Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Hemelvaart.
De k»"4 stie-0ss inde
Twee e Kamer.
Toenemende ontspanning
in Tsjecho-Slowakije.
Hoogere uitgaven voor
Defensie.
Belangrijkste Nieuws
De strijd in China.
De strijd in Spanje.
WOENSDAG 25 MEI 1938
52e JAARGANG - No. 199
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwsrtaa!
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
AdvertentiiJn 30 cent per regc!
Ingezonden mededeeilngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij .contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen-
Wij hebben weer spannende dagen
doorleefd.
Hoe gespannen de verhoudingen wa
ren en h o e dicht wij gestaan hebben bij
een nieuwen wereldoorlog, is niet te
zeggen, ook omdat wij1 niet weten wat
zich achter de schermen heeft afge
speeld, maar alle tot oordeelen bevoeg
den zijn het hierover eens, dat wij ge
vaarlijk dicht genaderd waren aan een
ootsing misschien veel ernstiger dan in
1914.
Ook nu had een ongelukkig schot of
een voorbarige daad oorzaak kunnen
zijn, dat de brand .van den oorlog naar
alle kanten was uitgeslagen.
Op dit oogenblik is er eenige ontspan
ning. De situatie vertoont naar het alge
meen gevoelen een lichte verbetering.
Maar dit neemt niet weg, dat de inter
nationale toestand nog steeds zorg
wekkend blijft.
En een van de gevolgen van de voort
durende ^panning en de blijvende onze
kerheid is, dat het economisch herstel
uit blijft en dat op sociaal gebied de zoo
lang gewenschte verbetering niet tot
stand komt.
Het ziet er nog donker uit in de we
reld.
Vooral ook omdat er bij hen die het
veieldleven schijnen te beheerschen niet
is een vragen naar het Woord en de
Wet des Heeren.
Er is niet een buigen voor het recht,
maar wel een zoeken naar en het grij
pen van de macht.
De klassenstrijd is schijnbaar in
sommige landen op den achtergrond ge
drongen, maar daarvoor is in de plaats
gekomen de rassenstrijd.
En het karakter van heide is in zoo
verre gelijk, dat zij zich stellen tegen de
ordinantiën Gods.
Eh zoo blijft er naar alle kanten on
rust en onzekerheid, zorg en moeite en
hij velen moedeloosheid.
Onder deze omstandigheden herdvn-
ken wij dat onze Heere en Heiland Je
zus Christus, na zijn opstanding uit de
docden ten hemel is gevaren,
Hij voer ten hemel op, vol eerl
Hij werd opgenomen in den hemel.
Hij werd door God uitermate ver
noegd.
Hem werd een naam gegeven welke
boven allen naam is.
Hem is gegeven alle macht in hemel
en op aarde.
Eh voor zijn heengaan heeft Hij zij
nen discipelen betuigd, dat Hij met zijn
volk za.l blijven alle de dagen tot aan de
voleinding der wereld.
Dit te bedenken, dit te gelooven
geeft rust bij alle onrust die de wereld
beweegt.
O ja, de grooten der aarde kunnen ve
lerlei kwaad beramen.
Maar de Heere regeert! Hij is met
noogheid bekleed.
D'e rivieren verheffen haar bruisen,
de rivieren verheffen hare aanstooting,
maar de Heere in de hoogte is geweldi
ger dan het bruisen van groote wateren,
dan de geweldige baren der zee.
De interpellatie-Rost van Toningen
afgewezen.
In den aanvang van de vergadering
van de Tweede Kamer was gisteren aan
de orde de behandeling van het verzoek
van den heer Rost van Tonningen
om verlof tot het richten van vragen aan
den minister van justitie over de voorloo-
pige beslissingen ten aanzien van de bri
gade der koninklijke marechaussee te Oss,
en van aanvullende vragen welke onmid
dellijk verband houden met het herstel
der opsporingsbevoegdheid van die bri
gade, het verleenen van rechtsingang te
gen enkele verdachten, en de handhaving
van burgemeester Ploegmakers en van
den procureur-generaal van 's Hertogen
bosch in hun functie.
De Voorzitter meent, dat deze in
terpellatie hetzelfde onderwerp betreft als
de enquête-W endelaar. Daar de aanvrage
voor de enquête eerder is ingediend dan
die voor deze interpellatie, brengt de goe
de orde mede, dat de Kamer deze inter
pellatie niet toestaat alvorens over de en
quête-aanvrage is beslist.
De heer Rost van Tonningen (N.
S.B.) zet uiteen, dat zijh interpellatie
dringend is. Elke dag, dat gewacht wordt
met de opsporingsbevoegdheid terug te
geven aan de competente ambtenaren,
worden de sporen der misdrijven uitge-
wischt. Het Nederlandsche volk acht de
Kamer niet meer competent voor het in
stellen eener enquête.
De voorzitter vraagt den spreker
zich te willen beperken tot het Jormeele
agendapunt, de interpellatie-aanvrage
elf en niet in het onderwerp der inter
pellatie te treden.
De heer Rost van Tonningen
meent, dat hij de urgentie zijner interpel
latie mag toelichten. De voorzitter kan
hem het woord niet ontnemen, daar het
hier geen inquisitiestaat is. (Blijkbaar
bedoelde hijl: geen dictatuur!) Een
enquête is niet doelmatig, daar het zwijg
recht van belangrijke getuigen haar effect
nihil maakt. Een interpellatie is noodig,
omdat direct moet worden ingegrepen
om de brigade in haar recht te herstellen,
ten tweede om een strafvervolging tegen
den minister te kunnen instellen, en om
dat burgemeester Ploegmakers behoort te
worden afgezet.
Er ontspint zich een gedachtenwisse-
ling tusschen den voorzitter en den spre
ker, betreffende de vraag, of de enquête
zelf nu kan worden besproken. Daar de
Voorzitter meent van niet, verlaat de
spreker het spreekgestoelte met de woor
den „dan constateer ik dat deze Kamer
een doofpotkamer is".
De heer Oud (V.D.) stelt voor thans
niet over de interpellatie-Rost van Ton
ningen te beslissen, maar de beslissing
aan te houden tot na de beslissing over
de enquête.
De voorzitter meent, dat hierdoor
een voorwaardelijke interpellatie-aanvra
ge wordt ingevoerd, hetgeen een slecht
precedent is.
Later kan altijd een nieuwe interpella
tie-aanvrage worden ingediend.
De heer Oud (Y.D.) is het hiermee niet
eens en maakt een formeel voorstel van
zijn denkbeeld.
De heer RostvanTonningen (N.
S. B.) zegt, dat door uitstel de interpella
tie haar doel zal missen.
De heer De Geer (G.H.) steunt het
denkbeeld van den heer Oud.
De voorzitter ontraadt het voor
stel, daar de feitelijke basis voor de in
terpellatie thans ontbreekt.
Het vo o r s t e l-O' u d wordt verwor
pen met 6423 stemmen. Vóór stemden
de V.D., de G.H., en eenige Soc.-Dem.
De interpellatie-aanvrage werd daarna
afgewezen met 79 tegen 7 stemmen.
Tegen afwijzing stemden de N.S.B., de
Staatk.-Geref. en bij vergissing de heer
Duymaer van Twist.
HR 29
HODZA'S GESPREKKEN MET
HENLEIN.
Tijdens hun onderhoud van Maandag
avond zijn de premier Hodza en Henlein,
de leider der Duitschers, overeengekomen,
dat -volstrekte geheimhouding jbetracht
zou worden, beiderzijds over het verloop
van de onderhandelingen.
Het resultaat van de besprekingen met
Henlein is ter kennis gebracht van de ge
zanten van Frankrijk en Engeland te
Praag, evenals van de gezanten der kleine
entente.
Henlein zal vandaag aanwezig zijn te
Eger biji de teraardebestelling, van de
slachtoffers van het incident van Zater
dag. De Tsjecho Slowaaksche regeering
en Hitier hebben elk een krans gezonden.
T'e Eger is een omvangrijke ordedienst
georganiseerd. De Sudeten-Duitsche partij
zal aan de plechtigheid grooten luister
bijzetten.
Intusschen zullen de onderhandelingen
tusschen Hodza en Henlein wordt voort
gezet. In politieke kringen gelooft men
algemeen, dat een tweede onderhoud te
gen het einde van deze week zal plaats
vinden.
Over het algemeen is de toestand in
Tsjecho Slowakije kalm. Alleen te Eger
is een twist ontstaan tusschen een drie
tal Tsjechische soldaten en Sudeten-Duit-,
schers die het partij-insigne droegen.
Bevredigende indruk te Londen.
Volgens den diplomatieken correspon
dent van Reuter is de algemeene indruk
te Londen, dat de zaken zich op een be
moedigende wijze ontwikkelen. Berichten
over troepenbewegingen bij de Tsjechisch
Duitsche grens zijn overdreven gebleken
en de toestand is naar het schijnt aan de
grenzen en in Ttejecho Slowakije zelf zeer
rustig.
Naar het Duitsche Nieuwsbureau meent
te weten, heeft men in Sudeten-Duitsche
kringen den indruk, dat het onderhoud,
dat Henlein met den minister-president
Hodza gehad heeft, de verwachte ont
spanning niet heeft gebracht. Uit de ver
schillende door de Sudeten-Duitschers be
woonde gebieden, en vooral ook uit de
grensgebieden, komen berichten binnen
over nieuwe incidenten, meldt dit agent
schap. Men heeft in Duitsche kringen na
tuurlijk behoefte aan incidenten!
'De „B. Z. am Mittag" bericht uit Praag
dat het Sudeten-Duitsche blad „Die Zeit"
heden weer is verschenen met groote open
plekken, waar de censuur berichten heeft
geschrapt.
■Ook vandaag, aldus een ander bericht,
van het Duitsche nieuwsbureau, „zijn van
Tsjechische zijde de grensposten versterkt
Overal zijn de douanebeambten door be
roeps-militairen en reservisten vervangen.
De Tsjecho Slowaaksche gezant te Lon
den vertrekt 25 Mei naar Praag, tenein
de persoonlijk Benes en Hodza op de
hoogte te stellen van den gang der ge
beurtenissen en van de gevoelens in
Groot-Brittannië. Op 30 Mei keert hij
Wegens uitbreiding van contingent en
verlenging van den eersten oefentijd.
Biji de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot wijziging en verhoo
ging van de begrooting van Defensie voor
1938.
In de Memorie van Toelichting zegt de
minister van Defensie, dat met het opne
men van de kosten van uitbreiding van
het contingent en verlenging van den eer
sten oefentijd in de Defensiebegrooting-
1938 uiteraard gewacht moest worden tot
het wetsontwerp tot wijziging van de
Dienstplichtwet tot wet zou zijn verheven.
Behalve met de meerdere kosten van
het grootere contingent, dat in 1938 onder
de wapenen komt, is in 't wetsontwerp tot
wijziging der begrooting-1938 eveneens
rekening gehouden met verschillende uit
gaven, welke reeds in 1938 moeten worden
gedaan voor voorbereidende maatregelen
en aanschaffingen ten behoeve van de
grootere voorjaarsploeg 1939.
Oip grond van het bovenstaande zou de
gewone dienst verhoogd moeten worden
met f 9.427.644, Voor verhooging van den
kapitaaldienst voor kazernebouw is een
bedrag van f 22.000.000 opgebracht.
naar Londen terug.
De Tsjecho Slowaaksche gezant te Pa
rijs is ook naar Praag vertrokken, waar
hij met zijn regeering overleg zal plegen.
De Duitsche pers blijft
opgewonden.
He Duitsche bladen zijn nog steeds zeer
ontstemd over Let succes der Engelsche
diplomatie iu de Tsjecho Slowaaksche
kwestie.
Het ergst geeft van de ontstemming de
„Angriff" blijk, welk blad het volgende
schrijft:
„Chamberlain heeft de publieke opinie
in de wereld volkomen misleid. Het ver
wondert ons van Chamberlain te hoeren,
dat men moet gelooven, dat de zenuwach
tige en door paniek bevangen regeerin
gen van Parijs, Londen en Praag een
groote overwinning ten bate van de we
reldvrede behaald hebben. De heeren in
Londen en Parijs hebben een gevaarlijk
spel gespeeld. Alléén om op den voor
grond te blijven, hebben zij1 hun toevlucht
genomen tot intriges, die tot betreurens
waardige consekwenties geleid zouden
hebben, als de Duitsche regeering haar
kalmte niet 'had bewaard.
Wij' aouden wel eens wil
len weten, wat het Engel-
sohe publiek ervan zou
zeggen, als1 de Duitschers
beweerden, dat Engeland
troepen in Holland aan
land wilde zetten om Hol
land binnen te rukken en
vervolgens, na een afdoend
dementi van Engeland er
prat op gingen, dat z ij H o 1-
land van een Britsche in
vasie gered hadde n".
Het Duitsche Nieuwsbureau seint, dat
de Duitsche avondbladen met beslistheid
de pogingen der Britsche diplomatie vali
de 'hand wijzen, om de verdienste voor
ontspanning in den toestand voor zich op
te eisc'hen.
Dfe nieuwste foto van Prinses Beatrix.
(Foto F. Ziegler, Den Haag.)
Binnenland.
j Interpellatie-aanvraag over Oss door de
I Tweede Kamer afgewezen.
De wijziging der bedrijfsradenwet.
I Het gouden jubileum van den Bond van
Jongelingsvereenigingen op Geref.
Grondslag.
Eén centrale luchthaven bij Leiden.
Hoogere uitgaven voor defensie.
Buitenland.
Toenemende ontspanning in Tsjecho-Slo-
vakijie.
Offensief der regeeringstroepen in Spanje.
De tweede Anschluss-manoeuvre
mislukt.
Europa heeft na de spannende dagen
van Maart, toen Oostenrijk onder den voet
geloopen werd en de mogelijkheid be
stond, dat dit tot een algemeenen oorlog
geleid had, weer eens uiterst kritieke da
gen beleefd, meldt de Msb.
Men weet, hoe in de dagen van Maart
het Duitsche leger waarschijnlijk een ge
weldige prestatie, die alleen mogelijk is
onder een autoritair bestuur en onder
draconische wetten, heeft verricht. Zon
der dat zelfs de regimentscommandanten
wisten, tegen wie ze optrokken, of het te
gen Tsjecho Slowakije was dan wel tegen
Oostenrijk of misschien tegen Beieren.
Hetzelfde plan was klaarblijkelijk ook
voor Tsjecho Slowakije uitgewerkt. Maar
president Benes bleek een veel harder te
kraken noot dan bondskanselier Schusoh-
nigg. Men krijg! wel den indruk, dat, had
Sohuschnigg den moed gevonden in te
grijpen en ware hij zoo goed en zoo snel
ingelicht geweest over wat in D'uitschland
beraamd werd als Benes, alles heel an
ders had kunnen loopen.
De opzet van Duitschland was klaar
blijkelijk thans dezelfde als twee en een
halve maand geleden. Zondag moesten er
ter gelegenheid van de gemeenteraadsver
kiezingen in een deel van Tsjecho-Slowa
kije onlusten uitbreken, welke de rijksweer
aanleiding hadden moeten geven, om den
partijgenooten in het buurland te hulp te
snellen en zoodoende verder bloedvergie
ten te voorkomen.
'Maar Praag is waarschijn
lijk door de Engelsche „se
cret service" gewaarschuwd
dat in Beieren groote Duit
se h e troepenbewegingen
plaats hadden aan de Tsje
chische grens.
Sedert Maart is er veel veranderd. De
Tsjechen, gewaarschuwd, namen onmid
dellijk afweermaatregelen. Zij mobiliseer
den een kwart millioen soldaten. Alles,
wat er in Tsjecho Slowakije maar aan
vervoersmiddelen te requireeren was,
werd met soldaten naar de bedreigde
grens gestuurd. Men heeft het resultaat
gezien. Diplomatieke acties van degenen,
die den vrede van Europa bewaren willen
hebben thans veel meer succes.
In tegenstelling met Oostenrijk lag er
thans aan de Tsjechische grens een uit
stekend uitgerust leger klaar, om den
strijd aan te binden.
Europa was den dans weer
eens ontsprongen, zij 'het
dan op het nippertje.
Tsjecho Slowakije bleek
niet zoo gemakkelijk te
overrompelen als Oosten-
rijt. Men zal op een betere
gelegenheid, op een betere
conjunctuur moeten wach
ten.
Naar bet legerbericht uit Lanfeng
meldt, hebben de Japansche strijdkrach
ten gisteren de stad volkomen bezet. De
hoofdmacht van het centrale Chineesche
leger, die Lanfeng verdedigd heeft, wordt
in Westelijke richting door de Japansche
troepen achtervolgd. Het legerbericht
noemt Lanfeng een belangrijken voorpost
van Hankau.
Regeeringstroepen in den aanval.
De opmarsch der regeeringstroepen,
die gisteren is aangevangen aan het front
van de Pyreneeën, is op andere punten
voortgezet. O.m. werd Piedras de Aolo
veroverd, terwijl in den sector van San-
taroma de A'bella, ten 'Oosten van Tremp,
■het bergmassief van Gornelios in handen
der republikeinsche troepen viel. In den
sector van Balaguer sloegen ziji de aan
vallen hunner tegenstanders, die poogden
verloren stellingen te heroveren af.
De slag woedt thans aan het
geheele front der Pyreneeën,
van Blaguer tot Lavarsi. De
republikeinen z ij n k r a c 'h t i g
in den aanval. 'Hun eerste vorde-
