EERSTE BLAD
Belangrijkste Nieuws
fc
DONDERDAG 30 JUNI 1938
52c JAARGANG - No. 228
Buitenlandsche reis van
de Koningin.
H.M. vertrekt Zaterdag naar Zwisterland.
Buitenland.
De strijd in Spanje.
Uit de Provincie
MIDDELBURG.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstgtraat 7 0, Qocs
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. zuiDEMA Dagblad voor de Provincie Zeeland
Abonnement spr ij s f 2.50 per kwsrtea?
Weekabonnementen "oor Middelburg
Goes en Vlissingen f 9.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtentll'n 30 cent per regel
Ingezonden mcdcdcclingcn 00 cent per regel
Kleine Advcrtcntiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
[ARSCH.
Dm 7 uur, is de
het schoollokaal
het instudeeren.
nten zijn wel-
Men meldt van officieele zijde, dat het
in het voornemen ligt van H. M. de Ko
ningin, om Zaterdag a.s., 2 Juli, voor
Haar jaarlijksche buitenlandsche reis
naar Zwitserland te vertrekken.
PRINSES JULIANA.
H. K. H. Prinses Juliana was de laat
ste dagen een weinig ongesteld, waardoor
zij verhinderd was haar voorgenomen be
zoek aan Arnhem te brengen.
Naar thans uit Den Haag gemeld wordt,
is H. K. H. geheel hersteld. Voorzichtig
heidshalve verlaat zij echter het paleis
nog niet.
FRANCO NEEMT MAATREGELEN TEN
GUNSTE VAN DE BRITSCHE
SCHEEPVAART.
Volgens een artikel van Gayda in het
„Giornale d'Italia" heeft Franco ten be
hoeve van de Britsche scheepvaart con
cessies gedaan en reeds de volgende maat
regelen genomen:
1. varende Britsche schepen zullen niet
door vliegtuigen worden aangevallen;
2. de vliegtuigbestuurders zullen biji het
bombardeeren van havens zoo mogelijk
een onderscheid maken ten gunste van de
Britsche vlag;
3. in het republikeinsche gebied zullen
vrije havens worden aangewezen, die toe
gankelijk zijn voor de internationale
scheepvaart, welke zich met wettigen han
del bezig houdt.
Een bijzondere verslaggever van het
„Giornale d'Italia" in Spanje meldt, dat
de Itaiiaansche legionairen bij de lucht
macht van Franco een twintigtal bommen
hebben geworpen op de haven van Valen
cia. De bommen hebben vier vreemde
schepen getroffen, die munitie en onder-
deelen van vliegtuigen losten.
Voorts werd de haven van Alicante ge
bombardeerd, een stoomschip werd er ge
troffen; het werd geheel vernield. Het
blad vermeldt niet, van welke nationali
teit bedoelde schepen waren.
WEER EEN „LEK"ONTDEKT
IN ENGELAND.
Twee jaar na de lekkage-affaire, die
Minister Thomas zijn portefeuille kostte,
heeft Engeland weer een geval van het
onthullen van een geheim. 'Thans gaat het
om de vraag, wie aan het conservatieve
Lagerhuislid Sandys „zeer geheime" in
lichtingen heeft verstrekt over Engelands
luchtafweer.
olechts vijf personen konden weten wat
Sandys, de schoonzoon van Winston
Churchill, wist.
Dat de regeering het uitlekken van ge
heimen, die van vitaal belang voor het
land worden geacht, bijzonder ernstig op-
\at, blijkt wel uit het feit, dat zij een mi
litaire commissie heeft ingesteld, welke
moet onderzoeken hoe deze zeer geheime
inlichtingen over Engelands luchtafweer
openbaar konden worden.
Volgens de „Daily Mail" hebben detec
tives van het ministerie van Oorlog reeds
eenige sporen ontdekt, welke naar de bron
van de schending kunnen leiden.
Er 'komt ook een politieke commissie
van onderzoek.
Deze commissie zal zoowel ministers als
Lagerhuisleden hooren.
De vraag, waar het in deze commissie
oiu gaat is in wezen; kan een parlements-
zonder E&vaar te loopen in de gevan
genis te komen wegens wetsovertreding,
oor het Lagerhuis alle kwesties te berde
'engen, die hem in zijn kwaliteit van
Parlementslid onder de aandacht komen?
e meeningen zijn verdeeld. De regee-
ng wenscht militaire geheimen ook in-
erdaad geheim te houden en overweegt
artoe wettelijke maavregelen.
tnf J,stereri heeft de afgev. Sandys zich
wen/11 v°orz*tter van het Lagerhuis ge-
0111 de# bescherming van de commis-
t ■,va.n Privilegiën in te roepen. Spr. ver-
het Vn hoedanigheid van officier van
hm er,ritoriale leger een oproep te heb-
angen om morgen in uniform te
Sen i ÏJnen voor ket Hof van onderzoek.
V® voegde hieraan toe, dat hij
laa.L .te vveten in hoeverre het toe-
ar 18 een lid van het parlement te
dwingen de bron van zijn inlichtingen te
onthullen. Hiji vroeg den Speaker direct de
commissie voor de privilegiën van het
Huis deze zaak te doen behandelen.
Chamberlain stemde hierin toe.
Majoor Attlee zeide, dat de minister de
zaak ontweek. Wel was die dagvaarding
aan den reserve-officier van het territo
riale leger gericht, maar hier zat juist de
kneep1, want Sandys had zijn mededeelin-
gen niet als officier maar als Parlements
lid gedaan en daarom was de dagvaar
ding een beleedi'ging voor het Huis.
Churchill deed een beroep op Chamber
lain opdat het verschijnen van Sandys
voor het militaire hof zou worden voor
komen en in een later stadium van het
debat deelde de eerste minister inderdaad
mede, dat de minister van oorlog den le-
gerraad zou verzoeken het hooren van
Sandys uit te stellen, totdat de commissie
voor de privilegiën zich had uitgesproken,
GERUCHTEN OVER EEN AANSLAG
OP GOERING.
Gisteravond liepen buiten Duitschland
allerlei geruchten, volgens welke maar
schalk Goering vermoord zou zijn; de
bron dezer geruchten was niet na te gaan.
Slechts seinde Havas uit Berlijn de
volgende tegenspraak;
Met betrekking tot de geruchten, welke
in het buitenland over maarschalk
Goering in omloop waren, verklaren ge
zaghebbende kringen, dat de maarschalk
in uitstekenden toestand verkeert en ver
blijf houdt op zijn buitengoed Karinhall.
DE VERGROOTING DER LINIE
SCHEPEN.
Aan het einde van deze maand is de
periode van drie maanden ten einde, wel
ke het verdrag van Londen voorschrijft
voor overleg nopens het in werking stel
len van de clausule, welke opheffing of
verruiming van grenzen voor tonnenmaat
en geschut mogelijk maakt, indien zulks
door maatregelen van anderen noodzake
lijk wordt, m.a.w. met 1 Juli zal de be
perking van de tonnenmaat der liniesche
pen tot 35.000 tonnen van het geschut tot
14 duim komen te vervallen.
Voor het oogen blik is het
niet waarschijnlijk dat de
Engelsche marine verder
zal gaan dan tot liniesche
pen van 43.COO a 45X00 ton en
tot een kaliber van 16 duim
(40,6 cm). De voorloopige hesluiten van
de Ver. Staten, Engeland en Frankrijk
zijn reeds meegedeeld aan de Sow jet-Unie
en Duitschland, met welke landen Enge
land bilaterale verdragen heeft.
GROEIENDE JOODSCHE ONTSTEM
MING IN PALESTINA.
Joodsche algemeene staking afgekondigd.
De begrafenis van den terechtgestelden
Jood Ben Joessef is zonder incidenten ge
schied.
Een uitgebreide protestbeweging ont
wikkelt zich over het geheele land. Alle
Joodsche ondernemingen hebben de alge-
meene staking afgekondigd. Te Tel Aviv
is voor het stadhuis een betooging gehou
den, waarbij de politie moest optreden om
de orde te handhaven. Twaalf personen
werden gewond. E'r is bepaald, dat nie
mand zich tusschen 19 en 6 uur op straat
mag bevinden.
Het is voor het eerst sedert de onge
regeldheden van 1935 dat dit bevel te
Tel Aviv is afgekondigd. Te Jeruzalem
is het eveneens verboden, zich na 19 uur
op straat te bevinden.
BOMBARDEEfcEN VAN OPEN STEDEN
Nederland zou zitting nemen in de
commissie die naar Spanje wordt
giezonden.
Gisterochtend is het kabinet bijeen ge
komen.
Wat betreft de commissie, die naar
Spanje zal worden gezonden om een on
derzoek in te stellen naar het bombardee
ren van open steden, wordt er op gewe
zen, dat het tot stand komen van deze
commissie vertraagd wordt door 't wach
ten op het antwoord van N ederland,
dat verzocht is de plaats van de Vereen.
Staten in te nemen.
Te officieeier plaatse wordt bevestigd,
dat Nederland een uitnoodiging zou 'heb
ben ontvangen om zitting te nemen in de
commissie, die in Spanje een onderzoek
zal instellen naar het bombardeeren van
open steden.
DE OVERSTROOMINGEN IN JAPAN.
Aardverschuivingen en rotsinstortingen.
He spoorwegdienst tusschen Tokio en
Osaka, vooral in de nabijheid van Yoko
hama, is onderbroken door den zwaren
regenval, die een omvang heeft aangeno
men als sinds 20 jaar niet meer was voor
gekomen.
Uit verschillende deelen van Tokio en
Yokohama komen berichten binnen om
trent ongelukken.
Bij een bergschuiving, waardoor bij
Yokohama een meisjesschool werd ver
nield, werden bovendien nog 12 huizen
verwoest. Tien personen werden gedood
en 9 gewond, van wie 3 ernstig.
In Tokio en Yokohama zijn in totaal
120.000 woningen overstroomd.
DE MOSSELVERGIFTIGING IN
BELGIE.
In verband met de vergiftiging, veroor
zaakt door mosselen, afkomstig uit het
kanaal van Brugge, heeft de Leuvensche
hoogleeraar, Dr Koeh, de microbe her
kend, die de vergiftiging heeft veroor
zaakt. Dezelfde microbe werd volgens Dr
Koch in Californië ontdekt in 1937. Na
de ontsmetting van het kanaal zal de mi
crobe toch nog blijven voortwoekeren.
De professor raadt aan, strenge maat
regelen te treffen, om voortaan mossel-
visschen in het kanaal te verbieden. Hij
zal zich dezer dagen naar Brugge bege
ven, om zijn onderzoekingen ter plaatse
voort te zetten. Anderzijds wordt verze
kerd, dat de mosselbanken buiten de mon
ding van het kanaal van Brugge onbesmet
zijn gebleven.
DUITSCH PROTEST TE PRAAG.
De Duitsohe legatie te Praag heeft bij
het Tsjecho-Slowaaksche ministerie van
Buitenlandsche Zaken een scherp protest
er tegen ingediend, dat in Tsjechische
volksscholen in Brünn en elders den laat-
sten tijd een smaadlied op Adolf Hitler,
niet alleen door de onderwijzers wordt ge
duld, maar door deze functionnarissen
zelfs ter overschrijving in de schriften op
het schoolbord wordt geschreven. Hetzelf
de smaadlied is in verschillende deelen
des lands door soldaten op marsch en
den laatsten tijd ook door so'kols ter ge
legenheid van het Praagsche sokolfeest
gezongen.
De Duitsche legatie heeft het ministerie
van Buitenlandsche Zaken verzocht zon
der verwijl stappen te ondernemen om
een einde te maken aan dezen „onhoud-
baren toestand" en de verantwoordelijke
personen ter verantwoording te roepen.
De Britsche Mount Everest-expeditie
mislukt.
Reuter meldt uit Kalimpong dat de le
den van de Britsche Mount Everest-expe
ditie hun poging om den berg te beklim
men hebben opgegeven, nadat zij kamp 6
hadden bereikt. Kapitein Olivier is giste
ren te Kalimpong teruggekeerd en de an
dere leden van de expeditie zullen binnen
tien dagen volgen.
Korte Berichten.
In Noord-Italië neemt de hitte voort
durend toe. Onder de landbouwers die met
den hooioogst bezig zijn, hebben zich ze
ven gevallen van zonnesteek voorgedaan.
Te Bologna zijn op straat zes menschen
door de hitte bevangen en bewusteloos ge
raakt.
i Tijdens het onweer, dat in den
vorigen nacht boven Polen heeft gewoed,
hebben zeventien personen den dood ge
vonden Er zijn tien gewonden.
DE EX-KEIZER TE SOESTDIJK.
Een felicitatiebezoek.
He ex-keizer, vergezeld van de Prinses
van Hessen, is Woensdagmorgen per auto
naar het paleis Soestdijk gereden om daar
persoonlijk aan Prins Bernhard en aan
Prinses Juliana zijn gelukwenschen aan
te bieden.
Be ex-keizer, aldus de „Telegr.", zag er
uitstekend uit en dit was wel voldoende
bewijs, dat alle geruchten als zou hij om
gezondheidsredenen ons land denken te
verlaten, uit de lucht gegrepen zijn. Bo
vendien werd ons nog van de meest be
trouwbare zijde medegedeeld, dat de ex-
keizer niet aan verhuizen denkt. Op het
oogenblik stelt hij zeer veel belang in een
uitbreiding van de gronden, die hem toe-
behooren, daar hij onlangs een stuk heeft
geruild met de gemeente Doorn. Dit stuk
wordt thans gevoegd bij het z.g. Pinetum,
waar hij allerlei zeldzame dennen en ook
sparren kweekt. lederen morgen begeeft
de ex-keizer zich naar dit gedeelte om te
kijken, hoe de werklieden vorderen.
De geruchten, als zou de ex-keizer naar
Zwitserland wenschen te vertrekken, zijn
waarschijnlijk voortgekomen uit het feit,
dat een zijner vrienden, baron Von der
Heydt, die in Zandvoort woont en die
reeds verschillende bezittingen in Zwit
serland heeft, onlangs nog een huis al
daar heeft aangekocht, hetgeen de veron
derstelling in het leven heeft geroepen,
dat dit voor den ex-keizer zou zijn.
DE VET-CONVENTIE.
Naar gemeld wordt, hebben de twee or
ganisaties van vetsmelters en vetprodu-
centen gisteren te Amsterdam gezamenlijk
vergaderd. De groote meerderheid der
aanwezigen heeft het gewijzigde ontwerp-
contract geteekend, doch een gedeelte, o.w.
de vleeschwaren-fahrikanten, hebben als
nog op principieels gronden geweigerd.
EVENREDIGE VRACHTVERDEELING.
Meer centralisatie van de bevrachting.
Uit Rotterdam wordt gemeld, dat de
Minister van Waterstaat verlenging van
de Wet op de Evenredige Vrachtverdee-
j ling, met welke verlenging aanvankelijk
mede was bedoeld aanpassing van de bin
nenvaart aan de coördinatie van verkeers
middelen, meent niet te kunnen uitvoeren
in den vorm, die daarvoor reeds in een
voorontwerp gereed lag.
I Dit voorontwerp is wel het model waar
naar men zal trachten de zaken te rege
len. De Bezuinigingswet geeft den Minis
ter de vrijheid ten aanzien van de Even
redige Vrachtverdeeling bij Algemeenen
Maatregel van Bestuur de noodige maat
regelen te nemen, die thans worden noo-
dig geacht. Zoo zal het aantal Bevrach
tingscommissies worden beperkt en de
bevrachting zal meer worden gecentrali
seerd.
Het vervoer, in gevolge vaste relaties
wordt vervangen door een regeling voor
bijzonder vervoer, die is bedoeld om aan
de wenschen van het bedrijfsleven tege
moet te komen.
Ingevolge de nieuwe regeling zal het
mogelijk zijn een contract af te sluiten
voor vervoer van groote hoeveelheden la
ding, die in een bepaald tijdvak tegen een
vasten prijs zullen moeten worden ver
voerd, omdat het vervoer moet kunnen
concurreeren met het buitenland, b.v. bij
kolen en andere soorten van massaal ver
voer, die in groote hoeveelheden van te
voren worden bevracht. Er zullen daar
voor in het vervolg aparte overeenkom
sten voor groote transporten op langen
termijn tegen een vaste vracht per ton
worden aangegaan. Deze contracten mo
gen de bevrachtings'ondernemers overne
men.
DE HOLLAND-AMERI KA-LIJN.
Toenemend passagiersvervoer.
De „Statendam" van de Holland-Ame-
rika-lijn is thans met 1400 reizigers on
derweg naar Europa, de „Nieuw-Amster
dam", die bij de Ainerikaansche reizigers
reeds in trek is, vaart een week later. Ook
dat schip zal geheel bezet zijn. Voor de
H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Bernhard slaan vanaf het bordes van
paleis Soestdijk het défilé gade, dat de padvinders Woensdag voor hun Ko
ninklijke Commissaris hielden ter gelegenheid van diens verjaardag.
■mhhhhhmmmmmhhhbhmbbimmbhmkmbk)
Binnenland.
Invoering gezinspersoonskaartenstelsel.
H. M. de Koningin binnenkort naar Zwit
serland.
Verklaring van den Ministerraad over
Oss.
Verwachtingen omtrent den fruitoogst.
Buitenland.
Groeiende ontstemming in Palestina.
Het „lek" in Engeland.
De vergrooting der oorlogsschepen.
Franco en het bombardeeren van En
gelsche schepen.
afvaart van 14 Juli van dit schip is reeds
een goede bezetting met passagiers verze
kerd. Voor de afvaarten op 27 Augustus
en 17 September naar New York is de
Nieuw-Amsterdam reeds volgeboekt.
Hebben volgens de berichten sommige
lijnen te klagen, omdat er wegens de ge
beurtenissen in Europa minder Ameri
kanen naar ons werelddeel reizen dan
anders, bij de Holland-Amerika-lijn is dat
niet het geyal.
Tot nu toe zijn er meer reizigers ver
voerd dan verleden jaar 6n waarschijnlijk
komt 'het zomerseizoen in zijn geheel bo
ven dat van verleden jaar uit.
De Colorado-kever.
Wij ontvingen de laatste dagen weer
verschillende berichten van gevonden Go-
lorado-kevers, o.a. te Stavenisse,
R i tt e m en K r u i n i n g e n (in laatst
genoemde plaats in een graskantl)
Prins Bernhard's jaardag.
Van 89 uur heeft gisteravond het
Middelburgsch Muziekkorps zich op de
tent van het Molenwater laten hooren.
Het concert werd door een groote menigte
bijgewoond.
Na een korte pauze stelde het muziek
korps zich op achter de intusschen met
muziek aangerukte signaalafdeeling van
Achilles. Spoedig zette men zioh in bewe
ging. Voor de woning van het gouden
bruidspaar Bröcker hield men stil. Na
een drietal fanfares kwam een der fami
lieleden namens het gouden paar dhrn
De Graaf, voorzitter van „Uit het Volk
Voor het Volk" en Caro, den dirigent, met
een handdruk dank brengen voor deze
muzikale hulde.
Het ging nu verder volgens de gemelde
route, gevolgd door een talrijke menigte
naar de Markt.
Hier heeft de signaalafdeeling nog een
taptoe geslagen en geblazen, waarna het
muziekkorps besloot met twee coupletten
van het Wilhelmus.
Vereeniging tot Instandhouden van oude
gebouwen.
Woensdagmiddag vergaderde de Ver
eeniging tot instandhouding van oude ge
bouwen onder voorzitterschap van dhr
W. Berdenis van Berlekom.
De secretaris, Dr W. S. Unger, bracht
het jaarverslag over 1937 uit, waaraan
het volgende is ontleend:
Reeds lang had de verwaarloosde toe
stand, waarin het aardige trapgeveltje
Pottenmarkt 12 zich bevond, de aandacht
getrokken van het bestuur en ook van an
dere belangstellenden. In samenwerking
met „Nehalennia", die het herstel van het
schilderwerk voor haar rekening heeft
genomen, is op kosten der vereeniging het
voornaamste voor herstel en behoud van
dit uit den aanvang der 17de eeuw da-
teerende geveltje gedaan.
Ook werd besloten een niet onbelang
rijke subsidie te verleenen aan. Vreemde
lingenverkeer voor het zeer noodzakelijk
herstel van de haar toebehoorende belang
rijke trapgevel aan de Markt 16.
Ten slotte wordt vermeld, dat het Ge
meentebestuur in werkverschaffing het
oude IJkkantoor aan den Zuidsingel deed
herstellen.
Het bericht, dat B. en W. op de be
grooting voor 1939 een subsidie voor de
vereeniging 'zullen uittrekken, geeft het
bestuur een aansporing te meer om voort
te gaan.
Concertzaal en concertvereeniglng.
Gisteravond hadden achtereenvolgens
de vergadering plaats van de Vereen, tot
instandhouding van de Concert- en Ge
hoorzaal en die van de Concertvereen.
In de eerste vergadering bleek, dat, als
zij, die verleden jaar de kas der vereeni
ging steunden, dit ook nu weer in onge
veer dezelfde mate doen, evenals vorig
jaar, f 350 voor het mooie doel zal kunnen
worden uitgekeerd.
In de tweede bedoelde vergadering
bleek, dat deze vereeniging haar ledental
(203) behield, dank zij de medewerking