Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Het werkloosheidsdebat in
de Tweede Kamer.
De strijd in Spanje.
De spanning tusschen
Praag en Berlijn.
De strijd in China, i Belangrijkste Nieuws
DONDERDAG 2 JUNI 1938
52e JAARGANG - No. 205
Uitgave: N, V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, (locs
Postrekening 44450 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 pér kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden medcueclingen 00 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De Tweede Kamer heeft gisteren de
behandeling van het ontwerp tot verhoo
ging van het crediet voor werkverrui
ming en de interpellatie van 'Gelderen
voortgezet.
Eerste spreker was de heer Smeent
(A.R.), die de versnelling van de werk-
loosheidsbestrijdingen de coördinatie der
diensten toejuicht. Het voorop stelten
der industrialisatie acht hij juist, doch de
afzet is bij de industrialisatie het kar
dinale probleem. Tegen het verleen'en van
export-garanties en export-credieten
heeft spréker geen bezwaar, wel tegen
loonbij'slagen om de concurrentie met het
buitenland te vergemakkelijken. Want
door prijsdrukking kunnen wij van elders
genomen anti-dumpingsmaatregelen het
slachtoffer worden.
De financieele positie is, gezien de op
brengst der rijksmiddelen, voor den staat
ongunstig. Nu wil m'en nieuwe uitgaven,
welke de jaarlijksche uitgaven der open
bare lichamen zullen verhoogen. 'De
staatsschuld zou, werden deze uitgaven
gedaan, in 'vijf jaar met een milliard stij
gen. Durft men dit aan in het gezicht van
een nieuwe oeconomische crisis? Spreker
noemt dat een gevaarlijke speculatie.
Men klaagt wel eens over een wanver
houding van het loon ten platte
lande en in de industrieele
bedrijven. Men verwaarloost daarbij
wel veel factoren. De berekening van
80.000 menscben, die door loonsverlaging
aan den arbeid zouden kunnen komen,
is dan ook niet gefundeerd.
Van verplichten arbeids
dienst, hetzij voor allen, hetzij alleen
voor werkloozen, is spr. tegenstander. De
opvoeding is geen staatstaak en arbeids
dienst zou de kampleiders voor onover
komelijke moeilijkheden plaatsen.
'De invoering van de 40-uren werkweek
kan geen middel zijn. Zij is trouwens al
leen door internationale overeenkomst
mogelijk.
Spr. hoopt dat de regeering bij, haar
maatregelen de naaste toekomst niet aan
het hed'en zal opofferen.
D'e heer 'Oud (V.D.) bestrijdt de mee
ning van Prof. Van Gelderen, dat het
sparen economisch kan worden gemist.
Volgens prof. Van Gelderen tapt de
staat door zijn belastingen 'koopkracht af
en betaalt daarmee zijn schuldeischers,
die het ge'l'd improductief laten liggen.
Het is ten eerste niet waar, dat het geld,
dat uit belastingen wordt geheven, be
hoort tot het voor vertering bestemde in
komen. Het is voor een groot deel gehe
ven uit het voor sparen in aanmerking
komende deel van het inkomen. Bovendten
keert een deel van het belastinggeld als
directe koopkracht tot het volk terug.
Spr. heeft met veel genoegen gelezen,
hetgeen de regeering in haar stukken
'heeft uiteen gezet. Dit immers was een
rechtvaardiging van de politiek van het
vorige kabinet.
Spr. meent ook, dat de werkloosheid
nog lang zal duren. Als een 'der oorza
ken daarvan ziet hij de rationalisatie van
het bedrijfsleven. De capaciteit der
bedrijven is uitgebreid, de werkgele
genheid verminderd. Men zal de mo
gelijkheid moeten zoeken meer arbeiders
aan het werk te stellen door verkorting
van den arbeidsduur.
Arbeidsspreiding zal moeten worden
bereikt door de opofferingsgezinde sa
menwerking van arbeiders, werkgevers en
overheid. De overheid zal daarbij moeten
bedenken, dat zij steungelden toch zou
moeten uitgeven.
Met de steunverleening zijn wij
volkomen vastgeloopen. Er zijn gevallen,
waarin de steun hooger is dan het loon
in het vrije bedrijf. De steunverleening zal
moeten worden herzien 'en dit zal ge
makkelijker gaan, als de werkgelegenheid
grooter wordt.
De geestelijke toestand van
onze jeugd baart zorg. Het i's te een
voudig om te zeggen: opvoeding is ge
zinsplicht. Spr. ziet niet in waarom men
geen arbeidskampen zou kunn'en maken
voor alle groepen gezamenlijk, terwijl
daarbij toch de 'geestelijke verzorging zou
kunnen zijn gewaarborgd.. Staatsopvoe
ding in bepaalde geestesrichtingen acht
spr. verkeerd.
Indien dit Kabinet een soort „oorlogs
kabinet" tegen de werkloosheid wil zijn,
ware het doelmatiger geweest, als hei
van andere sam'an stelling ware geweest
Dit neemt niet weg, dat de V. D. hel
zul,en steunen.
D'e heer Ruyter (R.K.) bespreekt de
bestrijding der werkloosheid ten platte-
lande.
Het moet den gemeenten, onder hef
normale toezicht van Gedeputeerde Sta
ten, door voorschotten mogelijk worden
gemaakt kleine werken, waaronder onder
houdswerken, uit te voeren. Op deze wijze
zouden vele werken op korten termijn
kunnen worden uitgevoerd.
Aan het Werkfonds moet ruimer ge
legenheid worden gegeven gelden a fonds
perdu te verstrekken.
Zou het, vraagt spr., niet gewenscht
zijn, loontoeslagen aan den
landbouw te verstrekken? Veel thans
ongedane arbeid zou daardoor kunnen
worden uitgevoerd.
Spr. vraagt, hoe het streven der regee
ring naar verruiming van het afzetgebied
van den landbouw in het eigen land te
rijmen is met den invoer van ingeblikt
vleeseh.
D'e heer Van Houten (C.'D.) stelt
de vraag, of de regeeringspolitiek t'en op
zichte der werkloosheid christelijk ver
antwoord is.
Er is wel veel tegen de werkloosheid
gedaan, maar het is lang niet genoeg.
De verhooging van het crediet van het
Werkfonds en andere kleine concessies
geven geen grond om van koersverande
ring te spreken.
De heer Bakker (C.H.) betoogt, dat
bij 'het Werkfonds veei te veel instanties
zijn betrokken. Het is daarom verheu
gend, dat Dr Golijn de coördinatie der
werkloosheid opi zich zal nemen.
Tegenover de voorspelling van d'en
heer Weitkamp is 'spr. zeer sceptisch.
Het zal noodig zijn, de werkgevers te
verplichten een aantal arbeiders in de
ondernemingen aan het werk te zetten.
Op het oogenb'lik koopt men liever dure
machines, dan dat men goedkoope hand-
kracht gebruikt.
Het stelsel van centrale steunverleening
is tot mislukking gedoemd. Men moei
meer aan de gemeentebesturen overlaten.
Indien men den gemeenten wat meer
verantwoordelijkheid liet, zouden plaat
selijke commissies tal van m'enschen in
de boerenbedrijven aan het werk kunnen
brengen.
Het pleidooi van den heer Weitkamp
voor verlaging der productiekosten acht
spr. onuitvoerbaar. On's levenspeil kan nu
eenmaal niet het Japansche evenaren.
De heer Krol (G.H.) zegt, dat men
niet uitsluitend in guldens moet denken,
maar meer zorg moet besteden aan den
moreelen weerstand van ons volk.
M'en moet er voor waken, dat de loo-
nen in werkverschaffing die van het
landbouwbedrijf te boven gaan. Het ver
heugt spr., dat de regeering den terug
keer naar 'de bedrij en tracht te bevor
deren.
'Spr. betreurt de afwijzende beslissing
van den minister over een plan van Ge
deputeerde Staten van Groningen over
tewerkstelling van landarbeiders bij ge
steunde boeren.
Ook de jeugdwerkloosheid moet men
niet financieel dogmatisch bekijken. Voor
aantasting van het beginsel door arbeids
dienst is spr. minder bezorgd dan de
heer Smeenk.
Uitbreiding van cultureele zorg voor
jonge werkloozen is noodig. Het pacifi
catie-beginsel moet daarbij worden ge
volgd.
Mej. de Jong (S.D.) vestigt de aan
dacht op de werkloosheid onder de kleer
makers.
De heer I r V o s >(S.D.) vraagt of de
gang van zaken onder het vorige kabi
net zich zal herhalen. Voor dit jaar kan
m'en het gemiddelde der werkloosheid op
350.000 stellen.
Men heeft vroeger steeds gezegd, dat
vergelijkingen met andere landen niet
deu'-en. Nu D'r 'Colijn een vergelijking met
merika heeft aangedurfd, wil spr. er op
in gaan.
In Amerika is er tusschen 1933 en
1.937 een opleving bereikt, welke tot e'en
teruggang der werkloosheid tot 40 pet.
van den oorspronkelijken omvang heeft
geleid. Spr. neemt de politiek van Roose
velt niet voor zijn rekening, doch hij wil
toch wijzen op de toeneming der staats
schuld hier te lande, welke in verhou
ding met die der Vereenigde Staten ge
lijk te stellen is.
In Engeland is de opleving bereikt
door het bewapeningsprogram en door
een plan van openbare werk'en, w.o. krot-
tenopruiming.
Wat de Duit sc he werkloosheids
cijfers betreft, men moet daarbij tellen
de over de grens gejaagden, de over de
kling gejaagden, het militaire apparaat,
de S.A., de S.S., de verjaagde joden, 'de
in de concentratiekampen vertoevenden.
Het verwonderde spr., dat het in No
vember aangekondigde wetsontwerp tot
verhooging van het crediet voor werk
verruiming zoo laat is ingediend. Waar
in toen een 60 millioen ineens gevraagd.
RECHTSCHEN VOOR TERUEL
BLIJVEN AANVALLEN.
De troepen der opstandelingen zijn tus
schen Teruel en de kust weer tot den aan
val overgegaan. Het is nog niet mogelijk
te zeggen, hoever zij zijn opgerukt.
Te Madrid wordt toegegeven, dat aan
den weg van Sagunto naar Teruel de
regeering'Stroepen verplicht waren 't dorp
Aldehuela prijs te geven, dat zij eergis
teren hadden heroverd. Zij trokken zich
terug op den berg Coronillas. Bij Mora de
Rubielos echter worden de troepen van
Franco reeds '14 dagen door de regee-
ringstroepen in bedwang gehouden.
BRITSCH PROTEST TEGEN DE
BOMBARDEMENTEN.
In verband met bet bombardement op
Aiicante is den Britschen agent te Sala
manca verzocht de aandacht van
de regeering van Franco- te vestigen op
hetgeen Chamberlain deze week in het
Lagerhuis heeft verklaard en te wijzen
op den afschuw, waarmede de Britsche
regeering de bombardementen op de bur
gerbevolking -ziet voortduren.
EEN INTERVIEW MET FRANCO.
De Italiaansehe bladen publiceeren een
interview, dat generaal Franco aan het
Italiaansehe blad Legionario heeft toege
staan en waarin de „Gaudillo" o.a. ver
klaart, dat de militaire situatie hoogst
bevredigend is. Hij- vergeleek den vijande
lijken tegenstand met het verzet, dat een
bandiet voor zijn arrestatie aan de politie
biedt. Deze tegenstand leidt tot nutteloos
bloedvergieten, waarvoor de misdadige
verantwoordelijkheid ligt 'bij! de -hulp, die
de regeeringstroepen via Fransch grond
gebied en van bet Fransche volk ontvan
gen.
Na betoogd te hebben, dat de oorlog
slechts door een militaire overwinning zal
eindigen, verklaarde de generaal omtrent
de nieuwe politieke orde in
Spanje, dat dit een nationaal bewind
zal zijn. De staat zal een corporatieve
staat zijn en er zal slechts één partij zijn,
de traditionalistische phalanx.
Sprekende over de Spaansch-Italiaan-
ö'ohe samenwerking, zij-de Franco, dat
deze gekenmerkt wordt door een groote
innigheid der politieke, economische en
cultureele betrekkingen, en dat de 'heide
naties niet tevergeefs zij aan zij hebben
gestreden om de- beschaving nieuwe groot
heid en glorie te geven.
HET INCIDENT TE EGER VERWEKT
IN DUITSCHLAND HEFTIGE
REACTIES.
Naar aanleiding van het jongste inci
dent te Eger, waarvan wij gisteren mel
ding maakten, schrijft de „Berliner Bör-
senzeitung" o.a.: Gezien deze eindelooze
provocaties schijnt het noodig te vragen,
hoe lang men ons geduld nog wil mis
bruiken.
Het „Berliner Tageblatt" schrijft: De
leiders te Moskou geven instructies aan
de Praagsche executieve. Het lijdt geen
twijfel, dat de op den achtergrond blij
vende dirigenten der hetze niets onbe
proefd zullen laten o-m voor hun duistere
plannen toch wellicht nog daar een aan-
knoopingspunt te vinden, waar het recht
van noodweer en bescherming van de eer
in tragisch conflict komen met de eischen
der discipline.
De „Berliner Lokalanzeiger" verklaart,
dat de Tsjechische politici het spel, dat
verdragen en gereohtigheid op den punt
der bajonetten plaatst willen voortzetten.
Alle stappen van de Sudeten-D'uitsche
partij te Praag hebben er niet toe kunnen
leiden, -dat invloed werd uitgeoefend op
de terroristische houding van de Tsje
chische militairen. Het blad wijst verder
op de uitlatingen van bepaalde Tsjechi
sche bladen, waarvan sommige het de
partement van buitenlandsche zaken zeer
na staan, die den wenseh hebben uitge
sproken, -dat een versterkt vredesleger de
grenzen permanent zou bezetten en die
verder verklaarden, dat de bijzondere mi
litaire maatregelen in het grensgebied,
slechts zouden kunnen worden ingetrok
ken als de houding van de Sudelen-Duit-
sche partij bij -de onderhandelingen zulks
zou veroorloven.
Wie adverteeren wil gehruikt daarvoor
„DE ZEEUW".
Dat is verstandig
De terugtocht der Chineezen uit Soe Tsjau
De woordvoerder der Chineesche mili
tairen heeft, naar het Chineesche persbu
reau meldt, de juistheid ontkend van de
door de Japanneezen gepubliceerde cij
fers der verliezen, die de Chineezen bij
het terugtrekken uit Soe Tsjau hebben
geleden.
Het zware oorlogsmateriaal is volgens
den zegsman veilig overgebracht naar de
nieuwe Chineesche verdedigingslinie en
het eenige verlies bestaat uit 20 treinen,
als gevolg van de omstandigheid, dat de
verbinding werd afgesneden. Alle Chi
neesche strijdkrachten hebben veilig haar
bestemming bereikt en volgens uit Soe
Tsjau afkomstige ooggetuigen waren de
Japanneezen ten zeerste teleurgesteld,
toen zij- in Soe Tsjau slechts een handje
vol Chineesche soldaten aantroffen, die
daar waren achtergebleven om den aftocht
te dekken.
Wat de Japansche bewering betreft,
dat de Japansche luchtmacht gisteren na
bij Hankau twintig Chineesche vliegtuigen
heeft neergehaald met verlies van slechts
één machine, verklaarde de Chineesche
woordvoerder, dat de feiten in werkelijk
heid zoo zijn, dat de cijfers vrijwel om
gedraaid kunnen worden.
CHINEESCH PROTEST TEGEN BOM
BARDEMENT VAN OPEN STEDEN.
D'e Chineesche diplomatieke vertegen
woordigers in Europa en Amerika heb
ben, naar het Chineesche persbureau
meldt, instructie gekregen, de aandacht
van de buitenlandsche regeeringen en van
den Volkenbond te vestigen op de ver
schrikkelijke slachting onder de burgerbe
volking bij de jongste bombardementen
van Kanton door de Japanners. De Chi
neesche regeering doet een beroep op de
mogendheden, dringend doeltreffende
maatregelen te nemen om Japan er toe
te brengen, de afslachting der burgerbe
volking door luchtbombardementen te sta
ken, en herinnert in dit verband aan de
resolutie, die de Volkenbondsvergadering
in September 1937 heeft aangenomen.
AMERIKAANSCHE NOTA TE TOKIO.
De eigendommen van de Amerikanen in
China.
Staatssecretaris Huil heeft den Ameri-
kaanschen ambassadeur te Tokio op
dracht gegeven, den minister van buiten
landsche zaken aldaar een nota te over
handigen, waarin uitdrukking wordt ge
geven aan de toenemende bezorgdheid,
welke veroorzaakt wordt door de weige
ring der Japanneezen om den Amerika
nen in China toestemming te verleenen
weer in het bezit te treden hunner eigen
dommen, waaruit zij verdreven zijn door
Japansche militairen.
UITBREIDING DER BRITSCHE
LUCHTMACHT.
Rerjeering zal 5 millioen vraoen.
De „Daily Express" bericht, dat de re
geering besloten heeft morgen voor het
parlement een aanvullend crediet te vra
gen van 5 millioen pond sterling voor de
uitbreiding der marineluchtmacht.
DE RAMP DER WERKLOOSHEID
IN AMERIKA.
President Roosevelt heeft het Congres
verzocht geen enkele beperking op te leg
gen aan het beheer over de fondsen voor
hulp aan werkloozen. Dit verzoek bege
leidde een wetsontwerp op uitgaven en
leeningen tot een bedrag van 3247 milli
oen dollar. Tegelijkertijd verklaarde Roo
sevelt, dat de toestand der werkloosheid
in de Vereen. Staten erger is geworden
sedert hij, zes weken geleden, zijn ouder-
S'teuningsboodschap aan 't Congres zond.
DREIGENDE HONGERSNOOD.
Meer dan een millioen menschen wor
den ten Zuid-Westen van Tientsin, in het
gebied, w%ar de operaties plaats hebben,
door hongerdood bedreigd. Sedert de lente
van 1937 is in dit gebied niet meer ge-
oogst.Aangezien de dijken van het Groote
Kanaal werden doorgestoken, is de oogst
door het water vernield, terwijl de Chi
neesche en Japansche troepen het overige
oogstgebied hebben gebrandschat en ge
plunderd.
PIRATEN OP DEN JANGTSE SLAAN
HUN SLAG.
300 passagiers uitgeplunderd.
Gisterochtend vroeg is op den Jangtse,
nabij Sjanghai, in het door de Japanners
bezette gebied, een overval gepleegd op het
stoomschip Dollar van de Dollar Steam-
sohip Compagnie. Twaalf Chineesche zee-
roovers, die als passagiers meevoeren,
overvielen den kapitein en de bemanning
en 'hielden hen met vuurwapenen in be
dwang. Zij vernielden vervolgens de radio
installatie en stuurden het schip in de
richting van Blockhouse Island. Hier la
gen 15 zeerooversjonken gereed en 300
Binnoulnnil.
Memorie van Antwoord inzake de elec-
triciteitsvoorziening.
De Tweede Kamer over de werkloosheid.
'Opheffing van polders in West-Zeeuwsch-
Vlaanderen.
I Verklaringen en mededeelingen over de
Zegam-kwestie.
Oogstvooruitzichten 'voor groenten en
fruit.
Buitenland.
De spanning tusschen Berlijn en Praag.
Aanval der opstandelingen bij Teruel.
zwaar gewapende piraten kwamen aan
boord en in alle rust werden de 300 pas
sagiers uitgeplunderd. Vervolgens namen
de zeeroovers de lading, bestaande uit
1200 zakken rijst, over en verdwenen in
den ochtendnevel.
NAUWER CONTACT TUSSCHEN
BERLIJN EN TOKIO?
Het Chineesche militaire tijdschrift
„Sau Tang Eau", publiceert de mededee-
ling, dat er tusschen Duitschland en Ja
pan onderhandelingen loopen over een
nauwer contact op militair en economisch
gebied. De onderhandelingen zouden be
gonnen zijn met het aanbod van Japan,
Duitschland Tsjing Tau, dat het vóór den
oorlog van China gepacht had, terug te
geven. Bovendien zou de vroegere Duit-
sche concessie in Sjanghai weer geopend
worden en zou Duitschland in China alle
rechten herkrijgen, die het vóór den oor
log bezeten heeft.
Als tegenprestatie zou Duitschland aan
geboden hebben, zijn adviseurs bij de Chi
neesche centrale regeering terug te roe-
I pen. en geen leveranties aan China meer
te doen. Bovendien zou een groep Duit-
sche militaire officieren naar Japan ge-
i zonden worden en zouden garanties gege
ven zijln voor de levering van groote hoe
veelheden oorlogsmateriaal aan Japan.
DE STAND DER WERKLOOSHEID.
D'e directeur van den rijksdienst der
werkloosheidsverzekering en arbeidsbe
middeling deelt mede, dat in de week van
9 tot en met 14 Mei 1938 bij' gesubsidieer
de vereenigingen met werkloozenkas wa
ren aangesloten 560.900 personen, onder
wie 76.200 landarbeiders.
Voor de 484.700 verzekerden buiten de
landarbeiders was het werkloosheidsper
centage 24.2 (in de vorige verslagweek 25
tot en met 30 April, was dit percentage
24.7).
In de eerste verslagweek van Mei was
het werkloosheidspercentage voor alle
verzekerden in de laatste jaren als volgt:
1935: 30.0; 1936 31.6; 1937: 25.5.
GASKLEEDING VOOR ONS LEGER.
Deensche rjaspakken zullen worden
aangeschaft.
Naar de „N. R. Crt." meldt, heeft het
legerbestuur besloten een aantal Deensche
gaspakken aan te schaffen voor de gas-
oDtsmettingsploegen. De Deensche gas
pakken zijn van zeer goed rubber ver
vaardigd. Zij zullen uit een pantalon en
een jas met capuchon bestaan, aangezien
gebleken is, dat deze draagwijze zich be
ter dan een overall leent voor gemakkelijk
aan- en uittrekken.
Het ligt in de bedoeling van ons leger
bestuur voortaan jaarlijks gelden op de
defensiebegrooting uit te trekken voor de
aanschaffing van beschermende kleeding,
opdat de achterstand zoo spoedig mogelijk
kan worden ingehaald.
STORM RUÏNEERDE VISSCHERS IN
WADDENZEE.
De zware Zuidwesterstorm, die Maan
dag j.I. over ons land gewoed heeft en op
verschillende plaatsen schade veroor
zaakt, heeft naar thans gebleken is aan
de Waddenzeevisscherij een vernietigen
den slag toegebracht. Het kapitale bedrijf
van eenige honderdduizenden guldens
waarde aan uitsluitend vischwant is vrij
wel lamgeslagen.
Toen Maandag de wind in hevigheid
toenam, zag menig visscherman in Har-
lingen reeds met bezorgden blik naar de
zee, waarin zijn broodwinning, zonder dat
hij er iets tegen kon doen, dreigde te
worden vernietigd. Een nacht van hoop
en vrees volgde, en toen Dinsdag het weer
in hevigheid had afgenomen, waagde
menige visscher zich met zijn va'artuig
in zee om de schade op te nemen. Het
was ontzettend. Geen enkele visscherij
had den strijd kunnen volhouden. Velen
zochten vergeefs naar de plaats waar
voorheen de wanten stonden. Scheefge-
slagen palen en enkele stukken visch
want, waren op sommige gunstige plaat-
