Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
De strijd in China.
Belangrijkste Nieuws
MAANDAG 11 APRIL 1938
52e JAARGANG - No. 163
Nationaal-Socialistische
laster.
De volksstemming in
Duitschland en Oostenrijk.
Uitgave: N. V. Uitgevers -Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44453 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R, ZUIDEMA
Abonnementsprijs i2.30 pe? kwsrtsa?
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 9.20
Losse nummers 8 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f9.78 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De N. S. B. het ia reeds meer
gebleken schijnt uit te gaan van het
standpunt: „Laster maar raak, er blijft
allicht iets van hangen."
Een sterk staaltje daarvan vermeldt de
„Leidsohe Courant".
In het „Nationale Dagblad" was onder
het kopje „Slavinnen in Loondienst" een
artikel versohenen, waarin allerlei bijzon
derheden omtrent schandelijke toestanden
op de Stoomzeepfabriek Sanders Co
te Leiden werden gepubliceerd. On
der meer heette het daarin dat
sommige meisjes, niet in staat de
voorgeschreven productie te behalen,
niet werden ontslagen, maar door de
werkbazen tot oneerlijke handelingen
werden gedwongen. De directie ging ech
ter vrijuit, want zij had de zaak in han
den van de Justitie gegeven.
In een samenkomst met het personeel
van de fabriek heeft de Directeur, de heer
Sanders deze dingen besproken.
Het is te begrijpen, zoo zeide hij, dat 't
lezen van dit artikel, geschreven in ver
band met elders in den lande gepleegde
onregelmatigheden, mij Woensdagmorgen
diep trof, want, zooals gij' allen het met
mij eens zult zijn, is dit artikel van a tot
z uiijuist en onwaar.
I a heb dan ook geen oogenblik geaar
zeld. de hoofdredactie van het „Nationale
Dagblad" op te bellen en te verzoeken
met mij een onderhoud over dit artikel
te hebben. Men zegde mij toe den schrijver
van het artikel voor 12 uur bij mij te
sturen. Toen om 12 uur deze correspon
dent niet verschenen was, heb ik mijn
verzoek herhaald, waarbij men toezegde,
dat er iemand zou komen voor 4 uur dien
middag, dooh ook om vier uur was nie
mand verschenen.
Ik had de gelegenheid dien middag
nog een der prominenten uit de aan dit
dagblad geparenteerde partij te spreken,
die mij' toezegde, de zaak te zullen onder
zoeken en Donderdagochtend bericht te
zullen ontvangen.
Eindelijk Donderdagmiddag te ca. 3
uur wordt iemand van het „Nationale
Dagblad" bij mij aangediend.
Dus mijlnheer, u komt spreken over
het artikel „Slavinnen in loondienst", op
genomen in het „N. D." van 29 Maart
j.l., zoo begon ik het gesprek.
Ja mijnheer.
Is u de schrijver van dit artikel.
Ja mijnheer.
Ook van dat gedeelte, getiteld:
„Machtsmisbruik in een zeepfabriek?"
Ja mijnheer.
Kent u nog meerdere zeepfabrieken
in Leiden.
Neen, mijnheer.
Dus met de zeepfabriek wordt die
van de N.V. Sanders Co bedoeld?
Ja mijnheer.
Dan wilde ik u mededeelen, dat u
zich vergist heeft, om geen sterker woord
te gebruiken.
Ik heb mijn gegevens uit een goede
bron, die geen twijfel toelaat.
En als ik u dan zeg, dat aan mijn
fabriek niet op stukloon wordt gewerkt
en dat ik nog nimmer een aanklacht we
gens het door u genoemde misdrijf bij! de
Justitie heb moeten indienen, begint u
dan misschien te begrijpen, dat u op zijn
minst genomen een grove fout gemaakt
hebt?
Is dat zoo?
Het is een klein kunstje om dit te
bewijzen, de loonlijsten liggen, zoo u wilt,
voor u ter'inzage. De commissaris van
I 'olitie kan u omtrent het tweede punt
inlichten. Begint u nu te begrijpen, höe u
zich vergist hebt?
Ja, als dat zoo is!
En als ik u dan verder zou uitnoo-
digen mijn fabriek te bezichtigen, om u te
toonen hoe onze meisjes gehuisvest zijn,
hoe onze sanitaire inrichting verzorgd is,
hoe de verlichting is, hoe uit een cen
traal punt de geheele verdieping te over
zien is en als ik u dan zeg, dat dit alles
prima in orde is, begint u dan te begrij
pen, dat u met mijn fabriek bij den kop
te pakken totaal, maar dan ook totaal aan
het verkeerde adres is!
En als ik u dan mee zou nemen in
de fabriek en aan de hier werkzame meis
jes zou zeggen: hier is die mijnheer van
dat stukje in de courant, dan kan ik u
als mijn overtuiging zeggen, dat, indien
deze meisjes niet zoo beschaafd waren
als ze zijh, zij u uit louter verontwaardi
ging over hetgeen u over haar schreef,
n.l. „dat zij in wezen niet zoo slecht zijn,"
de haren en de oogen uit het hoofd zou
den krabbelen.
Begint u nu te begrijpen, welk een
ondoordachte daad u bedreven hebt? En
i zoo u al tot dit besef zoudt komen, hoe
moet dan hersteld worden de schade, die
u zoowel materieel als moreel aan de
zaak en het personeel hebt berokkend?
Nog geen uur geleden werd ik opge
beld uit Amsterdam door iemand, die mij
mededeelde, dat in de bekende sigaren
winkel van de N.S.B. in de Kalverstraat
het vol staat met menschen, die zich voor
de ramen van dit magazijn ophoopen om
te lezen „Slavinnen in loondienst",
„Machtsmisbruik in zeepfabriek". Is dat
bij1 ui? zoo vraagt hij.
Eb als u dan bedenkt, dat die oourant
voor de ramen hangt in alle steden van
Nederland, van Groningen tot Maastricht
van Maastricht tot Middelburg, en van
Middelburg tot den Helder, dan, mijti-
heer, zult u moeten erkennen, welk een
wandaad u met uw artikel verricht hebt.
Ik moet erkennen, zoo sprak nu de
correspondent van het „Nationale Dag
blad", uit wiens pen dit vergif gevloeid
was, dat ik verkeerd hen ingelicht. Ik
vraag u om verontschuldiging!
Maar, zoo sprak ik, zoo ik uw ver
ontschuldiging al accepteer, hoe stelt u
zich voor deze zaak te herstellen?
Ik zal onmiddellijk dit artikel her
roepen, dit aan de redactie voorleggen,
die natuurlijk moet beoordeelen, wat
daarmee te doen is.
Tot op heden heb ik nog niets verno
men.
Enkele dagen later echter werd zeer
onopvallend door het Nationale Dagblad
een kleine rectificatie geplaatst. Het ver
gift had toen zeker voldoende gewerkt.
Zóó zijln de N.S.B.-manieren!
1 fk llfi
1
M'l
e.
m vu
Meer dan 99 pet. ja-stemmers.
Volgens de voorloopige telling van 'het
totaal uitgebrachte stemmen bij de volks
stemming in Duitschland en Oostenrijk,
'hierbij ingesloten de stemmen, uitge
bracht door de soldaten van het vroe
gere Oostenrijksohe bondsleger, bedroeg
'het totaal aantal stemgerechtigden
49.546.950. Hiervan brachten 49.326.791
hun iSitem uit (99.5555 pet.). Met ja stem
den 48.799.269 of 99.0827 pet., met neen
stemden 452.180 of 0.9173 pet. In totaal
werden 49.251.349 geldige stemmen uit
gebracht.
De gevolmachtigde van den Führer in
Oostenrijk, gouwleider Buerckel, 'heeft in
het Wiener Konzerthaus medegedeeld,
dat de uitslag van de volksstemming in
Oostenrijk als ivolgt is: uitgebrachte stem
men 4.284.795, hiervan Stemden 4.273.884
of 99.75 'pet. met „ja".
Nadat gouwleider Buerckel te Weenen
het resultaat van de volksstemming in
Oostenrijk had medegedeeld, heeft de
Führer een korte radiorede gehouden,
waarin hij zeide een groote hoop te heb
ben gesteld op zijn vaderland, doch het
resultaat van de volksstemming overtrof
nog zijn verwachtingen. Hitler is zeer
gelukkig over het vertrouwen, dat de
Duitsch-Oostenrijkers in hem hebben ge
steld. Dit uur is het meest trotsc'he van
zijn geheele leven en hij dankte de Oos
tenrijkers voor dit resultaat.
FRANKRIJK HEEFT WEER EEN
KABINET.
Het zal ook met volmachten regeeren.
D'aladier heeft een kabinet in Frank
rijk gevormd, 'dat geen socialisten telt,
daar de nationale raad der socialistische
partij een motie had aanvaard waarin
j deelneming aan de regeering wordt ge
weigerd.
In het Kabinet hebben zitting: twaalf
radicaal-socialisten, drie leden der repu-
Mikeinsche unie, een lid van de demo
cratische alliantie '(Reynaud), een lid der
democratische en onafhankelijk radicale
linkerzijde (de Ghappe-Delaine), een lid
der groep onafhankelijke republikeinen
(Georges Mandei) en Champetier de 'Ri
bes, die tot geen enkele fractie behoort,
doch lid is van het 'bestuur der demo
cratische volkspartij.
Gisteravond heeft de nieuwe minister
president D'aladier een rede voor de radio
gehouden. Hij: zeide: „Ik richt mij van
avond tot alle Fransdhen als hoofd van
de verantwoordelijke regeering. Ik heb de
macht niet gezocht. Nauwelijks enkele
maanden geleden heb ik ze niet aan
vaard, om mij geheel te wijden aan de
landsverdediging. Vandaag heb ik zon
der aarzelen beantwoord aan het beroep
van het staatshoofd.
De ernstige moeilijkheden, welke zich
in ons land ophoopten en de nog grooter
moeilijkheden aan de grenzen, noopten
mij er toe, mijn plicht te vervullen als
republikein en Franschman.
Op het oogenblik zijn alle politieke
sociale, oeconomische en financieels
vraagstukken nauw verbonden aan het
vraagstuk der veiligheid, dat zelf ver
bonden is aan 'het vraagstuk van het be
houd van den vrede. Er bestaan thans
geen nauw omschreven vraagstukken
meer. Er is slechts één probleem: het
welzijn van 'het land in zijn geheel. Hier
van moet men alle lasten aanvaarden en
ik vraag u mij in mijn moeilijke taak te
'helpen.
Daladier zal eerst vandaag bepalen,
wanneer de nieuwe regeering in de Ka
mer zal verschijnen, vermoedelijk zal dit
Donderdag geschieden.
Daladier is voornemens aan
het parlement finanoieele
volmachten te vragen.
In het jaarlijksch congres van den
departementalen bond van vakvereenigin-
gen, 'heeft Leon Jouhaux, de secretaris
van de G.G.T., verklaard, dat, indien de
parlementsleden gelooven, dat het Volks
front dood isi zij- zich vergissen. D'e re
geering moet gegrondvest blijven op het
Volksfront.
Daladier steunt echter niet op het
Volksfront.
OVEREENKOMST TUSSCHEN
ENGELAND EN ITALIË WORDT
OPGESTELD.
In offioieuse kringen te Rome wordt
vernomen, dat het onderhoud, dat graaf
Giano en lord Perth Zondag hebben ge
had, het laatste zou zijn geweest en dat
de onderhandelingen tusschen Italië en
Engeland beëindigd zouden zijn.
Vandaag zou men beginnen met 'het op
stellen van de overeenkomst.
Men verwacht, dat aan het einde van
de volgende week de overeenkomst gepa
rafeerd zal worden.
Chineesch succes In Sjantoeng.
Kanton gebombardeerd, 150 dooden.
De 'Chineezen 'hebben de ommuurde
stad Tsinan, hoofdplaats van de provin
cie Sjantoeng, Zaterdag heroverd. Na
de poorten te hebben bestormd, zijn zij
de stad binnengetrokken. In de straten
wordt een hevig gevecht geleverd tegen
de Japanneezen, die drie maanden in het
bezit van Tlsinan zij'n geweest.
Volgens het Chineesche persbureau zijh
de Japaneezen gedemoraliseerd. De Ja
panners trekken terug over de Gele Ri
vier. Uit Mantsjoekwo komen versterkin
gen aan voor de Japanneezen.
Zondagochtend hebben Japansohe
vliegtuigen de stad Kanton in Zuid-Qhina
gebombardeerd. Vermoedelijk zijn 150
personen om het leven gekomen, terwijl
120 menschen werden gewond. Een bom
is op een confectiefabriek terecht geko
men. Vijftig tot zestig meisjes, die daar
werkten, kwamen om het leven.
Ook is de luchtmacht van heide par
tijen actief geweest in andere deelen van
China. Chineesche bommenwerpers heb
ben Japansohe troepen rond Jihsjen aan
de bovenloop van de Jangtse gebombar
deerd, waar deze troepen door de Chi
neezen zij'n omsingeld. De Japanneezen
zouden zware verliezen hebben geleden.
Nabij Kweteh aan de Loenghai-spoorlijn
zijn vijf Japansc'he vliegtuigen omlaag
gebracht. Van Japansohe zijde meldt
men, dat van de dertig Chineesche vlieg
tuigen, die hij- Kweteh in een luchtge
vecht met de Japaneezen werden verwik
keld, er 24 naar heneden zijn geschoten.
WERKLOOZE ARBEIDERS NAAR
DUITSCHLAND.
Het standpunt der landarbeidersbondea
De Nederlandsche Bond van Arbeiders
in het Landbouw-, Tuinbouw- en Zuivel
bedrijf deelt mede:
Uit het antwoord van den minister van
Sociale Zaken op de door den heer Drees
gestelde vragen uit het communiqué van
den Regeeringspersdienst kan worden
afgeleid, dat die landarbleidersbonden
zich hebben vereenigd met de bepaling in
de bekende circulaire, dat de land- en
veenarbeiders verplicht worden in
Duitschland te gaan werken, op straffe
van uitsluiting van steun of van de werk
verschaffing. Dit is evenwel niet het ge
val. Op den inhoud van genoemde circu
laire hebben de landarbeiders geen in
vloed kunnen uitoefenen en zij hebben
zich dus evenmin accoord verklaard met
de daarin opgenomen en hierboven ver
melde verplichting.
In bet antwoord van den minister van
Soc. Zaken op de vragen van den beer
Drees wordt dan ook gezegd, dat vanwege
het departement van dezen minister met
de 3 grootste landarbeidersbonden over
leg is gepleegd over de toepassing
van de bedoelde circulaire en getracht is
een soepele toepassing daarvan te ver
krijgen. Hieruit mag evenwel niet worden
geconcludeerd, dat de landarbeidersbon-
den zich met de verplichte uitzending
naar Duitschland hebben vereenigd. Inte
gendeel daartegen is vanwege deze bon
den bezwaar gemaakt, evenwel zonder re
sultaat.
„DE DAG VAN HET GROOT-DUIT8CHE
RIJK".
'Zaterdag heeft Hitier te Weenen voor
de laatste maal vóór de volksstemming het
Duitsc'he volk toegesproken.
Zijn rede was een opsomming van de
prestaties van het nazi-regiem en bevatte
vijf redenen, waarmee hij de annexatie
van Oostenrijk motiveerde.
Zij komen hierop neer: Oostenrijk is
Duitsch; het kan zonder het Reich niet
leven: het wilde dit ook niet; „het is mijn
(Hitler's) geboorteland"; „ik kan meer
dan meneer Sohuschnigg".
Daarna sprak Hitler in beminnelijke
bescheidenheid over zichzelf aldus:
„Ik heb door mijn leven bewezen, dat
ik meer kan dan deze dwergen, die hier
een land naar den afgrond hielpen. Of
over 100 jaar nog iemand zich den naam
van mijn voorgangers hier zal herinneren
weet ik niet, maar mijn naam zal blij
ven bestaan als die van den groeten zoon
van dit land".
Een sirenengeloei van twee minuten
kondigde vervolgens voor dien tijdsduur
volledige stilstand aan van alle verkeer.
15.000 postduiven vlogen uit om naar alle
deelen des rijks briefjes te brengen met
de afkondiging van den Groot-duitschen
Volksdag.
Na de rede werd op alle bijeenkomsten
in het geheele rijk de Duitsche tekst van
Valerius' „Wilt heden nu treden" gezon
gen, waarna overal de kerkklokken luid
den.
Buiten liet zich het gebrom hooren van
de militaire vliegtuigen, die in formatie
over stad en land vlogen. In de fabrieken
werden de arbeiders 'bijeen geroepen voor
het aanhooren van korte toespraken.
Hitler bedreigd.
Zaterdagavond zijn te Weenen op straat
strooibiljetten gevonden, waarin dreige
menten aan het adres van Hitier werden
geuit. Enkele strooibiljetten waren met
rubberstempel gedrukt, dooh de anderen
waren met looden letters gedrukt.
Volgens een „U. P."-bericht zouden in
verband hiermede 400 arrestaties zijn
verricht.
De personen, die voor de bewaking van
Hitier verantwoordelijk waren, hadden
hun voorzorgsmaatregelen verdubbeld. Op
sommige plaatsen van het 3 km lange tra
ject, dat door den Führer werd algelegd,
waren de wachten in dubbele rijen opge
steld.
Een verdere maatregel was de publi
catie, dat het verboden was om bloemen
in het rijtuig van den Führer te werpen.
Vier automobielen met S.S.-mannen
volgden dicht den auto, waarin Hitier
was gezeten. Slechts fotografen, die spe
ciaal verlof daartoe hadden, mochten fo
tograf eeren.
HET NOODWEER IN DE VEREEN.
STATEN.
Aantal dooden stijgt.
Als gevolg van nieuwe wolkbreuken
'hebben de overstroomingen in Alabama
en Georgia zich nog verder uitgebreid.
Tot dusver zijn minstens dertig men
schen verdronken. Het water van de
sterk gezwollen Alabama-rivier bedreigt
de 70,000 inwoners tellende hoofdstad
Montgomery.
Te Whitestone (Georgia) heeft een
bergstroom een woonhuis weggevaagd,
waarbij tien kinderen en drie volwasse
nen verdronken.
Te Pampa (Texas) zijn acht personen
in een woonhuis, dat tengevolge van den
sneeuwstorm onder sneeuw was be
graven, door verstikking om het leven
gekomen.
In de staten van het midden-Westen
woeden hevige sneeuwstormen en zijn
reeds veertien personen om het leven
gekomen.
Uit Chicago wordt gemeld: Vreeselijke
overstroomingen, tornado's en sneeuw
stormen, de ergste, welke men sedert
mcnschenheugenis in de maand April
beleefde, hebben den dood van 48 perso
nen veroorzaakt, terwijl tot nu toe nog
60 personen worden vermist.
Korie Berichten.
Hoewel 't niet officieel isi bevestigd,
wordt algemeen aangenomen, dat de
eerste Rijksdag van Groot-Duitschland op
20 April Hitler's 49sten verjaardag
te Weenen zal worden 'gehouden.
Binnenland.
Bezwaren der Tweede Kamer tegen het
ontwerp-electriciteitsyoorziening.
Prins Bernhard op reis.
Een crediet van f SO miljoen voor werk
verruiming.
De werkloosheidscijfers.
Buitenland.
De volksstemming ia Duitschland en
Oostenrijk.
Noodweer in Amerika.
Nieuw kabinet in Frankrijk.
DE PRINSES PRESIDEERDE HET
ROODE KRUIS.
Naar wij vernemen heeft H.K.H. Prin-
s s Juliana voor het eerst sedert elf
maanden weer een vergadering van het
hoofdbestuur van het Roode Kruis in
het gebouw aan de Prinsessegracht ge
presideerd. De Prinses werd ontvangen
door den ondervoorzitter, baron Van
Lynöen. Op de bestuurstafel prijkten
bloemen.
PRINS BERNHARDS REIS NAAR
ITALIë.
Zeereis met de „Koia Nopan".
Naar gemeld wordt hebben Prins
Bernhard en Prins Aschwin, die, zooals
een United Presstelegram berichtte, de
zer dagen in Italië zijn gearriveerd, zich
op 30 Maart j.l. tegen middernacht in
alle stilte ingescheept aan boord van het
Nederlandsche motorvracht- en passa
giersschip „Kota Nopan" van den Rot-
terdamschen Lloyd. Het schip heeft
daarop onmiddellijk zee gekozen.
D'en volgenden ochtend werden de
scheepsofficieren aan Z.K.H. voorgesteld.
De kapitein had zijn hut ter beschik
king van Prins Bernhard gesteld, zoodat
deze geen omgang met de passagiers be
hoefde te hebben. Een enkele maal heb
ben de Prinsen toch gezamenlijk met de
andere passagiers in den salon gedi
neerd.
De reis schijnt den vorstelijken passa
giers zeer goed te zijn bevallen. Prins
Bernhard heeft talrijke filmopnamen ge
maakt.
EEN NIEUWE FASCISTISCHE
PARTIJ IN WORDING?
De „Nederlandsche Volkspartij".
In alle stilte wordt, naar „Het Volk"
meldt, 'de oprichting voorbereid van een
nieuwe fascistische partij, die den naam
zal dragen van Nederlandsche Volks
partij. Het initiatief tot de oprich
ting is genomen door uitgetreden
leden van de N. S. B., onder leiding van
Ds van Duyl, die ook een belangrijke
rol zal spelen in de leiding van de nieu
we partij. De oprichting zal na Paschen
geschieden.
D'e N. V. P. zal bestuurd worden door
een driemanschap, waarvan de samen
stelling nog niet bekend is. 'Het schijnt
in de bedoeling te liggen het systeem van
driemanschappen als basis voor de ge
heele organisatie te nemen en op deze
wijze ook de afdeelingen te doen bestu
ren.
Vrijdagavond is in een der zalen van
den Dierentuin te 's-Gravenhage een be
sloten vergadering gehouden voor genoo-
digden. Aan den oproep hadden ongeveer
125 personen gehoor 'gegeven. De verga
dering werd gepresideerd door D's van
Duyl, die deze bijeenkomst een historische
gebeurtenis noemde. Na 'hem voerden het
woord Ir Dijt en Mr J. E. W. Duys, die
een lange rede 'hield, waarin hij o.a. met
geestdrift gewaagde van een reis naar
Duitschland, 'die hij' zeer onlangs heeft
gemaakt.
Medegedeeld werd, dat binnenkort ver
gaderingen te Amsterdam en D'en Haag
zullen wor den gehouden.
Ongeorganiseerde werkgevers in het
boekbindersbedrijf.
Uit de kringen van ongeorganiseerde
werkgevers in het boekbindersbedrijf is
te Amsterdam opgericht een comité van
patroons van kleine en middelmatige
boekbindersbedrijven, welk comité zich
voorstelt, gegevens te verzamelen en zoo
noodig actie te voeren in verband met de
verbindendverklaring van ondernemers
overeenkomsten en collectieve arbeids
contracten in hun bedrijf.
DE GANG VAN DE WERKLOOSHEID.
'Het maandblad der R.K. Staatspartij
wijdt een bezorgde beschouwing aan den
gang van de werkloosheid, zooals die uit
de jongste cijfers blijkt. Deze toonen n.l,
dat de werkloosheid weliswaar nog steeds
geringer is dan in de overeenkomstige
maanden van 1937 en 1936, doch dat het
