J
13
Geuzen!
eerste blad
Dagblad voor de Provincie Zeeland
lo»BAAl!
I
Duitschland een waar
schuwend voorbeeld.
De toestand in Palestina
zeer gespannen.
Prinses Beatrix' eerste
groote reis.
Uit de Provincie
MIDDELBURG
Belangrijkste Nieuws
Dobbelmann's
VRIJDAG 8 JULI 1938
52e JAARGANG - No. 235
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J, F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwsrtdsi
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlisslngen t 9.20
Losse nummers 5 cent
AdvertentiiJn 30 cent per regel
Ingezonden mcdcdcclingen 00 cent per regel
Kleine Advcrtentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
zijn
ner!
laar!
G.
4,50 - f 18,25
f 16,75. fie.
EN
N
eenten Kortgene,
aat, Wissenkerke
worden Adver-
•onnementen aan-
Mej. Wed. G. DE
issenkerke.
5 M. Algem. Progr.
ca. 8.15 Ber. 10.00
iserie. 12.00 Ber.
solist. 1.004 -20
Gram. 4.00 Ber.,
rorkest. 6.00 Land-
!0 Verv. conc. 7-0°
ie. 7.35 Gram. 8.00
joncert. 10.30 Ber.
_arcu en zijn R°e"
-12.00 Gram.
WEERBERICHT.
ivond van 8 Juin
Z.O. tot Z.W., la-
iimende wind, i>e~
olkt, later met op-
ilijk regen, des
its kouder overdag
elfde temperatuur.
dddag 3 uur:
Mr Oud, de oud-minister van Finan
ciën, heeft dezer dagen op een landdag
voor het openbaar onderwijs te Heeren
veen, een waarschuwend woord doen hoo-
ren tegen de voortgaande splitsing bij het
onderwijs.
Het deel van het volk, dat opkomt voor
het bijzonder onderwijs en dat ijvert voor
den groei en den bloei van het Christelijk
onderwijs werd aldus vermaand:
„Duitschland is ons een waarschuwend
voorbeeld aldus de heer Oud dat ons
doet zien hoe het gaat bij voortdurende
splitsing in te veel onderdeelen. Men krijgt
dan tenslotte eenheid door middel van
dwang!"
Duitschland een waarschuwend voor
beeld! Wij gelooven het met den heer
Oud. Maar dan in geheel anderen zin en
op geheel andere gronden, dan de oud
minister bedoelde.
Vooreerst is 't niet juist van een voort
durende splitsing in teveel onderdeelen
te spreken.
Beter kunnen wij zeggen, dat er is een
natuurlijke groei. Op kunstmatige
wijze is langen tijd het openbaar onderwijs
bevorderd en men beeft zelfs getracht om
door dwang ons volk te binden .aan de
openbare school.
Die tijd is voorbij. Er is vrijheid geko
men en zoodra er de vrijheid was, bleek
het met de machtspositie van de openbare
school gedaan en is hoewel de open
bare school nog altijd als normaliter aan
gemerkt wordt het bijzonder onderwijs
tot grooten bloei gekomen.
Dit, en het feit, dat de jeugdorganisatie
op Christelijken grondslag een grooten
omvang heeft verkregen is een der oorza
ken geweest, dat het nationaal-socialisme
in ons land betrekkelijk weinig invloed
heeft gekregen.
Wanneer het eenheidsideaal van vrij
zinnige zijde op het gebied van het on
derwijs gepropageerd en zelfs met dwang
bevorderd, was verwezenlijkt, dan zou de
geestelijke weerkracht van ons volk in hoo-
ge mate zijn verzwakt en verslapt en zou
de positie van hen, die ons volk met het
thans in Duitschland gevolgde systeem
willen regeeren, veel sterker zijn geweest.
Want niet de splitsing van het Duit-
sche volk was de voornaamste oorzaak
van de gemakkelijke overwinning van het
nationaal socialisme, maar juist het go-
mis van wat Groen van Prinsterer pro
pageerde: het kracht zoeken in isolement,
het streng vasthouden aan eigen beginse
len.
Wil men dus Duitschland ais een waar
schuwend voorbeeld stellen, dan moet men
het doen in dezen zin, dat men aan
dringt op het geven van positief Chris
telijk onderwijs en niet nalaat te wijzen
°P het gevaar van een school, die ten op
zichte van de groote levensvragen geen
positie kiest.
Maar ook in anderen zin kan Duitsch
land .als fcen waarschuwend voorbeeld
worden gesteld. In dezen zin, dat niet
alleen wordt gewaakt voor de vrijheid, ook
de paedagogische vrijheid van de Chris
telijke .school, maar dat ook meer tot wer
kelijkheid wordt gemaakt de leuze: de
school aan de ouders.
ddag 3 u.: 761.
fietsers:
48 min.
OORLOGSSCHEPEN NAAR HAIFA.
Be toestand in Palestina is zóó verer
gerd, dat men erop kan rekenen, dat bin-
Pen zeer korten tijd de staat van beleg zal
worden afgekondigd.
(hstermiddag is de Britsche kruiser
eraldin Haifa binnengeloopen.
va ar Yeriuidt, bevinden zich aan boord
uen r ac^P groote troepenafdeelin-
tiniv ,°.verhelaste en onvoldoende
aflojggne!1 miEiaire strijdkrachten zullen
kookpunt^ St^St sPanninS tot Eet
a0en scEietpartij is weer een Jood
r, ,werden zeven Joden gewond,
do Eist is gepubliceerd van
Plaatstaddeï °nlUSten' in Halfa
Eén-en-twintig Arabieren en zes Joden
zijn gedood. Twee-en-negentig Arabieren
en olf Joden werden gewond.
De incidenten zijn ontstaan, doordat op
de meloenenmarkt vlak achter elkaar
twee bommen werden geworpen. Er volg
de onder de marktbewoners een paniek.
Auto's en autobussen werden met steenen
bekogeld, er werden schoten gelost. De
ontboden politie begon toen onmiddellijk
op de menigte te schieten.
De diplomatieke correspondent van
Reuter meldt, dat, hoewel de laatste be
richten uit Palestina te Londen groote
bezorgdheid hebben veroorzaakt, er geen
neiging bestaat te gelooven, dat de auto
riteiten den toestand niet meer in de
hand hebben.
Zooals reeds is gemeld, is een Engelsch
oorlogsschip de haven van Haifa binnen
geloopen. Voorts worden Britsche troepen
uit Egypte verwacht en naar een bericht
uit Londen zal morgenochtend ook nog
bet Britsche slagschip „Repulse" in de
haven van Haifa arriveeren.
Naar Havas nog uit Jeruzalem seint,
Heeft de politie talrijke arrestaties ver
richt.
Alle belangrijke punten des lands wor
den op het oogenblik door troepen be
waakt.
RAZZIA BIJ DE DEENSCHE GRENS.
De Duitsche geheime politie te Flens
burg, bij de Deensche grens heeft vijftig
personen gearresteerd, o.w. een Deen.
De razzia werd midden in den nacht
uitgevoerd. De door de gestapo gezochte
personen werden gewekt en in nacht
gewaad naar de gevangenis overgebracht.
Zij werden daar direct veroordeeld,
omdat zij geen nationaal-socialist waren
en zijn intusschen reeds naar een con
centratiekamp gezonden. Op het vonnis
is geen beroep mogelijk.
Men verwacht nog meer arrestaties.
HENLEIN WOENSDAG IN BERLIJN
AANGEKOMEN.
Henlein, de leider der Duitschers in
Tsjecho Slowakije, is Woensdag in Berlijn
aangekomen. Hij heeft hier een interna
tionale ambachtstentoonstelling bezich
tigd, waar ook een afdeeling der Sudeten-
duitsohers is. Gisteren is bij met onbeken
de bestemming vertrokken.
Bevoegde kringen verklaren niets te
weten van zijn verblijf in Berlijn. Hitier
bevindt zich op bet oogenblik in Mün-
chen.
DE EERSTE VERJAARDAG VAN DEN
OORLOG IN HET VERRE OOSTEN,
China heeft gisteren het feit herdacht,
dat een jaar geleden de vijandelijkheden
tusschen Japan en Ghina begonnen. In
alle niet door de Japanners bezette pro
vinciën zijn betoogingen gehouden, waar
op de nagedachtenis van de gevallenen
geëerd werd en het volk werd aangemaand
bet verzet vol te houden. Te 12 uur des
middags werden 3 minuten stilte in acht
genomen. De gewone maaltijden zijn ver
vangen door groentenschotels.
Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft een
radio-omroep tot het geheele land gericht,
waarin hij er op aandringt, dat de mobi
lisatie tot een zoo hoog mogelijken graad
wordt opgevoerd, opdat Ghina de eind
overwinning zal behalen.
AANVAL OP DE ELECTRISCHE
CENTRALE VAN PEKING.
Een afdeeling Ghineescbe guerilla-troe-
pen heeft gisteren een aanval gedaan op
de electrische centrale, die Peking van
stroom voorziet en plm. 20 km buiten de
stad ligt. De leidingen werden vernield,
zoodat het geheele verkeer in Peking ge
durende verscheidene uren stilstond. De
aanvallers, die gewapend waren met ge
weren en handgranaten, hebben 20 poli
tieagenten ontvoerd. 'Ongeveer op het
zelfde tijdstip werden de ijzerfabrieken
bij Loeng Jen met veldgeschut beschoten.
EGYPTE VERSTERKT ZIJN
WEERMACHT.
Bij de behandeling van de oorlogs-
begrooting, die 5.235.000 pond sterling be
draagt (tegen 3.075.000 pond verleden
jaar) heeft de Egyptische minister-pre
sident Mahmoed pasja aan de Kamer ver
klaard, dat Egypte over vier jaar dank
zij den steun van de Britsche militaire
missie in staat zal zijn, zich alleen en
zonder hulp van bondgenooten te ver
dedigen.
De minister van Oorlog, Hassan Sabry,
heeft medegedeeld, dat er een reserveleger
gevormd zal worden. Voorts is de regee
ring voornemens een wetsontwerp in te
dienen, waarbij algemeene dienstplicht
wordt ingevoerd. Zoolang de Egyptische
munitiefabrieken nog niet geheel en al
gereed zijn men verwacht, dat dit
eerst over twee jaar het geval is
zullen de wapenen nog in Engeland ge
kocht worden.
De Egyptische regeering zal binnen
kort een aantal voorstellen indienen, be
trekking hebbend op de benoodigde cre-
dieten voor een oorlogsvloot.
DE BELGISCHE REGEERING EN DE
VLAMINGEN.
Grammens vrijgelaten.
Grammens is gisteren een maand na
dat -hij in hechtenis was genomen, in
vrijheid gesteld.
Deze invrijheidstelling op den dag zelf,
waarop het eerste veroordeelende von
nis kracht van gewijsde kreeg en de
eigenlijke gevangenisstraf van Grammens
derhalve zou beginnen, werd in politieke
kringen reeds verwacht, daar twee nieu
we strafzaken tegen Grammens, die in
het begin van deze week hadden moeten
plaats hebben, klaarblijkelijk op- aanwij
zing van de regeering voor onbepaalden
tijd waren verdaagd. Inmiddels zijn juist
Zondag j.l. de door minister-president
Spaak aangekondigde circulaires aan de
gouverneurs der provincies en aan de
algemeene directies der centrale bestu
ren in zee gegaan. In deze circulaire
wordt aangedrongen op stipte naleving
van de taalwetten. Dit alles schijnt er
op te wijzen, dat de regeering er ernstig
naar streeft de opgewonden gemoederen
in het Vlaamsche land te kalmeeren.
35 millioen gasmaskers opgelegd voor de
Britsche bevolking.
In elf opslagplaatsen zijn in Engeland
in totaal nu 35 millioen gasmaskers op
geborgen, welke binnenkort ter beschik
king zullen worden gesteld van plaatse
lijke autoriteiten.
Mond- en klauwzeer in Zuid-Afrika.
In Noord-Natal is een ernstige mond
en klauwzeer-epidemie uitgebroken, zoo
dat de autoriteiten zeer strenge maatre
gelen hebben moeten nemen om uitbrei
ding te voorkomen.
Een gebied, 160 K.M. breed en 200 K.M.
lang, is onder quarantaine geplaatst.
Geen vee of producten van vee mogen
hier worden in- of uitgevoerd. In dit ge
bied bevinden zich meer dan 300.000 stuks
vee.
De toestand is zoowel voor de veehou
ders als voor de -handelaars uiterst moei
lijk geworden.
Korte Berichten.
- Vrijdag zal oud-premier Van Zee
land aan de debatten over financieele za
ken in de Belgische kamer deelnemen. De
oud-premier doet, op verzoek van zijn
vrienden, dus weer intrede in de politiek.
Hitier wordt Zaterdag a.s. te Mün-
cben verwacht. Men denkt, dat bij Zon
dag een groote redevoering zal houden.
-
PRINS BERNHARD NAAR
DUITSCHLAND.
Prins Bernbard is heden per auto naar
Reckenwalde vertrokken voor een verblijf
van enkele dagen van particulieren aard.
HANDELSOVEREENKOMST MET
DENEMARKEN.
De Regeeringspersdienst meldt: Op
Woensdag 6 dezer is de nieuwe handels
overeenkomst met Denemarken, waarvan
de tekst op 27 Juni j.l. was geparafeerd,
te 's Gravenbage onderteekend en met te
rugwerkende kracht van 1 Juli 1938 af
tot 30 Juni 1939 in werking gesteld.
NEDERLANDSCH FABRIKAAT-
DEMONSTRATIE.
Tijdens de viering van het regeerings-
jubilé van H. M. de Koningin.
Het feit, dat juist in den tijd van het
regeeringsjubileum van H. M. de Konin
gin sterk de nadruk zal vallen op het
geen Nederland tot stand bracht en
brengt, deed in den kring van het winkel
bedrijf het plan ontstaan daarbij aan te
sluiten, door juist in dit tijdvak alleen
en uitsluitend Nederlandsche voortbreng
selen in de etalages uit te stallen.
De vereeniging „Nederlandsch Fabri
kaat" verleende desgevraagd hierbij gaar
ne haar medewerking. Zij besloot echter
tevens dit plan breeder op te zetten en
trad in overleg met de drie midden
standsbonden, den raad voor het groot
winkelbedrijf in Nederland en de indu-
striëele werkgeversorganisaties.
Het resultaat van dit overleg was de
vorming van een werkcomité, waarin
bovengenoemde organisaties benevens de
vereeniging „Nederlandsch Fabrikaat"
zitting hebben.
Aan alle plaatselijke middenstands-
vereenigingen werd een opwekking tot
deelneming gezonden. Uit verschillende
deelen van ons land kwamen dan ook
reeds aanmeldingen binnen.
De aansluiting aan deze actie, waar
aan voor de deelnemende winkeliers geen
Prinses Juliana en Prins Bernhard
koesteren, volgens de „T e 1 e g r.", het
voornemen om in de maand Augustus een
reis te maken met de „Piet Hein", welke
zich vermoedelijk zal uitstrekken tot de
Noorsche wateren op de Oostzee. Het ligt
in de bedoeling, dat Prinses Beatrix bet
Prinselijk Paar zal vergezellen. Het zal
dus de eerste reis worden van onze kleine
Prinses.
kosten zijn verbonden, wordt zeer aan
trekkelijk gemaakt doordat „Nederlandsch
Fabrikaat" bereid is hieraan een etalage
wedstrijd te verbinden en vele prijzen
beschikbaar te stellen.
ONBRANDBARE LAK VOOR
VLIEGTUIGEN.
De K.L.M. heeft gisteren voor haar
vliegtuigen een proef genomen met een
laksoort, die onbrandbaar zou zijn.
De laksoort een Duitsch fabrikaat
zou dienen ter vervanging van de alumi-
niumverf, die thans op het linnen staart
vlak het z.g. stabilo op de hoogte
en richtingsroeren gestreken is. Deze
aluminiumverf is van een gewoon pro
cédé en voorzoover bekend is, is zij niet
brandbaar. Het zou dus wederom een
stap in de goede richting zijn, indien de
voor genoemde onderdeelen te gebruiken
verf geen vlam zou kunnen vatten, waar
door aan de vele reeds onbrandbare onder
deelen van het vliegtuig er weer eenige
zouden zijn toegevoegd.
Indien de bij den technischen dienst der
K.L.M. te nemen proeven en de door
dezen dienst met de fabrikanten te voeren
onderhandelingen de gewenschte resul
taten opleveren, is het de bedoeling van
de K.L.M. alle stabilo's, hoogte- en rich
tingsroeren in den loop der komende
maanden geleidelijk met nieuw linnen te
bespannen en dit linnen met de onbrand
bare verf te bestrijken. Zij zou dan voor-
loopig alleen op de Douglas D.C 2- en
D.C 3-vliegtuigen toegepast worden.
MOEILIJKHEDEN IN DE CRêPE-
PAPI ER INDUSTRIE.
Pogingen den uitvoer te vergrooten.
De crêpe-papierindustrie bevindt zich
in een uiterst moeilijke situatie. Terwijl de
prijzen voor alle overige papiersoorten in
1937 aangetrokken zijn, mede tengevolge
van de stijging van de grondstofprijzen,
zijn zij voor het crêpe-papier en het daar
uit vervaardigde toiletpapier in 1937 nog
verder gedaald.
Het feit, dat de productiecapaciteit der
vier Nederlandsche papierfabrieken, die
zich op dit gebied bewegen, de behoefte
van de Nederlandsche markt verre over
treffen, was de oorzaak, dat een onge
woon scherpe concurrentiestrijd ontstond.
Dezer dagen is nu onder leiding van
mr A. E. von Saher een samenwerking
in deze industrie ingeleid, die ten doel
beeft systematisch een gedeelte van de
productie op de buitenlandsche markten
onder te brengen, waardoor de binnen-
landsche markt voor een gedeelte van het
overmatig aanbod wordt ontlast. De prij
zen voor het binnenland, die thans nog
beneden het niveau van vóór de devalua
tie liggen, zullen aan de thans geldende
kostprijzen worden aangepast. Men hoopt
op deze wijze de anders noodzakelijke
stillegging van fabrieken te kunnen ver
mijden.
VERPACHTING VAN BOERDERIJEN
VAN STAATSWEGE.
In werkverschaffing! ontgonnen gronden.
In aansluiting op de in vorige jaren
gehouden verpachtingen zal naar de
Regeeringspersdienst meldt binnenkort
weer worden overgegaan tot de verpach
ting van staatswege van een aantal nieuw
te stichten boerderijen, ressorteerende on
der het beheer van den rentmeester der
staatsdomeinen te Zwolle.
De te verpachten gronden zijn alle van
overheidswege in werkverschaffing ont
gonnen en daarna gedurende enkele jaren
geëxploiteerd, zoodat ze thans rijp kun
nen worden geacht om in pacht te worden
uitgegeven.
In dit «eizoen zullen worden verpacht
12 'boerderijen met een gezamenlijke op
pervlakte van c.a. 300 ba en wel vier in
bet Land van Vollenhove, nabij Giethoorn
en de overige acht op ontgonnen gron
den in de provincie Friesland, afkomstig
van de aldaar werkzaam zijnde N. V.
Ontginnings-maatschappij „De Drie Pro
vinciën", n.l. vier stuks in het complex
„Het Jongenshuis" bij Appelscha, twee
in bet complex „De Punt" nabij Hauler-
wijk, één te Hoornsterzwaag en één nabij
Rohel.
Met den bouw der boerderijen zal zoo
Binnenland,
Voorloopig Verslag der (Eerste Kamer
over de herziening van de omzetbelas
ting.
Prins Bernhard bezoekt Groningen.
Chr. Bond van Schoenmakerspatroons.
Buitenland.
Zeer gespannen toestand in Palestina.
D'e oorlog in het verre Oosten.
PER HAIF0N3 ASSSSk f« 6
spoedig mogelijk worden aangevangen,
terwijl bij bet uitzoeken der pachters een
soortgelijke selectie zal' worden toegepast
als geschiedt bij de eveneens van staats
wege gehouden verpachtingen in de Wie-
ringermeer.
CHR. BOND VAN SCHOENMAKERS
PATROONS EN SCHOENWINKELIERS
De maatschoenmakers in de knel?
Bovengenoemde Bond heeft deze week
te Hilversum zijn jaarvergadering gehou
den.
De jaarverslagen van secretaris en pen
ningmeester werden goedgekeurd. De re
kening gaf een nadeelig saldo van f 63,69.
Van de gelegenheid tot vragen stellen
werd door enkelen gebruik gemaakt,
waarbij nogmaals op samenwerking met
de Chr. Middenstands Bond werd aange
drongen, en de voorzitter mededeeling van
de pogingen deed tot samenwerking met
den georganiseerden lederhandel, welke
aanvankelijk met succes bekroond zijn.
Bij de bestuursverkiezing werd de voor
zitter met alg. st. herkozen en de aftre
dende 'H.B.leden met groote meerderheid.
Definitief werden nu drie scboenwinke-
liers aan bet H.B. toegevoegd: n.l. de hee-
ren Jungerius, Rotterdam; Kooistra, Bols-
ward en Strating, Hilversum. Daar de
vacature-v. d. Kruk niet vervuld werd, is
dus bet H.B. nu met 2 leden uitgebreid.
Het voorstel tot oprichting van een
Fonds: „Steun bij overlijden" vond geen
steun.
Daarna refereerde de beer Jungerius
van Rotterdam over: „Rondom de Regee-
ringsmaatregelen".
Spr. wees er op, dat de ingetreden cri
sis de toestand in bet schoenmakersvak
nog ingewikkelder beeft gemaakt. Velen,
leven financieel aan den rand van den
afgrond.
Door steunmaatregelen is veel nood ge
lenigd, doch wij moeten de taak der over
heid bier in bet juiste licht zien.
Ook de verschillende wetten, welke het
bedrijf raken, speciaal de spertijd en Ves
tigingswet werden besproken en tenslotte
wees spr. op de noodzaak om Christelijk
georganiseerd te zijn.
De heer Fred. H. Hoek sprak daarna de
vergadering toe. Hij wees op den arbeid
van den Rijksvoorlichtingsdienst, roemde
de samenwerking met het H.B. en besprak
nog uitvoerig het z.g. opticienswetje, om
dat, wanneer die wet wordt aangenomen,
een maatschoenmaker geen maatschoenen
meer maken mag zonder geneeskundig
advies. Hij besprak tevens de mogelijk
heid, boe dit gevaar af te wenden.
HET AARDRIJKSKUNDIG CONGRES.
Bezoek aan Zeeland.
Een 100-tal deelnemers aan het in ons
land gehouden wordende Internationaal
Aardrijkskundig congres heeft zich opge
geven voor de excursies naar Zeeland, die
van Maandag tot Zaterdag van de volgen
de week zullen plaats hebben.
Maandag worden de deelnemers te
