Een taak voor de Overheid
mm
a
E
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
De strijd in China.
De strijd in Spanje.
tHa
MAANDAG 16 MEI 1938
52c JAARGANG - No. 191
Mexico breekt relaties met
Engeland af.
Belangrijkste Nieuws
i
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, doe»
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.30 per fewariastl
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoea en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Advertentlën 30 eent per regel
Ingezonden mededeelingen 00 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Bij' het pogen om de beroepsarbeid van
de gehuwde vrouw te beperken, komt,
zooals wij zagen, ook aan de orde de
vraag, of het tot de taak van de Overheid
behoort hier dwingend op te treden.
De vrees is uitgesproken dat de staat,
dat doende, de verantwoordelijkheid die op
de gezinnen rust, gaat overnemen en op
wekt om inplaats van wettelijken
dwang, de werking van de redelijke
machten te versterken.
Omtrent de vraag of een gezond gezins
leven een kostbaar nationaal goed is, dat
zorgvuldige bewaking vereischt, bestaat
hier geen verschil van meening.
Dit wordt ook door hen die zich stellen
op het standpunt door Prof. Fabius ver
dedigd, van heeler harte toegestemd.
Allen zijn zij van meening dat de
Overheid zioh hier van ingrijpen
heeft te onthouden. Man en vrouw, zoo
zeggen zij, hebben samen uit te maken op
welke wijze de vrouw het gezinsbelang het
best dient.
Zoooals wij reeds opmerkten heeft Dr
G. H. J. van der Molen in haar meer aan
gehaalde studie bijl dit punt vrij breed
voerig stilgestaan.
Een gedeelte van haar betoog laten
wij hier volgen.
^ij, die oordeelen, dat men deze deli
cate kwestie geheel met God moet oplos
sen en die dus ingrijpen van de Over
heid afwijzen, Stellen zich aldus haar
betoog toch wel geheel op een indivi
dualistisch en subjectief standpunt en
verliezen de objectieve richtlijnen ons In
Gods Woord gegeven, uit het oog.
„Juist uit de vrijwillige onderwerping
aan de objectieve norm kan groote winst
geboren worden. Verlaten wij de objec
tieve paden, dan is een mensch maar al te
zeer geneigd zijn eigen wil met Gods wil
in dit bijzondere geval te vereenzelvigen
en daaruit een vrijbrief te putten om een
eigenzinnigen weg te gaan.
Maar ook al houdt men de objectieve
lijn vast, dan nog kan men van meening
zijn, dat voor de overheid in dezen geen
taak is weggelegd. Het betreft hier een
gezinsaangelegenheid en de souvereini-
teit van het gezin laat geen overheidsin
menging toe, zoo redeneert men.
Wij meenen, dat hier een misvatting
heerscht. In de eerste plaats wat betreft
de taak van de overheid. De overheid
heeft als zoodanig groot belang bij een
gezond gezinsleven. Maatschappij1 en staat
kunnen niet goed functionneeren, wan
neer er met het gezinsleven iets niet in
orde is. De gezinnen vormen de cellen,
waaruit het maatschappelijk leven is op
gebouwd. Wanneer nu de overheid meent,
dat dit gezinsleven ernstig wordt be
dreigd, dan is het haar taak haar be
schermende hand over het gezin uit te
breiden.
Niemand zal kunnen ontkennen, dat de
overheid wel degelijk met huwelijk en ge
zin te maken heeft. De kinderwetten, die
niet alleen ontzetting en ontheffing uit de
0 Aderlijke macht mogelijk maken, maar
die ook op andere wijze voorschriften ge
ven over de houding, die de ouders tegen
over hun kinderen hebben in te nemen,
gaan hierin wel heel ver. Door de so
ciale wetgeving wordt de vrijheid van het
individu beperkt, o.a. door wettelijke
voorschriften omtrent den arbeidsduur,
door verbod van nachtarbeid in vele ge
vallen, door verbod van Zondagsarbeid,
enz. Doch ook aan het gezin als zoodanig
worden door de sociale wetgeving beper
kingen opgelegd, o.a. door het verbod van
kinderarbeid, door de voorschriften om-
1 rent den arbeid van jeugdige personen,
door de wettelijke regelingen van den
huisarbeid, enz.
In de huwelijkswetgeving geeft de over
heid regel op regel voor de huwelijksver
houding, niet alleen om misbruiken tegen
te gaan, maar ook om de normale ge
vallen aan bepaalde voorschriften te bin
den.
Men kan dus niet zeggen, dat de over
heid, die, ter bescherming van het gezin,
een regeling ter beperking van den loon
arbeid der gehuwde vrouw wil treffen,
daarmede op ongeoorloofde wijze de sou-
vereine rechten van het gezin aantast. De
souvereiniteit van het gezin, die ook wij
onverminderd wenschen te handhaven,
ligt in de ordening, die God voor het ge
zin geeft. Daarmee is in strijd de anti
christelijke gezinsopvatting, me de ge
huwde vrouw een plaats doet innemen
naast den man op het arbeidsterrein. Wij
mogen hier gerust van een socialen mis
stand spreken.
Hier schuilt in dit verband de kernge
dachte en op dit punt gaan zij, die de
overheid het recht toe kennen om den
loonarbeid der gehuwde vrouw door ver
bodsbepalingen te beperken en zij, die dit
reoht ontkennen, uiteen.
Het gaat er om of van bedrei
ging van het gezinsleven
gesproken kan worden, indien aan de
stroomingen, die drijven naar de econo
mische onafhankelijkheid van de vrouw
in het huwelijk, de vrije teugel wordt ge
laten. Het is de vraag of de goede huwe-
lijkspractijk naar objectieven maatstaf ge
stoord wordt, indien steeds meer vrou
wen, niet uit nood, maar uit willekeur of
door een verkeerde opvatting van haar
taak, er op uitgaan, om buitenshuis mee
te arbeiden in loondienst."
Op deze vragen komt het aan. Eta de
Overheid heeft ongetwijfeld het recht
hierin een eigen standpunt in te nemen.
Van een Christelijke overheid kan trou
wens niet anders worden verwacht."
„Beseffen wijl dus goed, dat het hier
principieel niet gaat om het al of niet in
grijpen in het gezin door de overheid,
maar om de erkenning van het al of niet
bestaan van een misstand. Ein dit hangt
weer samen met de waardeering van de
gezinstaak in boven omschreven zin en de
aanvaarding vam den objectieven maat
staf van Gods ordening voor huwelijk en
gezin.
Op deze gronden, zoo besluit mej. v. d.
Molen, achten wij het recht der overheid
zich met de regeling dezer zaak in te la
ten, onbetwistbaar. Dit recht wordt o.i.
des te meer tot plicht in een tijd van
werkloosheid, omdat door het weren van
de gehuwde vrouw, plaatsen vrijkomen
voor een gezinshoofd, een ongehuwde man
of een ongehuwde vrouw, en alles wat tot
betere verdeeling van den beschikbaren
arbeid kan dienen, in onzen tijd aanbe
veling verdient.
Mexico heeft de diplomatieke betrek
kingen met Groot-Brittannië verbroken.
Deze verbreking der diplomatieke re
laties is geschied nadat de Mexicaansche
regeering de annuïteit van 370.000 pesos
had betaald aan de Britscbe eischers voor
de verliezen, welke geleden zijn tijdens de
revolutionaire bewegingen tusschen 1910
en 1920.
Bij de mededeeling van dit besluit aan
den Britschen gezant, zeide de Mexicaan
sche minister van buitenlandsche zaken,
dat de Mexicaansche regeering dien stap
gedaan beeft als gevolg van de onvrien
delijke houding van Engeland inzake de
onteigening der bezittingen van de buiten
landsche petroleummaatschappijen.
In een aan den Britschen gezant over
handigde nota wordt gezegd, dat Groot-
Brittannië in zijn jongste desbetreffende
verklaring de kwestie van Mexico's schul
den heeft besproken, waartoe het niet het
recht had.
In geheel Mexico valt een toenemende
anti-Engelsche stemming waar te nemen.
De hooge ambtenaren van het Ameri-
kaansdhe departement van buitenland-
i sche zaken slaan de ontwikkeling van het
geschil tusschen Engeland en Mexico met
bezorgde belangstelling gade. In gezag
hebbende kringen gelooft men, dat de
Vereenigde Staten in dit stadium elk
voorstel van de hand zullen wijzen om de
1 merikaansche regeering tusschen beide
landen te doen bemiddelen.
Ie Britsche gezant verlaat Mexico.
De Engelsche gezant in Mexico heeft
tegenover de pers verklaard, dat hij den
Mexicaanschen minister van buiten
landsche zaken een nota heeft overhan
digd, waarin hij' hem mededeelt, dat hij
van zijn regeering opdracht heeft gekre
gen Mexico te verlaten.
Tegenstrijdige berichten.
Zondagmorgen hebben de Japanners,
naar zij' melden, den Loenghaispoorweg
bereikt ten oosten van Soetsjau. Afdeelin-
gen van den linkervleugel van bet Noor
delijke 'leger rukken uit Tansjeng op naar
het Zuiden, waarbij' zij zich meester ge
maakt (hebben van Sinantejeng, het spoor
wegstation. Zij hebben de rails in de
lucht doen vliegen.
Domei meldt, dat de Japansche strijd
krachten onder Iwanaka, die, komende
uit het Zuiden, Jengtsjeng heroverd had
den, een half millioen Chineezen bij den
Loenghai-spoorweg omsingeld houden.
'De Japansdhe woordvoerder te Sjang
hai beeft vertrouwelijk medegedeeld, dat
de Chineesche troepen bij' Soetsjau terug
trekken in groote verwarring.
De Ghineezen daarentegen ontkennen
niet alleen, dat deze lijn zou zijn afge
sneden, doch beweren, dat zij de Japan
sche afdeeling die tot dicht bij den spoor
weg was doorgedrongen, hebben omsin
geld. Zij hebben twaalf tanks buitge
maakt: de Japanners verloren 600 doo-
den.
Moorddadige luchtaanval.
Naar het Chineesche persbureau meldt,
'heeft Soetsjau een luchtbombardement
doorgemaakt, zoo zwaar als het nog niet
gekend heeft. Vijftig Japansche vliegtui
gen bombardeerden de stad gedurende
twaalf uur en lieten 280 brandbommen
op bet binnenste van Soetsjau vallen.
Tusschen de 700 en 800 burgers werden
gewond of gedood, drieduizend gebouwen
verwoest. D'oordat de vlammen door den
sterken wind werden aangewakkerd, werd
de stad tot een hel. Daar de vliegtuigen
voortdurend boven de stad bleven, kon
geen 'hulp verleend worden. In de arme-
wijken zijn meer dan 500 hutten vernield.
ENGELSCHE SCHEPEN BIJ LUCHT
AANVALLEN GETROFFEN.
Tijdens een aanval der vliegtuigen van
de opstandelingen op Barcelona is Zater
dagmiddag bet Engelsche stoomschip
„Euphorbia" door bomscherven getrof
fen. D'e kapitein en een officier werden
gewond. Het schip werd licht beschadigd.
Tegelijkertijd is bet Engelsche stoom
schip „Greatend" bij een bombardement
van Valencia zoo ernstig getroffen, dat
bet in zinkenden toestand kwam te ver-
keeren. Persoonlijke ongevallen kwamen
hierbij niet voor.
D© opstandelingen melden successen
bij Teruel, waar zij bet klooster van
Santa Barbara zouden hebben bezet en
eenige hoogten in het Gudar-gebergte
zouden hebben ingenomen. De regeering
geeft toe, dat de opstandelingen eenige
bergtoppen hadden bezet, maar verklaart
hen opnieuw uit deze posities te hebben
verdreven.
HET NIEUWE BELGISCHE KABINET.
Voor de eerste maal een socialist alls
premier.
Om kwart over ©If gistermorgen heeft
Spaak de samenstelling vein zijn minis
terie bekend gemaakt.
De ministerlijst ziet er als volgt uit
Spaak: premier en minister van bui
tenlandsche zaken; Marck: transportwe
zen, P.T.T. en nationaal instituut voor
radio-omroep; Dierckx: openbaar onder
wijs; Max Leo Gerard: financiën; Merlot:
binnenlandscbe zaken en openbare ge
zondheid; Lt. gen. D'enis landsverdedi
ging; Heymans: economische zaken, mid
denstand en landbouw; Delattre: arbeid
en sociale voorziening; Balthazar: open
bare werken; De Vleeschauwer: koloniën;
Pbolien: 'justitie.
Voor de eerste maal in de parlemen
taire geschiedenis van België is een so
cialist eerste minister geworden. De in
zoo korten tijd saamgestelde nieuwe re
geering omvat vier socialisten, vier ka
tholieken, twee liberalen en een onpar
tijdig deskundige (generaal Denis).
'Zoodra de samenstelling der nieuwe
regeering bekend was geworden, zijh de
katholieke rechterzijde van Kamer en se
naat in vergadering bijeengekomen. Na
de vergadering werd een communique
uitgegeven, waarin o.m. wordt medege
deeld, dat de traditioneele rechterzijde
de redenen besproken beeft van bet wan
trouwen, dat de samenstelling der nieuwe
regeering bij baar wekt. Zij heeft echter
besloten bet regeeringsprogram af te
wachten.
DE OPSTANDIGE BEWEGING IN
BRAZILIë.
Duitschers de aanstichters?
De president van Brazilië Vargas ver
klaarde, dat de mislukte opstandige actie
der groenhemden gesteund was door bui
tenlandsche kringen en dat de opstande
lingen hulp ontvangen hadden uit het
buitenland.
Tijdens het verdere onderzoek naar de
opstandige beweging van 11 Mei j.l. heeft
de politie een groote hoeveelheid bom
men, geweren, dolken en munitie van
buitenlandsch fabrikaat gevonden, welke
goederen als monsters het land waren in
gevoerd.
Te Rio de Janeiro is een felle pers
campagne tegen Duitschland los gebro
ken. De bladen beschuldigen de Duit
schers, dat zij aan het hoofd van de revo-
lutionnaire beweging zouden hebben ge
staan en den integralisten hulp hebben
verleend.
Een artikel van het avondblad „Anoit"
heeft tot titel „Berlijn financierde den
Putsch". Het blad publiceert daarbij een
karikatuur van Hitler met het onder
schrift: „nazi-poliep, die den vangarm uit-
strekt, om Brazilië te wurgen.
DUCE SPREEKT TE GENUA.
Met een onbeschrijfelijke praal, welke
alleen te vergelijken is met de ontvangst
van Hitier te Home, is de Duce te Genua
Zaterdagmorgen ontvangen. Ontzaglijke
banieren met opschriften te zijner eere,
vlaggen, wimpels en tal van portretten
sierden de huizen en straten. Huim twee
honderd duizend menschen waren voor
deze gelegenheid uit de provincie naar
Genua gekomen.
In de rede, die Mussolini uitsprak, zei-
de hij o.m.:
„W iji zijn de sancties nog
niet vergeten. Alles, wat wordt
aaamgevat in het woord „Stresa" is dood
en begraven". Het zal nooit, voor zoover
het Italië betreft, weer tot leven worden
geroepen.
Zonder de trouwe vriendschap van
Duitschland zouden wij nooit in staat zijln
geweest te doen, wat wij hebben gedaan.
De laatste rede van Chamberlain vormde
een erkenning van de macht van Italië.
Wij zijn voornemens nauwgezet de
Britsch-Italiaansche overeenkomst te eer
biedigen. Ingeval van een
ideologischen oorlog zul
len 'men dient dit te
weten de autoritaire
staten een blok vormen en
tezamen opmarcheere n."
Volgens een andere lezing heeft hij ge
zegd:
„Men zal wellicht de mogelijkheid, dat
de z.g. groote democratieën zich werke
lijk tot den oorlog voorbereiden, kunnen
uitsluiten, maar in ieder geval dient men
te begrijpen, dat, mocht dit geval zich
voordoen, de totalitaire staten onmiddel
lijk één enkel blok zullen vormen en tot
het uiterste zullen gaan."
Het is uit den aard der zaak vooral
deze zinsnede geweest welke met waar
deering door de Duitsche pers is opge
merkt.
Het „Berliner Tageblatt" merkt op:
Deze waarschuwing zal in Europa begre
pen worden.
De rede wordt in welingelichte Brit
sche kringen beschouwd als een officieele
bevestiging der positie van Italië met be
trekking tot zijn eensgezindheid met
Duitschland en zijn overeenstemming met
Engeland. Men toont zich voldaan over
de verzekering van den Duce, dat het
Britsch-Italiaansche accoord strikt zal
worden nageleefd, hetgeen uiteraard ook
van Engeland te verwachten is.
Bovenbedoelde passage heeft ook te Pa
rijs indruk gemaakt. Havas meldt dien
aangaande:
De verklaring van Mussolini, dat de
totalitaire staten in het, hier ondenkbaar
geachte, geval dat de groote democratieën
een ideologischen oorlog zouden voorbe
reiden, onmiddellijk een blok zouden vor
men, wordt als veelbeteekenend be
schouwd. Men is te Parijs geneigd aan te
nemen, dat Mussolini de rede heeft wil
len aanvullen, die hij bij het bezoek van
Hitier heeft uitgesproken. Indien deze op
merking gerechtvaardigd is, zou eruit bliji-
ken, dat het bondgenootschap waartoe de
ontmoeting der beide dictatoren heeft ge
leid, nauwer is dan men tot dusver had
verzekerd.
Na een grondige bestudeering van de
rede, die Mussolini gistermorgen te Genua
heeft gehouden, trekken bevoegde Fran-
sche kringen echter hieruit geen pessi
mistische conclusies. Men kan zijn ver
klaringen uitleggen als een middel om in
druk te maken op de Fransche onderhan
delaars, teneinde hen tot grootere con
cessies te bewegen.
STOFSTORMEN WOEDEN IN HET
NOORDEN VAN JUTLAND.
De droogte, die over geheel Europa
heerscht, heeft in het Deensche Nuord-
Jutland catastrofale gevolgen. In Vend-
syssel, het noordelijkste deel van Jutland,
ten noorden van de Liimfjord gelegen, is
ongeveer in drie maanden geen regen
gevallen. Sinds Paschen staat daar een
veen in brand. Van dit brandende veen en
van de kust stuiven as en zand over het
land en de landbouwers achten het on
waarschijnlijk, dat zij ook maar een arm
zaligen oogst zullen kunnen binnen
halen.
De stofdeeltjes vullen de lucht en vor
men een dikke, grauwe nevel, die dicht
over het land hangt, in de huizen dringt,
en adembeklemming bij de menschen
veroorzaakt. In de kamers zet zich overal
een duimdikke stoflaag af. Uit een tuin
moesten 200 lasten zand worden wegge
voerd. Door den zandstorm is het werk
van tientallen jaren grondbewerking ver
nield.
Een paar vliegers, die op 800 meter
hoogte in een zandstorm geraakten,
moesten tot 1200 meter stijgen om aan
het zand te ontkomen.
De Deensche staatsconsulent voor tuin
bouw, Dalskov, heeft verklaard, dat men
voor de vruchtboomen een schade van
millioenen kronen moest vreezen. De
Deensche vruchtenteelt levert per jaar ge-
I
Binnenland.
Communisten te Rotterdam gearresteerd.
Tariefsverdrag met Denemarken.
Treinbotsing te Ede.
Buitenland.
Nieuw kabinet in België.
Bede van Mussolini te Genua
Mexico breekt relaties met Engeland af.
middeld 30 millioen kronen op, maar vol
gens de binnengekomen rapporten is er
aanleiding om te vreezen, dat de vruch-
tenoogst dit jaar een vierde of een derde
deel minder zal zijn.
PRINSELIJK GEZIN NAAR
SOESTDIJK TERUG.
H.H.K.K.H.H. Prinses Juliana, Prins
Bernhard en Prinses Beatrix zijn Za
terdagmorgen van het paleis Noordein
de te 's Gravenhage per auto naar Soest-
dijk vertrokken.
TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer is in openbare ver
gadering bijeen geroepen tegen Dinsdag
24 Mei te 1 uur.
De voorzitter zal in deze vergadering
voorstellen een aanvang te makten o.m.
met de 'behandeling van: een groot aan
tal contingenteeringswetsontwerpen, de
wetsontwerpen tot wijziging van de stu
wadoorswet en de bedrij&radenwet en dat
tot verhooging van het crediet voor werk
verruiming. Bij' dit laatste wetsontwerp
zal de voorzitter tevens voorstellen aan
de orde te stellen de interpellatie van
den heer van 'Gelderen omtrent het be
leid der regeering ten aanzien van de
bestrijding van de zeer omvangrijke werk
loosheid.
SCHERPERE CONTROLE OP
WERKLOOZENKASSEN.
Van den Rijksdienst der werkloos
heidsverzekering en arbeidsbemiddeling
is een aanschrijving uitgegaan naar de
gesubsidieerde vereenigingen met werk-
loozenkas, waarin wordt aangedrongen
op betere controle op de werklooze le
den door de afdeelingsbesturen. De aan
melding door de werklooze leden dient
nauwkeuriger te woren nagegaan, en er
mogen geen uitkeeringen worden ver
strekt zonder dat de juistheid van een
ontslag uit loondienst is gebleken. Het
heeft de aandacht der directie van den
Rijksdienst getrokken, dat in verschil
lende gemeenten door gesubsidieerde
vereenigingen met werkloozenkas uit
keeringen zijn verstrekt aan leden zon
der dat het afdeelingsbestuur een ont-
slagbewijs van het betrokken lid had
ontvangen, of zonder dat de afdeelings-
penningmeester zich er ook maar eeni-
germate van had overtuigd dat er sprake
was van onvrijwillige werkloosheid.
ZEVEN DUITSCHE COMMUNISTEN
IN ARREST TE ROTTERDAM.
De politieke recherche te Rotterdam
is er na lange voorbereidingen in ge
slaagd een communistische propaganda-
centrale op te sporen, welke georgani
seerd was door gevluchte Duitsche com
munisten. In een huis aan de Tocht-
straat 31 heeft de recherche onverwachts
een inval gedaan en zij trof er een com
plete communistische propagandaschool
aan, waar een leeraar bezig was zes leer
lingen onderricht te geven in de prac-
tiache toepassing van de communistische
politiek. De zeven communisten werden
totaal verrast door het binnenkomen der
rechercheurs en aan ontvluchten viel niet
meer te denken.
In het huis vonden de politiemannen
een groote hoeveelheid in het Duitsch
g stelde brochures, tijdschriften en pam
fletten, waarin de communistische strijd-
methode uitvoerig werd omschreven.
Ook ontdekten de rechercheurs een uit
gebreide bibliotheek met tallooze wer
ken op communistisch gebied. De zeven
communisten werden gearresteerd en
met een gTOoten politie-auto die buiten
stond te wachten, naar het hoofdbureau
gebracht, waar zij zijn opgesloten.
Reeds geruimen tijd geleden was de
recherche gebleken, dat Duitschers in
Rotterdam een onwettige propaganda
voerden. Sindsdien heeft de recherche de
gangen dezer menschen zorgvuldig na
gegaan en ten slotte had men zooveel
aanwijzingen, dat tot den inval kon wor
den overgegaan. Het onderzoek naar de
identiteit der gearresteerden is nog
