lat de Regeering deed en doet.
De onrust in Tsjecho-Slowakije.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
De strijd in Spanje.
De strijd in China.
MAANDAG 30 MEI 1938
52c JAARGANG - No. 202
Belangrijkste Nieuws
1
É#Tfïï
li
Het mysterie van de ge
heimzinnige ontploffing te
Rotterdam.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststrnnt 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J.J.FANOY, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De vorige week is in de Tweede Kamer
opnieuw een werkloosheidsdebat begon
nen.
Naar in de vergadering van het Ver
bond van accountants werd meegedeeld,
is dit reeds het 57ste debat van dien aard.
De heer Van Gelderen heeft, gelijk
bekend, geïnterpelleerd en Minister Colijn
heeft in eersten termijn geantwoord.
Morgen wordt het debat, waarvoor reeds
een twintigtal sprekers zijn ingeschreven,
voortgezet.
In afwachting van het resultaat van
de te voeren besprekingen, laten wij hier
volgen dat gedeelte van de rede van Mi
nister Colijn, waarin een uiteenzetting
werd gegeven van wat de Regeering deed
en doet inzake de bestrijding van de
werkloosheid.
De Minister begon met de aandacht te
vestigen op wat in de verloopen vijf jaren
werd gedaan.
„Ik zie af van de maatregelen, die ge
nomen zijn op het stuk van de contingen-
teering, ik zie af van hetgeen gedaan
is op het stuk van den landbouwsteun,
omdat daar de invloed op de werkgelegen
heid zoo moeilijk onder concrete cijfers
te brengen is. Ik zie ook af van de 54
millioen, waarvoor de Regeering export
kredietgaranties heeft verleend, omdat
men niet kan zeggen hoeveel men daar
van ten slotte zal hebben te betalen.
Maar wanneer ik dat dus laat rusten,
dan heeft de Rijksoverheid in de jaren
1933 tot en met 1937 in totaal een bedrag
van 763 millioen ter beschikking gesteld.
Wanneer men nu daarvan aftrekt, wat
ik volkomen bereid ben te doen, de nor
male uitgaven, welke onder het Departe
ment van Waterstaat ressorteeren en die
op 65 millioen per jaar zijn te stellen,
in een rond cijfer op 320 millioen in de
afgeloopen vijf jaren, dan blijft er dus
over een bedrag, dat in die vijf jaren
extra ter beschikking gesteld
is van 443 millioen.
van de laatste jaren, dat wij aan werk
verschaffing gedaan hebben, ongeveer 45
millioen per jaar gekost. Dat cijfer zal
moeten worden opgevoerd, naar wij ho
pen, tot 50 pet. meer, dus tot ruim 65
millioen; dat zullen wij van het jaar in-
tusschen nog niet halen, maar ik neem
toch wel aan, na raadpleging van mijn
ambtgenoot van Sociale Zaken, dat het
mogelijk zal zijn om aan de werkverschaf
fing dit jaar 10 millioen meer te besteden.
Tenslotte het 'Werkfonds. Daarvan
hebben wij gezegd in de nota, waarnaar
de heer van Gelderen verwezen heeft, dat
wij dit jaar hopen tusschen de 40 en 50
millioen te verwerken.
Wanneer men dit alles nu optelt, dan
komt men tot de conclusie, dat voor het
jaar 1938 meer beschikbaar wordt gesteld
dan in de voorafgegane jaren een bedrag
van ongeveer 135 140 millioen. Daar
moet men natuurlijk iets van aftrekken,
omdat er in het cijfer van wat wij in
de voorafgegane jaren ter beschikking
hebben gesteld enkele vormen van steun
zitten, die naar wij hopen niet zullen
terugkeeren. Ik denk bijv. aan den steun
aan de scheepvaart. Ik geef dus een laag
cijfer, wanneer ik zeg, dat voor 1938 125
millioen per jaar meer ter beschikking
wordt gesteld dan het gemiddelde, dat
in de vijf achter ons liggende jaren daar
voor is besteed geworden. Dat wil dus
zeggen, dat men er op rekenen mag, dat
ongeveer 200 millioen (75 millioen 125
millioen) beschikbaar zullen zijn ter be
strijding van de werkloosheid.
Nu kan men zeggen en de geachte
afgevaardigde heeft dat ook gezegd
„die 200 millioen" hij heeft wel die 200
millioen niet genoemd, maar gezegd
„wat de Regeering doet" en dat is 200
millioen „is veel te weinig, op zijn
minst moet daar nog 150 millioen bij".
De geachte afgevaardigde meent, dat een
dergelijk bedrag, als door hem gewenscht,
inderdaad kan worden uitgegeven.
Ik wil de mogelijkheid daarvan niet
betwisten, indien men geen acht slaat op
de nuttigheidseischen, die aan soortge
lijke werken moeten worden gesteld.
Want indien men dien eisch uit het oog
verliest, weet ik niet, waar wij ten slotte
terecht zullen komen. De werken, die ter
bestrijding van de werkloosheid moeten
worden uitgevoerd, moeten, zoo eenigs-
zin mogelijk, eenige blijvende werkge
legenheid achterlaten, omdat, wanneer
dit niet het geval is, nadat het geld is
uitgegeven, de werkloosheid weer in den
zelfden vorm terugkeert."
dag in zijn woning in de internationale
nederzetting door een van zijn lijfwaohten
gedood.
Deze lijfwacht doodde eerst met een re
volverschot zijn medewaker voor het lijfs
behoud van den directeur en vervolgens
den directeur. Hij poogde daarna de hand
aan zichzelf te slaan. Ernstig gewond is
hij naar het ziekenhuis gebracht. Omtrent
de beweegredenen die tot dezen aanslag
hebben geleid is nog niets naders bekend.
Binnenland.
Economisch verkeer met voormalig Oos
tenrijk.
De geheimzinnige ontploffing te Rotter
dam.
Vergadering afd. Zeeland Vereen, van
Nederl. Gemeenten.
Ter beschikking gesteld! Dat is niet
alles verwerkt, want bij het begin van
dit jaar was er bij het Werkfonds een
achterstand van ongeveer 50 millioen en
er was ook nog op enkele kleinere posten
niet alles uitgegeven wat ter beschikking
gesteld was. Men moe tdus dit bedrag
van 443 millioen verminderen met 57
millioen, wat beteekent, dat dus in de
afgeloopen vijf jaren een bedrag van rond
385 millioen extra besteed is geworden
in het belang der werkgelegenheid; zeg,
dooreen genomen, 75 millioen per jaar.
Nu kan men daarover natuurlijk van
meening verschillen; men kan zeggen:
dat is veel, want die zijn er ook.
Men kan zeggen, het is veel te weinig,
en dat zijn waarschijnlijk de meesten
wel, maar men zal daarbij nooit uit het
oog moeten verliezen, dat dat bedrag van
385 millioen ter beschikking is gesteld in
een reeks van jaren, waarbij de finan-
ciëele toestand ongekend slecht was.
En wat gaat de Regeering nu in 1938
doen? Daarbij moet ik eerst een opmer
king in het algemeen maken.
Wanneer men spreekt over de maat
regelen, die de Regeering neemt ter be
strijding van de werkloosheid, dan heeft
men altijd de neiging om alleen te kijken
naar wat het Werkfonds doet, terwijl dat
Werkfonds toch nooit anders bedoeld is
dan als een aanvulling.
Wanneer, gelijk ik zooeven zei de, de
normale uitgaven voor Waterstaat 65 mil-
lioen per jaar zijn dat bedrag is niet
te laag, natuurlijk wel te laag als men
den afsluitdijk en den Wieringermeerpol-
der er ook onder begrijpt, daar zijn hon
derden millioen mee gemoeid geweest,
maar wanneer men de normale uitgaven
voor Waterstaat stelt op 65 millioen per
jaar, dan is dat niet te hoog, ook niet
te laag, dan is dat ongeveer juist
en wanneer dan dit jaar voor Water
staat uitgetrokken is 103 millioen, dat
co m'^t°en meer, dan gelden ook die
38 millioen als middel ter bestrijding van
de werkloosheid.
Wanneer gesproken wordt over de de
fensie dan wijs ik er op, dat de 60 mil
lioen, die Defensie dit jaar meer in het
binnenland besteden zal, dus boven het
geen gemiddeld in de voorafgegane vijf
Jaren is uitgegeven geworden; dan be
teekent dit 60 millioen meer voor de werk
loosheidsbes trij ding.
De werkverschaffing heeft in den loop
1
DE VERKIEZINGEN ZIJN RUSTIG
VERLOOPEN.
De tweede etappe van de Tsjecho Slo-
waaksöhe gemeenteraadsverkiezingen is
even kalm en waardig verloopen als de
eerste verleden week Zondag. Dit bewijst,
aldus deelt het Tsjechische telegraaf agent
schap G. T. K. mee, dat de Tsjecho Slo-
waaksche democratie in staat is haar pro
blemen op te lossen zonder gebruikmaking
van geweld, doc'h dank zij de middelen,
verschaft door het democratische stelsel.
In het Sudetenland zette de partij van
Henlein 'haar stembussucces voort, terwijl
vooral de communisten en sociaal-demo
craten veel stemmen verloren.
Incidenten van beteekenis hebben zich
nauwelijks voorgedaan. Te Tisowa in NW.
Bohemen, heeft hedennacht een vuurge
vecht plaats gehad tusschen aanhangers
van verschillende partijen, waarbij een
Henleinman ernstig en drie democraten
licht werden gewond. D'e gendarmerie ar
resteerde 75 personen.
De Tsjechoslowaaksohe regeering heeft
militaire vliegers thans verboden binnen
10 km van de grens te vliegen om inciden
ten zooveel mogelijk te voorkomen.De in
druk van ontspanning bevestigt zich
steeds meer.
Volgens een voorloopig overzicht van de
verkiezingen hebben de Henleinisten in
het geheele land een stemmenaantal be
reikt, gelijk aan het gezamenlijk aantal
stemmen, vroeger behaald door christelijk
socialen en Duitsche agrariërs. In de
groote plaatsen van het Sudetenland heeft
de sociaal-democratie behoorlijk weer
stand geboden. De Benesj-socialisten (na-
tionaal-socialisten) hebben gemiddeld 25
pet. gewonnen, terwijl de agrariërs voor
uit gingen op het platteland. De Tsjechi
sche sociaal-democraten zijn bijna overal
vooruit gegaan. De communisten liepen
terug.
In Praag heeft Henlein bijna 5000 stem
men minder verkregen dan een week ge
leden.
Volgens het ministerie van defensie te
Barcelona heeft de luchtmacht der op
standelingen Zaterdag verscheidene open
steden gebombardeerd. Te Castellon zijn
44 huizen vernield. Vier maal hebben de
opstandelingen getracht Valencia te 'bom
bardeeren: zij werden echter door het af
weergeschut op de vlucht gedreven. Ook
drie pogingen om Barcelona onder vuur
te nemen mislukten.
Bij Teruel rukken de troepen van
Franco verder op.
Zij' hebben zich meester gemaakt van
Puerto Escandon, de laatste belangrijke
verdediging der regeeringstroepen aan
den weg van Teruel naar Valencia.
Bij het opruimen van de puinhoopen te
Alicante zijn nog 27 lijken gevonden. Van
de bij' den luchtaanval gewonden zijn er
57 bezweken, terwijl de toestand van een
honderdtal ernstig is. Op het gemeen
schappelijke graf van 378 slachtoffers zal
een monument worden opgericht.
Gisteren is in Italië de dag der soli
dariteit met het rechtsche Spanje gevierd.
In een rede heeft generaal Milan Astray,
medegedeeld, dat hij op 26 Mei door Mus
solini ontvangen is en dat de duce hem
bij het afscheid zeide: „Indien er
een kritiek oogenblik voor
Spanje mocht komen, zou
Italië, daarvan kunt ge zeker
zijn, het te hulp snellen."
Protest tegen Franco's luchtbombarde
menten op open steden.
D'e Spaansche ambassade deelt den
tek'st mede eener nota, welke is overhan
digd aan den minister van 'buitenland-
sche zaken van Frankrijk en Engeland.
'De nota is geteekend door Delvayo,
den minister van 'buitenlandsche zaken.
Zij herinnert aan de bombardementen
op open steden als Barcelona, Almeria
en Guernica, en uit verwondering er
over, dat de regeeringen van Frankrijk en
Engeland, die in Februari j.l. het initia
tief namen, om de republikeinsche regee-
ring en de opstandelingen op te wékken,
een einde te maken aan het bombardee
ren van open steden, niet het recente
bombardement :van Alicante door de
„luchtmacht der overweldigers van
Spanje" veroordeeld hebben.
In de nota wordt voorts van de Brit-
sche regeering een concrete verklaring
geëis'cht over de gevoerde onderhandelin
gen, wélke ten doel hadden, de toepas
sing van oorlo'gsmethoden tegen te gaan,
-die behalve het leed, dat zij' 't Spaansche
volk berokkenen, 'n ischan'de zijn 'voor de
menschheid.
De republikeinsche regeering, aldus be
sluit de nota, zou gaarne van de Engel-
sche regeering vernemen, dat zij maat
regelen zal nemen, om een herhaling van
misdaden als zoo juist nog tegen Ali
cante zijn gepleegd, te verhinderen."
VREESELIJK BLOEDBAD IN
KANTON.
600 dood en, 1000 gewonden.
Volgens een officieele raming zijn bij
het Japansche luchtbombardement op
Kanton minstens 500 menschem gedood
en 900 gewond. De aanvallers keerden
enkele uren na het eerste bombardement
terug en bestookten met bommen en
machinegeweren de reddingsploegen.
Officieel wordt gemeld, dat 'hierbij 40
man der reddingsbrigade omgekomen en
50 gewond zijn.
Wongsja werd viermaal gebombar
deerd. Ruim 100 huizen zijn vernield. Ook
de woonwijk Toegsjan werd aangevallen.
Later wordt gemeld: Bij de drie aan
vallen door zeventig Japansche vliegtui
gen, Zaterdag tusschen 9 uur des mor
gens en 4 uur des middags op Kanton
ondernomen, zijn ruim 600 burgers ge
dood en bijna 1000 gewond. Tweehonderd
gebouwen stortten in, vierhonderd wer
den in de asch gelegd.
De Japanners wierpen 150 bommen
neer op de zakenwijk zoowel als op de
woonbuurten. 'Op de rivier zonken ruim
twintig booten.
Gistermorgen om 11 u. hebben ruim 40
Japansche vliegtuigen de stad wederom
bestookt en bommen doen neerregenen op
het station Wongsja, dat een knooppunt
vormt van de spoorlijnen KantonKau-
loen en Kanton"Hankau. Er zijn 250
personen gedood en 450 gewond.
De Japanners geven thans toe, dat de
divisie van 'Doihara in Noordelijke rich
ting uit Langfeng terugtrekt en aan ver
nietiging tracht te ontkomen.
DOOR ZIJN LIJFWACHT GEDOOD.
De Chinees Joesitsi, onlangs benoemd
tot directeur van de zoutbelastingen in de
door de Japanners bezette provincies Ki-
angsoe, Tsjekiang en Anwei uit naam van
de vazallenregeering te Nanking, is Zon
Aardbevlng aan de grens van Albanië?
Vrijdagavond heeft het seismogra-
phisch instituut te Belgrado een hevige
aardbeveing geregistreerd op (370 k.m.
afstand in Z.Z.W.-richting.
Het epicentrum zal zich vermoedelijk
bevinden in de buurt van het meer van
Scutari aan de Zuidslavisch-Albaansche
grens.
ECONOMISCH VERKEER MET
VOORMALIG OOSTENRIJK.
Nadere regeling voorgesteld.
De regeeringspersdienst meldt:
De Nederlandsche regeering en de Duit-
séhe regeering zijn, ten einde uit de ver-
eeniging van Oostenrijk met het Duitsche
rijk voor het wederzijdsch economisch
verkeer voortspruitende vraagstukken te
regelen, het volgende overeen gekomen:
Artikel 1. D'e Duitsche regeering' zal
aan de Nederlandsche regeering met in
achtneming van een termijn van 14 dagen
mededeelen, op welk tijdstip de douane-
grens tusschen den vroegeren bondsstaat
Oostenrijk en het overige Duitsche rijk
wordt opgeheven en daardoor aan de
voorloopig nog gehandhaafde bijzonders
economische positie van Oostenrijk op
handelspolitiek gebied een einde komt. Er
bestaat overeenstemming over, dat vanaf
dit tijdstip de tusschen het Koninkrijk
der Nederlanden en D'uitschland tot rege
ling van de economische betrekkingen ge
sloten verdragen ook voor het gebied van
den voormaligen 'bondsstaat Oostenrijk
gelden, voor zoover hieronder niet anders
is overeen gekomen.
Artikel 2. Er bestaat overeenstemming
over, dat het verdrag inzake het Neder-
landsch-Duitsche betalingsverkeer van 18
December 1937 met de daarbij beboeren
de overeenkomsten vanaf 1 Juni 1938 op
het gebied van den voormaligen bonds
staat Oostenrijk wordt toegepast met dien
verstande, dat de vanaf 1 Juni 1938 ver
vallen verplichtingen van den in artikel 2
van dit verdrag genoemden aard over
eenkomstig de bepalingen van bet verdrag
moeten worden voldaan.
Voor zoover nog in schillings luidende
verplichtingen moeten worden voldaan op
grond van overeenkomsten, welke in den
tijd voor den 18den Maart 1938 werden
afgesloten, geldt voor de Nederlandsche
schuldenaren als omrekeningskoers f 34
is 100 schilling, voor Oostenrijksche schul
denaren als omrekeningskoers 294 schil
ling is 100 gulden.
Het vraagstuk van de overmaking van
schulden, welke niet onder artikel 2 van
het verdrag inzake het Nederlandsch-
Duitsch betalingsverkeer vallen, blijft voor
een nadere overeenkomst voorbehouden.
Artikel 3. De voor de instandhouding
van 'het goederenverkeer vereischte aan
passingen en veranderingen met betrek
king tot de contingenten, betalingscontin-
genten en dergelijke worden door de op
grond van de Nederlandsoh-Duitsche
economische verdragen ingestelde regee-
ringscommissie vastgesteld.
CONTACT NEDERLAND-I ND IE.
Commissie-Hart aanvaardt in Juli
haar reis.
Naar gemeld wordt, staat het vast, dat
de heeren Mr G. 'H. C. Hart, hoofd der
8ste afdeeling, Handelspolitiek, van het
Departement van Koloniën, J. de Waard,
hoofdambtenaar bij bet ministerie van
Eoonomische Zaken in D'en Haag, en Prof
Kaag, van de R. K. Handelshoogeschool
te Tilburg, naar Indië zullen reizen per
m.s. „Johan van Oldenbarnevelt": 22 Juni
van Genua, 11 Augustus te Batavia.
Hun bezoek is te beschouwen als een
verlengstuk der reis, die de heeren Hart
en Mr Hoogstraten enkele jaren geleden
naar Nederland maakten om het contact
tusschen Indië en Nederland door per
soonlijke uitwisseling van gedachten le
vendig te maken en te houden. Van beide
kanten heeft men zich voorgesteld om
eens in de paar jaar dergelijke contact-
reizen te ondernemen.
In Indië zullen enkele personen worden
aangewezen om zich met de Nederland
sche afgevaardigden te verstaan en zich te
zamen met 'hen in commissie te begeven.
Besproken zal worden een serie punten,
zich 'bewegend op het terrein der econo
mische samenwerking, het onderhouden
van bet geregeld contact op dit gebied, de
Abonnementcprlja 32.50 psr 3crcjteï?
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers f cent
Advertentiën 30 sent per regel
Ingezonden mcdedcelingen 00 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Buitenland.
De toestand in Tsjecho-Slowakije.
Vreeselijk bloedbad in Kanton.
De strijd in Spanje.
vraag, boe de maatregelen werken, door
Nederland ten behoeve van Indië geno
men bij den invoer van producten enz.
Ook zal de werking der oontingentee-
ringen en de verlenging hiervan een on
derwerp van gedachtenwisseling zijn.
Het overleg treedt in de plaats van de
schriftelijk gevoerde correspondentie, die
nimmer geheel bevredigt. Er zullen geen
nieuwe punten worden aangevoerd. Men
zal voortbouwen op het bestaande.
Hoofdzakelijk zal het bezoek zich tot Ja
va beperken, terwijl de duur der afwezig
heid uit Nederland van de drie heeren
ongeveer drie maanden zal zijn.
HOOGERE HEFFING OP VET EN OLIE.
Naar het „Handelsblad" verneemt, zal
met ingang van heden de crisisheffing op
spijsoliën en -vetten worden verhoogd.
D'eze heffing bedroeg tot 28 Augustus
van het vorige jaar 40 cents per kg., waar
na zij werd verlaagd tot 35 cents, om per
18 Sept. te worden verhoogd tot 36 cents.
DE KWALITEIT VAN AUTO-BENZINE
WORDT OPGEVOERD.
De speciale soorten zullen niet meer
verkrijgbaar worden gesteld.
Sinds een aantal jaren brengen de ben-
zine-maatschappijen naast de gewone mo-
torbenzine ook een speciale en duurdere
kwaliteit in den handel.
D'e gewone benzine was voor normaal
gebruik zeker voldoende, maar voor auto
mobiel- en motorrijwielmotoren met hooge
compressie-verhoudingen kon deze niet
voldoende „klopvast" worden genoemd.
De motoren, welke thans worden ver
vaardigd, zouden ongetwijfeld een betere
krachtsontwikkeling en een gunstiger ver
bruikscijfer toonen, wanneer benzine van
hoogere „klopvastheid" zou worden ge
bruikt.
Daarom hebben de benzine-maatschap-
pijen besloten de kwaliteit der normale
benzinesoorten met ingang van 1 Juni a.s.
belangrijk op te voeren. Deze nieuwe kwa
liteit zal ook voldoende zijn voor die mo
toren, welke tot dusver speciale brandstof
noodig hadden.
Aangezien nu aan een speciale kwali
teit motorbenzine geen behoefte meer be
staat, zal de verkoop hiervan worden stop
gezet.
D'e benzine van betere kwaliteit kost tot
nu toe twee cent duurder dan de gewone
benzine. De benzine-soort, die met ingang
van 1 Juni a.s. in den handel zal worden
gebracht en zeer veel overeenkomst ver
toont met de duurste kwaliteit, zal echter
in prijs niet hooger zijn dan de normale
benzine, die tot nu toe verkrijgbaar is.
Dit beteekent dus, dat voor het gros der
automobilisten en motorrijders de benzi-
ne-prij's vooralsnog niet zal worden ver
hoogd. Voor hen, die tot nu toe de dure
soort gebruikten, beteekent 't besluit zelfs
een verlaging.
Meer dan 100 sigarenmakers ontslag
aangezegd.
De directie van de Tabaksindustrie, v.h.
Gebr. Philips te Maastricht, heeft Zater
dag, bij de uitbetaling van het loon, aan
meer dan 100 arbeiders ontslag aange
zegd. In arbeiderskringen vreest men, dat
in de komende weken nog een groot aan
tal personeelleden ontslag zal krijgen.
Bij de ontslagenen zijn een aantal per
sonen op leeftijd, die vele jaren bij deze
firma gewerkt hebben.
VERMOORD IS DE LEIDER DER
OEKRAINSCHE VRIJHEIDS
BEWEGING EUGEN KONOVALEC.
VERMOEDELIJKE DADER IS DE
SOVJET-AGENT WALUCK.
Eindelijk: is dan de groote spanning
rond het mysterie van den bomaanslag
op den Coolsingel te Rotterdam gebroken.
Het is komen vast te staan, dat de leider
van de Oekrainsche Vrijheidsbeweging,
Eugen Konovaleo, het slachtoffer is ge-
