Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAC
Gezonde taal.
De strijd in Spanje.
De strijd in China.
VRIJDAG 17 JUNI 1938
52e JAARGANG - No. 217
Duitschland e" de Oosten-
rijksche schulden.
Praag ziet af van 3-jarigen
diensttijd.
Opbrengst Rijksmiddelen. I Belangrijkste Nieuws
raming ten achter. Mei bracht
f 0.4 millioen meer op dan vorig Jaar,
Zomersproeten
SPRUTOL
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstitraat 7 0, Ooci
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J.J.FANOY, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.SG per kwerisal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Viissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtcntfön 30 cent per rrgel
Ingezonden mcdcdceiingen 00 sent per rrgeü
Kleine Advertcntiün Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder ietter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Dg Christelijke Middenstandsbond heeft
deze week te Utrecht zijn 20-jarig jubi
leum herdacht.
Onder de toespraken hierbij1 gehouden,
trok in het bijzonder onze aandacht het
•waar dee rende woord van den heer Söhiir-
mann, voorzitter van den neutralen Kon.
Nod. Middenstandsbond.
Onder aanbieding van een prachtig
bloemstuk verklaarde hij, dat er bij' de
drie middenstandsorganisaties een goede
samenwerking is voor hetzelfde doel: De
verheffing van den Middenstand.
Wij hebben, aldus Spr., elkaar leeren
kennen enwaardeeren.
„Daarom is deze dag een feest
voorden geheelen midden
stand. Er heersoht onder de midden
standers ten aanzien van de organisatie
gemakkelijk een soort défaitisme. Geluk
kig is er een kern in elke organisatie, die
de vaandels niet verlaat. De middenstan
der vervalt in dezen tijd niet gemakkelijk
in moedeloosheid. Dat mag niet. Een goed
geordende s'taat is niet mogelijk zonder-
organisaties, die nauw samenwerken".
Het feest van den Chr. Middenstands
bond, een feest voor den geheelen mid
denstand.
Dat is gezonde taal.
Er zijn ook in het middenstandsleven
/rincipieele verschillen, die afzonderlijke
organisatie niet, alleen rechtvaardigen,
maar ook noodzakelijk maken.
Maar het optrekken onder eigen ba
nier behoeft onderlinge waardeering en
organisatorische samenwerking niet uit
te sluiten.
Het is jammer, dat dit, met name in
Zeeland, niet meer wordt ingezien.
Dan zouden onze Christelijke midden
standers, boeren en tuinders niet langer
aarzelen zich naar eigen beginselen te
organiseeren.
En dan zou aan de voortdurende be
strijding van onze Ghr. organisaties een
einde komen.
Integendeel, een gezonde en
vruchtbar e samenwerking wordt
door organisaties naar eigen beginsel in
niet geringe mate bevorderd.
Republikeinsche divisie wijkt over de
Fransche grens.
De militiemanschappen van de drie en
veertigste ïegeeringsdivisie, die zich se
dert verscheidene maanden verdedigden
in de streek van Bielsa, zijn thans gewe
ken voor den druk der herhaalde aanval
len van de opstandelingen. Toen hij' voel
de, dat hij een verloren spel speelde, heeft
kolonel Beltran, die het bevel voerde over
deze troepenmacht, gisteren bevel gege
ven om de Fransche grens over te trek
ken.
Alle maatregelen werden door de Fran
sche autoriteiten genomen om hen onder
dak te brengen en te repatrieeren. Gister
nacht zijn verscheidene duizenden mili
tiemanschappen de grens gepasseerd en
ontvangen op den Franschen post, waar
Z1J ontwapend werden en ingeënt.
De uitgewekenen worden met vracht
wagens naar Arreau vervoerd, waar zij
moeten verklaren naar welk deel van
Spanje zij willen worden geëvacueerd.
Ulstermorgen is een convooi van 150O
tiemannen Arreau in de richting
van Gerbere vertrokken; gistermiddag
werd een tweede, even groot, convooi ge
vormd.
Volgens inlichtingen van de Spaansche
autoriteiten zouden nog 10.000 militie
manschappen de grens overtrekken. 90
militiemanschappen hebben verklaard
j gebied van Franco te willen
raen gebracht. D'e overigen gaven als
un wensch te kennen weer in de gelede
ren der republikeinen te worden opgeno
men.
d'T^r ■^a^aansche blad, de Giornale
Fr -L *s verontwaardigd over deze
ari^ i0 „s!eun aan republikeinen en
1 j ^at de Franschen niet al-
ae r°ode vluchtelingen ontvangen,
war °°k weer naar de Spaansche
gers terugsturen, eens te meer een be
ging Van sc^ending der niet-inmen-
De gevechten.
et hoofdkwartier der regeeringstroe-
gelaat ft de 01ltruiming van Castellon i
Bij Villa Real wordt hevig gevochten;
volgens berichten uit Valencia zijn de op
standelingen de Rio Mijares overgetrok
ken. De republikeinen hebben tegenaan
vallen ondernomen en de stellingen her
overd, die zij hadden verloren.
Uit Saragossa wordt gemeld: De op
standelingen hebben Villa Real, een wel
varende stad op 10 km ten Zuiden van
Castellon, bezet.
Gisternacht heeft de luchtmacht der op
standelingen twee keer de voorsteden
van Valencia gebombardeerd; er zijn wei
nig slachtoffers te betreuren. Nader
wordt gemeld, dat in het geheel 14 per
sonen gewond zijn.
Ruim 2000 dorpen overstroomd.
Domei verneemt uit Kaifeng, dat de
gaten in de dijken langs de Gele Rivier
in zoo sterke mate grooter worden, dat
alle pogingen om Honan voor het water
te beschermen ijdel schijnen.
Er zijin nog geen nauw
keurige berichten over
het aantal slachtoffers,
doch men overdrijft niet,
als men aanneemt, dat er
reeds 100000 menschen om
het leven gekomen zijn.
Volgens de Japanners hebben de Chi-
neezen niet alleen de dijken langs de Gele
Rivier vernield, maar ook de dijken in
het Noorden.
Door bet voortdurend wassen van de
Gele Rivier s'troomen steeds grootere wa
termassa's door de op twintig plaatsen
doorgebroken dijken. Het water golft woe
lend tegen de stadsmuren van Kaifeng tot
een hoogte van verscheidene meters.
Er is thans een gebied
van verscheidene duizen
den vierkante kilometers
overstroomd, waar anders
ruim drie millioen inwo
ners verblijf hielden.
Aan de Westzijde van het overstroo-
mingsgebied zijn de Ghineezen op ver
scherpte wijze tot aanvallen overgegaan.
De Japanners trekken zich, door het wa
ter gedwongen, Zuidwaarts terug.
De overstroomingen heb
ben een huiveringwekken-
den omvang aangenomen.
Ruim twee duizend dorpen zijn door h'et
water verzwolgen en nog altijd houdt het
wassen aan.
Japansche militairen
meenen, dat de volgende
48 uur de beslissing moe
ten brengen. Indien dan
de stortregens niet op
houden, is de ramp niet te
overzien.
Japanners en Ghineezen geven elkander
de schuld van deze ramp. Volgens de Ja
panners hebben de Chineezen 200 beamb
ten van de riviercontrole vermoord, om
de 'herstellingswerkzaamheden te vertra
gen.
Daar thans het regenseizoen in Cen-
traal-China is begonnen en op de bergen
in Noordwest-China sneeuw smelt, is de
waterafvoer zoo machtig, dat de dijkgaten
onmogelijk kunnen worden gedicht.
Blijft het zwaar regenen, en daar ziet
het wel naar uit, dan kan ook de Jangtse
haar dijken Vernielen en dan komt Han-
kau in een meervlakte te liggen, welke
grooter is dan Engeland en Wales samen.
De Japansche minister-president Ko-
noje zal een beroep doen op de openbare
meening der geheele wereld. Hij' protes
teert n.l. tegen „de onmenschelijkheid der
QMneeschie troepen", die de dijken van de
Gele Rivier hebben doorgestoken.
Dr FUNK ONTKENT DE VERPLICH
TING VAN DUITSCHLAND TOT ER
KENNING DER OOSTENRIJKSCHE
SCHULD.
De Rijksminister van Econ. Zaken, dr
Funk, beeft een uitvoerige rede gehou
den over de buitenlandsche handelspoli
tiek en het internationale schulden-
vraagstuk.
Over de oorlogsschulden zeide Funk,
dat over het algemeen wel niemand ge
looft, dat de oorlogsschulden, zooals Ame
rika die b.v. van 13 Europeesche staten
eischt, ooit betaald zullen worden. Elke
handelsschuld aldus de minister
zullen wij eerlijk nakomen, maar het stel
sel der politieke schulden wijzen wij! prin
cipieel van de hand, daar het indruischt
tegen de economische opvattingen en on-
vereenigbaar is met de beginselen eener
nationaal-socialistische staats- en 'be
drijfsleiding.
Door de hervereeniging van Oostenrijk
met Duitschland is het vraagstuk der po
litieke leeningen opnieuw op den voor
grond getreden.
Het Duitsche Rijk is niet
rechtens verplioht de ju
ridische erfenis der Oos-
tenrijksche Bondsleenin-
gen te erkennen.
Funk noemde een aantal gevallen,
waarin een dergelijke verplichting door
andere landen is afgewezen, o.a. heeft
Engeland na den Boerenoorlog de schul
den der Boerenrepublieken niet erkend,
terwijl Frankrijk de staatsschulden van
Madagaskar niet heeft overgenomen.
Volgens de praktijk van
het volkenrecht kan der
halve niet geëischt wor
den, dat het Duitsche rijk
de Oostenrijksche bands-
schulden overneemt.
Het oude staatsstelsel van Oostenrijk
is niet op het Duitsche Rijk overgegaan,
maar als zoodanig geliquideerd.
Het Oostenrijksche régime steunde uit
sluitend op buitenlandsche hulp.
De buitenlandsche financieele hulp,
welke door middel van een deflatiepolitiek
verleend werd, hield in geen enkel opzicht
rekening met het welzijln van het volk,
maar was uitsluitend er op gericht de in
ternationale betalingsbalans van Oosten
rijk, met handhaving van den leenings-
dienst, in evenwicht te houden.
Wat nu de garantieverplichting der af
zonderlijke staten betreft, op het oogen-
blik worden onderhandelingen gevoerd
tot regeling van deze kwestie, ten einde
den wederzijidschen belangen recht
te doen. Er is te minder reden voor on
gerustheid of een bedreiging tegenover
Duitschland, daar de onderhandelingen
doen voorzien, dat de vraagstukken met
succes zullen worden geregeld. Duitsch
land 'biedt thans een goede kans op her
stel van een gezond internationaal eco
nomisch leven.
D'e Duitsche bladen kennen groote be-
teekenis toe aan de redevoering, waarbij
de rijksminister van Economische Zaken,
Funk, alle verantwoordelijkheid van
Duitschland voor de Oostenrijksche lee
ningen heeft van de hand gewezen. De
bladen zeggen, dat het buitenland thans
volkomen op de hoogte is gesteld van de
Duitsche opvatting over deze kwestie.
Vermoedelijk zal „het buitenland" wel
geen optimistische verwachtingen over
deze betaling gehad hebben, omdat
D'uitschland zacht gezegd onder het
nazi-regime niet bepaald heeft uitgeblon
ken in het betalen van zijn schulden.
De „National Zeitung" schrijft, dat de
rijksminister van Economische Zaken af
gekondigd heeft, dat Duitschland zich zijn
economische vrijheid is bewust geworden.
Het is natuurlijk, dat na het bankroet van
een tegenstander, die de aanhangers van
het nationaal-socialisme terroriseerde, die
hen in gevangenissen wierp en hen deed
ophangen, het rijk weigert zijn schulden
op den koop toe te betalen.
Druk van Londen en Parijs?
Naar de Deutsche Nachrichtendienst
meldt, is het plan tot invoering van den
driejarigen diensttijd in Tsjecho-Slowa-
kije voor onbepaalden tijd op zijde gelegd.
D'e reden daarvoor moet gezien worden in
de reactie van eenige buitenlandsche re
geeringen, die gevaar voor den vrede
vreesden. Daar Tsjecho-Slowakije onder
alle omstandigheden vastbesloten is zijn
bijdrage tot het behoud van den vrede te
leveren, heeft het voorloopig van de uit
voering van het plan afgezien. Dit betee-
kent echter niet, dat het plan voorgoed
verdwenen is, omdat de generale staf op
militaire gronden rekening moet houden
met de noodzakelijkheid van een driejari
gen diensttijd.
D'eze voorloopige oplossing komt tege
moet aan de wenschen van Engeland en
Frankrijk.
Naar vernomen wordt, zou de lichting,
die op 21 Mei op grond van de wet op
den militairen dienstplicht onder de wa
penen was geroepen, tusschen 15 en 18
Juni afzwaaien.
ENGELAND MAAKT ZICH PARAAT
TEGEN DEN LUCHT- EN GASOORLOG.
De U. P.-correspondent Webb Miller
schrijft:
„Overal, op je belastingbiljet, in de cou
ranten, over de radio, bij je vrienden en
kennissen, op straat vind je, in den een
of anderen vorm, maatregelen, die ten
doel hebben, de bevolking op te voeden,
om zich zoo goed mogelijk te wapenen
tegen een eventueelen oorlog, die voor En
geland voornamelijk uit de lucht gevaren
zal opleveren.
Behalve reclames van bouwmaatschap
pijen, waarin woningen met gas- en bom
vrije kelders worden geannonceerd, aan
kondigingen van groote magazijnen, die
inrichtingen voor bomvrije schuilplaatsen
vcfor hun klanten voor f 15 aanbieden,
ziet men aankondigingen van internaten,
waarbijl wordt medegedeeld, dat alle voor
zorgsmaatregelen zijn genomen, om de
In vijf maanden f 0.9 millioen bij de
De rijksmiddelen brachten in Mei
f41.4 mi'llioen op, tegen f35 millioen in
Mei 1937 en f 35.78 millioen als 1/12 dei-
raming.
'In de eerste vijf maanden van 1938 be
droegen de totale 'ontvangsten f 177.94
millioen (v. j. f 188.70 mill.) bij f 178.84
millioen als 5/12 der raming.
De staat der middelen over de maand
Mei 1938 maakt een gunstiger indruk dan
die over April 1938.
De totale opbrengst der Overige
Middelen heeft de afgeloopen maand
zoowel de raming als de opbrengst over
de gelijke maand van het vorige jaar over
troffen, de laatste zelfs met bijna f 6.5
millioen.
Vooral 'hebben bijgedragen tot dit gun
stig resultaat de opbrengsten van de om
zetbelasting, de rechten en boeten
van successie, maar bovenal van
de dividend- en tantième
belasting. Dit laatste wijst op een
voor het 'bedrijfsleven gunstig jaar na een
heel wat slechter jaar 1936.
Beneden de raming en de opbrengst
over Mei van het vorige jaar bleven voor
al de opbrengsten uit de belasting op goud
en zilverwerken, de couponbelasting en de
rechten en boeten van zegel (waarin is
begrepen de Beursbelasting). Maar geluk
kig vermocht dit niet het algemeen gun
stig resultaat ernstig te schokken.
Bij de directe belastingen
werd een weinig meer op het kohier ge
bracht dan over de voorgaande maand, en
f 4 millioen meer dan over de maand Mei
1937.
Vergeleken met de opbrengsten over
April 1938 is naar verhouding de toe
neming 't grootst bijdevermogens-
en verdedigingsbelasting.
De inkomsten ten bate van het v e r-
keersfonds stegen met bijna f 3.4
millioen vergeleken met de voorgaande
maand. Vergeleken met de maand Mei
van verleden jaar was er ook een stijging
te constateeren, zij het een kleine.
leerlingen, zoodra er een oorlog mocht
uitbreken, naar buiten te brengen, waar
dan bet onderwijs geregeld zal worden
voortgezet.
Dagelijks wordt men op de een of an
dere wijze aan een lucht- en gasoorlog
herinnerd. Sommigen hebben een groote
hoeveelheid voedsel in blik ingeslagen
met de opmerking, dat zij bet voorbeeld
der regeering volgen.
Soms krijg je een officieele aanzegging,
dat op een of ander tijdstip iemand zich
bij je aan huis zal vervoegen om de ge
heele familie instructies te geven, hoe gas
maskers op te zetten en te gebruiken. Bij
je gas- en electriciteitsrekening krij'g je
een 12 pagina's groote brochure toege
zonden met gedetailleerde instructies, wat
te doen in geval van een luchtaanval.
Van een speciale vergunning van het
ministerie van binnenlandsche zaken
voorzien, had ik het voorrecht de fabrietk
van Blackburn, Lancashire, te bezoeken,
waar meer dan 100.000 gasmaskers per
week worden gefabriceerd.
Er worden vier verschillende maten
vervaardigd, w.o. een kleine voor kinde
ren van twee tot vier jaar en een extra
kleine voor kinderen beneden twee jaar.
Onlangs is men zelfs aangevangen met
het vervaardigen van gaszakken, waarin
de zuigelingen worden gestopt. De lucht
daarin moet door middel van een pompje
worden ververscht.
De afgewerkte maskers worden over ge
heel Engeland verdeeld en in speciale op
slagruimten bewaard, waar zij op con
stante temperatuur worden gehouden en
onder chemische behandeling staan, ten
einde te voorkomen, dat de rubberdeelen
bederven. Er zijn reeds 30 millioen gas
maskers gereed en spoedig zal er voor
eiken bewoner van Engeland een gasmas
ker zijn. Wijl leven, zooals premier Cham
berlain opmerkte, op een vulkaan.
WEER EEN BRITSCHE NOTA AAN
BERLIJN.
Er is een Britsche nota overhandigd
te Berlijn in verband met de bezittingen
van Britsche Joden in Duitschland. In
die nota wordt er op gewezen, dat Brit
sche Joden vrijgesteld dienen te worden
van de bepalingen van de jongste Duit
sche wet op de bezittingen van niet-Ariërs
daar er in Groot-Brittannië geen onder
scheid wordt gemaakt tusschen Ariërs en
niet-Ariërs.
Volgens Reuter is dit reeds de vierde
Britsche nota aan Berlijn over dit onder
werp.
AARDBEVING GEREGISTREERD.
In Japan of op de Philippljnen.
Het observatorium van Ukkel heeft gis
termorgen om 2 u. 28 min. 6 sec. (Grsen-
Blnnonlnnd.
Gunstige opbrengst der rijksmiddelen.
Herziening der omzetbelasting door de
Tweede Kamer aangenomen. Het fruit
wordt vrijgesteld.
Twee kinderen te IJzendijke verbrand.
Buitenland,
Duitschland erkent de Oostenrijksche
schulden niet.
Geen driejarige diensttijd in Tsjecho Slo
wakije.
De overstroomingen in China.
verdwijnen spoedig door'n po»
Bij olie Drogisten
wichtijd) een sterke aardbeving geregi
streerd, waarvan het epicentrum lag op
een afstand van 9400 km in Japan.
Ook te Jena heeft 'het seismografisch
instituut een krachtige aardbeving gere
gistreerd. De Ibeweging hield ongeveer
anderhalf uur aan. Men neemt aan, dat
'het epicentrum in de omgeving van de
Philippijnen ligt.
DE KOSTEN DER ELECTRIFICATIE
IN ZWITSERLAND.
De electrificatie der bondsspoorwegen
heeft het Zwitserland mogelijk gemaakt,
de in overvloed beschikbare waterkracht
te gebruiken inplaats van buitenlandsche
kolen. Tegelijkertijd werd het reizen ver
aangenaamd.
Dte kosten van de electrificatie zijn ech
ter niet gering en bedroegen tot einde
1937 ongeveer achthonderd millioen Zwit-
sersche francs. De eigenlijke electrificatie
kostte ongeveer vijfhonderd milüoen
francs. De aanschaffing van meer dan
vijfhonderd electrische locomotieven vor
dert bovendien nog ongeveer drie hoaderd
millioen francs.
INCIDENTEN IN DE FRANSCHE
KAMER.
In de middagzitting der Fransche Ka
mer hebben zich gisteren incidenten Voor
gedaan. Er ontstond een woordenwisse
ling tusschen een rechtsche afgevaardig
de en een communist. Weldra werd door
communisten en rechtsche afgevaardig
den over en weer gescholden. President
Herriot schorste toen de zitting.
In de wandelgangen raakten commu
nisten en rechtsche afgevaardigden
slaags. Claudet kreeg van Cornavin
(comm.) een slag in het gezicht met het
gevolg dat zijn wenkbrauw gespleten
werd. Een andere afgevaardigde, Fran
cois Peugeot en de afgevaardigde Temple,
werden eveneens door communisten aan
gevallen. Toen de deurwaarders verster
king hadden gekregen, konden de vech
tenden worden gescheiden en keerde
langzamerhand 1de rust weer.
Frankrijk ontkent China te steunen.
D'e Fransche ambassadeur te Tokio
Henry, heeft een bezoek gebracht aan den
plaatsvervangenden minister van buiten
landsche zeiken, Horinoetsji, tegenover
wien hij verklaarde, dat de van verschil
lende kanten opgedoken geruchten over
ondersteuning van China door Frankrijk,
onjuist zijn.
De Duitsche volksauto ook naar het
buitenland.
Baron Malberg, een der naaste mede
werkers van dr Porsche, den construc
teur van de Duitsche volksauto heeft in
een onderhoud met een medewerker van
„der Alemanne", een partijorgaan te
Freiburg, medegedeeld, dat het plan be
staat de Duitsche volksauto ook te expor
teeren.
COMMISSARISSEN DER KONINGIN
TEN PALEIZE SOESTDIJK.
H.M. de Koningin heeft Woensdag ten
paleize Soestdijk met H.K.H. Prinses Ju
liana en Z.K.H. Prins Bernhard aan de
Commissarissen der Koningin in de pro
vincies en hun echtgenooten een noen
maal aangeboden.
VRIJWILLIGE OPKOMST VAN ONDER-
OFFICIEREN-ADMINISTRATEUR.
Daar het te voorzien is, dat er dezen zo
mer tijdens herhalingsoefeningen tekorten
zullen zijn aan onderofficieren-admini
strateur voor voor-oefeningsdoeleinden te
formeeren tijdelijke verbanden, is toe
stemming verleend aan dienstplichtige
onderofficieren-administrateur om gedu
rende gemelde tijdvakken vrijwillig onder
de wapenen te komen, voor zoover er tij
delijke vacatures te vervullen zullen zijn.
