De bevolking van Zeeland.
Dubbele garantie voor alle verzekerden
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Algemeene Friesche
Levensverzekering-Mij.
Groot-Noordhollandsche
van 1845
EERSTE BLAD
De strijd in Spanje.
Waarschuwend voorbeeld.
De Spellingkwestie.
Prins Bernhard in Italië.
Burmaniahuis Leeuwarden
van Brienenhuis - Amsterdam
Belangrijkste Nieuws
ZATERDAG 9 APRIL 1938
52e JAARGANG - No. 162
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs S2.30 per kwertaai
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Ylissingen t 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 00 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Onze warme sympathie gaat in deze
dagen uit naar de Kerken in Duitschland,
die door de nationaal-socialistische macht
hebbers in banden zijn geslagen.
Wat zich thans bij onze Oosterburen
afspeelt, is voor ons een waarschuwend
voorbeeld. Wij kunnen dédr voor oogen
zien wat zou gebeuren, wanneer de na-
tionaal-sociaiisten de kans kregen ook in
ons land hunne beginselen tot toepassing
te brengen.
Daarnaast willen wij ook niet vergeten,
dat de onderdrukking van de Kerken in
Duitschland is vergemakkelijkt door de
daar bestaande verhoudingen. Zij zouden
veel sterker staan en veel meer weer
standskracht hebben, wanneer de Kerk
daar niet als de vogel op de kruk aan
de ketting had gelegen.
In dit verband verdient de aandacht,
wat een zekere Ds Stier, predikant in
Berlijn-Süd, in 1922 schreef.
Met den val van de keizerlijk-konink
lijke staatsmacht na den grooten oorlog,
verloor ook de Kerk, tot dien tijd van
boven af vastgehouden, een harer steun
punten.
Naar aanleiding daarvan schreef toen
bedoelde Ds Stier o.m. het volgende:
„Ongetwijfeld heeft de Protestantsche
Kerk van Duitschland door Duitschlands
val in den oorlog een zekere instorting
beleefd, namelijk de protestantsche Staats
kerk. De Koninklijke Pruisische Staats
kerk bestaat niet meer, deze het moet
gezegd dikwijls door een zeker Hohen-
zollem—Byzantisme omgeven kerk. Men
behoeft het niet te betreuren, dat zij
verdween. Het is de ellende van het
Duitsch-Protestantlsme van don aanvang
af geweest, dat het zich met den Staat
had verbonden. Dat was een onnatuur
lijke verbintenis, waarbij op den duur
de Kerk de grootste schade moest lijden.
Bij alle waardeering der hooge verdien
sten, welke de Hohenzollerns zich voor
den Staat hebben verworven, hebben zij
de Kerk nooit recht gediend; hoe zij dik
wijls Staatsbelangen op den weg der Kerk
en zoo tot schade der laatste hebben be
proefd te bevorderen, heeft onder meer
op de duidelijkste wijze hun invoering
der Unie in Pruisen getoond. Daar heb
ben ze met geweld beproefd Luthersche
en Gereformeerde dingen (sic) samen te
buigen en dat onder heftige vervolging
van die volksdeelen, welke niet wilden
ondergaan. Hun summ-episcopaat in de
Kerk hebben ze als een almacht in de
Kerk opgevat.
Daardoor kreeg de Pruisische Staats
kerk dien uitgesproken Pruisischen, naar
het militair-bureaucratische neigenden
trek en dril. Gode zij dank, dat is nu
verdwenen.
Thans kan het Duitsche protestantis
me, vrij gekomen van de Staatsheer
schappij, zich eerst eenigermate ontplooi
en. En het zal zich tot een echt kerkelijk
protestantisme ontplooien, wanneer het
ver van de Staatsbasis den beteren grond
slag van het Evangelie als het Woord
van Christus zoekt en vindt. Wij hopen,
dat het daarheen op weg is."
De wensch hier aan het slot uitgespro
ken, is niet in vervulling gegaan.
En nu zien we mee daardoor, de Kerk
in banden.
Maar de drukking der melk brengt
boter voort. En zoo is het mogelijk, dat
uit wat ons kwaad schijnt, in Duitsch
land voor de Kerken het goede kan voort
komen.
Intusschen zien wij hier voor ons een
waarschuwend voorbeeld.
Naar aanleiding vari wat wij in voor
gaande nummers over dit onderwerp
schreven, ontvingen wij een briefje van
een onzer abonné's, waarin deze opmerkt,
dat we „om de kaart heen draaiden" en
het hart der kwestie niet hebben geraakt.
Hij erkent den invloed van den ver
derf elij ken geest, die ook in onze provin
cie gevonden wordt, en die in letterlijken
zin een doodende werking heeft, maar,
zoo vraagt hij: hoe ontstaat die geest?
Wat is de oorzaak?
En dan wijst hij er op, dat Zeeland
in verhouding de rijkste provincie is.
Maar... hier worden de laagste loonen
betaald. Voor vele jonge menschen is het
daardoor onmogelijk een spaarpotje te
vormen om te kunnen trouwen. En als
ze eenmaal getrouwd zijn, dan is er vaak,
vooral op het platteland, gebrek aan het
noodigste, waardoor gezinsvermeerdering
inplaats van een oorzaak van blijdschap
te zijn, in vele gevallen met de grootste
zorg wordt tegemoet gezien. Er is geen
geld om een dokter te betalen en nog
veel minder om het noodige aan te schaf
fen. Dat, zoo oordeelt onze briefschrijver,
is een van de grootste oorzaken. Het is
de geldgierigheid, die er toe meewerkt, dat
onze provincie op den duur wordt ont
volkt.
Wij kunnen dit betoog voor een deel
onderschrijven. De loonen zijn in Zeeland,
in vergelijking met andere provinciën,
laag. In tweeërlei opzicht. De landarbei
ders worden dit geldt voor heel het
land minder goed betaald dan b.v.
de industrie-arbeiders. En omdat Zeeland
een landbouwende bevolking heeft, is
hier een naar verhouding groot percen
tage arbeiders met een lagen loonstan-
daard. En daarbij komt dan nog, dat de
loonen van land- en tuinbouwarbeiders
hier in doorsnee belangrijk lager zijn
dan in verschillende andere provincies.
Het gevolg is, dat tal van jonge men
schen trachten uit dit gewest weg te
komen, wat mee van invloed is op het
geboortecijfer. En dan komt daarbij nog
de directe invloed.
Wij ontkennen niet, dat deze factor
in verband met het besproken onderwerp
van invloed is. En het is zeker nood
zakelijk, ook aan dezen kant van de zaak
volle aandacht te schenken.
Maar dat dit nu het punt zou zijn
waarom eigenlijk alles draait, dat hier
het hart van de kwestie zou zijn geraakt,
dat gelooven wij toch niet.
De sterke daling van het geboortecijfer
is in hoofdzaak een kwestie van zedelij k-
godsdienstigen aard.
In de dagen toen het socialisatierapport
zooveel beweging verwekte in het roode
kamp, was er een der voormannen van
de S.D.A.P., die waarschuwde de ver
wachtingen niet te hoog te spannen, zoo
lang de gezindheid van de menschheid
niet veranderde.
Dat geldt, zij het dan in anderen zin,
ook hier.
Er zijn voor de ontvolking van onze
provincie verschillende nevenoorzaken
aan te wijzen. Maar de hoofdzaak is en
blijft, of er is geloof en gehoorzaamheid.
DE SPELLING DER AARDRIJKS
KUNDIGE NAMEN.
Omtrent de plannen van, de Regeering
inzake de spelling wordt nog nader ge
meld:
Er is nog geen beslissing genomen wat
betreft het tijdstip van invoering van
deze spelling-Slotemaker de Bruine. De
datum 1 Januari 1939 wordt reeds ge
noemd, doch hieromtrent staat nog niets
vast, in verband met de voorbereiding
De regeering bereidt namelijk een wet
telijke basis voor ten einde aan de on
zekerheid en tegenstrijdigheden op spel-
linggebied definitief een einde te maken.
Aangezien met de samenstelling van dit
wetsontwerp, de behandeling hiervan en
de voorbereiding van de met een en ander
in verband staande maatregelen nog vrij
geruime tijd gemoeid zal zijn, heeft de
regeering het gewenscht geacht niet lan
ger te wachten met de mededeeling van
de maatregelen, welke zij ten opzichte
van de spelling denkt te nemen. Aldus
zal een ieder, ook buiten de scholen, zich
vast kunnen voorbereiden op den over
gang naar de toekomstige nieuwe spel
ling.
Het kabinet heeft voorts besloten een
commissie te benoemen, om de regeering
op basis van de regeling 1934—1936 van
advies te dienen omtrent de schrijfwijze
van de bastaardwoorden, samengestelde
woorden, van woorden omtrent welker
schrijfwijze twijfel bestaat en van aard
rijkskundige namen.
Hangende het onderzoek van
deze commissie blijft dus ook
opgeschort de aanvankelijk
door de regeering ten aanzien
van de spelling van aardrijks-
kundige namen genomen be
slissing. Zoodra de regeering ten aan
zien van het eerlang door bovengenoem
de commissie uit te brengen advies een
beslissing heeft genomen, zal de alsdan
volledig geregelde nieuwe schrijfwijze
ook in de van de regeering uitgaande
stukken worden toegepast.
Uit Palermo wordt gemeld: Prins
Bernhard der Nederlanden en Zijn Broe
der Prins Aschwin, Die in verband met
den gezondheidstoestand van eerstge
noemde, als gevolg nog van het hem
overkomen auto-ongeval, een zeereis heb
ben gemaakt, zijn naar verluidt Dins
dag j.l. van Napels per boot te Palermo
aangekomen. 'Het zou in de bedoeling
liggen heden de reis per auto voort te
zetten en een tocht te maken door het
Zuidelijk deel van het schiereiland.
HET JODENVRAAGSTUK IN
HONGAFVIJE.
Regeering vraagt volmachten.
Dë 'Hongaarsc'he regeering heeft bij de
kamer een wetsontwerp ingediend, waar
bij volmachten worden gevraagd, om bij
decreet den invloed der Joden in het
economische, cuiltureele wetenschappelijke
literaire en artistieke leven des lands te
beknotten.
Volgens de plannen der regeering zul
len in de toekomst in pers, theater en
film evenals in de beroepen van advo
caat, ingenieur en arts slechts twin
tig procent Joden worden toege
laten.
Voorts mag het gemeenschappelijke
jaarlijksche inkomen der Joden van welk
beroep ook niet meer bedragen dan twin
tig procent van het inkomen der overige
beoefenaars van dat beroep.
ENGELAND OEFENT ZIJN BURGERS
TEGEN LUCHTAANVALLEN.
De Engelsche burgerbevolking wordt
thans geoefend voor den komenden oor
log, in het weerstand bieden aan groote
luchtaanvallen, en om den oorlog te win
nen achter de linies.
Er is geen Ehgelschman, die er niet
van overtuigd is, dat Londen en de andere
groote Britsche steden bij1 een Europeesoh
conflict, waarin ook Engeland gemengd
wordt, oogenblikkelijk hevig gebombar
deerd ziullen worden.
HET SUCCES DER FRANCO
TROEPEN.
De inneming van Tremp stelt de troe
pen van Franco in staat, den opmarsch
overal aan het front wan Lerida te her
vatten. De 700 millioen kubieke meter
water voor den stuwdam te Tremp vorm
den namelijk een ernstige bedreiging
voor de troepen van Franco, voor het
gevalde regeeringstroepen den stuw
dam in de lucht zouden hebben laten
vliegen. Een dergelijke watermassa zou
de geheele linie van de opstandelingen
met alle manschappen en materiaal heb
ben weggevaagd.
Er is aan het front van Lerida, dat
thans over een rechte lijn loopt, niets
meer, dat zich tegen een opmarsch naar
het Oosten verzet.
De opstandelingen hebben Camarasa,
het belangrijke electriciteitscentrum (35
km. hemelsbreed ten Zuiden van Tremp)
veroverd.
In de kringen der opstandelingen is
men van meening, dat het waarschijnlijk
is, dat de republiikeinsohe verdediging
van 'Madrid plotseling ineen zal storten,
terwijl aller aandacht nog gevestigd zal
zijn op Catalonië en de Oostkust.
HET FRANSCHE KABINET
AFGETREDEN.
Daladier formateur.
De Fransche Senaat heeft Blum's fi-
nancieele ontwerp verworpen.
D'e regeering-Blum heeft na deze ne
derlaag den President der republiek haar
ontslag aangeboden.
President Lebrun heeft Daladier be
last met de vorming van een nieuw ka
binet.
De stemming werd van weerszijden in
den Senaat vijandig toen Blum in zijn
rede het recht van den Senaat betwistte,
de regeering omver te werpen.
„Ge wilt misschien dat er een andere
meerderheid komt," zeide hij, „maar
daarover hebt gijl niet te beslissen
De anders zoo kalme Senaat onderbrak
den minister met luide kreten van ver
ontwaardiging.
Blum vervolgde: „Gij hebt mij niet laten
uitspreken, ik had willen zeggen, dat ook
de Kamer dit recht niet heeft, slechts
het algemeen kiesrecht" daarmede doe
lend op nieuwe verkiezingen.
Caillaux, voorzitter der financieele
oommissie, kwam nog tusschenbeide om
onder luid applaus de rechten van den
Senaat te verdedigen. Hij herinnerde er
aan, dat de socialisten het prachtig ge
vonden hebben toen de Senaat Briand,
Tardieu en Laval verwierp, maar er
thans tegen piotesteeren nu het hen zelf
treft en besloot met de verachting uit te
spreken van den Senaat voor de aanval
len op de straat en die, welke in de pers
tegen hem worden gedaan.
Dlaarna verwierp de Senaat het ont
werp met bovengenoemde geweldige meer
derheid.
In het schrijven aan den President der
republiek, waarin Blum zijn ontslag aan
biedt, zegt hij onder meer: „Daar wij in
de onmogelijkheid verkeeren te blijven
werken aan de taak, die wijl op ons had
den genomen, moeten wij U tot ons leed
wezen het collectieve ontslag van het ka
binet aanbieden."
De regeering is belast met de afdoening
der loopende zaken.
Te 22 uur werd Daladier naar het Ely-
sée ontboden. De President belastte hem
met de vorming eener nieuwe regeering.
Bij het verlaten van het Elysée ver
klaarde D'aladier:
„Ik heb de opdracht aanvaard. Ik acht
het in verband met den internationalen
toestand en de hinnenlandsche en finan
cieele problemen noodzakelijk, dat het
ministerie op zijn laatst
Zondagmiddag gereed i s."
In de leidende kringen is men van mee
ning, dat Engeland den volgenden oorlog
kan winnen, als het maar in staat is, ge
durende tien weken den lucntoorlog te
weerstaan. Londen en omgeving, 690 vier
kante mijl met een bevolking van 8 li mil
lioen, vormen het grootste doelwit der
wereld voor een bommenwerper en an
dere groote steden zooals Liverpool, Man
chester en Glasgow zijn bijna even kwets
baar.
Om te voorkomen, dat deze steden het
lot ondergaan van Madrid, streeft de Brit
sche regeering met koortsachtigen ijver
naar de verwezenlijking van een grootach
verdedigingsplan.
In de eerste plaats wordt gedacht aan
de ongeveer 1000 gevechtsvliegtuigen van
de RAF, aan de mobiele batterijen af
weergeschut, bediend door 40.000 man
troepen, aan zoeklichten en de „barrière"
van ballons. De passieve defensie zal
voornamelijk in handen zijin van een mil
lioen vrijwilligers, leden van de luchtaf-
weer-organisatie.
Neutrale waarnemers gelooven echter,
dat er nog wel twee jaar mee gemoeid
zullen zijn, voor deze organisatie geheel
zal functionneeren.
Dë vrijwilligers worden geoefend als
wachtposten voor luchtaanvallen, eerste
hulp bijl ongelukken, ambulance-rijders en
brandweerreserves, reddingsbrigades en
ontsmettingsbrigades. Iedere wachtpost
leider zal verantwoordelijk er voor zijn.
dat eenige honderden families gasmas
kers krijgen en voorts voor het melden
van ongelukken en schade.
Zooals bekend, is de regeering bezig,
de productie van gasmaskers uit te brei
den, tot ieder burger, tot baby's toe, een
gasmasker heeft.
De bewoners der kustplaatsen zullen,
gelijk in den wereldoorlog geschied is,
de grotten in de rotsen gebruiken, als be
veiliging bijl een luchtaanval.
Wat Londen zelf betreft: hét probleem
van de directe bescherming in bomvrijë
kelders is daar nog niet opgelost. Het
plan bestaat tot het bouwen van mijlen
lange kelders van zes voet diep in de par
ken, die veilig zouden zijn voor alles, be-
Binnenland.
Prins Bernhard op reis.
De spellingkwestie.
Steun aan kleine boerenbedrijven.
Overeenstemming bereikt in de sigaren-
industrie.
Buitenland.
Het Fransche kabinet afgetreden.
Dë opmarsch van Franco's troepen.
Ontsierende
vetworm pjes I
en huiduitslag
verdwijnen snél
met witte Pu rol
halve voor een directen treffer. Ook parti
culieren wordt aangeraden, in eigen tuin
een kelder te graven en instructies wor
den uitgegeven voor het snel gasdicht
maken van een kamer in het huis.
ENGELAND'S BUITENLANDSS HE
BELEID.
Rede van den Engelschen minister
president.
Voor zijln kiezers te Birmingham heeft
de Britsche premier gisteravond een
groote rede gehouden die aan het slot een
grootsohe ovatie van de zijde van zijn
aanhangers heeft geleid.
Over de buitenlandsche politiek zeide
Chambarlain dat het een gevaarlijk spel
was om Engeland te binden aan verplich
tingen die verder weg lagen dan in
Frankrijk, of België, dus jegens landen
wier lot niet onmiddellijk met de levens
belangen van het Britsche Rijk verbonden
waren. Wij behooren de rech
ten om te beslissen wan
neer wijl in een oorlog zul
len treden aan ons zelf
te houden en kunnen de
beslissing daarover niet
aan anderen overlaten. Men
heeft ons wel gezegd, dat we de wereld
zoo'n ernstige waarschuwing moeten ge
ven, dat er inderdaad geen sprake meer
zal zijn van oorlog. Maar dat zou spelen
zijn. Spelen niet met geld,
maar met levens van mannen,
vrouwen en kinderen van ons eigen ras
en bloed. Ik ben niet bereid aan een der
gelijk spel mede te doen.
De besprekingen met Italië waren in
een vergevorderd stadium en het zou
spoedig blijken, dat niet de regeering en
spreker persoonlijk, maar de oppositie
in haar verwachtingen was teleurgesteld.
De verwijten, dat de regeering den
Volkenbond den rug had toegekend, waren
volmaakt onwaar en onlogisch. De idea
len van den Volkenbond waren ook heden
nog de idealen der regeering, maar wan
neer de omzetting dier idealen in de
werkelijkheid boven de macht van den
Volkenbond in zijn tegenwoordige samen
stelling ging, dan was het een spelen
met woorden door steeds met die begin
selen te schermen, die thans niet voor
verwezenlijking vatbaar waren.
Wat Oostenrijk betrof was de Engel
sche regeering inderdaad diep ge
schokt door de methoden, die de Duit
sche regeering had aangewend bij de
overneming van de souvereiniteit. Met het
feit van een vrijwillige aansluiting zou
de regeering zich onmiddellijk verzoend
hebben. Aan hen, die zoo geschrokken
waren, dat zij meenden, dat ook in Enge
land conscriptie diende te worden inge
voerd, zeide spreker, dat er gelegenheid
te over was om bij de drie takken van
defensie vrijwillig dienst te nemen en dan
was er de luchtafweerdienst waarvoor
minister Hoare een millioen vrijwilligers
gevraagd had en zeker zou krijgen.
Chamberlain waarschuwde
echter om te gaan denken en
spreken in termen alsof de oor
log voor de deur stond en niet
meer tegen te houden zou zijn.
Engeland wapende terwille van behoud
van den vrede en hoe sterker het ge
wapend zou zijn hoe vaster de vrede in
Europa zou verzekerd zijn.
Korte Berichten.
De Hongaarsche Rijksbestuurder
Horthy heeft gebruik gemaakt van zijn
recht tot gratieverleening en de dood
straf, welke uitgesproken was tegen Syl
vester Matusjka, die internationale trei
nen tot ontsporing heeft gebracht, ver
anderd in levenslangen dwangarbeid.
i Uit Chineesche bron wordt gemeld,
dat Japansche troepen Jisjen, ongeveer
50 km. ten Noordwesten van Taier
Tsjwang, in brand hebben gestoken om
bun terugtocht uit laatstgenoemde stad
te deklken.
De directie van de simca-fabrieken
te Parijs deelt mede, dat zij 5 April ge
noodzaakt was om in verband met het
gebrek aan onderdeelen tengevolge van
stakingen bijl verscheidene leveranciers.
