Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
De Ossche affaire.
Parlementaire enquête.
De strijd in China.
De strijd in Spanje.
Het bezoek van H.M. de
Koningin aan Vlissingen.
Belangrijkste Nieuws
MAANDAG 25 APRIL 1938
52e JAARGANG - No. 173
Uitgave: N. V. Uitgever*- Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon IX
Bijkantoor Middelburg: Pa, Boekhandel
J. J, F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur Hoofdredacteur s R, ZUIDBMA
Abonnementsprijs f2.88 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Vlisslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeiingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het gerucht om Oss is nog steeds niet
verstomd.
Na de rede, waarin Minister Goseling
in de 'l'weede Kamer de door hem ge
nomen maatregelen verdedigde, en waar
door vrijwel heel de Kamer bevredigd
bleek, zijn er in de bladen tal van pu
blicaties verschenen, waaruit zou moeten
blijken dat de Minister de Kamer een
zijdig en onvolledig beeft ingelicht.
In boeverre deze beschouwingen juist
zijin valt door buitenstaanders niet te
beoordeelen.
De opmerking is gemaakt, dat in de
Kamer alleen de eene partij, de minister,
aan bet woord kwam. Wanneer daaruit
moet volgen, dat dus de behandeling in de
Kamer van eenzijdigheid niet was vrij
te pleiten, dat geen objectieve weergave
van de feiten beeft plaats gehad, dan
staat wel van te voren vast, dat wat van
de andere zijde in de pers wordt aange
voerd, wél een zéér eenzijdig karakter
moet dragen.
Intusscben, de zaak blijft de aandacht
vragen. Eu een feit is, dat in de kringen
van de Kamerleden, die aanvankelijk be
vredigd waren door de verklaringen van
minister Goseling, twijfel begint te rijzen.
Te betreuren valt, dat „de politiek" in
ongunstigen zin zich van deze kwestie
heeft meester gemaakt.
^e organen van de N. S. B. en de
S. G. P. nemen bij voorbaat alles als
juist aan wat tegen den Minister wordt
ingebracht. Zij trachten van deze zaak
een politiek en vooral een anti-papistisch
relletje te maken.
Daar tegenover staat de R.-Kath. pers,
die alle critiek op de mededeeiingen
van den Minister als ongepast beschouwt
en als een pogen om den Minister en in
het algemeen bet R.K. volksdeel onaan
genaam te zijn.
"Wat natuurlijk dwaasheid is.
Zeker, er is een pogen om de Ossche
kwestie op schandelijke wijze te exploi-
teeren, maar daarnaast is er toch ook
een ernstig streven om bet recht en
de waarheid te dienen.
De beer P. G. J. Pento schreef in ver
band met deze zaak o.m. in de „Vrijzin
nig Democraat":
„Wij willen gaarne aannemen dat hij
(de Minister van Justitie) te goe
der trouw is geweest, maar in deze
delicate zaak kan het geen bevrediging
geven, dat een en dezelfde instantie straft
en die straf verdedigt. De marechaussee
was de mond gesnoerd; van hoor en we
derhoor was hier geen sprake. Een zeer
groot gedeelte van ons volk voelt dit als
'onrecht en is terecht verontwaardigd.
Men 'kan nu wel zeggen, ziet hoe goed het
is, dat in ons democratisch staatsbestel
een dergelijke zaak in de volksvertegen
woordiging vrijelijk kan besproken wor
den, maar de wijze van behandeling en
het resultaat ervan geven geen waarbor
gen voor recht en laten een gevoel na
van onvoldaanheid. De oppositie-partijen
vooral hebben den plicht in deze zoo
danig op te treden, dat het rechtsge
voel van het volk bevredigd zou zijh ge
worden. Dit hebben ze helaas niet ge
daan."
Dit laatste is zeker niet juist.
Op alle partijen zonder onderscheid
rust de taak om mee te werken dat het
rechtsgevoel van het volk bevredigd
wordt.
En waar dat niet het geval blijlkt te
zijn, kan worden verwacht, dat vanwege
de Kamer stappen zullen worden onder
nomen om nadere opheldering te ver
kregen.
Het gaat hier om een belangrijke zaak.
Voor een deel is het een kwestie van
beleid, waarover altijd verschillend zal
worden gedacht.
Maar na de publicaties van den laat-
sten tijd is het geworden een kwestie van
HEIGHT en GEZAG.
Van verschillende zijden is, in verband
met de Ossche affaire, aangedrongen op
een parlementaire enquête.
Zooals bekend mag worden veronder
steld hebben de Staten-Generaal naast
het vragenrecht en het interpellatierecht
ook het recht van onderzoek (enquête).
Dit recht van onderzoek is het recht
om inlichtingen te e i s c h e n, ook van
hem, die ze niet geven wil.
Heeft de Kamer besloten een enquête
te houden een voorstel daartoe wordt
door haar als een wetsontwerp behan
deld dan wordt hiervan in de Staats
courant kennis gegeven. Een commissie
wordt benoemd en deze kan alle perso
nen, die binnen het Rijk verblijf houden
en alle openbare ambtenaren voor zich
doen verschijnen, behalve de ministers.
De getuigen zijn verplicht op de gestelde
vragen te antwoorden; echter kan nie
mand genoodzaakt worden, de geheimen
van zijn bedrijf of nering bloot te leg
gen of datgene mee te deelen, wat hem
in zijn beroep of betrekking is toever
trouwd, indien hij als zoodanig tot ge
heimhouding verplicht is. Een ambte
naar kan nog als verschooning aanvoe
ren, dat de verlangde openbaarmaking
is in strijd met de belangen en de zeker
heid van het Rijk en de koloniën, doch
dan kan de Kamer, op het verslag der
commissie, verlangen, dat de gegrond
heid der ingebrachte verschooning door
den betrokken minister nader worde be
vestigd. De commissie brengt, na afloop
van het onderzoek, en ook wel gedurende
het onderzoek, verslag aan de Kamer uit.
De processen-verbaal der verhooren wor
den openbaar gemaakt, tenzij de Kamer
anders beslist; ook kan zij de publicatie
van andere stukken bevelen.
Aan de uitoefening van het recht van
enquête zijn geen grenzen gesteld.
Maar uit het bovenstaande blijkt wel,
dat een parlementaire enquête alleen
kan slagen, wanneer de Ministers volle
medewerking verleenen.
Vooral ook omdat alle ambtenaren aan
wie geheimhouding is opgelegd, zich
kunnen verschoonen nopens hetgeen hun
als zoodanig is toebetrouwd.
Mr A. F. de Savornin Lohman komt
in „Onze Constitutie" dan ook tot de
conclusie, dat de regeering met behulp
van de wettelijke bepalingen, elk tegen
haar ingesteld onderzoek vrijwel kan
doen mislukken.
(Blijkens een bericht onder „telegram
men" is door Mr Wendelaar bij de
Tweede Kamer een voorstel tot het in
stellen van een parlementaire enquête
aanhangig gemaakt.)
Japanners veroveren Tantsjeng.
Het Japansche hoofdkwartier meldt,
dat Tantsjeng is veroverd. De stad ligt
55 K.M. ten zuiden van Linyi en 20
K.M. voor de Loenghaispoorweg. De Ja
panners zijn gisteren Tantsjeng binnen
getrokken.
D'e laatste dagen is fel gestreden in
Zuid-Sjangtoong, aldus meldt het Ghi-
neesche telegraafagentschap, dat hier
aan toevoegt; waarnemers gelooven, dat
deze gevechten de inleiding vormen voor
een tweeden grooten slag in Zuid-Sjan-
toeng.
In Japansche kringen verwacht men,
dat aan het Noord-Ghineesche front
nieuwe, beslissende maatregelen geno
men zullen worden. Bij geruchte ver
luidt, dat er plannen bestaan voor een
nieuwen aanval op Hankau.
Naar verder bekend wordt, worden op
bet oogenblik krachtige af deelingen Ja
pansche cavallerie en gemotoriseerde een
heden saamgetrokken.
Omtrent de Japansche troepenbewe
gingen wordt echter de grootste geheim
houding in acht genomen.
Generaal Matsoe heeft een oproep tot
het Japansche volk gepubliceerd, waarin
hij aanspoort tot discipline en energie
voor den strijd tegen het communisme in
China. Hij waarschuwt Japan tegen een
te groot vertrouwen en tegen een verkoe
ling van het enthousiasme. Het zou een
groote fout zijn den vijand te onder
schatten na de eerste overwinningen.
NIEUW OFFENSIEF DER
OPSTANDELINGEN BIJ TERUEL.
Zondagmiddag om kwart over twaalf
werd te Barcelona het alarmsein gege
ven. Onmiddellijk stegen jachtvliegtuigen
op, met het gevolg, dat de toestellen der
opstandelingen er niet in slaagden, bo
ven de stad te verschijnen. Zij wierpen
hun bommenlast neer op de dorpjes in
de omgeving.
Er is de afgeloopen dagen hevig ge
streden aan de oostkust van Spanje,
waar de opstandelingen zuidwaarts naar
Castellon pogen door te dringen. Het
communiqué van de regeering deelt mee,
dat zij er in zijn geslaagd de plaats Al-
cala de Chrisbert binnen te dringen. In
de straten werd gisteren verwoed gevoch
ten, De opstandelingen deelden mee, dat
zij! in de verdedigingslinie der regeerings-
troepen ten noorden van Alcala de Chris
bert een bres hadden geslagen.
De stelling van Cerro Blanco in den
sector van Benicarlo hij de kust wisselde
verscheidene malen van bezitter. Ten
slotte heroverden de regeeringstroepen
dezen heuvel na hardnekkigen strijd.
Zaterdagavond ontketenden de op
standelingen ten noorden van Teruel een
nieuw offensief. Zij braken op drie plaat
sen door de regeeringslinies en verover
den in den middag Aliga.
ENGELAND—ITALIë.
Engelsch minister hartelijk door Italië
ontvangen,
De Britsche minister van oorlog, Hore
Belisha, is Zaterdag door Mussolini ont
vangen. Bij dit onderhoud, dat veertig
minuten duurde, was ook graaf Giano,
de minister van buitenlandsche zaken,
tegenwoordig.
Na afloop van zijn onderhoud met
Mussolini en Ciano heeft Hore Belisha
tegenover de pers verklaard, dat hiji bij
zijn terugkeer in Engeland zijn collega's
zal kunnen vertellen van de zeer edel
moedige en vriendelijke gastvrijheid, die
hem in Italië is verleend.
Met betrekking tot de BritschItali-
aansohe overeenkomst zeide Hore Be
lisha; „"Wij' zijh voornemens de overeen
komst ten uitvoer te leggen niet alleen
naar de letter, maar ook naar den geest."
Hoare Belisha is gisterochtend 10.40
uur per vliegtuig van Rome vertrokken.
DE MOEILIJKHEDEN
IN TSJECHO-SLOVAKIJE.
Wat de Sudeten-Duitschers willen.
Op een groot congres van Sudeten-
Duitschers zijn concrete verlangens naar
voren gekomen.
Henlein heeft ze aldus opgesomd en ze
zijn door (Duitschland onvoorwaardelijk
goedgekeurd:
1. Volledige gelijkheid van reohten van
de Duitsche volksgroep met de Tsjechen.
2. Erkennen van de rechtspersoonlijk
heid van de Sudeten-Duitsche groep tot
het handhaven van deze gelijkheid van
reohten in den staat.
3. Afbakening en erkenning van het ge
bied der Sudeten-Duitschers.
4. Zelfbestuur van de Duitsöhers in het
Duitsche gebied in het openbare leven
voor zoover dit de belangen van de Duit
sche volksgroep betreft.
5. Opstellen van juridische clausules,
welke de rechten verdedigen van hen, die
buiten hun nationaal gebied leven.
6. Afschaffen van de onrechtvaardighe
den, welke de Sudeten-Duitschers sedert
1918 te lijden hebben gehad en schade
vergoeding voor het onrecht, dat hierdoor
is geleden.
7. Erkenning en toepassing van het be
ginsel „in het Duitsche gebied, Duitsche
ambtenaren".
8. Volledige vrijheid om de Duitsche
nationaliteit en de Duitsche wereldbe
schouwing te belijden.
Het laatste punt zal wel de grootste
moeilijkheid opleveren, want daaronder
valt ook het vaste geloof, dat Hitier de
man is, dien alle Duitsöhers moeten ge
hoorzamen en wiens woorden en daden ze
steeds moeten toejuichen. Hetgeen van
zelf conflicten moet geven met de wettige
Tsjeoho-Slowaaksche overheid.
HET HERSTELPLAN VAN HET
FRANSCHE KABINET.
De Fransche premier Daladier, 'heeft
aan de pers het volgende verklaard;
Ik ben thans gereed met de bestudee
ring van het plan tot economische ver
nieuwing en financieel herstel, dat het
welzijn van ons land moet verzekeren.
De ministerraad, die heden bijeenkomt,
zal er de laatste hand aan leggen. De
grondgedachte van het plan is de pro
ductie en 'het goederenverkeer te doen
toenemen, waartoe 'het rhythme en de
doeltreffendheid van den Franschen ar
beid moet worden aangewakkerd.
MIJNRAMP IN VIRGINIA EISCHTE
45 DOODEN.
Een mijngasontplo'ffing in de steenko
lenmijn „Keen Mountains" bij Grundy in
Virginia, heeft in totaal 45 slachtoffers
geëischt. Alle lijken zijn geborgen.
Een ploeg werklieden was even vóór
de ontploffing plaats greep, in de mijn
schachten afgedaald. De toegangen tot
de 'benedengrondsche werken werden
door de explosie afgeisloten, waardoor
allen de verstikkingsdood zijn gestorven.
CHEF DER BELGISCHE LUCHT
MACHT AFGEZET.
Naar wordt gemeld heeft een compe
tentie-conflict tot ingrijpende mutaties bij
de Belgische luchtmacht geleid.
Generaal Iserentant, de 50-jarige
commandant der luchtmacht, en de on
derbevelhebber, generaal-majoor Tap-
rogge, zijn genoopt geworden af te tre
den wegens „vérgaande onachtzaam
heid" tijdens de legermanoeuvres der
wrige maand. Generaal Iserentant is
met acht dagen huisarrest gestraft.
De Commissaris der Koningin deelde
ons heden enkele nadere bijzonderheden
mede over de komst van H. M. de Konin
gin aan Vlissingen op Maandag 2 Mei a.s.
H. M. wordt met den trein van 15 u. 50
(die te Rilland stopt te 14.48, te Krab-
bendijke 14.54, te Kruiningen-Ierseke
15.04, te Kapelle-Biezelinge 15.13, te Goes
15.20 en te Middelburg te 15.42) te Vlis
singen verwacht en zal te 17 u. 38, met
den mailtrein, de Sdheldest&d weer ver
laten.
Te ongeveer 16 u. 10 zal H. M. bij de
„De RuyterschooT' aankomen. Hier zal de
Commissaris der Koningin in Zeeland,
Jhr Mr Quarles van Ufford, een
welkomstwoord tot de hooge bezoekster
richten.
Vervolgens zal het woord worden ge
voerd door den heer J. Spaander
man, voorzitter van het werk-comité
voor het jubileum der school en daarna
door den burgemeester van Vlissingen,
den heer G. A. van Woelderen.
Hierna sal H. M. de Koningin de her
denkingsplaquette voor wijlen Z. K. H.
Prins Hendrik in den gevel van 't school
gebouw onthullen, waarna de voorzitter
der Vereeniging Zeevaartschool, Mr J.
Smit Az., de plaquette namens de veree
niging zal aanvaarden.
Nadat eenige kransen zullen zijn gelegd
zal H. M. de School bezichtigen en te
17 u. 15 naar het station terug keeren,
waar de Vlissingsche schoolkinderen haar
een zanghulde zullen brengen.
DE NATIONALE BANK VAN
OOSTENRIJK OPGEHEVEN.
Bij een gisteren in d9 Duitsche staats
courant verschenen wet is het emissie-
ïecht van de nationale bank van Oos
tenrijk opgeheven en de bank zelf ge
liquideerd. Vanaf heden zullen de bank
biljetten van de Oostenrijksche bank
geen wettigen koers meer hebben. Tot
15 Mei zullen zij echter nog door de
openbare kassen in betaling aanvaard
worden.
Russische geestelij'ken beschuldigd.
Zondagavond is bekend geworden, dat
25 geestelijken, o.m. de aartsbisschop en
bisschop van Moskou, beschuldigd wor
den „lid te zijn van een ondergrondsche
regen den sowjet gerichte, terroristische
organisatie, die zich bezig hield met
spionnage ten behoeve van fascistische
mogendheden, sabotage en samenzwering
ter omverwerping van het Sovjet
regiem".
Zwitsersche wijnbouwers stoken vuren.
D'e Zwitsersche wijngaarden hebben in
de laatste twee dagen aanzienlijke scha
de geleden van de sneeuw- en hagel
buien en de nachtvorsten. In verschil
lende kantons zijn voorts ook de vrucht-
hoornen ernstig beschadigd. De wijnbou
wers en fruittelers in het district Neu-
chatel hebben hun nachtrust moeten op
offeren, om de vuren, die zij ter bestrij
ding van de schadelijke gevolgen hadden
ontstoken, brandende te houden. In som
mige streken vreest men voor een schade
van 50 pet.
Korte Berichten.
Dé Duitsche journalisten, die ten
getale van honderd Hitier op diens reis
naar Italië zullen vergezellen, zullen
een speciale uniform dragen.
Zaterdag is te Weenen de eerste ge
organiseerde anti-Joodsche campagne be
gonnen. Slechts aan niet-ariërs werd toe
gestaan Joodsche winkels en cafe's bin
nen te gaan en vreemdelingen die door
de Jodenbuurt gingen, moesten hun pa
pieren toonen.
Er is te Rome weer een communi
qué gepubliceerd over de verliezen der
Italianen in Spanje. Het aantal dooden
bedraagt 67 officieren en 463 manschap
pen, dat der gewonden 318 officieren en
2264 manschappen. Bovendien worden
15 man vermist.
H. M. DE KONINGIN IN DE
ZOMERRESIDENTIE.
H. M. de Koningin is Zaterdagmid
dag, na ongeveer een half jaar van afwe-
Binnenland.
Het a.s. Koninklijk bezoek aan Vlis
singen.
De Ossche kwestie. Een parlementaire en
quête.
Proefvaart van de Nieuw Amsterdam.
Buitenland.
Succes van de Japanners.
Het offensief der Spaansche opstande
lingen.
De actie der Duitschers in Tsjecho-Slo-
wakije.
Moderne Mantel- en Japonstoffen
koopt U het voordeeligst in
„HET STOFFENHUIS", GOES.
Op modegebied toonaangevend.
(Adv.)
zigheid, met klein gevolg per auto op het
paleis Het Loo aangekomen, voor Haar
aangekondigde verblijf.
Alleen enkele voorbijgangers waren
toevallig van Haar terugkeer in de twee
de Koninklijke residentie getuige. Wel
groepten geregeld belangstellenden voor
het paleis samen, maar aangezien het
tijdstip van aankomst niet bekend was,
verwijderden zij zich na eenigen tijd
wachten weer.
De Koningin zal tegen 12 Mei naar de
residentie terugkeeren voor de doop
plechtigheid van Prinses Beatrix.
OMZETBELASTING OP VLEESCH.
D'e Ned. Slagershond en de Ned. R.K.
Hanzebond van slagerspatroons hebben
een adres aan de Tweede Kamer ge
richt, waarin zij verzoeken, bij de be
handeling van het wetsontwerp tot wij
ziging van de Omzetbelasting, het
vleesch aan de lijst van vrijgestelde pro
ducten toe te voegen.
Adressanten wijzen speciaal op de
groote daling van het vleeschverbruik,
dat als volksvoedsel toch reeds zeer
ziwaar belast is door de accijns op het
geslacht in de gemeentelijke bedrijfs
winsten gemaakt in verband met de
invoering van de Vleeschkeuringswet
(abattoirs).
WIJZIGING OMZETBELASTING.
Adres van katholieke werkgevers
vereniging aan de Tweede Kamer.
De Algemeene Katholieke Wenkge-
versvereeniging heeft een adres gezon
den aan de leden der Tweede Kamer
waarin zij, met betrekking tot het wets
ontwerp inzake wijziging van de Omzet-
belastingwet, constateert, dat verlichting
van de op de industrie rustende fiscale
lasten om vele redenen gewenscht is. De
vereeniging gevoelt behoefte om uitdruk
king te geven aan haar levendige teleur
stelling, dat de minister van Financiën
er niet toe heeft kunnen besluiten, de
iechnische wijziging der Omzetbelasting
te benutten om machines en bedrijfs-
hulpmiddelen als object van de omzetbe-
laiting en van het bijzonder invoerrecht
vrij te stellen.
Voor de exporteerende industrie be
ttekenen het invoerrecht en de omzet
belasting op machines enz. een zuivere
„bedrijfs"-belasting, zij werken kost-
prijs-verhoogend en verzwakken het con-
currentie-vermogen tegenover buiten
landsche mededingers. Déze verzwak
king van een belangrijk gedeelte van de
Nederlandsche industrie dient zoo spoe
dig mogelijk te verdwijnen.
D'e financieele omstandigheden van
een volk zullen op den duur niet verbe
terd worden, wanneer de industrieele
weerstand wordt verminderd.
De vereeniging wil bij dit alles de
rechtmatige belangen der Nederlandsche
Machine-industrie allerminst uit het oog
verliezen. Zij zou daarom de methode
willen bepleiten, die de Omzetbelasting
nu reeds kent ten aanzien van bet com-
penseerend invoerrecht. De lijst als be
doeld in artikel 1, lid 4 der Tariefwet
1934, zou, voorzoover het machines be
treft, ook moeten gelden voor het vrij-
c tellen van invoerrechten.
Een oplossing voor zich daarbij voor
doende technische en andere moeilijkhe
den wordt daarbij aan de hand gedaan.
O.m. wordt gezegd:
Mocht het fiscale argument zoo zwaar
wegen, dat de regeering blijft weigeren
onmiddellijk de gevraagde tegemoetko
ming te verleenen, dan ware nog subsi
diair te overwegen een geleidelijke af
schaffing der bedoelde belastingen in te
voeren b.v. verdeeld over een periode
van drie jaren.
De vereeniging is van meening, dat
tiet brandende vraagstuk der verminde
ring van de werkloosheid niet het zwak
ste argument vormt, om met klem bij de
regeering er op aan te dritjgen, de ge
vraagde verlichting van belastingdruk
welwillend te bejegenen.
