.
De Londensche correspondent van de
„Figaro" schrijft het volgende: Vol
gens uit de beste bronnen
ontvangen inlichtingen,
valt het te vreezen, dat de
Duitsche regeering vóór
het congres van Neuren
berg, dat o ip 5 September
opent, een „verrassing"
voorbereidt.
Wy vernemen n.l. dat de versterkingen
aan de westelijke grens zoodanig zijn
opgevoerd, dat zü in de naaste toekomst
een ondoordringbare versperring zullen
vormen.
De nieuwe plannen, om de Duitsche
luchtmacht in zes maanden tijds te ver
dubbelen, worden uitgevoerd. De fabrie
ken kunnen nu vierhonderd toestellen per
maand fabriceeren. Het binnenhalen van
de Duitsche oogsten is vervroegd en moet
voor een vastgestelden datum zyln afgeloo-
pen.
Wederom talrijke slachtoffers van
Japansche luchtaanvallen.
Volgens officieele Chineesche berichten
zyn 240 menschen om het leven geko
men, toen Japansche vliegtuigen een con
centratiekamp te Tsengtsjeng in Zuid-
China bombardeerden.
Uit Taijoean wordt gemeld, dat de Chi
neesche pogingen tot herovering van
Zuid-Sjansi definitief verijdeld zijn.
Chineesche vliegtuigen hebben giste- m
tot driemaal toe Japansche oorlogsche
pen op den Jangtse onder vuur genomen.
Een groot schip en twee kleine schepen
werden tot zinken gebracht.
By den Japanschen luchtaanval op
Woetsjang zijn minstens 170 burgers om
het leven gekomen en 400 gewond. Meer
dan 100 huizen werden vernield, zoodat
ruim 1000 menschen dakloos zyn.
SPANNING IN PALESTINA NOG NIET
GEWEKEN.
De toestand te Haifa blijft zeer ge
spannen en zoowel politie als militairen
zün nog steeds actief. Ten gevolge van
een week van aanslagen is de verhouding
tusschen de Arabische en Joodsche ge
meenschappen nog slechter geworden
dan te voren.
In Jeruzalem hebben Britsche politie
en militairen een groot aantal voetgan
gers gefouilleerd en huizen doorzocht.
Van verschillende plaatsen worden
mishandelingen gemeld, waardoor zes
Joden gewond zyn.
DE AANVALLEN OP BRITSCHE
SCHEPEN.
De Eügelsche Minister-President Cham
berlain heeft in het Lagerhuis verklaard:
„Burgos heeft thans geantwoord, dal
de aanvallen op do Britsche schepen niet
opzetteiyk zijn ondernomen, doch dat de
schepen, die zich niet bezig houden met
den handel in contrabande, maar die ge-
vaarlyke zones vrijwillig binnenvaren,
zich blootstellen aan de consequenties
van hun eigen stoutmoedigheid en aan de
aanvallen waarin zy betrokken raken
zonder dat ze tegen hen gericht zijn
op de objectieven der vijandelijke havens,
waar zü liggen."
Chamberlain herinnerde voorts het la
gerhuis eraan, dat Engeland wetgevende
maatregelen heeft aangenomen, waarin
het schepen verboden wordt wapens te
vervoeren naar een Spaansche haven,
welke ook. De Britsche regeering kan het
tot zinken brengen van koopvaardysche-
pen niet als gewettigd aanvaarden. Sche
pen in de oorlogszone echter moeten de
risico's aanvaarden, die onafscheidelijk
verbonden zün met den oorlogstoestand.
Een doeltreffende bescherming kan niet
gewaarborgd worden, tenzü Groot-Brit-
tannië bereid is actief deel te nemen aan
de vüandelükheden.
Spr. wees er verder op, dat een aanval
op een afzonderlijk schip uiteraard op
zettelijk moet zün, in het bijzonder wan
neer het schip verkend en daarna onder
machinegeweervuur is genomen.
DE VLIEGTOCHT VAN HUGHES.
Hughes is met zün „New-York World
Fair" om 12.01 uur (G.M.T.) uit Jakoetsk
opgestegen voor de vijfde étappe van zün
vlucht om de wereld, JakoetskFair
banks, een traject van 3960 K.M.
Do route, welke de aviateur en zün
metgezellen volgen, loopt via Anadyrsk
en vervolgens langs de kust naar de Pro-
vidence-baai, waarna zy via Nome (Alas
ka) naar Fairbanks zullen vliegen.
Het weer op het traject naar
Anadyrsk is uitstekend, doch tusschen
Anadyrsk en Nome tamelijk slecht.
Om 8 uur Gr. tüd wordt gemeld, dat,
naar wordt verwacht, Hughes om 10 u.
Gr. tüd te Winnipeg zou landen. Hü was
toen nog 450 mijl van Winnipeg verwij
derd.
ONTHULLINGEN OVER RUSLAND.
De naar Japan uitgeweken Russische
ohef van het departement voor het Verre
Oosten in het commissariaat van binnen-
landsche zaken Loesjkof, heeft vertegen
woordigers van de Japansche en de bui-
tenlands'che pers ontvangen, wien hü uit
voerige inlichtingen verstrekte.
Naar zün meening heeft Stalin de com
munistische party als organisatie vernield
in zün streven naar den opbouw van eigen
dictatuur. Verscheidene millioenen sov
jet-onderdanen, verdacht van anti-stali-
nisme, zün opgesloten in dertig gevange
nenkampen. Politieke gevangenen worden
aan martelmebhoden onderworpen, om hen
tot bekennen te dwingen.
Processen werden georganiseerd voor
het uit den weg ruimen van politieke ri
valen van Stalin en van hen, die zich te
gen zün eerzucht keerden.
De jongere generatie is tot een werk
tuig van Stalin gemaakt door middel van
snelle promoties. De anti-stalinistische ge
voelens zün echter door het geheele land
verbreid. In het leger heersoht ook onte
vredenheid, mede op grond van de arres
taties van officieren. De zuivering gaat
nog voort en Stalin wil uit de tegenwoor
dige moeilijkheden geraken door alle te
gen hem zünde elementen uit den weg te
ruimen.
Voorts legde LoeSjkof verklaringen af
over oorlogstoebereidselen van Stalin. Het
roode leger omvat ruim twee millioen man
ingedeeld in honderd divisies, en het be
schikt over verscheidene duizenden vlieg
tuigen en tanks. De doeltreffendheid der
munitie-industrie wordt voortdurend op
gedreven, ieder in gebreke blijven wordt
door Stalin toegeschreven aan sabotage
op instigatie van Japan. China beschouwt
Stalin als een werktuig.
PRINSES JULIANA EN PRINS BERN
HARD BRENGEN EEN ON-OFFICIEEL
BEZOEK AAN DEN KONING
DER BELGEN.
Men meldt ons van officieele züde:
Prinses Juliana en Prins Bernhard heb
ben een on-officieel bezoek gebracht aan
den Koning van België.
Prinses en Prins gebruikten het noen
maal by den Koning op het slot te Lae-
ken.
HET VERVOER VAN RIJWIELEN.
Extra rijwieltreinen in den vacantietijd.
Zooals bekend is, bieden de Diesel- en
electrische treinen niet veel ruimte, voor
het vervoer van rüwielen, waarom de
Ned. Spoorwegen hebben bekend gemaakt,
dat, büzonder in de vacantiemaanden op
bet vervoer van rüwielen met deze trei
nen niet kan worden gerekend. In ver
band hiermede laten de N.S. op verschil
lende trajecten meer rüwieltreinen rüden
TWEEDE KAMERLID SURING
ERNSTIG ZIEK.
Naar de „Tüd" verneemt, is de heer
J. G. Suring, lid van de Tweede Kamer
en voorzitter van Sobrietas, door een ern
stige hartaandoening getroffen.
Zyn toestand is zorgwekkend.
LEGER DES HEILS.
De nieuwe chef-secretaris van het Le
ger des Heils in Nederland, luit.-kol.
Bramwell Estill, zal met zün gezin Vrij
dagavond uit Engeland te Amsterdam
aankomen, en te 8 u. aan het Centraal
Station feestelü'k worden ingehaald. Be
halve de heer en mevr. Estill zün ook
hun vier kinderen, drie jongens en een
meisje in dienst van het Leger des Heils.
OPNIEUW EEN GEVAL VAN
ENCEPHALITIS.
Verleden week is hier te lande opnieuw
een geval van encephalitis na inenting
voorgekomen. Ditmaal trof de ziekte een
meisje van vijftien maanden.
Het staatstoezicht op de volksgezond
heid is van het feit in kennis gesteld.
DE CONCURRENTIESTRIJD IN DE
BROODPRIJZEN.
Ter gelegenheid van de Itoba-1938 heeft
de Nederl. Bakkersbond in het gebouw
Musis Sacrum te Arnhem zyn jaarlyksche
algemeene vergadering gehouden.
In zü'n openingswoord wees de bonds
voorzitter, de heer F. C. Stahle uit 's Gra-
venhage, op den scherpen concurrentie-
stryd, welke te Amsterdam t.a.v. de
broodprüzen is ontbrand, ondanks het
feit, dat de Regeering onlangs de onder
nemersovereenkomst van Amsterdam ver
bindend verklaarde, zonder evenwel mini
mum broodprijzen vast te stellen. Prüzen
van 10 ct. voor 800 gram wittebrood zün
in de hoofdstad schering en inslag.
Na een uiteenzetting van den heer J. P.
H. Reyne, inspecteur der directe belastin
gen en accynzen te 's Gravenhage, over de
wüizigingen van de Omzetbelastingwet in
verband met de bakkersbelangen, werd op
voorstel van de afd. Amsterdam besloten
een request te zenden aan de Eerste Ka
mer met het verzoek de wüzigingen dezer
wet niet aan te nemen, subs, meer waar
borgen te scheppen voor de heffing bü de
bron.
UITBREIDING VAN DE ARTILLERIE.
Nieuwe gemotoriseerde regimenten.
Eenigen tüd geleden is reeds gemeld,
dat het regiment motor-artillerie te Naar
den zou worden gesplitst, in dien zin, dat
in het a.s. najaar een le regiment motor
artillerie te Naarden zal blü'ven en een
2e regiment zal worden opgericht, hetwelk
te Utrecht in garnizoen zal komen, in de
plaats van het alsdan naar Harderwük te
verplaatsen Le regiment veldartillerie.
Bü deze uitbreiding der motor-artillerie
zal het echter niet blyven, meldt de „Nwe
Rott. Crt.". In het voorjaar 1939 zal men
komen tot oprichting van een 3e en een
4e regiment motorartillerie, welke te Ede
en te 's-Hertogenbosch garnizoen zullen
houden.
By bedoelde regimenten zullen, althans
voorloopig, opleidingen komen voor batte-
rüen 10 veld en voor batterijen 15 houwit
ser 1.17, welke houwitser dus by de veld
artillerie zal verdwynen om plaats te ma
ken voor een nieuwen houwitser van 10.5.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De Prinselete familie naar de Oostzee.
Meer vrüheid voor missie en Zending?
Buitenland.
Vrees voor een Duitsche verrassing?
Onthullingen over Rusland.
De vliegtocht van Hughes.
Het hoofd van den „Langen Jan" te
Middelburg staat in de steigers in ver
hand met de restauratiewerkzaamheden
aan dezen bekenden Middelhurgschen
toren.
In het midden van het 6500 ha groote
nationale park de Hooge Veluwe, nabü het
kruispunt der wegen van Otterlo en Hoen-
derlo, is in een jaar tyds een museum ver
rezen voor de expositie van de belangryke
kunstverzameling, die mevrouw H. E. L.
J. Kröller —Ml11 er aan ihet Rük
heeft geschonken.
In 1906 is mevrouw Kröller begonnen
met de verzameling van belangryke kunst
werken, waarbij zü zich beh£tlve door de
aesthetische waarde ook door de ethisch-
filosofische beteekenis er van liet leiden.
Zoo heeft zü een overzicht verkregen van
de ontwikkeling van den individueelen
modernen kunstenaar en van de moderne
kunst in het algemeen. Oude sohilderüen
en kunstvoorwerpen zün aan de collectie
toegevoegd om de moderne abstracte uitin
gen te staven.
In 1928 is voor de volledige kunstcollec
tie de Kröller-Müller-stichting in het le
ven geroepen. In 1935 is zy aan het rijk
geschonken, dat in 1937 definitief de
de eigendom verkreeg.
De verzameling omvat: ongeveer 1300
schilderyen, die de ontwikkeling der kunst
aantoonen van het positieve realisme tot
omstreeks 1860, over het impressionisme,
het pointillisme en het cubisme tot de ab
stractste kunst. In het overgangsmuseum
is deze algemeene ontwikkelingslijn der
moderne kunst vanaf 1860 voornamelijk
aangegeven met werken der Hollandsche
en Fransche kunst. Van Duitsche kunst
vindt men er weinig uitingen.
De oude meesters zijn vertegenwoordigd
met werken van de Italianen Tintoretto,
Moroni en El Greco, de Duitschers H. Bal-
dung, Grien, L. Cranach d. O. en de Ne
derlanders Jan Steen, Van Ostade, Van
Goyen, Maes en A. H. van Beyeren en
verder verschillende 17de eeuwsche mees
ters. Ook is van belang de collectie Chi
neesche schilderwerken.
De Rijksverzameling omvat, behalve de
echilderüen: 4000 teekeningen van mo
derne en oude meesters; 275 moderne en
antieke beeldhouwwerken, Chineesch por-
celein en aardewerk, 500 stuks Delftsch
aardewerk, 80 stuks modern aardewerk
van Chris Lanooy, Chineesch aardewerk,
een belangryke groep Grieksche potten
enz1100 lithographieën, houtsneden,
etsen en gravures van A. Dürer, H. Dau-
mier, Fantin, Latour e. a. Er behoort ook
1 een bibliotheek toe van 600 deelen en ten-
