Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD De strijd in China. De strijd in Spanje. Belangrijkste Nieuws ZATERDAG 11 JUNI 1938 52e JAARGANG - No. 212 De voorgestelde wijziging in de Onderwijzersopleiding Buitenland. Partijdag te Goes. Binnenland Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Yoritstraat 70, Qoes Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs psr kvrart**! Weekabonnementen voor Middelburg Qoes en Yiisslngen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeeüngen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en YrIJdags 10.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting Dit nummer bestaat uit 2 bladen. ii. Sinda 7 Mei, toen het eerste artikel met bovenstaanden titel verscheen, waarin ge releveerd werd (het oordeel van den be sturenbond der protestantsch-'Ghristelijke kweekscholen, over de regeeringsplannen t.o.v. de onderwijzersopleiding, zijn an dere belanghebbenden hun meening in adressen gaan publiceeren en is ook het voorloopig verslag der Tweede Kamer verschenen. Allereerst dient genoemd, wat de leera- renbonden (neutrale, roomsch-katholieke en protestantsch-christelijke hond) oor- deelen. Tussehen deze organisaties be staat voortdurend een hartelijke saam werking in de z.g. „commissie van drie" (één lid uit elk der bonden), die alle opleidingszaken, voor zoover noodig, meestal in groote eenstemmigheid met de regeering bespreken. N u was de harmo nie niet volkomen. Vandaar een adres in twee gedeelten: „wijzigingen", die door alle drie „unaniem noodzakelijk worden geadht" en „wenschen en bezwaren, die in één of twee organisaties leven". Van de „wijzigingen" noem ik: le. Er moet een eigen toezicht en eenheid van toezicht komen. (Feitelijk bestaat die reeds, want er is een Inspec teur van de onderwijzersopleiding, die veel nuttigen arbeid voor de kweekscho len verricht, zoodat de inspectie voor het gewone lagere onderwijs zich heel weinig met de opleiding bemoeit. Gevraagd wordt eigenlijk alleen vastlegging in de wet van den bestaanden toestand.) 2e. De rijkskweekscholen moeten aan het vak „godsdienstkennis" evenveel uren kunnen besteden als de christelijke gesub sidieerd krijgen. 3e. Aan de bijzondere kweekscholen moet de volledige subsidie worden ver leend, zoolang in het laatstverloopen vijf jarig tijdvak aan tenminste 50 (thans 75, H.) leerlingen de onderwijzersakte is uit gereikt. (Deze eisch is ook door de be sturen gesteld en zijn vervulling is nood zakelijk, omdat in de laatste jaren de klassen klein zijn geworden en verschil lende scholen zeer waarschijnlijk geen 75 leerlingen in vijf jaar kunnen afleveren en dus subsidie zullen gaan verliezen.) 4e. De onderwij'zers van lagere scholen, die kweekelingen in 'hun klas ontvangen ter practische oefening, moeten daarvoor vergoeding ontvangen. (De besturen vroe gen dit ook. 't Is zeer te hopen, dat er iets van komt. Maarin art. 146 van het wetsontwerp staat: „De gemeentebesturen en de onderwijzers en vakonderwijzers der openbare scholen zijn verplicht daartoe (n.l. tot die practische vorming) mee te werken" en van vergoeding wordt niet gesproken, ofschoon de regeering, daar over blijkbaar wel nagedacht moet 'heb ben. Financieele onmacht?) an de „wenschen en 'bezwaren" moet ook iets vermeld. le. Wat de mogelijkheid aangaat, die het ontwerp schept, om aan de kweek school het hoofdakte-examen af te leg gen, zegt de neutrale bond: Weg er mee! want de leerlingen ontvangen te weinig les, verhuizen nog wel eens naar een an deren cursus, hebben het vaak te druk met ander werk. De protestantsche bond zegt: Laten staan! al is de tegenwoordige opleiding nog niet, wat die wezen moet; wat niet is, kan echter komen. De r.- katholieke_ organisatie acht de uitvoering der mogelijkheid van het hoogste belang, en stelt reeds bepalingen voor, die eigen hoofdakte-examen mogelijk maken wat wel zal samenhangen met hun internaat kweekscholen, waar de leerlingen ook hoofdakte-studie kunnen blijven. M.i. zou het roomsche standpunt te over wegen zijn. Het is toch een goed einddoel: het hoofd-examen in eigen hand, om des beginsels wil. Etn daarom zou nagegaan kunnen worden of er nu reeds bepalingen ■ln te maken, die voldoende waarborg geven voor een goed examen.) 2e. De 'beide confessioneele bonden wil- en, om de gelijkstelling, de voorschriften, tmt getal leeraren bij hun scholen be perken, ook toegepast zien op de rijks kweekscholen. Ü®- .^a-s genoemde bonden willen meer vrijheid in de verdeeling der gesubsidi eerde uren over de vakken. De roomscben willen algeheele vrijheid, de protestanten vragen vrijheid voor 1/5 van 't getal. (Dit ook besturen der protestantsche scholen. Ook hier blijkt m.i. weer, dat een regeering heel moeilijk kan laten varen: openbare school regel, bijzondere school uitzondering: wat toch van ons stand punt gezien redelijk zou zijn.) 4e. Ook willen genoemde bonden vast legging van een behoorlijk aantal gesub sidieerde uren voor godsdienstonderwijs („tenminste 10", als de besturenbond). 5e. De laatste gemeenschappelijke wensch van roomscih en protestantscih-ohristelijk is dat de mogelijkheid 'blijft om meisjes vrij te stellen van 't examen in wiskunde. Mo tiveering: vrouwelijke leerlingen hebben over 't algemeen minder aanleg voor wis kunde en zijn extra zwaar belast met de lessen en het examen in nuttige handwer ken. (Over die aanleg voor wiskunde den ken andere deskundigen anders, maar de veel-tijd-eischende handwerklessen zijn m.i. alleen al voldoend motief. Let wel: er wordt niet gevraagd vrijstelling van de wiskunde-1 essen, die immers, zeg voor twee jaren, wel gevolgd moeten worden met 'toog op de studie voor andere vak ken, b.v. natuurkunde, maar vrijstelling van 't e x a m e n. Ik hoop zeer, dat de bestaande toestand gehandhaafd blijft, maar ik vrees, gezien dat de neutrale bond de vrijstelling niet wenschelijk acht en dat nog een andere instantie er even zoo over denktKan die afwijkende meening van „neutraal" samenhangen met het minder tijd besteden aan gods dienstonderwijs?) V Een ander adres is verzonden door de Onderwijs-Centrale (waarbij' zijn aange sloten verschillende neutrale organisa ties en de Unie van christelijke onderwij zers). In hoofdzaak bepleit het een voor opleiding tot en met het diploma van een vijfjarige H.B.S. of daarmee gelijkgestelde inrichting van onderwijs, gevolgd door een paar jaar speciale opleiding voor het onderwijs, waarmee dan de volledige be voegdheid zou zijn verkregen, dus geen hoofdakte-examen meer zou noodig zijn. (Het laatste, geen aparte hoofdakte meer, is bijna een algemeene wensch in de fteerarenwereld. Het eerste echter, een H.B.S.-voorbereiding, gaat m.i. met de reorganisatie een verkeerden kant op. De kweekschool moet niet nog meer worden een school voor algemeene ontwikkeling, maar meer dan tot dusver voor de prakti sche opleiding tot onderwijzer.) Vanzelf sprekend wordt in dit adres ook aange drongen op een vergoeding voor het per soneel van de oefenscholen. V Ten slotte is het de moeite waard, te wijzen op het voorloopig verslag van de Tweede Kamer. Bijzonder gunstig, om het zacht te zeggen, is de ontvangst van het ontwerp daar niet geweest. „Vele leden" willen liever de vijfjarige opleiding met afschaffing van de hoofdakte. Onder die velen zijln dan verscheidene, die willen, wat boven is gezegd, een voorbereiding op de H.B.S. „Andere leden" spreken van 'n onrustig beleid. Kort tevoren werd toch de driejarige school niet onvoldoende ge adht en nu is ze onbevredigend; en de re sultaten van het eerste eindexamen zijn nog niet bekend. (Die opmerking is niet van grond ontbloot. Misschien had vóór de invoering der driejarige Iets meer ge luisterd kunnen worden naar het oor deel der leeraren, toch eigenlijk de eeni- gen die tot oordeelen bevoegd zijn!) Er zijn ook leden vóór het ontwerp, maar het verslag zegt niet „velen" of „weinigen" of iets dergelijks. „Verscheidene leden" meenden, dat dit ontwerp de opleiding niet f 30.000, maar meer dan een half millioen duurder zal maken. 't Is duidelijk: veel steun ondervindt het ontwerp nog niet in de Kamer. Niemand is er warm voor. 't Is ontzaglijk jammer, dat de reorganisatie der opleiding gedu peerd wordt door den financieelen toe stand van de schatkist. Was dit niet zoo, dan zou er iets goeds kunnen komen, ein delijk. Nu wordt de opleiding bij' aanne ming van het ontwerp niet „af": de onvol doende practische vorming en de eind stadia (hoofdakte) zullen de grootste blok ken aan 'tbeen hlij'ven, om kleinere niet te noemen. M'aar 't ontwerp is nog niet aangeno men! Laten de rechtsche Kamerleden wa ken, opdat er geen overrompeling in groo- ter en kleiner kwesties plaats heeft. Ge waarschuwd is er nu door de adressen voldoende! M. K. H. DE TACTIEK DER CHINEEZEN. Maarschalk Tsjang Kai-sjek heeft een manifest gepubliceerd, waarin hij zijn tactiek uiteen zet: Aan de Japanners de gebieden te laten, die moeilijk te verdedi gen zijn en strijd voeren in de bergachtige gebieden, waar de lOhineezen bepaalde voordeelen hebben. Voorts geen overma tige beteekenis hechten aan het feit, dat deze of gene plaats behouden of heroverd is, doöh den vijand telkens, wanneer dit mogelijk is, zeer krachtige slagen toebren gen. D'e Japanners concentreeren 42 oor logsschepen op de Jang Tse ten Oosten van Woehoe, om van de rivier uit een aanval op Hankau te doen. Chineesche vliegers, die waren uitge zonden, om deze schepen te bombardee ren, zijn er in geslaagd er één ernstig te beschadigen. Volgens een U.P.-telegram zou het be trokken schip reeds zijn gezonken. Volgens een officieel Ghineesch com muniqué is de Japansche opmarsch naar Tsjang Tsjau voor het oogenblik ver traagd, De hoofdmacht der Chineezon trekt zich echter terug. Van Japansche zijde wordt gemeld, dat de Japansche troepen thans binnen het bereik van de stad zijn. Vitr Japansche vliegtuigeskaders vlo gen gisteravond boven Kanton. Zij hebben de voorstad Sau Tsjoen gebombardeerd en het daarbij vooral gemunt gehad op de electrische centrale en de waterleiding- werken. Bij het heldere maanlicht waren de vliegers duidelijk te zien. De luchtaanvallen op havens en schepen. D'e havenplaats Gandia is gisteren an dermaal uit de lucht gebombardeerd. Een Britsch pakhuis is ernstig beschadigd. Een Spaansöhe schoener werd tot zinken gebracht. Na afloop ivan dezen luchtaanval is het bombardementsvliegtuig naar Denia gevlogen, waar 'het de zwaar beschadig de „Brisbane" tot zinken bracht. 'Het Britsche vrachtschip „Thorpeha- ven", dat Maandag j.l. bij een luchtraid op Alicante zwaar beschadigd werd, is opnieuw uit de lucht gebombardeerd. Het schipt zinkt. Te Castellon is het Britsche schip „Isadore" tot zinken gébracht. Gisternacht om hallf één heeft de stad Alicante weer een luchtaanval te verduren gehad. Zes driemotorige Junker-vlieg tuigen namen er aan deel. T'egen half 3 verscheen een tweedekker, welke bommen wierp op de haven. Om 11 uur gistermorgen hebben 5 drie motorige Jun'ker-vliegtuigeni Alicante op nieuw gebombardeerd. De projectielen kwamen terecht tus sehen de visscherswijkén en het strand. Er zijn zes dooden en 15 gewonden. Gistermiddag is een nieuwe aanval op Alicante gedaan, waardoor groote ver woestingen zijn aangericht in de haven kwartieren. In het geheel zijn 25 per sonen gedood en 60 gewond. Het Engelsche stoomschip „St. Wini fred" werd getroffen en wel zoo, dat het er uitziet als een wrak en moest worden verlaten. Sinds 25 Mei heeft Alicante 'reeds 32 bombardementen doorstaan, waarbij 500 dooden en b ij n a 2000 gewonden te be treuren zijn. Tachtig gebou wen werden verwoest, terwijl drie in de haven voor anker liggende Britsche schepen tot zinken werden gebracht. Gisteren is ook Valencia weer gebom bardeerd. Voor zoover bekend zijn daar geen slachtoffers te betreuren. Naar de „Un. Press" uit Gandia seint, is daar de „Claxton", een torpedoboot van de marine der Vereenigde Staten, aangekomen. De Britsche kruiser „Pene lope" wordt er morgen en een andere kruiser Maandag verwacht. Naar Havas uit Londen meldt, zal waarschijnlijk een der eerste dagen der volgende week, in het lagerhuis een de bat plaats vinden over de buitenlandsche politiek, naar aanleiding van een ivraag, welke Attlee, de leider der labour-oppo- Bitie, Dinsdag aan Chamberlain stellen zal nopens de maatregelen, welke de Britsche regeering beraamt, om een einde te maken aan de luchtaanvallen op han delsschepen aan de Spaansche kusteni. In parlementaire kringen verwacht men, dat Oham'berlain alsdan van de ge legenheid gebruik zal maken, om het par lement in kennis te stellen van de beslis singen van 'het kabinet, dat tijdens het week-end of uiterlijk Maandag a.s. zit ting zal 'houden. PATROUILLEERING IN DE LUCHT LANGS DE SPAANSCHE GRENS. De Petit Parisien verneemt uit Pergig- nan, dat de Fransche minister-president, D'aladier, bij zijn bezoek aan Cerbere heeft bevolen, dat vliegtuigen langs de grens moeten patrouilleeren, teneinde vreemde vliegtuigen te beletten boven Fransch gebied te komen. Nog voor het vertrek van den minister-president werd dit be vel uitgevoerd. 36 vliegtuigen patrouillee ren voortdurend, alleen of met tweeën, langs de grens tussehen Cerbere en de Ariegevallei met als basis het vliegveld Perpignan la Salanque. De patrouille rende vliegtuigen houden voortdurend Dinsdag a.s. wordt in „De Prins van Oranje" te Goes een door het Prov. Co mité van A. R, Kiesvereenigingen uitge schreven partijdag gehouden. Vooraf gaat 's morgens een vergadering van het Prov. Comité met afgevaardigden der Kiesvereenigingen. Deze vergadering, die een meer beslo ten karakter draagt en waarin zaken van meer internen aard aan de orde komen, is toegankelijk voor alle leden van aange sloten kiesvereenigingen. De middagvergadering, die te h a 1 f drie aanvangt, is openbaar. Niet alleen leden van aangesloten kies vereenigingen, maar ook verdere geest verwanten zijn hier welkom. Mannen, maar ook vrouwen. Ouderen en jongeren. Mr G. A. Diepenhorst, lid van de Twee de Kamer, hoopt dan te spreken over: „Politieke rondblik". Het ligt in den aard der zaak, dat hier bij de belangrijkste onderwerpen, die den laatsten tijd in het Parlement aan de orde kwamen, belicht zullen worden. Mr Diepenhorst, een vaardig spreker, weet zijn stof zóó te behandelen, dat het een genot is er naar te luisteren. Wij wekken gaarne tot bijwoning van deze vergadering op. voeling met de grenswachten. Bij het minste alarm wordt het vlieg veld gewaarschuwd. De vliegtuigen zijn Dewoitina-toestellen, welke een snelheid van 400 km per uur kunnen bereiken. Zijl zijn bewapend met een kanon en mitrailleurs. CONCESSIE VAN DE REGEERING TE PRAAG. De Tsjecho-Slowaaksche regeering heeft het memorandum, dat den 8sten Juni j.l. door Kundt, Peters en Rosche, gevol machtigden van Henlein, aan Hodza werd overhandigd, aanvaard als basis voor de besprekingen over het toekomstig statuut der Sudeten-Duitschers. De onderhandelingen zullen begin vol gende week een aanvang nemen. Het door de regeering uitgewerkte nationaliteiten statuut zal daarbij tevens besproken wor den. VLIEGTUIG IN DEN STORM VERGAAN Acht inzittenden gedood. Acht officieren en manschappen van een groot Amerikaansch bombardements vliegtuig zijn gedood bij1 een vliegongeluk. De machine vloog, misleid door den re gen en het zware onweer, tegen een boer derij op. Het toestel was op weg van Ran- toul naar Denver. De lijken der inzittenden zijn bij het wrak van het vliegtuig aangetroffen. E'en vrouw, die het ongeluk zag gebeu ren, verklaarde een bliksemstraal te heb ben gezien en een geweldigen slag te heb ben gehoord, gevolgd door een explosie. Wrakstukken zag zij door de lucht slinge ren. De hemel werd door vlammen ver licht. TEGEN HET FASCISME IN DE VER. STATEN. Naar verluidt, zal in de volgende zitting van het congres een wetsontwerp worden ingediend, waardoor de president ge machtigd zal worden, alle half-militaire organisaties van fascistischen of commu- nistischen aard op te heffen. In het voorstel wordt er op gewezen, dat deze organisaties instructies van vreemde regeeringen ontvangen. Een tekort aan artsen in Zuid-Afrlka. Volgens het Zuid-Afrikaansche me disch tijdschrift zijn er te weinig arts en in Zuid-Afrika. Volgens de jongste gegevens is er één erkende dokter op 2443 men- sohen. Het totale aantal artsen bedroeg aan het begin van dit jaar 2896. Het aan tal medische studenten en verpleegsters is sinds verleden jaar sterk afgenomen. Koning Gustaal van Zweden wordt 80 jaar. Op Donderdag 16 Juni a.s. zal koning Gustaaf V van Zweden zijp tachtigsten verjaardag vieren. Een uitvoerig feestprogramma is opge steld. Reeds sinds geruimen tijd is een openbare inschrijving opengesteld, om den koning een nationaal huldeblijk aan te bieden. Op verlangen van den vorst, zullen de verzamelde gelden besteed worden aan het onderzoek eü de bestrijding van kin derverlamming en rheumatiek. Op zijn verjaardag zal den koning des middags in het Olympisch stadion van Stockholm een nationale hulde worden gebracht. Des avonds wordt een groote troepenparade gehouden. In elke plaats worden feestelijkheden georganiseerd. Korte Berichten. Over geheel Roemenië, maar vooral in het Zuidelijke deel van Besarabië heb- Binnenland. De toestand van het bedrijfsleven. Prinses Juliana te Bergen op Zoom. Buitenland. Concessie van de regeering te Praag. De bombardementen in Spanje. ben zware regenbuien overstroomingen teweeggebracht waardoor wegen en spoor bruggen zijn weggeslagen. Men houdt er rekening mee, dat het spoorwegverkeer vijf dagen zal zijn gestremd. In Oostelijk Moldavië is een vrouw door den bliksem gedood, negen andere vrouwen zijn ge wond, van wie twee zeer ernstig. Boven Estlandsch gebied is een uit sovjet-Rusland komende tweemotorige bommenwerper verschenen, waarvan dui delijk de sovjet-Russische kenteekens zichtbaar waren. Het toestel, dat op een hoogte van ongeveer 1500 meter vloog, cirkelde ongeveer tien minuten boven de stad Narwa en verdween daarop in Oos telijke richting. Bij het passeeren van de grens werd het vliegtuig door de Estland- sche grenswacht beschoten. i Op de Theems nabij Tilbury is een sleepboot „Ocean Cock" na aanvaring met het s.s. „Port Nicholson" gezonken. Vier leden der bemanning van de sleepboot konden worden gered. Vier andere ver dronken. PRINSES JULIANA TE BERGEN DP ZOOM. Na sluiting van de algemeene verga dering van het Roode Kruis begaf het ge zelschap zich door de juhileerende stad naar het stadhuis, waar zooals gemeld, H. K. H. werd ontvangen door den bur gemeester en het voltallige gemeentebe stuur. Toen de Prinses op het bordes ver scheen, werd Zij toegezongen door een groote schare schoolkinderen van alle ge zindten. In de hal werden de leden van het Ju liana beiaard-comité en de stichtingscom missie van het markiezaatsfeest aan de Prinses voorgesteld. H. K. H. had er in toegestemd het sein te geven tot de inge bruikstelling van het nieuwe carillon, dat door de burgerijl van Bergen op Zoom aan de gemeente was aangeboden. De Prinses zwaaide een oranje-vlag: dit was voor den beiaardier het teeken om zijn carillonspel aan te vangen. Na de ontvangst ten stadhuize nam de Prinses deel aan den koffiemaaltijd in de groote Sociëteit, waaraan ongeveer twee honderd leden van het Roode Kruis aan zaten. VRAGEN VAN DEN HEER WIJNKOOP OVER JAPAN. De heer "W ij' n k o o p is gisteren in de Tweede Kamer in de gelegenheid gesteld tot het stellen van vragen aan den minis ter van algemeene zaken, bij ontstentenis van den minister van buitenlandsche za ken, betreffende het nemen van maatre gelen tot het beletten of belemmeren van het optreden van Japan tegen open ste den. Gevraagd werd of de Regeering heeft overwogen gezamenlijk met Amerika en Engeland op het gebied van strategische grondstoffen maatregelen te nemen. Minister Colijn heeft geant woord, dat hij in het algemeen twijfelt aan de mogelijkheid van een actie tegen de bombardementen, mede gezien de erva ring in Spanje. Waarom heeft de Neder- landsche regeering het bedoelde initia tief niet genomen? Er zijn twee mogelijk heden. Indien de twee mogendheden aan den stap gevolg zouden geven, zou Neder land een conflict hebben uitgelokt, waar bij Nederlandsche gebiedsdeelen onmid dellijk zouden worden betrokken. Indien het initiatief vruchteloos zou; zijn, en dit is te verwachten, zou Nederland zijn positie in den Pacific ernstig hebben verslech terd. MINISTERIEELE NOTA OVER DE ZAAK-OSS? Verzoek uit de Kamer te verwachten. Ook al zou Mr Wendelaar er in slagen de memorie van antwoord op het voor loopig verslag der Tweede Kamer over zijn enquête-voorstel inzake Oss op korten ter mijn samen te stellen, dan is het, volgens de „Telegr.", nog lang niet zeker, dat het voorstel nog vóór 'het zomerreces zal af gehandeld worden. De bedoeling is n.l., behoudens onvoor ziene omstandigheden, 17 dezer op reces te gaan, zoodat de Kamer dan voor hot debat over het ministerieel optreden je gens de Ossche marechausseebrigade af zonderlijk zou moeten terugkomen. Op zichzelf zou daartegen daar het nog vroeg

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 1