Vrij sterke aardbeving veroorzaakte Zaterdagmiddag te kwart over twaalf allerwege onrust. RÖODE*STEB Het Centrum in Zuid-België. In Nederland geen ernstige persoonlijke ongevallen en slechts lichte materiëele schade. Ook Zaterdagmiddag, Zondagmiddag en vannacht nog nabevingen. Uit de Provincie. lande staan bij de buitenlandsohe niet ten aohter. Het in het ontwerp neergelegde con- cessieetelsel kan spr, niet bekooren, Het vraagstuk van de koppeling kan waarschijnlijk een regeling van bovenaf niet ontberen. Is het debat hierover echter niet praematuur? De minister heeft deze Lwestie nog in onderzoek. Het is dan ook voorbarig thans reeds een regeling te dien aanzien te treffen. De heer E b e 1 s (V.D.) betoogt, dat er geen zekerheid is hoe de minister zich de controle op de tariefsstelling denkt. De willekeur van het toeval is niet uitgeslo ten. Dit blijft een zwak punt in het wets ontwerp. Ook wat de koppeling der productiebe drijven betreft, kan het ontwerp geen be vrediging schenken, daar er geen dwang middelen in zijn voorzien. De heer S w e e n s (R.K.) acht een wet telijke regeling van belang voor de ge meentelijke productiebedrijven, welke bui ten de gemeenten zijn gelegen. Daaren tegen acht hij te veel concentratie schade lijk voor de defensie. De noodzakelijkheid van het ingrijpen in de gemeentelijke tarieven is nergens gebleken. Het ontwerp beteekent een on geoorloofde inmenging in de huishouding der lagere organen. De heer Fosthums (chr. dem.) acht het een grootsch doel door koppeling overbodige bedrijven uit te schakelen. Het is evenwel gewenscht dat de regeering bij de koppeling over dwangmiddelen be schikt. Kan de minister zekerheid geven over de positie van het personeel der te naasten bedrijven? De heer v. d. W e y d e n (R.K.) acht het onjuist, dat de gemeentelijke bedrijiven f 40 millioen winst maken. Men heeft hier te doen met misbruik van ge- concessioneerde monopo lies. De winstbetrekking is ten nadeele van den kleinen gebruiker en ook ten na deele der electriciteitsbedrijven. Spr, had liever een scherper ingrijpen gewild in de tariefspolitiek der gemeen ten, doch erkent, dat er een lijd van aan passing moet zijn. De heer Bongaerts (R.K.) acht het jammer, dat niet eerder met de koppe ling is begonnen. In verband met de zeer uiteenloopende mentaliteit in de verschil lende provincies is het goed, dat er een regeling komt. Koppeling van centrales is voor elke centrale een reserve van bedrijfszeker heid. Spr. is voorstander van de beper king der bedrijfswinsten. Zulks zal het verbruik bevprderen. Spr. steunt het stelsel van concessies en het geen het ontwerp ten aanzien van de keu ring inhoudt. Hij acht het van weinig be lang thans reeds uit te maken welke cen trales moeten verdwijnen. Dat zal in den Electriciteitsraad kunnen worden bespro ken. Dinsdag wordt de behandeling voort gezet. DE LANDBOUWDAGEN TE GOES. Deze week belooft voor Goes, waarin het hart van Zeelands landbouw klopt, een hoogst belangrijke te worden. Nic1 al leen, dat de groote, jaarlijksche bijeen komsten van de Zeeuwscbe Landbouw Mij er zullen worden gehouden en dat de vele gasten zullen worden rondgereden door het vruchtbare en mooie Westelijk Zuid- Beveland, maar een royaal opgezette ten toonstelling op een schitterend gelegen ter rein aan den weg naar Wilhelminadorp zal een indruk geven van wat land- en tuinbouw, veeteelt enz. in deze streek pres- teeren. Morgennamiddag zal het Hoofdbestuur der Z. L. M. door het gemeentebestuur ten Stadbuize worden ontvangen. Direct daarop volgt de H. B.-vergadering. Woensdagmorgen zal de algemeeno ver gadering plaats hebben. Des namiddags de rijtoer. Behalve de voorzitter, die steeds in deze vergaderingen zijn jaaroverzicht geeft, zal in de algemeene verge lering ditmaal de regeeringscommissaris Ir S. L. Louwes bet woord voeren. De tentoonstelling wordt Donderdag van des morgens tien uur tot des namiddags zes uur gehouden. Ze zal worden geopend door Ir Roebroeck, directeur-generaal van den Landbouw. De catalogus van de tentoonstelling geeft aan de volgende af deelingen: heng sten, merriën, hoefbeslag, rundvee, var kens, schapen en geiten, zuivel, pluimvee en konijnen, bijenteelt, tuinbouw- en vei lingswezen, akkerbouw en gewassenkeu- ring, voorlichting en onderwijs, voor de huisvrouw, vereenigingswezen, landbouw werktuigen en diversen. Het aantal inzendingen is zeer groot, zoodat deze exopsitie hoogst belangrijk zal zijn. Do vereeniging voor Vreemdelingenver keer en de beide middenstandsvereenigin- gen hebben voor enkele feestelijkheden ge zorgd. Woensdagavond zal „Hosanna" concer- teeren op de Markt. Donderdagavond zullen „Hosanna", „Euphonia" en de pijpers van half acht tot half negen door de stad trekken. Van 'half 9 tot half 11 zullen Euphonia en Hosanna om beurten op de Markt zich laten hooren, waarna om half elf wordt afgemarcheerd naar den Westw&l, waar te kwart voor elf een vuurwerk zal wor den afgestoken. De sterrit en de opvoering van „De Am- sterdamsche jongen" gaan, naar ons ge meld wordt, niet door. Moge het weer meewerken, zoodat het voor alle bezoekers goede en prettige da gen worden) Zaterdagmiddag te 12.18 uur werd in een deel van ons land en niet het minst in Zeeland een vrij krachtige aardschok waargenomen, die op betrekkelijk korten afstand van ons land zijn centrum had. Ongeveer 30 seconden nadat de seismo- grafen o.a. te De Bilt in beweging kwa men, toonden zij een grooten uitslag van circa 2 cm en 30 seconden later, te 12.19 uur, volgde een tweede uitslag. Onge veer een kwartier lang bleven de seismografen in beweging. Uit de berichten, die uit verschillende deelen van het land binnen kwamen bleek, 'dat de schok voornamelijk is gevoeld ten Zuidwesten van de lijn Venlo-Utreoht- Amsterdam. De grens van de waarnemingen is on geveer de hoofdstad. In Friesland is niets gevoeld. Van benoorden Amsterdam zijn nagenoeg geen berichten ontvangen. De schokken zijn in het zuiden van het land en vooral in Zeeland het sterkst waargenomen. De aardbeving was niet een verschijn sel van vulkanischen aard, maar een z.g. tektonische beving. Zulk een beving ont staat door de verschuiving van twee ge deelten van de aardkorst ten opzichte van elkaar. Deze verschuiving heeft plaats in de diepte, doch kan zich bij uitzondering voortplanten tot aan de oppervlakte. Alle sterke aardbevingen zijn tektonische. Het was dus een gewone aardbeving, die wij hebben meegemaakt, zooals men die in Nederland slechts weinig heeft, maar die toch wel meer is voorgekomen. In den nacht van 1 op 2 Mei 1928 wer den er b.v. schokken geconstateerd, welke hun oorsprong hadden in Midden-Neder land. Op 14 Januari 1928 bracht een beving in de Ardennen ook hier te lande ontstel tenis te weeg. Vooral in Limburg brach ten op 5 Januari 1926 eenige schokken, afkomstig uit het Eifelgebied, groote con sternatie. Nog vrij versch in het geheugen liggen de bevingen in ons land van 20 op 21 No vember 1932. In het bijzonder in Noord- Brabant brachten deze trillingen groote consternatie. Overal opschuddingt Het was te begrijpen, dat de aardbeving (vooral die van Zaterdagmiddag 12 u. 18, die vrij hevig was) overal ontsteltenis bracht. In tal van steden en dor pen van ons land trilden Zaterdag de huizen, kerk klokken begonnen plotse ling te luiden, in sommige huizen ging de bel, schil- derijen zweefden heen en weer, klokken bleven stil staan, vazen vielen van de kasten, kasten dreigden om te vallen, tafels en stoe len schenen te bewegen, zolders en houten beschot ten kraakten. Sommige menschen kregen een plotseling gevoel van duizelig heid, ergens werden kantoorbedienden van hun stoel geworpen, zoodat zij op den grond kwamen te zitten. De menschen, die eerst dachten, dat zwaarbeladen vracht auto's passeerden waren legio. In een woning in de Jordaan te Amsterdam wer den de goudvischjes uit de kom geworpen. In de keuken van de concierge van het departement van buitenlandsche zaken te Den Haag vielen twee kasten om. Te Rot terdam dacht men oorspronkelijk aan een nieuwe instorting of bom-ontploffing. De ijzer-constructie van het Feyenoord-sta- dion trilde sterk. Te Hoek van Holland sprongen hier en daar de deuren open en verschoven de ledikanten. Daarentegen werd bv. in Groningen en Friesland totaal niets gemerkt. Velen, die buiten waren hebben van de aardbeving weinig of niets bemerkt. Maar zij, die in huis waren, des te meer en hoe hooger men zich bevond op zolder of etagewoningen des te gevoeliger wa ren de gevolgen. Toen men zich realiseerde, dat dit toch wel een aardbeving moest zijn, holde men de straat op. Overal zag men ontdaan de menschen op straat het angstige ver schijnsel bespreken. Verschillende huizen liepen scheuren op. Hier en daar kwam de kalk van het plafond vallen. Wat onze omgeving betreft, waren de verschijnselen: eerst trillingen, daarna enkele schokken, gevolgd door een gerom mel als van een wegtrek kend onweer. Te Sluis scheurden verscheiden hui zen. Bij een garagehouder viel de schoor steen van het dak; hij drong door den zolder heen en kwam in de keuken te recht, juist in een kinderwagen, waar de vrouw des huizes een oogenblik te voren het kind had uitgenomen. Van verschil lende 'huizen vielen de pannen van de daken. Te Terneuzen wankelden zelfs de palen ivan de bovengrondsche electrische leiding een oogenblik. Te Hoeven vielen in enkele huizen de gordijnen van de ramen. Te Klundert begonnen de klokken te luiden; de bewoners vluchtten uit de huizen. In sommige winkels werd schade aangericht door het breken van glas waren. Te Goes brak in een galanterie zaak wat glaswerk, terwijl in een groenten- zaak bussen conserven van de planken rolden. Te Ierseke is aan verscheidene ge bouwen schade toegebracht. Scheuren in de muren vooral in den omtrek van de haveni ontstonden. Van verschillende pannenboeren zijn geheele rijen pannen omgeslagen. Te Kruiningen kwam. van een huis de schoorsteen naar beneden, terwijl bij verschillende gezinnen bekers van schoorsteenmantels of kasten op den vloer vielen. Een vrouw kreeg het op de zenuwen. Te Kamperland moeten enkele muren gescheurd zijn. Verschillende personen hadden tijdens den aardschok een drukkend gevoel op de hersenen; anderen gevoelden zich toen het achter den rug was duizelig en on wel. Gelukkig is tot dusver niet van per soonlijke ongevallen melding gemaakt en is de aangerichte materieele schade niet van groote beteekenis. Op het Meteorologisch Instituut te De Bilt was het een drukte van belang. Het eene gesprek na het andere werd uit alle deelen van het land opgegeven. 'Spoedig kon worden vastge steld, dat de aardbevings- haard ongeveer ten Zuid wes ten van De Bilt op 200 km. had gelegen, in de buurt van de Fransch-Belgisc'he grens. De steden Bergen, Kortrijk en Doornik moeten vrij dicht b ij het z.g. epicentrum hebben gelegen. In België. Het observatorium te Brussel heeft Zaterdagmorgen te 11.58 uur Belgische zomertijd, een zeer sterke aardschok waargenomen. De schok was zoo krachtig, dat de seismogra fen er door buiten werking werden gesteld. Le aardschok van Zaterdag is verreweg de hevigste, die ooit in België is voorge komen. Vele muren zijn gescheurd en schouwen omgestort. De toestellen van het meteorologisch instituut zijn tot tweemaal toe buiten werking gesteld, zoodat de af wijking die geregistreerd werd, niet de juiste weergave is van de kracht van den schok. Groote warenhuizen on kantoorgebou wen begonnen te kraken, zoodat het per soneel verschrikt de straat oprende. Schade werd aangericht te Oostende, Kortrijk, Gent, Brugge, Mechelen, Ant werpen, Bergen, Luik, Charleroi en tal van andere plaatsen. Enkele dooden. Te Gent is een 65-jarige man van de schrik met een handkar tegen een auto gereden en gedood. Te Gent is een steenen kruis van onge veer 30J kg, dat op de St. Josephskerk was geplaatst, op straat terecht gekomen. Een brand, welke naar men meent ver oorzaakt is door kortsluiting, die door de aardbeving was ontstaan, heeft een ge deelte van eenige gebouwen verwoest, terwijl ook artikelen in een cartonnagefa- briek een prooi der vlammen zijn gewor den. Het vuur heeft zich ook medege deeld aan een buizenfabriek, waar een schade van naar schatting 200.000 fres werd aangericht. Te -St. Amandsberg heeft een man, die door den aardschok van de wij's was gebracht, zich onder een wagen gewor pen. Hij werd op slag gedood. Uit Landelies wordt gemeld, dat aldaar op het moment van den hevigsten schok een zuil water van drie meter hoog uit een vijver omhoog spoot. Te Brussel zijn op tal van huizen de schoorsteenen ingestort en ook zijn hier en daar zware steenen van balcons naar beneden gekomen. Drie mannen te Gent liepen een sche delbreuk op door het vallen van afgerukte schoorsteenen. Twee oude huizen zijn in gestort. Te Moeskroen werden niet min der dan 600 woningen beschadigd. Veer tig personen werden min of meer zwaar gewond door vallende steenen. Te Kruishoutem werd een man gedood onder een vallenden muur van een in aanbouw zijnd huis. Te Brussel werd een persoon door een instortenden muur gewond. Een ander persoon, die op het baloon van zijn woning op de eerste ver dieping stond, schrok zoodanig, dat hij' naar buiten sprong. Hij werd met zware verwondingen opgenomen. In een kerk te Sint-Gillis, waar een hu welijk werd ingezegend, namen de ge huwden, een genoodi'gde en zelfs de pas toor de vlucht, daar zij dachten, dat het gebouw instortte. Te Kortrijk lagen de straten bezaaid met afgerukte dakpannen. In het Begij nenhof aldaar zijn bijna alle huizen ge- soheurd. In Frankrijk. De aardbeving is Zaterdagmiddag ook in Parijs en in de voorsteden en vooral in het mijnbekken van het noorden waar genomen. In het noorden, in de departementen Pas-de-Calais en Nord, verwekte zij een paniek; schoorsteenen vielen naar bene den, huizen werden ontzet, een enkeling werd gewond, electrische klokken ston den stil. Te Hazebrouck (Fransch Vlaanderen; i lagen in de straten vele gebroken dak- j pannen en een vijftiental schoorsteenen Het aantal schoorsteenen, dat in de heele streek naar beneden tuimelde, bedraagt ongeveer 70. Om 11.59 uur was de kerk te Tour- coing, de Saint-Christophe, vol men schen voor een huwelijksplechtigheid. Het bruidje zou juist „ja" zeggen, toen een beving het geheele kerkgebouw beving. Iedereen snelde hals over kop naar bui ten. De radiotoestellen gaven plotseling geen geluid meer en de tijd stond stil, doordat alle electrische klokken voor klokslag twaalf bleven staan. In Engeland. Ook Londen en omgeving werd verrast, maar was niet erg ontsteld door de aard schokken, al waren deze ook de hevigste, waarop ze hier sedert bijna twee eeuwen zijn waargenomen. Ze werden algemeen opgemerkt. In honderden city-kantoren begonnen te 11.58 (Eng. tijd.) de meubels te bewe gen of van hun plaats te schuiven en de electrische lampen begonnen heen en weer te schommelen. Kopjes tnee en kof fie zeilden over de tafels in de lunch rooms, enz. Enkele personen kregen het gevoel, als of zij om zouden vallen, doch ernstiger incidenten dan dat in een der Londen- sche voorsteden een vrouw uit haar bed werd geslingerd, kwamen niet voor. Nabevingen. Een tweede trilling werd Zaterdag te Ukkel opgeteekend om 14.26 uur. Drie pennen van de seismografische installa tie van het observatorium gingen kapot. Zondagmiddag te 2.45 uur is nog 'n n a b e v i n :g waargeno men, vooral in Zeeland en Be 1 g i Slechts in enkele plaatsen buiten Zeeland schijnt deze heving te zijn ge voeld. Het Kon. Ned. Meteor. Instituut te De Bilt meldt, -dat Zondagmiddag' om 14 uur 46 minuten 20 sec. wederom een aard- heving werd geregistreerd. De heving hield ongeveer drie minuten aan en was twintigmaal zoo zwak- als de hoofdbeving van Zaterdagmiddag 12.18 uur, doch 3 maal zoo sterk als de nabeving van Za terdagmiddag 14.10 uur. Ook Zondagmid dag had men wederom met een nabeving te doen. Om kwart voor drie werd in Terneu zen en andere plaatsen een ver verwij derd gerommel gehoord, dat gedurende ongeveer zes seconden voor het oor waar neembaar was en dat met een lichten aardschok gepaard ging. In sommige huizen begonnen de deu ren en ramen te rinkelen en in verschil lende straten liepen de bewoners weer verschrikt naar buiten. Ook te Goes was deze beving gister middag waar te nemen. Ze was echter veel minder hevig dan Zaterdagmiddag, toen men het gevoel had, dat de beving nog maar enkele seconden had behoeven aan te houden, om talrijke instortingen ten gevolge te hebben gehad. De beving van gistermiddag bracht in verschillende kerken in onze omgeving, waar middagdienst werd gehouden, con sternatie. Zoo meldt men ons uit Heinkenszand: Toen gisternamiddag omstreeks 2.45 uur wederom een aardschok werd waar genomen, ontstond in de Geref. Kerk al hier een paniek. Velen trachtten zoo spoedig mogelijk door een der uitgangen het kerkgebouw te verlaten. Niet alleen het schokken bracht de aanwezigen hiertoe maar voornamelijk het gekraak van het kerkgebouw. Nadat Ds Booij de aanwezigen tot kalmte had gebracht werd de Godsdienstoefening voortgezet. De on gerustheid bleef echter aanwezig. Een der kerkgangsters schrok zoo he vig, dat zij' flauw viel. Zij is later per auto naar haar woning vervoerd. Ook in België is gistermiddag deze nabeving gevoeld. De ruiten rinkelden, de grond beefde, maar schade blijkt nergens te zijn aangericht. Het onderaardsch gerommel hield on geveer een vijftiental seconden aan. De bevolking van Brussel, die Zaterdag bij den eersten schok in een halve paniek stemming verkeerde, nam ditmaal het verschijnsel zeer 'kalm op. Het epicentrum bevond zich vermoede lijk in de streek tusschen Gent en Eekloo, op een diepte van 25 K.M. De sohok van Zondagmiddag 2.27 werd zeer duidelijk waargenomen te Knocke, Oostende, Gent Leuven en Rijssel en elders in het noor- d envan Frankrijk. Vannacht nog een nabeving. Vannacht te 4 u. 10 is in Z e e u w s c h Vlaanderen wederom een lichte nabeving waargenomen. Het observatorium te Ukkel heeft van nacht wederom aardschokken geregis treerd. De eerste schok werd waargeno men om 3.46 u. (B.T.), deze schok was vrij sterk, doch niet zoo krachtig als de schok ken van Zondagmiddag. D'e tweede schok, welke minder krachtig was, werd gemeld om 3.57 uur, en duurde twee seconden. De schokken gingen in enkele plaatsen gepaard aan een onderaardsch gerommel. Wie noten mist of zich vergist, Wordt van zijn leven geen solist I Solist kun je alleen maar zijn Als je wat kan op je terrein. Dus, zoo bezien, is onbetwist Ook Roode Ster Tabak solist! NIEMEIJER'S 6, 10, 13 ct. per half ons. Zeldzaam zacht en licht in de 65 jaar getrouwd. Zaterdag hebben te Zieriksee de heer en mevr. J. A. GillisenVan Noordende den dag her dacht, waarop zij voor 65 jaar in hel hu welijk traden. De echtelieden zijn r sp. 87 en 86 jaar. MIDDELBURG. Zaterdagmiddag j.l. heeft op het kruispunt Sint-PieterstraatBalans m-t BalansSpanjaardstraat, een aanrijding plaats gehad tusschen een vrachtauto, ko mende uit de St. Pieterstraat en een mo tordriewieler, komende langs de Balons- poort over de Balans met de bedoeling de Spanjaardstraat in te rijden. Tengevou van de aanrijding werden beide motorrij tuigen beschadigd, persoonlijke ongeval len hadden niet plaats. Vermoede!:?, heeft de bestuurder van de motordriewn Ier geen voorrang verleend. Proces-ver baal wordt opgemaakt. GOES. Vrijdagavond vergaderde het comi!? voor de Centrale voor Werkloozer/ rg (Jong Holland snakt naar werk) onder leiding van den heer A. de Lange mei collectanten. Het bleek dat te Goes was ingezameld f421,77 (vorig jaar f f?i' Wolfaartsdijk f 73,65 (v. j. f 72,80), K pelle f 135 (vj. f 123,05), Biezelinge 36,7tê (v. j. f50), Nisse f 13,45 (v. j. Kl >e- tinge f 115,40 (v. j. f 106,60), Wemeldi:.- ge f 102,50 (v. j. f108,20). Uit 's-Heer- Arendskerke, Heinkenszand en 's-Hoer Abtskerke was nog niets afgedragen. Bovendien is reeds van enkele jeugd- vereenigingen te Goes f 19,51 en te Kloe- tinge f 8,75 ontvangen. Uit Goes worden nog enkele nagiften en bijdragen van jeugdvereenigingen verwacht. De voorzitter bracht alle collectanten in stad en dorp hartelijk dank voor hun zoozeer gewaardeerd werk, eveneens an den secretaris-penningmeester, den h er C. K. Maartense, voor den velen ar' 11 hieraan verbonden en laakte het, dat men zich van de zijde van een particulier werkfonds niet heeft ontzien juist in de week, waarin voor de Centr. met toestem ming der Overheid werd gecollecteerd, door middel van boekjes en bonboel;jes zonder toestemming van de Overheid te Goes gelden in te zamelen, waardoor ver schillende ingezetenen meenden een gif' aan de Centrale te hebben afgedragen. Wel werd hieraan door de politie een einde gemaakt, maar toen was er reeds enkele dagen „gewerkt". Toch stemt het resultaat tot grooten dank aan de gevers. Plotseling sterven. Gisterenavond toen de kerkeraad van de Vrij Evangelische Gemeente voor den dienst in de consistoriekamer bijeen was, werd een der diakenen, de heer L. Duve- kot Wz., plotseling ongesteld. Dr v. d. Berg, die spoedig aanwezig was, kon slechts den dood constateeren. D's v. d. Vis deelde daarna van den kansel het tragische sterfgeval mede. Nadat Z Eerw. was voorgegaan in gebed, ging de ge meente onder den indruk van dit plotse linge sterven naar huis. ZUID-BEVELAND Wemeldinge. Gemeenteraa 1 Zaterdagnamiddag vergaderde de Ra Afwezig zonder kennisgeving dhr Adr. Dominicus. Bij de overlegging van het jaarversla? van de landarbeidersvereeniging „Eigen Erf" vraagt dhr Wabeke inlichtingen aangaande de voldoening der annuiteiten door de belanghebbenden in deze gemeen te, waarop de voorzitter antwoordt, da voor sommigen nog steeds achterstand bestaat, terwijl dhr J. A. Dominicus op merkt, dat door B. en W. maatregel^1 zijn genomen om dezen achterstand nu te vergrooten. Aan den burgemeester op zijn verzoek dispensatie van inwoning verleend tot 1 Aug. a.s., terwijl de uren waarop hij dagelijks voor de ingezetenen to spreken zal zijn, werden bepaal op 1112 uur voormiddags. Voor een te hou den gecombineerde vergadering van Ge Staten met de gemeenten, betrokken hij de grenswijziging, worden als afgevaar-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 2