De Markiezaatsfeesten te
Bergen op loom.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De strijd in Spanje.
De strijd in China.
WOENSDAG 8 JUNI 1938
52e JAARGANG - No. 209
De omvang der werkloos
heid.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.53
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Viissingen 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiün 30 cent per rsgal
Ingezonden mededeelingen cent per r?go?
Kleine Advertemiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Bij het in de Tweede Kamer gevoerde
debat over het werkloosheidsvraagstuk,
bleek bij meerdere leden de neiging te be
staan om, zooals ook in verschillende
persorganen herhaaldelijk gedaan wordt,
de ramp van de werkloosheid nog erger te
maken, dan zij in werkelijkheid reeds is.
Betoogd werd en wordt dat de daling
van het werkloosheidscijfer tot staan is
gekomen en als dan cijfers worden ge
noemd, dan worden deze royaal naar bo
ven afgerond.
Dit alles natuurlijk om de Regeering
wat betreft de door haar gevoerde werk-
loosheidspolitiek :in gebreke te stellen.
In verband hiermede, verdienen de
aandacht de cijfers door Minister Golijn
in zijn Vrijidag gehouden Kamerrede ver
strekt.
De minister ontkende dat de daling tot
staan zou zijn gekomen.
Wel is waar, dat de daling in tempo
vertraagd is en belangrijk
vertraagd, maar de daling is er nog.
Afgezien van de seizoensinvloeden is de
werkloosheid in gedurende twee jaar
voortdurend kleiner geworden. Eind April
1936 bedroeg het cijfer geregistreerden
415.584. Eind April 1937 was dit cijfer
368.051, een daling derhalve in dat eene
jaar van 47.000. Eind April 1938 was
het cijfer 354.715, een daling, belangrijk
kleiner dan die van het voorafgaande
jaar, maar van rond 14.000. In de laatste
twee jaren is het cijfer dus gedaald met
1.000 en bovendien zijn er tweemaal
35.000, het gemiddelde van 30 en 40.000,
nieuwe arbeidskrachten, dat is 70.000 in
totaal, door de arbeidsmarkt opgenomen
geworden. Ter adstructie van wat ik heb
gezegd, wil ik nog enkele cijfers geven.
E'ind April van het jaar 1938 was het
cijfer zooals ik genoemd heb 354.715.
Half Mei was het cijfer 347.178, dat wil
dus zeggen, dat van eind April tot half
Mei de daling zich nog voortgezet heeft
met 7000.
Dat zijn geen cijfers om groot op te
gaan, ik wilde dat het er 70.000 waren,
maar zij toonen toch aan, dat de daling
niet heelemaal tot staan gekomen is.
Wanneer men nu ziet, dat het cijfer
van half Mei van dit jaar 6000 lager is
dan het cijfer van half Mei van het vo
rige jaar en wanneer men dan ziet, dat in
Engeland in denzelfden tijd, in stede' van
daling, een stijging van de werkloosheid
met 300.000 man opgetreden is, dan zegt
toch deze vergelijking voor den betrek
kelijk gunstigen loop van zaken bij ons,
heel veel. Ook door vergelijking met an
dere landen kan men te dien aanzien tot
een juiste beoordeeling komen: In Enge
land, zooals ik zeg, 300.000 man toene
ming van de werkloosheid, bij ons in elk
geval nog 6000 man afneming.
Ik ga nu ook nog een enkele opmerking
maken over den omvang der werkloos
heid, omdat daaraan in de Kamer zeer
belangrijke beschouwingen zijn gewijld.
Om een juiste beoordeeling te maken
over den omvang van de abnormale werk
loosheid, moet men, gelijk door sommige
sprekers is gedaan, van het absolute cijfer
twee categorieën aftrekken; in de eerste
plaats degenen, die ongeschikt zijn om
arbeid te verrichten en die dus werkloos
zouden zijn, ook al was er een ongebrei
delde hoeveelheid werk.
Daar zijn voor die ongeschikten hier
twee cijfers genoemd: een cijfer 13,6 pet.
en een cijfer 11 pet. Ik neem het laag
ste. Welnu, dan moet men dus in Neder
land aannemen, dat er 38.000 ongeschikt
zijn om arbeid te verrichten.
In de tweede plaats moet men er aftrek
ken, wat blijkens de ervaring van alle
tijden en in alle landen het geval is, dat er
altijd ook in volkomen normale omstan
digheden werkloozen zijn geweest. Het is
niet gemakkelijk om voor Nederland te
zeggen, hoe groot die normale werkloos
heid is. Men heeft hier genoemd een cij
fer van 3 ad 4 pet., laten we zeggen 3 £2
pet. Ik neem dat cijfer over en dan betee-
'kent dat, dat er in Nederland gerekend
moet worden op 70.000 normale werk
loosheid, die er altijd is, behalve de onge
schikten. In Duitschland, waar men wel
gegevens heeft gegevens uit een tijd,
toen de toestanden in Duitschland vol
komen vergelijkbaar waren met die in Ne
derland, gegevens van vóór den oorlog
had men vóór den oorlog naar de mede-
deeling, die dr Syrus in Den Haag in zijta
lezing over de werkloosheid heeft gedaan,
een millioen werkloozen. Dat was de nor
male werkloosheid. Duitschland had in
1913 een bevolking, die 9 maal zoo groot
was als die van Nederland; de omstandig
heden waren in beide landen toen vrijwel
gelijk, waaruit men dus de conclusie mag
trekken, dat naar de Duitsche gegevens
het normale aantal werkloozen in Neder
land op 110.000 zou moeten worden ge
steld. Ik neem weer het laagste cijfer: ik
neettn niet de 110.000, maar de 70.000, die
in deze Kamer bij het debat zijn genoemd,
maar dan beteekent het toch, dat men
het cijfer van 347.000 met 108.000 moet
verminderen om tot een begrip te komen
van wat de abnormale werkloosheid in
ons land nu eigenlijk beteekent.
Ik zeg nog eens: ik doe het niet om het
euvel te verkleinen, want wanneer men
met een abnormaal aantal werkloozen van
240.000 zit, is dat waarlijk erg genoeg.
Maar het is toch anders dan wanneer
Imen alleen werkt met het cijfer van
354.000 of 355.000 of, zooals in de andere
Kamer is geschied, zelfs met het cijfer
van 500.000.
NIEUW OFFENSIEF DER
OPSTANDELINGEN.
Na drie dagen rust zijn alle legers der
opstandelingen van de fronten in Teruel
en Castellon gisteren tot een algemeenen
aanval overgegaan.
Aanzienlijke luchtstrijdkrachten steun
den de artillerie, die bij het aanbreken
van den dag een geweldig vuur opende
op de vijandelijke linies.
Over een frontbreedte van 80 kilometer
woedt thans een felle strijd.
Volgens berichten uit Valencia hebben
vliegtuigen der opstandelingen gepoogd,
de linies aan het Levantfront te bestoken.
Jachtvliegtuigen der regeering leverden
strijd en haalden twee der toestellen neer.
Een Duitsche piloot, die met een val
scherm omlaag was gesprongen, werd ge
vangen genomen. Twee der jaehttoestellen
van de regeering keerden beschadigd
terug.
Volgens een mededeeling aan de pers
zijn door de regeeringstroepen sinds 1936
in totaal 144 vliegers gevangen genomen,
n.l. 54 Italianen, 46 Duitschers en 44
Spanjaarden.
Weer Britsche schepen door
bommen getroffen.
E'en watervliegtuig der opstandelingen
heeft de in de haven van Alicante voor
anker liggende schepen gebombardeerd.
Het Britsche vrachtschip „Thorpenha-
ven" werd door drie brandbommen ge
troffen. Er is nog een ander Engelsch
schip geraakt. De schade is aanzienlijk.
Het aantal slachtoffers is niet hekend.
Omstreeks het middaguur is de stad an
dermaal door vliegtuigen gebombardeerd.
Er zijn 32 dooden en 'honderden gewon
den te betreuren. Bij den aanval van
Maandag werden 78 personen gedood en
40 gewond.
Barcelona werd gisternacht door vijf
vliegtuigen met bommen bestrooid. Het
luchtafweergeschut was tien minuten
lang in actie. Er vielen eenige dooden
en verscheiden gewonden.
Valencia is gistermorgen om half 9
door vliegtuigen aangevallen. Twee bom
men zijn tot ontploffing gekomen langszij
het Britsche stoomschip „Thurston". D'e
„Thurston" zou zich in zinkenden toe
stand bevinden.
Zes vliegtuigen der opstandelingen con
centreerden hun aandacht op vier Brit
sche schepen, die op eenigen afstand der
andere schepen en andere mogelijke doe
len gemeerd lagen.
Sinds het uitbreken der vijandelijkhe
den in Spanje zijn 58 Britsche schepen
gebombardeerd of door duikbooten aan
gevallen. Zes werden tot zinken gebracht.
Er zijn veertien Britsche zeelieden ge
dood en bijna vijftig gewond.
Naar aanleiding van het bombardeeren
van E'ngelsche schepen in de Spaansche
havens herinneren diplomatieke kringen
er aan, dat de Britsche regeering reeds
sinds eenige dagen maatregelen onder
oogen ziet, die genomen zouden kunnen
worden, om een herhaling van dergelijke
incidenten te voorkomen.
De Londensche regeering is in overleg
getreden met haar vertegenwoordigers te
Barcelona en Burgos.
Gezaghebbende Britsche kringen be
vestigen, dat de regeeringen van Zweden
en Noorwegen er in hebben toegestemd,
deel te nemen aan een internationale
commissie, welke belast zal worden met
een onderzoek naar eventueele bomaan
vallen op open steden in Spanje.
De Amerikaansche regeering, die even
eens werd gepolst, heeft nog geen defini
tief antwoord gegeven.
Frankrijk, Italië en Duitschland zijn
van het Britsche voornemen in kennis ge
steld.
BOMBARDEMENTEN IN CHINA
WORDEN MET KRACHT
VOORTGEZET.
Gistermorgen te tien minuten voor zes
werd Kanton gewekt door lucntalarm.
Japansche vliegtuigen wierpen een zes
tal bommen oip de wijken Toengsjan en
Saitsjoean. De aanval duurde slechts tien
minuten en de schade was niet zeer
groot.
Om '2 uur 20 hebben Japansche vlie
gers een tweeden aanval ondernomen en
daarbü vooral de huurt der regeerings-
gebouwen <en de electrische centrale be
stookt. Er is groote schade aangericht.
Om halfnegen, bij: maanlicht, versche
nen de aanvallers voor den derden keer
boven Kanton.
Zij bombardeerden de Noordelijke dis
tricten der stad met brandbommen.
Een 'telegram van het Japansche tele
graaf agentschap Domei meldt uit Sjang
hai, dat schout bij nacht Naokoeni No-
moera, de chef van de afdeeling speciale
diensten der marine in Sjanghai, een ver
klaring heeft afgelegd tijdens1 een gehou
den persconferentie, waarin hij na een
uitvoerig betoog om aan te toonen, dat
de gebombardeerde Ghineescbe steden
geen „open steden", maar „verdedigde
steden" zijn, o.m. zeide
Het is ons voornemen de
luchtaanvallen met zelfs nog
grootere kracht voort te zet
ten, teneinde 'de Chineesc'he
autoriteiten te doen b e g r ij -
pen, dat hun tegenwoordige
verzet nutteloos is, en om zoo
spoedig mogelijk een einde te
maken aan de v ij a n d e 1 ij k 'h e -
den, waarvan deze bombarde
menten een begeleidend on
derdeel vormen.
.Het is de wensc'h van de Japansche
vlootautoriteiten, dat de onderdanen van
derde mogendheden, die in die steden
verblijf houden, niet alleen zelve de ge
bieden zullen mijden, waar C'hineesch
luchtafweermateriaal is geplaatst, maar
ook onwetende Chineezen den raad ge
ven beschutting te zoeken buiten derge
lijke gevarenzones.
D'e Japansche vliegtuigen bepalen zich
steeds tot het bombardeeren van mili
taire objecten en hebben, met groot ge
vaar voor eigen veiligheid, de bombarde
menten uitgevoerd van geringe hoogte,
ten einde zoo nauwkeurig mogelijk te
treffen. (Dit blijkt wel uit de feitenl I)
De ambassadeur van Frankrijk heeft
opnieuw een stap ondernomen bij den
Japanschen onder-minister van buiten-
landsche zaken, Horinoetsji, om krachtig
te protesteeren tegen het bombardement
door Japansche vliegtuigen van het
Fransc'he ziekenhuis Paul Doumer.
De ambassadeur 'heeft er op
gewezen, dat het ziekenhuis
kenbaar was aan Fransehe
vlaggen.
DE DUITSCHE BELIJDENISKERK.
Een 100-tal predikanten zou eed hebben
geweigerd.
Bijna honderd Duitsche predikanten
zouden geweigerd hebben te voldoen aan
den eisch, voor 31 Mei den eed af te leg
gen. Het gerucht gaat, dat hun nog geen
uitstel is verleend.
In Mecklenburg zijn drie leden van de
synode der Evangelische kerk afgezet,
doch men weet niet zeker, of deze maat
regel genomen is in verband met hun wei
gering den eed af te leggen.
Men heeft op het oogenblik den indruk,
dat de nationaal-socialistische autoritei
ten streven naar ontspanning met de be-
lijdeniskerk.
DE VERLENGING VAN DEN
DIENSTTIJD IN TSJECHO-
SLOWAKIJE.
Naar de N. R. Grt. meldt heeft de
ministerraad van TSj echo-Si owakije be
sloten het ontwerp tot verlenging van
den dienstplicht van 2 op 3 jaar reeds in
de eerstvolgende vergadering van de Ka
mer in te 'dienen. Zooals gemeld krijgt
men daardoor de beschikking over 8 divi
sies meer en kan het totaal aantal divi
sies op 47 worden gebracht.
De° tenuitvoerlegging van 'de wet zal
zoo geschieden, 'dat -de lichting, welke
eind Augustus had moeten afzwaaien,
nog een jaar langer onder de wapenen
Mijft.
In 'dien tusschentijd tot eind Augustus
blijven ook de reservisten in de sterkte,
waarin zij: op '20 Mei waren opgeroepen,,
onder dienst.
De volgende week zal een lichting hun-
der naar huis worden gestuurd. Echter
zal tegelijk een nieuwe lichting voor bui
tengewone wapenoefeningen worden op
geroepen, zoodat de getalsterkte onver
anderd blijft.
ECUADOR'S CONFLICT MET PERU.
De oorlogsstemming in Ecuador grijpt
snel om zich heen. De inwoners van 17
provincies zamelen geld in, om vliegtui
gen te koopen en de rijke burgers bieden
hun bezittingen, ja, zelfs hun juweelen
aan voor het geval er oorlog met Peru
komt.
Hoe hevig de anti-Peruaansche stem
ming is, bleek wel bij de str aatdemons t na
ties. Groote drommen opgewonden bur
gers marcheerden door de straten en rie
pen: „Weg met Peru. Lang leve Ecua
dor".
Joden in Weenen gearresteerd.
Tijdens de Pinksterdagen zijn er te
Weenen nog meer Joden gearresteerd.
Van cfficieele zijde bewaart men het stil
zwijgen ten aanzien van het aantal ar
restaties. In bevoegde kringen echter stelt
men het aantal van degenen, die uit Oos
tenrijk alleen naar het concentratiekamp
van Diachau vervoerd zijn op 7190.
Tegen de belastingfraude in België.
In -de Dinsdagavond gehouden bijeen
komst van den raad van ministers heeft
Mr Gérard, minister van financiën, een
'voorstel ontwikkeld tot beteugeling van
de belastingfraude.
Voortaan zullen de belastingcontroleurs
inzage mogen eischen van de boekhou
ding der belastingplichtigen. De minister
van financiën verwacht, dat dank zij de
verscherpte controle, de inkomstenbelas
ting ten minste 50 millioen francs meer
zal geven dan tot nog toe het geval was.
De minister haalde in dit verband eenige
interessante cijfers aan. Zoo zouden, vol
gens de aanslagen, op een totaal van 1950
Binnenland.
Koninklijk bezoek aan Bergen op Zoom.
Regeling electriciteitsvoorziening.
Tijdstip in werkingtreding pachtwet nog
onzeker.
25-jarig bestaan der Prov. Zeeuwsche
vereeniging tot bestrijding der tuber
culose.
Buitenland.
Japan gaat door met luchtbombardemen
ten.
Nieuw offensief der Spaansche opstan
delingen.
Weer E'ngelsche schepen in de Spaansche
havens door bommen getroffen.
advocaten, slechts 330 een jaarlijks inko
men' hebben, van meer 'dan 50.000 fr. On
der 'de 4570 artsen telt men er slechts een
duizendtal, die een dergelijk bedrag aan
geven. Het hoeft geen betoog, althans vol
gens minister Gérard, dat deze aangiften
niet overeenkomen met de werkelijkheid.
Korte Berichten.
In een kruitfabriek te Lissabon heeft
door nog onopgehelderde oorzaak oen he
vige explosie plaats gehad. Twee gebou
wen werden verwoest.
Vier vrouwen zijn gedood, terwijl één
persoon werd gewond.
Het Engelsche ministerie van bin-
nenlandsche zaken heeft prof. Fieud ver
lof gegeven, voor onbepaalden tijd in En
geland te verblijven.
Volgens de laatste telling bedroeg
het aantal werkloozen in Engeland
1.778.805, d.w.z. 31.041 meer dan in de
voorafgaande maand.
Ook in Zeeland zijn de oude volksspelen nog in eere. Te Koudekerke werden op „Pinkster drie" ring-
rijderijen gehouden, waarvan hierboven een aardig snapshot.
Het bezoek van H. M. de Koningin.
De dag van gisteren vormde bet glans
punt van het twaalfdaagsehe feest. Elke
trein bracht .nieuwe drommen feestgan
gers aan; het aantal autobussen, auto's
en fiets'en, dat de stad binnen kwam, was
niet te tellen.
Precies op' d'en vastgestelden tijd reed
de koninklijke trein bet station binnen.
Op het perron werd H. M. ontvangen
door Jhr Mr Dr A. B. G. M. van Rijcke-
vorsel, commissaris 'der Koningin, burge
meester Mr Dts P. A. F. Blom, den gar-
nizoens-commandant, luitenant-kolonel E.
P. 'H. Haan, commandant van het 14e
Regiment Infanterie, en verdere autori
teiten.
Na inspectie van de op het 'Stations
plein opgestelde eere-compagnie van het
3e regiment infanterie met regiments-
vaandel en muziek werd plaats genomen
in de gereed staande hof-auto's en begon
de rondrit door 'de stad. Het werd een
ware zegetocht! Het gejuich en gejubel
was niet van de lucht. Om het publiek
in de gelegenheid te stellen den stoet
goed te zien, werden alleen breede straf
ten gevolgd.
'Zoo bereikte H. M. het pas gerestau
reerde Stadhuis, waar in de groote be
nedenzaal gemeenteraadsleden aan haar
werden voorgesteld.
De burgemeester heeft daar een toe
spraak gehouden, welke door H. M. de
Koningin met een korte rede is beant
woord.
'Zeer veel belang toonde H. 'M. voor
de restauratie. Zij liet zich door den bur
gemeester voorlichten, die in de markie-
zenzaal een kort exposé gaf over de his
torische schouw, die aanvankelijk in het
Markiezenhof had gestaan en later naar
het gemeentehuis was overgebracht. Na
de 'bezichtiging van de markiezenzaal
verzocht H. M. den burgemeester Haar
te begeleiden naar de raadszaal op de
eerste etage, welke Zij in oogenschouw
wenschte te nemen.
Intusschen was de historische optocht
uitgegaan en bereikte deze de Groote
Markt. Van het bordes af sloeg H. M.
den optocht gade en liet zich daarbij
voorlichten door den gemeente-archivaris
den heer Slootmans.
Nadat 'de optocht was gepasseerd, be
gaf H. M. zich weer naar de Markiezen-
zaal waar Zij zich onderhield met eenige
autoriteiten en met de leden van den
Raad. Nadat de thee was aangeboden,
vertrok H. M. om ruim half vijf per auto
naar het station om vandaar per extra-
trein naar Het Loo terug te keeren.
Van den beginne af stond het bij de
Feestcommissie vast, dat de beteekenis
van Bergen op Zoom in vroeger en later
tijden het best tot haar recht zou komen
t in den vorm van een optocht, weergeven
de verschillende personen en toestanden