De bommen op Britsche schepen
Dagblad voor de Provincie Zeeland
El e ctricit eitstar i even.
De strijd in Spanje.
De strijd in China.
FIJN!
SANOSTOL
WOENSDAG 22 JUNI 1938
52e JAARGANG - No. 221
Het incidént
in de Tweede Kamer.
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs ?2.5G pc? fcvrr?4c£i
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nsrntnsere 3 ee»t
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advertentiür. 30 cent eer ysgel
Inge/onder' mededceüngeR 00 rent per ree®!
Kleine Advertentiön Dinsdags en Vrijdag»
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Bij de behandeling van 'het wetsont
werp inzake 'de electriciteitsvoorziening i
in de Tweede Kamer is een interessante
discussie gevoerd over de winsten der
gemeentelijke electriciteitsbedrijvien.
Door de Regeering was o.a. de vol
gende bepaling voorgesteld
„Bij electriciteitsvoorziening door een
gemeente worden de voorwaarden van
stroomlevering zoo gesteld, dat de uit die
stroomlevering voor de gemeentekas
voortvloeiende baten, bij normale afschrij
vingen en reserveeringen, een en ander
ter beoordeeling van Onzen Minister van
Waterstaat, in eenig jaar na 1938 niet tot
een hooger bedrag wordien opgevoerd,
dan dat, hetwelk op dien grondslag op
voorstel van bet gemeentebestuur door
Onzen voornoemden Minister voor 1937
wordt vastgesteld.
Voor het gebruik, ten behoeve van
electriciteitswerken, van gemeentelijke
eigendommen of werken, wordt in eenig
jaar na 1938 geen 'hoogere vergoeding
berekend dan naar de maatstaven, op 31
December 1937 geldende."
De bedoeling van dit voorstel was, de
tarieven binnen redelijke grenzen te hou
den.
Het is langzamerhand in tal van ge
meenten 'zóó geworden, dat de lichtfa
brieken door hun tarievenpolitiek een
enorme last leggen op de schouders der
bevolking. De door deze bedrijven ge
maakte winst is geworden een zwaar
drukkende indirecte belasting. En een be
lasting, die meermalen zeer onevenredig
drukt op een bepaald deel der bevolking,
de kleine gebruikers en de middentetaii-
ders.
Nu beoogde Minister van Buuren bier
een rem aan te leggen.
Tegen die bedoeling werd in de
Kamer geen bezwaar gemaakt. Wel wa
ren vele 'leden van oordeel, dat het voor
gestelde middel ondeugdelijk was.
Wij 'kunnen dit oordeel onderschrijven.
Limiteering van de winst wil nog niet
zeggen, dat de tarieven lager 'zullen wor
den. Het omgekeerde kan wel het gevolg
zijn. Verlaging van de tarieven heeft
meermalen tot gevolg gehad verhooging
van 'het winstcijfer. Oo'k was wat de
minister voorstelde niet billijk, omdat de
positie van de bedrijven sterk uiteen loo
pend is. Er kunnien bedrijven zijn, die
jarenlang hooge winsten maakten en die
dus van de voorgestelde „bevriezing"
geen hinder hebben. Maar er kunnen ook
bedrijvten zijn die ten koste ivan groote
uitgaven in de toékomst behoorlijke wins
ten hopen te maken en die daarin nu
verhinderd zouden worden.
'Ook is niet zonder grond de vraag,
stel dat ingrijpen gewienscbt is of
dan niet de Gemeentewet deze zaak be
hoort te regelen.
Het schijnt ons dan ook logisch, dat
bet amendemient-de Geer, om de voorge
stelde bepaling te doen vervallen, werd
aangenomen.
Maar het verheugt ons, dat aan deze
zaak bijzondere aandacht is geschonken
en wij zullen het toejuichen als op de
tarieven-politiek van de bedrijven, en dan
niet alleen van de gemeente-bedrijlven, 'die
een monopolistisch karakter dragen,
scherp toezicht wordt uitgeoefend.
Het over 't algemeen op hoog peil
staande debat over het voorstel-Wende-
laar tot 'het houden van een enquête in
zake Qn, zegt 'het „Vaderland", is
belaas ontsierd door een incident, zooals
dit m ons Parlement gelukkig slechts zel-
en voorkomt: aan een: lid van de Kamer
is oor een dag de verdere bijwoning der
vergadering ontzegd.
Hit was tot dusver slechts1 tweemaal
voorgekomen, op 24 October 1930 en 29
oveniber 1932 en beide keeren was 'het
e communist De Visser, die het incident
veroorzaakte en wien voor een dag de
oegang tot'het Kamergebouw werd ont
zegd.. Destijds moest de Voorzitter een
dergehjken maatregel aan de Kamer
voorstellen. Later, in 1934, is het
eg ement van 'Orde der Kamer gewij-
igd in dien zin, dat de Voorzitter een lid
r°,or 'een '^ag han uitsluiten, indien een
i bet woord, is ontnomen of voortgaat
de orde te verstoren.
an 'die bevoegdheid heeft de voorzit-
er gisteren, waarlijk niet voor zijn ge-
g«braik gemaakt, toen Mr Rost
b lonningen zich weigerde neer te
leggen bij het feit, dat Mr van 'Schalk
em, na herhaalde waarschuwing, het
woord had ontnomen.
Het moest tot een dergelijk incident
omen. De van iedere zelfbeheersching
gespeende wijze, waarop de beer Rost v.
omringen zic'h pleegt uit te drukken, een
betoo'gtrant, welke niet alleen vaak iedere
redelijkheid mist, doch die zic'h voortdu
rend op de 'grens van het denigreerende
en beleedigende, vaak over die grens heen
beweegt, moest 'zélf den zachtmoedigen
voorzitter der Tweede Kamer het geduld
doen verliezen. Met „inquisitie" of den
„doofpot" heeft de verwijdering van den
'heer Rost niets te maken. 'Het Reglement
van 'Orde is 'door de Kamer zelve ge
maakt en allen zélfs de afgevaardig
den van de N.S.B., die tucht en orde
'in haar „leidend beginsel" schrijft
hebbep zic'h daaraan te onderwerpen!
Boe dwaas overigenls: de beschuldiging
van doofpot-politiek is, blijkt uit het feit,
dat de heer De M'arc'hant later de rede
van zijn college kon voorlezen.
„Kom daar hij: ons eens om", zal men
in Duitsc'hland zeggen.
Verwoede gevechten.
Gisteren is verwoed gevochten om de
reusachtige vestingwerken langs den Te-
ruel-Saguntostraatweg tusschen de op
trekkende troepen van generaal Yarela en
de regeeringstroepen, die alles in het
werk stellen, om den weg naar Valencia
te verdedigen.
Deze vestingwerken zijn de sterkste,
die tot nu toe door Barcelona werden
aangelegd; zij strekken zich aan beide zij
den van den straatweg uit over een
breedte van 30 en diepte van 25 K.M.
Voor de eerstkomende dagen verwacht
men opnieuw hevige gevechten.
Ook wordt hevig gevochten ten Zuiden
van Castellon. De opstandelingen zijn tot
voorbij. Villareal onder den druk der re
geeringstroepen teruggeweken.
JAPANNERS BEREIDEN DEN AAN
VAL OP HANKAU VOOR.
D'aar de overstroomingen van de Gele
Rivier dagelijks grooter afmetingen aan
nemen in Oost-Honan, is de strijd voor
namelijk verplaatst naar bet Westen van
Anbwei, langs de Jangtse. Tweehonderd
tanks worden van Soetsjau naar de
Jangtse vervoerd. Het aantal oorlogs
schepen ten Westen van Woeboe wordt
op 95 geschat.
D'e waterstand van de Gele Rivier is
volgens Cbineescbe berichten met een bal
ven meter gedaald; men verwacht echter
niet, dat de overstrooming definitief ver
minderen zal, omdat in Juli gewoonlijk
een regenperiode begint.
Op de Jangtse zijn de Japansche vaar
tuigen tot de Ghineesche versperring bij
Matang opgevaren. Zij hebben bier aan
beide zijden van den stroom verscheidene
compagnieën aan land gezet, die de bat
terijen moeten aanvallen, welke de ver
sperring verdedigen.
Onder bescherming van de vloot, die
langzaam de Jangtse opstoomt, rukken
langs beide oevers Japansche infanterie-
afdeelingen naar bet Westen op. De re
gen valt bij stroomen neer.
Japansche troepen wijken voor
het water.
Japansche troepen in Noord-Honan,
die bedreigd worden door de overstroo
ming van de Gele Rivier, worden met
booten in veiligheid gebracht naar Kai-
feng.
Volgens een mededeeling van den
woordvoerder der marine hebben de Ja
panners geen verliezen van menschenle-
vens, wél groote verliezen aan oorlogsma
teriaal geleden.
Via Sjanghai trekken Japansche troe
pen de Jangtse-vallei binnen om deel te
nemen aan bet offensief tegen Hatikau.
In de afgeloopen week zijn naar schatting
van zestig- tot zeventigduizend man
Sjanghai gepasseerd.
Men beeft o.a. een vliegtuigmoederscbip
waargenomen, dat met 150 vliegtuigen op
weg is naar Kioekiang. De laatste twee
dagen zijn twintig transportschepen vol
met troepen in convooi Nanking gepas
seerd
Japan moet spaarzaam leven.
In verband met de campagne, die thans
gevoerd wordt om het volk aan te zetten
tot zuinigheid en spaarzaamheid, deed
minister Ikkeda een beroep op het volk
om spaarzamer te zijn, ter versterking
van de hulpbronnen voor bet winnen van
den economischen oorlog bij de gerekte
vijandelijkheden in China. Hij hoopt, dat
de zuinigheidscampagne tot gevolg zal
hebben een stijging van de nationale
spaargelden met acht millioen jen.
D'e minister houdt niet van spaar-
dwang, ofschoon bij en de ambtenaren
van bet ministerie van Financiën reeds
een begin gemaakt hebben met een af
stand doen van een deel der salarissen,
waarbij1 gedwongen zes procent wordt ge
spaard.
LONDEN ZAL OF DURFT GEEN
MAATREGELEN TREFFEN.
In het Eingelsche lagerhuis is gisteren
bet woord gevoerd door den eersten mi
nister, Neville Chamberlain. Zijn rede
bad in hoofdzaak betrekking op de situa
tie in Spanje, de bombardementen van
burgers daar te lande en de luebtraids op
schepen, waaronder Britsche, in de
Spaansche havens.
„Niemand in bet lagerhuis," aldus
Chamberlain, zal van meening verschillen
met de sprekers, die reeds van bun af
schuw getuigden over de verschrikkingen
van den modernen oorlog, als gevolg van
de luchtbombardementen.
Indien deze gruweltooneelen niet zoo
ver verwijderd lagen van ons gewone
doen, zouden de gevoelens van medelij
den, verschrikking en verontwaardiging
het Britsche volk kunnen brengen tot da
den, waaraan bet tot nu toe nimmer heeft
gedacht.
De Britsche regeering bestudeert thans
den toestand nauwkeurig, om te trachten
een uitvoerbaar plan op te stellen, dat an
deren landen zou kunnen worden voorge
legd.
Laat mij direct zeggen, dat wijl niet
streng genoeg iedere verklaring, van wien
dan ook, kunnen veroordeelen, dat het een
onderdeel van een weloverwogen politiek
zou zijn, dat getracht wordt een oorlog
te winnen door te pogen de burgerbevol
king te demoraliseeren met luchtbom
bardementen.
Dit is volkomen in strijd met de inter
nationale wetten.
Naar de meening der Britsche regee
ring hebben zich in China en Spanje zeer
veel gebeurtenissen afgespeeld, waarbij de
algemeene regels niet in acht werden ge
nomen en op weloverwogen wijze aanval
len werden gepleegd op burgers.
Sprekende over de aan
vallen op Britsche schepen
in de Spaansche territo
riale wateren, zeide Cham
berlain, dat de Britsche
regeering na een nauwkeu
rige en diepgaande bestu
deering van alle mogelijke
metboden, om aan deze
raids een einde te maken
tot de conclusie was geko
men, dat het onmogelijk
Was iets te doen, zonder
inmenging in den oorlog.
Wij' bandhaven nog steeds de politiek
van Eden inzake optreden in volle zee,
wanneer Britsche schepen worden aange
vallen, maar wij' kunnen ons niet ver
plichten, in ieder geval en overal een
Britsch oorlogsschip beschikbaar te heb
ben.
Het is niet prettig te hooren van Brit
sche schepen, die in havens worden aan
gevallen.
Wij' staan Franco of wie dan ook niet
het recht toe deze schepen aan te vallen.
Wij zeggen alleen, dat wij geen uitvoer
baar middel zien, om die aanvallen te
voorkomen.
Ten aanzien van de voorstellen, den
B'ritschen agent uit Burgos terug te trek
ken en de handelsbetrekkingen met Span
je af te breken, hield Chamberlain staan
de, dat dergelijke stappen ondoeltreffend
zouden zijin en alleen maar schade aan
den Britschen handel zouden toebrengen.
Wat het voorstel betreft, om te schieten
op aanvallende vliegtuigen, herhaalde
Chamberlain, dat de opvatting van de re
geering is, dat zulks inmenging zou zij'n.
Wijl geven Franco niet het recht, Brit
sche schepen te bombardeeren, met opzet
of hij ongeluk en indien wij geen scherper
maatregelen nemen dan protesten, dan is
dat, wijl wij verantwoordelijkheidsgevoel
hebben en wij: de niet-inmenging van het
grootste belang achten.
DE DUITSCHE SPIONNAGE IN
AMERIKA.
Nog meer onthullingen 7
In verband met een spionnagegeval in
de Vereenigde Staten, zijn in 'de buiten-
landsc'he pers de namen van verschei
dene D'uitsohe officieren en leden van het
ministerie van oorlog genoemd, die met
de in de Vereenigde 'Staten gearresteerde
personen een „samenzwering" op touw
zouden 'hebben gezet voor het verkrijgen
van militaire geheimen.
Naar het Du'itsche nieuwsbureau 'van
wélingelichte zijde verneemt, kan van e'en
spionuage door actieve officieren van de
weermacht in de Vereenigde Staten van
Amerika natuurlijk geen sprake zijn.
Uit New-York wordt vernomen, dat
procureur Hardy binnenkort nog ver
scheidene personen in staat van beschul
diging zal stellen. Men méént te weten,
dat de federale autoriteiten sensationeele
onthullingen zullen doen, wanneer 'de
Federale Jury de lijst 'der beschuldigin
gen zal overleggen.
VOLLEDIGE OVEREENSTEMMING IN
DE NIET-INMENGINGSCOMMISSIE.
Officieel wordt bevestigd, dat de sub
commissie der niet-inm'engingscommissie
te 'Londen met algemeene stemmen het
ge'heele ontwerp van het plan tot terug
trekking van vrijwilligers, met de bepa
lingen inzake 'het verleenen van beperkte
oorlogsrechten, het 'herstel van de con
trole te land en ter zee en de aanwijzing
van waarnemers in zekere 'Spaansche
havens, heeft aangenomen.
Een formeele bijeenkomst van de ple
naire commissie zal nog worden gehou
den om het plan goed te keuren, dat ten
slotte aan beide partijen in Spanje zal
worden voorgelegd.
In Engelsche, Italiaansc'he 'en 'Sowjet-
Russische kringen was men voldaan met
'hetgeen ils bereikt.
Naar Reuter meent te weten zijn er,
ondanks 'het feit, dat de Sow jet-vertegen
woordiger de voorstellen i.z. de zee-con
trole heeft aanvaard, toc'h nog een aantal
punten van politieken aard i.z. het plan
tot terugtrekking der vrijwilligers, die
nog besproken moesten worden.
KRACHTIGE AARDBEVING IN
RUSLAND.
Verscheidene gebouwen vernield.
Gistermorgen om 5 uur 51 minuten
plaatselijke tijd is in de Russische stad
Frouze een aardbeving waargenomen, die
ongeveer éen minuut duurde en vooraf
gegaan werd door een gerommel, dat de
bewoners der stad wekte. Tegelijkertijd
werd een 'beving van groote kracht waar
genomen in de straten van het 'hooge ge
bergte Thenc'han. Deze beving duurde om
streeks drie minuten. De streek Kemink
vooral is- geteisterd. Verscheidene gehou
wen werden vernield. Tal van 'huizien
kregen schade.
DE STIJGING DER AARDAPPEL
PRIJZEN IN BELGIë.
In antwoord op een interpellatie betref
fende de maatregelen, om ongeoorloofde
verhooging der aardappelprijzen te voor
komen, heeft de Belgische minister van
economische zaken in de kamer o.m. ver
klaard, dat getracht is, den invoer van
aardappelen te begunstigen. Neder
land heeft lang niet z ijl n
geheel© contingent ge
bruikt. Het geeft er de
voorkeur aan zijn aardap
pelen aan een ander nabu
rig land te verkoopen te
gen een voor Nederland
veel voordeeliger prijs.
Men kan de regeering dus niet verwijten,
zich te verzetten tegen den invoer van
aardappelen; te minder, daar zij' besloten
heeft, de contingenten te vergrooten en in
voervergunningen te verstrekken aan al
len, die daarom vragen. Deze laatste
maatregel heeft gunstige en onmiddellijke
gevolgen gehad.
DE ONVERMOEIBARE KONING
GUSTAAF.
Niets zou begrijpelijker zijn dan dat
Koning Gustaaf van Zweden daags na
de viering van zijn 80sten verjaardag er
eens een rustigen dag van genomen zou
hebben. Die verjaardag toch had heel wat
van zijn krachten gevergd. Had hij niet
zelfs bij de parade op zijn ros „Königs-
tiger" langs het front der troepen gega
loppeerd? Doch Zwedens monarch blijkt
ondanks zijn hoogen leeftijd onvermoei
baar te zijin.
Hij was, van het diner ten Paleize, eerst
om 12 uur naar bed gegaan, doch hij
stond den volgenden morgen precies als
alle andere ochtenden om 8,15 u. op. Na
eerst den gouverneur van Stockholm en
enkele ministers te hebben ontvangen,
presideerde hij om half elf den gebruike-
lijken Vrijdagschen kabinetsraad ten Pa
leize. Des middags om 2 uur was de ko
ning aan het station om koning Chris-
tiaan van Denemarken uitgeleide te doen.
Kort nadat hiji op het paleis was terugge
keerd nam de koning plaats in zijn auto
en reed naar het tennis-stadion, waar hij
toonde, dat hij geen nadeeligen invloed
had ondervonden van de vermoeienissen
van den vorigen dag. Hij won zelfs.
Om half vijf was de koning op het pa
leis terug. Maar ook nu was hem nog
geen rust gegund, want om half zes ver
schenen, buitenlandsche gasten die per
soonlijk hun gelukwenschen kwamen aan
bieden.
Twee uur later gaf de koning het laat
ste groote familiediner, want des avonds
vertrokken koning Haalkon en het Noor-
sche en het Deensche Kroonprinselijke
paar.
Te ruim 10 uur des avonds reed de trein
met den koning, den kroonprins en de
kroonprinses van Noorwegen het station
Binnenland.
Het enquête-voorstel inzake Oss.
De werking van de Vestigingswet.
Verlaging brugtarief Tolen.
Buitenland.
De Japanners naderen Hankau.
De Engelsche premier over de aanvallen
op Engelsche schepen.
Sanostol!
Geef mij
nog
een lepeltje
Volwuatdin
LEVERTRAAN-PRODUCT
met frisschen
sirumsappclsrntiuk
Fl. 1.40 PER FLACON IN APOTHEKEN EN DROGISTERIJEN
van 'Stockholm uit. Hun werd uitgeleide
gedaan door koning Gustaaf den onver
moeibare.
„ANTI-JOODSCHE CAMPAGNE TE
BERLIJN MOET EINDIGEN".
Naar United Press van bevoegde zijde
verneemt, heeft de hoogste nationaal-
socialistische partij-instantie instructie
gegeven, de anti-Joodsche campagne on
middellijk te beëindigen. De controle
van de politie op de passen van Joden
en op hun activiteit zal wel is waar
voortgang hebben, evenals de van het
ministerie van Economische Zaken uit
gaande Arisierung" der bedrijven, doch
dit alles moet streng binnen de ordelijke
perken van de daartoe uitgevaardigde
wetten blijven.
De lersche verkiezingsuitslag.
D'e definitieve uitslagen der verkiezin
gen voor den D'ail zijn thans bekend.
D'e partij van de Valera heeft 77 zetels
behaald, die van Cosgrave 45, de La-
bourparty verwierf negen zetels en de on
afhankelijke partij zeven zetels.
Gaat Venezuela uit den Volkenbond?
Gemeld wordt, dat de regeering van
Venezuela den Volkenbond einde Juni
van haar voornemen in kennis zal stel
len, den bond te verlaten. Evenals Chili
zal ook Venezuela lid van het internatio
naal bureau van den arbeid blijven.
'Het vertrek van Venezuela uit don
bond zal, indien het bevestigd wordt, den
band tusschen den hond en Amerika _og
meer verzwakken, want er zullen dan
nog slechts 11 van de 21 Amerikaansche
republieken als actieve leden te Genève
blijven. D'eze zijn Argentinië, Bolivia, Co
lumbia, Cuba, de Dominicaansche repu
bliek, Ecuador, 'Haiti, Mexico, Panama,
Peru en Uruguay. Venezuela werd 12 Ja
nuari 1920 lid van den volkenbond.
DE VESTIGINGSWET KLEINBEDRIJF.
De tcepassing cp het slagersbedrijf.
D'e 'heer S. de Hoo, hoofdcommies aan
het departement van economische zaken,
deelt in het officieele orgaan van den N&-
derlandschen Slagershond eenige cijfers
mee omtrent de toepassing van de Vesti
gingswet kleinbedrijf op het Slagersbe
drijf het eerste bedrijf, waarop de ves
tigingswet toegepast is.
In den z.g. spertijd, die duurde van
18 Aug. 1937 tot 1 Febr. 1938 zijn 'bij' het
departement van economische zaken 870
verzoeken tot vestiging of voortzetting
van een slagers'bedijf binnengekomen.
Daarvan zijn niet minder clan 500 afge
wezen. Er werden 339 verzoeken ingewil
ligd en 2 werden in handen van een Ka
mer van Koophandel gesteld.
Na het in werking treden van de vesti-
gingseisohen, op 1 Februari, tot 1 dezer
zijn hij de Kamers van Koophandel 206
aanvragen ingeleverd. Daarvan werden
afgewezen 74 en ingewilligd 88; op 1 Juni
waren 44 aanvragen nog in behandeling.
'Het haperde den afgewezen aanvragers
meestal niet aan credietwaardigheid; het
niet voldoen aan de eischen van handels
kennis en vakbekwaamheid vormde het
grootste struikelblok.
HERZIENING VAN LOQNEN IN
WERKVERSCHAFFING
De Minister laat een onderzoek instellen.
Op de vragen van den heer H i 1 g e n-
ga betreffende herziening van de basis-
uurloonien der in de werkverschaffingen
te werk gestelde arbeiders 'heeft de minis
ter van Sociale Zaken geantwoord, dat
hij ter zake een onderzoek laat instellen.
