Dagblad voor de Provincie Zeeland
De werkloosheid.
De strijd in China.
Belangrijkste Nieuws
WOENSDAG 18 MEI 1938
52e JAARGANG - No. 193
Gemeenteraad van Goes.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f£.59 per kwarteal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advertentiën 30 cent per rege!
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Het percentage thans beneden dat van
1932. 4
Do directeur van den rijksdienst der
werkloosheidsverzekering en arbeidsbe
middeling deelt mede, dat in de week van
25 tot en met 30 April bij gesubsidieerde
vereenigingen met werkloozenkas waren
aangesloten 559.100 personen (onder wie
75.700 landarbeiders.)
Voor de 483.400 verzekerden buiten de
landarbeiders was het werkloosheidsper
centage 24,7 (in de vorige verslagweek, 4
tot en met 9 April 1938, was dit percen
tage 25.1).
Voor de 559.100 verzekerden met inbe
grip van de landarbeiders was het werk
loosheidspercentage 23,3 (in de vorige
verslagweek was het 23,8).
In de tweede verslagweek van April
was het werkloosheidspercentage voor
alle verzekerden in de laatste jaren als
volgt (tusschen haakjes zijn vermeld de
percentages indien de landarbeiders bui-
teij beschouwing worden gelaten: 1932
23,6 (24,9), 1933 26,1 (26,9), 1934 23,5
(25,3), 1935 27,2 (29,9), 1936 29,6 (32,1),
1937 24,1 (26.0), 1938 23,3 (24.7).
Van deze percentages, afgeleid uit de
gegeven, verstrekt door de vereenigingen
met werkloozenkas, is thans het cijfer, dat
reeds sinds December 1937 lager was dan
voor de vijf voorafgaande jaren, gedaald
beneden dat van 1932, waardoor het
thans lager is dan in de voorafgaande zes
jaren.
Bijl de organen der openbare arbeidsbe
middeling stonden op 30 April 1938 in to-
al 372.458 werkzoekenden ingeschreven,
onder wie 352.391 mannen. Van deze
werkzoekenden waren er 354.715 werk
loos onder wie 339.972 mannen.
Blijkens de opgave van den directeur-
generaal van werkverschaffing en steun-
verleening waren onder het aantal van
376.977 werkloozen op 26 Maart 1938 be
grepen 50.900 tewerkgestelde werkloozen
en 172.817 gesteunde werkloozen (onder
Wie 677 personen, die arbeiden onder het
stelsel „werken voor den steun").
Tegenstand der Chineezen in Zuid-
Sjantoengi wordt krachtiger.
Volgens de laatste berichten over den
strijd aan de Loenghai-spoorlijin hebben
de Ghineezen succes gehad. Het Japan-
sche detachement, dat den spoorweg be
reikt had ten Oosten van Tangsjan, heeft
zich teruggetrokken in de richting van
Joengtsjeng, nadat een fel gevecht was
geleverd met de Ghineesche troepen, die
uit Soetsjau naar het Westen oprukten.
Een tweede Japansch detachement, dat
de spoorlijn bereikt had bijl het station
Laihoeang, ruim 160 km verder naar het
Westen, is eveneens "teruggeslagen.
Te oordeelen naar de berichten van
het strijdtooneel rond Soetsjau is in den
loop van den dag de tegenstand der Ghi
neezen krachtiger geworden
\an Japansche zijde verluidt, dat de
Chineezen besloten hebben de dijken van
de Gele Rivier ten Noord-Westen van
Soetsjau door te steken.
In een snellen opmarsch naar het noor
den poogden drie Japansche regimenten,
tezamen ongeveer 20.000 man, de Loeng-
hai-spoorlijn nabij Hantoekoe af te snij
den. Onmiddellijk stelden de Ghineezen
zich tegenover de oprukkende Japanners
waarbij zij er in slaagden de Japansche
troepen op de vlucht te drijven.
Het Japansche agentschap Domei
meldt daarentegen dat de Ghineesche
troepen in Soetsjau, ten getale van meer
dan 100.000 man, tot een algemeenen te-
rugtooht in Zuidelijke en Zuid-Oostelijke
richting zijln overgegaan onder den over
weldigenden druk der Japansche troepen,
die uit alle richtingen snel oprukken.
HET NIEUWE BELGISCHE KABINET.
Zeker van een meerderheid.
'De nieuwe Belgische Minister-president
Spaak heeft gistermiddag in het parle
ment de regeeringsverkiaring voorgelezen.
Het is de bedoeling, dat reeds vanavond
over de verklaring zal gestemd worden.
Spaak kan zeker van een meerderheid
zijn.
De liberalen spraken in bun vergade
ring als hun opinie uit, dat de regeerings>-
verklaring hun aanstond.
De Katholieke groep besloot met 33 te
gen 2 stemmen en 13 onthoudingen, haar
vertrouwen aan de nieuwe regeering te
schenken. Ook heeft Spaak van de socia
listische partij een motie van vertrouwen
bekomen met 94 tegen 4 stemmen en. vier
onthoudingen.
KRIJGT GENERAAL VON FRITSCH
KWARTIERARREST?
Generaal baron Werner von Fritsch, de
vroegere opperbevelhebber der Rijksweer,
die op 4 Februari j.l. tegelijk met maar
schalk von Blomberg, verplicht werd af
te treden, heeft, naar men in goed inge
lichte kringen zegt, een gedwongen ver
blijfplaats toegewezen gekregen op een
kasteel in Hannover, waar hij op eere
woord beloofd beeft te zullen blijven.
Generaal von .Fritsch bad een maand
geleden een waardeerend schrijven ont
vangen van Rijkskanselier Hitler. Men
bad toen gedacht, dat von Fritsch in zijn
functie zou worden hersteld.
HET CONFLICT TUSSCHEN
DS NIEMÖLLER EN DEN DUITSCHEN
STAAT.
Het Zwitsersche blad „Der Bund" geeft
een beschouwing betreffende de stand
punten van den staat en van ds Niemöller.
Niemöllers vrijlating hangt er van af
of hij een verklaring wil onderteekenen,
waarin staat dat hij geen handelingen
meer zal verrichten, welke hem in con
flict met verordeningen van den staat
kunnen brengen. In het ministerie van
kerkelijke zaken verklaart men, dat het
volkomen vaststaat, dat Niemöller in
strijid met de verordeningen heeft gehan
deld, anders zou hij niet tot zeven maan
den vestingstraf en tot een hooge boete
zijn veroordeeld.
Men ontkent niet het eervolle van Nie
möllers beweegredenen, doch, aldus het
standpunt, het vonnis van de rechtbank
levert het bewijs, dat Niemöller zich aan
het gezag van den staat heeft vergrepen
en zoodoende zijn burgerplicht heeft ge
schonden. Als men van Niemöller ver
krijgt, dit en niets anders, dus niet de
zielzorg, na te laten, dan wordt hij onmid
dellijk in vrijheid gesteld.
Ds Niemöller schrijft in een brief:
„Ik strijd als Duitscher
tegen een mythe, welke
menschel ijl ke idealen in de
plaats van Gods Woord
stelt en welke de Genade
Gods, die de zonden ver
geeft, voor onnoodig houdt.
Ikiweet, dat het gaan door
het Duitsche volk van de
zen weg naar het commu
nisme zou voeren. Ik heb
bij mijn bevestiging voor
Gods aangezicht beloofd
de gemeente als trouw
herder te weiden in Gods
Woord en wel zoo, dat ik
het Goede, dat God haar
in Zijn Evangelie heeft
geschonken, zuiver over
breng, dat ik haar voor
alle verleidingen waar
schuw en haar desnoods
met mijln persoon zal he
se h e r m e n."
Zoo beschouwt Niemöller dus zijn strijd
als een taak, welke hem door God zelf is
opgelegd.
In het geval, dat menschelijk recht en
Goddelijke opdracht met elkaar in tegen
spraak zijn, geldt het Woord Gods: men
moet Gode meer gehoorzamen dan den
menschenl
Ik heb den plicht voor God en het recht
voor de menschen op aanvallen, ook van
personen uit ambtenarij of in staatsdienst,
te antwoorden, zoo verklaarde hij voor
zijtn rechter.
DUITSCH PROTEST TEGEN BRAZI-
LIAANSCHE BESCHULDIGINGEN.
D'e Duitsche regeering heeft den am
bassadeur van Brazilië te Berlijn ontbo
den, waar von Ribbentrop, de Rijksmi
nister van buitenlandsche zaken, hem in
kennis heeft gesteld van een protest der
Rijksregeering tegen aanvallen welke de
Braziliaansche pers in den jongsten tijd
tegen Duitschland heeft gericht. Zij' be
schuldigt het Rijk den staatsgreep van
rle integralisten te hebben gefinancierd.
De ambassadeur nam nota van dit
protest en voegde er aan ,oe, dat hij zijn
regeering er van in kennis zou stellen.
Gisteren is de diplomaat naar de Wil-
helmstrasse teruggekeerd waar hij een
nieuwe bespreking van twee uur met von
Ribbentrop heeft gehad. De inhoud van
deze bespreking is onbekend, maar het
ligt voor de hand, dat de ambassadeur
het standpunt van zijn regeering heeft
uiteengezet.
DE SPANNING IN TSJECHO-
SLOWAKI JE.
Reutfcr meent te weten, dat de onder
handelingen tusschen Henlein en de
Tsjecho-Slowaaksche regeering spoedig
een aanvang zullen nemen, daar het
oogenblik daartoe hoogst geschikt wordt
geacht. Henlein zou het opzeggen van
het pact met Sow jet-Rusland niet als
essentieels voorwaarde stellen voor het
welslagen der onderhandelingen. De toe
stand wordt hoogst netelig geacht, doch
niet onhoopvol, daar Henlein zich, naar
men gelooft, wel bewust is van de geva
ren van een volkomen onbuigzame hou-
d"'ng.
SLECHTE OOGST VERWACHT IN
EUROPA.
Alleen Duitschland en de Balkan hebben
weinig geleden.
De langdurige droogte en koude, die
den Engelschen oogst dreigden te ver
nietigen, hebben in vele deelen van Euro
pa de vooruitzichten voor den oogst zeer
ongunstig gemaakt. Slechts Duitschland
en de Balkanlanden hebben weinig ge
leden.
In Frankrijk woidt naar gelang de
streek een vermindering in den oogst
verwacht van 25 tot 100 procent. Men
hoopt, dat de regen der laatste dagen
nog veel zal redden. D'e hooioogst zal
z,eer klein worden en later in het jaar
zal er een groots scbaarschte aan vee
voeder ontstaan. De fruitoogst zal uog
niet de helft van het normale bedragen.
Na een bijzonder kouden winter, ziet
Italië zich ingevolge de droogte geplaatst
voor het gevaar van een slechten tarwe
oogst. De jongste regenbuien zijn te laat
gekomen om nog eenige uitwerking van
beteekenis te hebben.
In Duitschland heeft de oogst, fruit en
wijn uitgezonderd, niet bijzonder onder
bet koude voorjaar geleden. De winter
tarwe en winterrogge hebben geen schade
ondervonden en de zomer tarwe en rogge
is pas uitgezaaid. Ook de aardappelen
hebben er niet onder geleden, wel echter
de wijnoogst in bet Rijnland en de boom
gaarden in het Zuiden.
In de Donaulanden wordt dit jaar een
goede middelmatige oogst verwacht. In
Hongarije en Roemenië is de koude
niet zoo erg geweest als in West-Eluro-
pa, terwijl er ook overvloedig regen ge
vallen is. Alleen de boomgaarden zullen
minder opleveren.
HET SPOORWEGONGELUK TE
LONDEN.
Zes dooden.
Naar thans wordt medegedeeld, zijn
bij- het ongeluk nabij Gharing Cross zes
personen gedood. Verder moesten 29 per
sonen naar het ziekenhuis worden ver
voerd. Van eenigen hunner is de toe
stand ernstig. Dte oorzaak van het on
geluk, dat het ernstigste is in de ge
schiedenis van den ondergrondschen
spoorweg te Londen, is vooralsnog on
bekend.
Geen econ. wereldconferentie.
Uit Washington wordt gemeld: Krin
gen van het staatsdepartement spreken
categorisch tegen, dat het uit Engelsche
bron afkomstige bericht, volgens hetwelk
Huil het voornemen zou hebben een eco
nomische wereldconferentie bijeen te roe
pen na de onderteekening van het
Britsch-Amerikaansche handelsverdrag,
juist zou zijn.
Korte Berichten.
Volgens de laatste mededeelingen
zijn bij den hotelbrand te Atlanta 27
menschen om het leven gekomen. Bo
vendien zijn 2 personen gewond of wor
den vermist.
Op een onbewaakten overweg tus
schen Aosta en Turijn is een auto door
ren trein gegrepen. Het inzittende echt
paar en twee kinderen kwamen om het
leven. Het derde kind werd zwaar ge
wond.
De Spaansche opstandelingen heb
ben Corbalan veroverd en zijn daardoor
in het bezit gekomen van één der belang
rijkste knooppunten in deze streek. De
laatste uren zijn de gevechten uiterst he
vig geweest.
PRINS BERNHARD TE AMERSFOORT.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft giste
ren een bezoek gebracht aan de Militaire
Rijschool te Amersfoort. De Prins bezocht
allereerst de manége en nam de rijlessen,
welke aldaar gegeven werden in ©ogen
schouw.
Z. K. H. Prins Bernhard zal binnen
korten tijd weer een aanvang nemen met
de rijlessen, welke in November van het
vorige jaar zoo plotseling moesten worden
afgebroken.
DANKBETUIGING VAN DEN PRINS
AAN DRIE DIEMENAREN.
Tot degenen, die hulp hebben verleend
bij het ongeluk, dat Z. K. H. Prins Bern
hard op 219 Nov. te Diemen overkwam
behoorden ook drie eenvoudige Diemena-
ren: Piet Roest, ploegbaas bij de Nederl.
Spoorwegen; diens zoon Gerrit en een
employé van Artis: Gerrit Bakker.
Dit drietal was gistermiddag op het ge
meentehuis van Diemen ontboden. In zijn
kamer heeft de burgemeester, Jhr Mr L. E.
de Geer van Oudegein, hun den dank over
gebracht van Prins Bernhard. In oen
hartelijke toespraak heeft de burgemees
ter hierbij de gevoelens van Z. K. H. ver
tolkt. Namens den Prins werd Piet Roest
een foto van Z. K. H. en Gerrit Roest en
Gerrit Bakker ieder een zilveren aschbak
met inscriptie aangeboden. Op de foto
schreef de Prins eigenhandig: „Met dank
voor Uw hulp op 29-11-'37".
EEN MERKWAARDIG BESLUIT.
In de Maandag gehouden ledenverga
dering van de afd. Princenhage van de
R, K. Staatspartij is een zeer merkwaar
dig besluit genomen, en wel, dat de afdee-
ling zich in den vervolge afzijdig zal hou
den van de gemeenteraadsverkiezingen.
Een en ander is een gevolg van het feit,
dat bij de laatste gemeenteraadsverkiezin
gen de leden zich niet stoorden aan de
officieel door de Staatspartij ingediende
candidatenlijst.
DE NEDERLANDSCHE UITGEVERS
BOND EN HET SPELLINGVRAAGSTUK
Het bestuur van den Nederlandschen
Uitgeversbond heeft een brief gezonden
aan den Minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, waarin onder verwij
zing naar de onzekerheid op spellingge-
bied, den minister met den meesten aan
drang wordt verzocht, ter voorkoming van
een anders onvermijdelijke werkloosheid
en schade voor de bedrijven, op den kortst
mogelijken termijn die maatregelen te wil
len bevorderen, waardoor aan de onze
kerheid een einde komt.
VLEESCH VOOR WERKLOOZEN UIT
DUITSCHLAND?
Naar het „Alg. Hbld" verneemt, zal
het bevroren vleeseh, dat noodig is voor
de bereiding van tien millioen kilo blik-
vleesch (te distribueeren onder werkloo
zen en behoeftigen) voor een aanzienlijk
gedeelte worden betrokken uit Duitsch
land.
Bet had de aandacht getrokken, dat in
hun antwoord op de vragen van het Eer
ste Kamerlid, den heer Ruyter, de minis
ters Romme en Steenberghe zich er eigen-
lijta. niet over uitlieten, uit welk land het
bevroren vleeseh zal werden betrokken.
Het behoeft wel geen betoog, dat
Duitschland niet in staat is om aan ons
land 10 millioen kilo bevroren vleeseh,
overeenkomende met circa 60.000 koeien,
tegen zeer lagen prijs te leveren. De zaak
zit dan ook zóó, dat Duitsohland dit
vleeseh zélf heeft verkregen door een
ruiltransactie en wel tegen industrie-pro
ducten. Op ónze beurt zal óns land nu
weer dit vleeseh met Duitschland ruilen
tegen stroo, zuivel en groenten.
40-jarig jubileum.
Zaterdag j.l. herdacht de heer D. J.
Masselink den dag, waarop hij voor 40
jaar in dienst trad 'bij de N. V. Gazelle
Rijwielfabriek te Dieren.
De heer Zimmerman, burgemeester der
gemeente Rheden, de heer H. W. Kölling,
als oudste directeur der fabriek, en de
heer G. W. Keizer, als vertegenwoordiger
van het personeel, spraken den jubilaris
toe.
Het Gazelle Mannenkoor, onder leiding
van W. van Bruggen, bracht eenige zang
nummers ten gehoore.
8
Gisteravond vergaderde de Raad van
Goes.
De notulen worden vastgesteld, nadat
daarin onder meer nog was op
genomen de opmerking van den heer Vis-
soher, dat Goes niet om deze grenswij
ziging met Kloetinge had verzocht.
Ingekomen stukken:
Goedkeuring van de gemeente-begroo
ting 1937.
Goedkeuring van verordeningen en
Raadsbesluiten.
Diverse jaarverslagen.
Afdruk van de oudste bekende ordon
nantie op het stuk van de Justitie binuen
de stad en het ressort van Goes van 1620.
Dit is een schenking van oud-notaris
Joh. Pilaar.
De voorzitter merkt op, dat tot he
den de oudste ordonnantie dateerde van
1658. Die van 1620 is dus van veel waar
de voor het archief. Spr. stelt voor den
heer Pilaar hiervoor dank te betuigen.
(Applaus.) Dezer dagen heeft spr. van een
ander ingezetene nog een schenking voor
het archief ontvangen. Het blijkt, dat
het archief de belangstelling van de bur
gers krijgt.
Ingekomen is nog een adres van den
heer Spelier, inhoudende bezwaren tegen
de plaatsing van auto's bij de Koepoort.
Gaat naar B. en W. om prae-advies.
De heer Laport vraagt en ontvangt toe
stemming om in een volgende vergadering
te mogen terugkomen op de schoolgeld
kwestie voor de U.L.O.-school.
Conversie geldleening
ad 4 pot., groot f275.220,66 in een ad
Binnenland.
D'e stand der werkloosheid.
Steunverleenning aan kleine tuinders.
Buitenland.
De tegenstand van de Ghineezen wordt
sterker.
De oogstvooruitzichten voor 1938.
De spanning in Tsjecho-Slovakijie.
3% pet., terwijl de looptijd van 55 in 40
jaar wordt gewijzigd.
Dhr Crncij wil een speciaal crediet
aanvragen voor een grondige herstelling
van de huizen der woningbouw-vereeni-
ging.
De voorzitter meent, dat het ini
tiatief moet uitgaan van het bestuur dezer
vereeniging.
Dhr Gr ucq wij'st op het indirect be
lang, dat de gemeente hierbij heeft.
Het voorstel wordt aangenomen, nadat
de heeren Laport en de Roo nog becijfe
ringen hebben gegeven over de voordooien
van deze conversie.
Voorstel om voor f500 deel te nemen
in bet garantiefonds van den kring Wes
telijk Zuid-Beveland der Z.L.M. in ver
band met de bier te houden tentoonstel
ling.
De heer Ghamuleau vraagt of de
tentoonstelling één of meer dagen zal
duren.
De voorzitter antwoordt, dat voor
zoover hem bekend, de tentoonstellingen
der Z.L.M. altijid één dag duren.
De voorzitter zegt, dat het H.B.
der Z.L.M. op Dinsdag 14 Juni officieel
ten Stadhuize zal worden ontvangen.
Het voorstel wordt aangenomen.
Het Schuttershof.
Dhr Hollestelle had graag, dat
een overzicht van de exploitatie van het
Schuttershof over de laatste vijif jaren
werd gegeven.
Dhr Laport ondersteunt dit. Aan
spreker is dit in de vergadering
in December j.l. toegezegd. Dan pas
is te beoordeelen of verkoop voordeeliger
zou zijn. Spr. zou graag aanhouding zien
tot de volgende vergadering. De fin. com
missie heeft nu geen gelegenheid gehad
om het voorstel te bestudeeren.
Dhr Grucq vraagt, of er geen be
hoefte is gevoeld het Schuttershof voor
'kleine huishoudelijke vergaderingen te
verhuren. Daarvoor is daar nu geen ge
legenheid.
Dhr Ghamuleau ontkent dit laatste.
Dhr Visscher erkent, dat de huur
laag is. Zijn er nooit andere gegadigden
geweest om te huren tegen een hooger be
drag? Het is nu een scheeve toestand.
De voorzitter antwoordt, dat de
tijd dringt. Spr. zou graag zien, dat he
den een beslissing viel. De heer Branden
burg huurt nu het gebouw voor f 1000,
plus het gas, plus 1/3 van de winst, voor
het bedrag, dat boven de f 1500 komt.
Spr. gelooft niet, dat het goed is, de boe
ken van den heer Brandenburg in een
grooteren kring dan B. en W. open te leg
gen.
Steeds komt de vraag terug over ver
koop en publieke verhuring van het
Schuttershof. Spr. wil hierin nu eens een
beslissing zien genomen. Het Schutters
hof is een duUr ding voor de gemeente.
Het is in een duren tijid gekocht. Door
verkoop wordt het er echter niet beter op.
Het Schuttershof is noodig voor Goes.
Het is de vraag of bij' verkoop de nieuwe
eigenaar het gebouw in zijta. tegenwoor
dige bestemming zou laten. Bovendien
heeft de gemeente in haar eigendom meer
te zeggen dan wanneer het eens anders
eigendom was. We moeten de zaak niet
uitsluitend van den financieelen kant
zien.
Bij' publieke verhuring moeten we af
wachten, wie huurder wordt. Dat moet
een eerlijk, hoogstaand man zijn. Dat is
de heer Brandenburg.
Weth. de Roo is ook tegen publieke
verpachting. Spr. vreest, dat er steeds
om de 3 of 5 jaar een andere pachter
zou komen, wat de zaak op den duur
stuk zou maken. We moeten een regelma
tig beheer hebben. De exploitatie gebeurt
nu goed.
Dhr Hollestelle merkt op, dat het
niet tegen den persoon gaat. Maar de fin.
commissie wil eerst gegevens hebben over
de exploitatie. Dan pas kan zij een rap
port uitbrengen.
Dhr Visscher dient een tusschen-
voorstel in. Hij wil de huur met een jaar
aan den heer Brandenburg op de gelden
de voorwaarden verlengen. Dan kunnen
in dien tijd de cijfers worden overgelegd.
We weten nu niet precies, wat het gebouw
