De bevolking van Zeeland.
Chr. Middenstandsorganisatie.
Dubbele garantie voor alle verzekerden
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Algemeene Friesche
Levensverzekering-Mij.
Groot-Noordhollandsche
van 1845
EERSTE BLAD
De strijd in China.
De strijd iri Spanje.
ZATERDAG 2 APRIL 1938
52e JAARGANG - No. 156
De vlucht uit het huwelijk.
Burmaniahuis Leeuwarden
van Brienenhuis Amsterdam
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Entergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstgtraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
DirecLeur - Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA
Abonnementsprijs f 2-.50 per kwarten'
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en VHsslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden medcdeellngen 60 cent per regeS
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Naast de factoren van godsdienstig ze-
delijken aard zijn er ook nog andere, die
bij het nagaan van' de oorzaken der ont
volking van Zeeland niet uit het oog mo
gen worden verloren.
Uit gepubliceerde statistische cijfers is
wel gebleken, dat de crisis niet zonder
invloed is gebleven op de daling van het
geboortecijfer. Dat is te verstaan. Duizen
den jonge menschen zagen door de cri
sis hun toekomstplannen verijideld.
Maardit geldt voor het geheele
land. Men zal niet kunnen zeggen, dat
ons gewest in bijizondere mate door de
crisis is geteisterd. Eh als dus het ver-
houdingscijifer voor onze provincie on
gunstig is, dan moeten er andere oorza
ken zijd. aan te wijzen.
Ook het feit dat Zeeland een zoo goed
als uitsluitend plattelands-bevolking
heeft, kan hier geen licht brengen. Im
mers in het algemeen is het geboortecij
fer in de groote steden minder gunstig
dan op het platteland.
Wel echter is misschien van invloed de
uitzonderlijke ligging van onze provincie
en de afgeslotenheid in verband met de
aanwezige riviermonden.
Er is daardoor bij vele jonge menschen
een drang om weg te komen. Zij willen
hun vleugels uitslaan en dan bemerken
zij, dat de mogelijkheden hier beperkt zijn.
in andere, meer in het centrum gelegen
provinciën zijn meer en betere kansen.
Niet geheel zonder invloed is hierbij
ook de wijze waarop Zeeland vaak wordt
beoordeeld.
Men herinnert zioh misschien hoe on
langs in een provinciaal blad geschreven
werd over de mogelijkheid, dat de te be
noemen secretaris van het te stichten
Pachtbureau in Hulst zou wonen. On
danks het feit, dat een zeer belangrijk
percentage van onze landbouwers in Z.
Vlaanderen woont, vond men dit toch de
dwaasheid gekroond. Zulk een bureau be
hoorde in het centrum van de provincie
te zijn en wie het voor Hulst zou durven
opnemen toonde daarmee toch eigenlijk-
bij zijn tijd ten achter te zijn.
Nu, precies zoo staat het met de be-
oordeeling van Zeeland in andere provin
ciën. Zeeland is een uithoek en wordt
beschouwd en ook behandeld als een uitr
hoek.
Dit alles heeft zijn invloed en het ge
volg is, dat het vooral vaak jonge men
schen en jonge gezinnen zijn, die, met
het oog op de toekomst-mogelijkheden,
trachten weg te komen. En zóó gaat het
in onze provincie met de bevolking naar
beneden.
En het verdient zeker aanbeveling ern
stig te overwegen, wat er gedaan kan
worden om dit proces te stuiten.
In verband hiermede moge door de
Overheid bijzondere aandacht geschonken
worden aan de verbindingswegen. Het
mogelijke moet worden gedaan om b.v.
Zeeuwsch-Vlaanderen dichter bij het ove
rige deel van Zeeland te brengen. Wij
denken hierbij ook aan de postale verbin
dingen, aan onderwijlsgelegenheden, enz.
Eten klacht die vaak gehoord wordt is
deze, dat het wonen in Zeeland in ver
houding tot het centrum des lands duur
is. Dit geldt van het reizen, van het on
derwijs, van electriciteit, van belastingen.
Men moet naar verhouding veel betalen
voor weinig gerief.
Hoofdzaak, dit stemmen wij toe, is dit
alles intusschen niet.
Het voornaamste is de verderfelijke
geest die ook in onze provincie heerscht
en die in letterlijken zin een doo-
dende werking heeft.
Eën werking die, naar het zich laat
aanzien, in toenemende mate gevoeld
zal worden. Want als het eenmaal berg
afwaarts gaat, dan gaat het steeds snel
ler naar de diepte.
Onder dit kopje schreef enkele jaren
geleden het „Alg. Handelsblad":
Wer wird denm weinen wenn
man aus ein ander geht,
Wo auf der naehsten Ecke
schon ein andrer stebt!
Zelden heeft een operette-schlager hier
grooter opgang gemaakt, dan het refrein
tje waarvan ik de beide eerste regels hier
boven schreef. Maandenlang werd het in
alle restaurants door alle strijkjes ge
speeld. Tot vervelens toe.
Begrijipelijlk zal men zeggen. Een leutig
liedje, 'n vlot geschreven lustig melodie
tje, dat gaat er altijld inMaar ik ge
loof dat de populariteit van het aange
haalde refrein toch een dieperen grond
heeft, dan de vroolijke vlotheid van het
melodietje. De woorden van dit refrein
zijin karakteristiek voor den geest van
dezen tijd, voor den geest van lichtzin
nigheid, genotzucht en uiterlijkheid, die
zich iederen dag brutaler en opdringen-
der manifesteert en steeds breeder krin
gen des volks aantast.
Eü daarom moest dit liedje bij het pu
bliek van dezen tijd met zijn vervagende
begrippen van moraal en oirbaarheid
wel vroolijken weerklank vinden."
De schrijver in het „Handelsblad" haó
en heeft gelij|k.
Wijl denken aan het steeds toenemend
aantal echtscheidingen. Aan den „leugen
in de wetgeving", waardoor de echtschei
ding zoo sterk in de hand wordt gewerkt.
Aan het kwaad der geboortebeperking.
En wij denken in verband hiermede
ook aan wat de Apostel Paulus schijft in
2 Timotheus:
„En weet dit, dat in de laatste dagen
ontstaan zullen zware tijden. Want de
menschen zullen zijin liefhebbers van zioh-
zelve, geldgierig, laatdunkend, hoovaar-
dig, lasteraars, den ouders ongehoor
zaam, ondankbaar, onheilig, zonder na
tuurlijke liefde, onverzoenlijk, achterklap
pers, onmatig, wreed, zonder liefde tot
ide goeden, verraders, roekeloos, opge
blazen, meer liefhebbers der wellusten
dan liefhebbers Gods."
AMERIKA MOET NEUTRAAL
BLIJVEN.
Hoover's Indrukken over zijn rondreis
door Europa.
Oud-president Hoover heeft in den
raad voor buitenlandsche betrekkingen
te Washington een rede gehouden over
zijn rondreis door Europa.
Hij zeide o.a., dat, indien de wereld
den vrede wil bewaren, de Vereenigde
Staten den vrede moeten bewaren zoowel
met de dictators als met de democrati
sche regeeringen.
In het iverder verloop van zijn rede
heeft Hoover nog gezegd, dat Europa
een rammelende oorlogsma
chine is. Biji de meeste Europeesc'he
mogendheden heeft hij de overtuiging ge
vonden, dat de Vereenigde Staten even
onvermijdelijk in een volgenden oorlog
zullen worden meegesleurd als bij dien
vorigen het geval is geweest. Sommige
volken bouwen zelfs hun vertrouwen
hierop, doch dit moet de Vereenigde Sta
ten des te vaster doen besluiten, zich niet
meer te bemoeien met d© oorlogen van
anderen.
Hoover kwam tot de conclusie, dat de
Vereenigde Staten een absoluut onafhan
kelijke politiek moeten voeren, als het
beste middel om uit een oorlog te blijven.
De Christelijke Middenstandsorganisa
tie begint ook in Zeeland tot ontwikke
ling te komen.
Tot voor kort telde de Vereeniging van
den Christelijken handeldrij venden en
industriëelen Middenstand in Zeeland
nog slechts twee afdeelingen, Middel
burg en Vlissingen.
Maar nu eindelijk begint er eenige ver
andering te komen.
Het kleine plantje gaat groeien.
De vorige week werden de afdeelingen
Scharendijk eB ro uwer shaven
opgericht.
En nu deze week is Z i r i k s e ge
volgd.
De vraag is nu of deze groei zich zal
voortzetten.
Aan middenstanders van Christelijke
overtuiging ontbreekt het niet in onze
provincie. En evenmin ontbreekt de nood
zakelijkheid van landelijke organisatie,
vooral in verband met de uitvoering van
de Vestigingswet-Kleinbedrijf.
Hierbij wordt ook ten volle met de
Christelijke organisatie gerekend. En dat
zal te meer het geval zijn, naarmate die
organisatie sterker wordt en aan betee-
kenis wint.
SCHIJNHEILIG GEZEUR.
De heer W. H. Vliegen, één der voor
mannen van de S. D. A. P., schreef in
dertijd in zijn „Sociaal-democratisch© ge
meentepolitiek":
„Vooral met dat schijnheilig gezeur van:
dit of dat hoor en de ouders te doen; in
dit of dat behoort het gezin te voorzien,
dient ten spoedigste geheel te worden ge
broken".
Hitier zal het niet anders zeggen. En
Mussert zal het Hitier gaaxne na-zeggen
Strijd op zestig mijl van Sjanghai.
Volgens te Sjanghai ontvangen berich
ten worden gevechten op groote schaal
geleverd op slechts zestig mijlen ten
Zuid-Westen van Sjanghai, waar de
Ghineesc'he geregelde troepen zich ge
voegd hebben bij' de guerrilla-voerende
soldaten in den driehoek Sjanghai
W oe'ho eHangts jau.
De 'Chineezen melden, dat zij den strijd
gebracht hebben tot tachtig mijlen van
Sjanghai gedurende de afgeloopën tien
dagen.
In een communique 'gistermiddag wordt
gezegd, dat de Ghineesche troepen er gis
teravond in geslaagd zijin, na heftige
tegenaanvallen 'de Japanners uit hun
stellingen in het Noordelijke deel van
Taier Tsjwang te verdrijven. Volgens be
richten van het front zettën de Chinee
zen hun zegevierenden opmarsöh naar
het Noorden voort.
Daarentegen melden Japansche berich
ten uit Peiping, dat een Japansche co
lonne de zoogenaamde ondoordringbare
linie Taier TtsjwangSiang JenLin Ji,
heeft doorgebroken.
DE HOUDING DER R.K.
BISSCHOPPEN IN OOSTENRIJK.
Dë „Osservatore Romano" publiceert
de volgende mededeeling
„Naar aanleiding van verschillende in
terpretaties betreffende de bekende ver
klaring van de Oostenrijksche bisschop
pen, zijn wij gemachtigd me'de te deelen,
dat die verklaring werd opgesteld en on
derteekend zonder eenig medeweten of
goedkeuring achteraf, van 'dien Paus en
uitsluitend onder de verantwoordelijkheid
van Oostenrijks episcopaat."
OORLOGSDUURTE IN JAPAN.
Alle warenhuizen te Tokio hebben met
ingang van vandaag hun prijzen met 10
tot 15 procent verhoogd in verband met
de verhooging der belastingen.
DE STRIJD OM LERIDA.
Gistermiddag, om 18 uur 20, zijn de
opstandelingen doorgedrongen tot de
eerste huizen van de buitenwijken van
Lerida. Zij hebben deze buizen bezet.
De regeeringstroepen verdedigen de
stad tot het uiterste.
Krijgsgevanenen hebben verklaard,
dat Campesino, dien velen dood waan
den, thans in Lerida is en gezworen
heeft, de nederlaag van Teruel te wre
ken. Zij bevestigden ook, dat het slot
van Lerida versterkt is en dat daar zeer
lang tegenstand zal worden geboden.
Een krijgslist.
Eenige afdeelingen opstandelingen zijn
in Lerida in de val gelokt en hebben
daarbij zware verliezen 'geleden.
'Ooggetuigien verhalen, 'hoe Donderdag
middag een colonne de stad naderde
zonder op tegenstand te stuiten. Desal
niettemin rukten de opstandelingen slechts
met Üe grootste voorzichtigheid op. In de
staJd hadden de verdedigers zich echter,
gewapend met handgranaten en mitrai'L
leurs, verborgen. Bdvendien konden zij
uit verborgen artilleriestellingen alle be
langrijke straten en pleinen met snel-
vuurgesc'hut bestrijken.
Ze hadden bevel gekregen, zich bij' dien
intocht der opstandelingen volkomen stil
te houden en pas op een afgesproken
teeken aan te vallen.
Spoedig daarop redien veertig of vijftig
tanks de stad binnen. In volkomen rust
en orde konden zij de hoofdstraten bin
nenrijden en stellingen betrekken. Eenige
tanks keerden om en brachten de infan
terie bericht, 'dat de stad ontruimd was.
Daarop trokken ook afdeelingen infan
terie de stad binnen en tezelfder tijd vlo
gen eskaders gevechtslv'liegtuigen boven
Lerida. Nog zweeg 'het afweergeschut.
Toen echter de nationalistische infanterie
in de hoofdstraat was 'gekomen, werd het
afgesproken teeken gegeven en van alle
kanten het vuur geopend. De colonnes,
die in gesloten gelederen marcheerden,
konden geen dekking vinden in de small©
straten. Handgranaten sloegien groote
'gaten in de gelederen en het tank-af
weergeschut opende 'het vuur op de
tanks. Te zelfder tijd beschoten de ludht-
afweerkanonnen Ide vliegtuigen van den
vijand en ©en oogenblik later verschenen
reeds regeeringsvliegtuigen, die den strijd
met de opstandelingen aanbonden en hen
verdreven.
'Spoedig daarna moesten de opstande
lingen 'de stad verlaten.
AMBASSADEURS TE ROME EN
LONDEN BENOEMD.
Hitier heeft benoemd:
Von Mackensen, staatssecretaris van
buitenlandsche zaken, tot ambassadeur
te Rome.
Von Dircksen, tot dusver ambassa
deur te Tokio, tot ambassadeur te Lon
den.
Generaal-majoor Ott, militair attaché
te Tokio, tot ambassadeur te Tokio.
WAT EEN ACCQORD TUSSCHEN
ENGELAND EN ITALIë ZOU
INHOUDEN.
Naar in goed ingelichte kringen wordt
meegedeeld zijin de geruchten, die de laat
ste dagen de ronde deden en volgens wel
ke de Britsch-Italiaansche onderhande
lingen reeds tot een algeheele overeen
stemming hebben geleid, voorbarig.
Me n is echter de meening
toegedaan, dat de onder
handelingen ©en zeer gun
stig verloop hebben en
men koestert de hoop, dat
over twee of drie weken
©en overeenkomst zal wor
den bereikt. Men is er in geslaagd
op enkele moeilijke punten tot overeen
stemming te komen. Rome zou er in heb
ben toegestemd, dat de erkenning van de
verovering van Abessynië zou geschieden
door bemiddeling van den Volkenbonds
raad, die 9 Mei a.s. bijeen komt.
Verder zou Rome bereid zijn de verze
kering te geven, na het einde
van den Spaanschen bur
ger o o r 1 og(!) alle Italiaansche vrij
willigers uit Spanje terug te trekken.
De besprekingen omtrent de positie van
Engeland en Italië in de Middellandsche
en de Roode Zee zouden tot een gunstig
resultaat hebben geleid. Ook ten aanzien
van de Italiaansche propaganda in Brit-
sche gebieden zouden de onderhandelin
gen bevredigende resultaten hebben op-
geleverd.
Indien een accoord zou worden bereikt,
zouden de Italiaansche troepen in Lybië
tot de helft worden verminderd.
DE NOTA'S INZAKE DEN BOUW
VAN GROOTE SLAGSCHEPEN
GEPUBLICEERD.
Dë formeele nota'is, die op 31 Maart
uitgewisseld zijn tusschen de Britsche,
Fransche en Amerikaanische regeeringen
betreffende de z.g. escalatorclause in het
Londensche vlootverdrag, zijn thans ge
publiceerd.
De A m e r i k a a n s c h e en Brit
sche regeeringen verklaren, dat tenge
volge van het ontbreken van eenigerlei
verzekering van den kant der Japansche
regeering, dat Japan niet doende is met
den bouw van- slagschepen boven 'de
limieten van het Londensche vlootverdrag,
zij be is loten hebben gebruik
te maken van haar recht tot
overschrijding van den hoog
sten limiet voor slagschepen
n.l. 35.000 ton. De Amerikaansche re-
geering verklaart in haar nota hoven-
Binnenland.
De 'begrootingen van Economische Zaken
en Landbouwcrisisfonds door de Eerste
Kamer aangenomen.
Het dreigend conflict in d© sigaren-indu
strie.
Buitenland.
De strijd om Lerida.
De onderhandelingen tusschen Engeland
en Italië vorderen goed,
Dë bouw van grootera slagschepen.
dien, dat >de voorgestelde overschrijding
van de limieten ook betrekking heeft op
het kaliher van het geschut, dat op de
slagschepen gemonteerd mag worden. Do
Britsche nota maakt van het gesChutkali-
ber geen melding.
Dte Fransche nota verklaart, dat de
Fransche regeering zal voortgaan de
kwalitatieve beperkingen, vastgesteld
door het Londensche vlootverdrag, te
'handhaven, zoolang geen andere con
tinentale mogendheid in Europa deze
overschrijden zal. De Fransche nota
voegt hieraan toe, dat de Fransche re-
geeriïug op grond van het verlangen Koo
lveel mogelijk den omvang -en de even
tueel© gevolgen van dit eerste overschrij
den van de limieten te beperken den
wensch heeft, dat zoo spoedig mogelijk
een overeenkomst tot stand zal komen
tusschen alle mogendheden, 'die tot 'dus
verre overeenstemming hadden bereikt
ten opzichte van hun vlootbouw.
Het 'zal thans noodig zijn voor de ver
dragspartijen van het Londensche vloot
verdrag overleg te plegen en te trachten
een overeenkomst tot stand te brengen
■teneinde de overschrijding der limieten
tot een minimum te beperken.
Het zal Duitsc'Mand en Rusland1 uiter
aard vrij staan hun vlootbewapening op
te voeren in verband met het Britsche
besluit. Wanneer een van deze beide lan
den daartoe echter 'zou oveTgaan, zou
Frankrijk zijn besluit moeten herzien.
Dit zou eveneens bet gdval zijn wanneer
Italië, dat het Loudens Che vlootverdrag
niet heeft onderteekend, mocht besluiten
'de tonnage van zijn slagschepen te ver-
hoogen.
HITLERS VERKIEZINGSTOURNEE
IN OOSTENRIJK.
Hitier wordt vandaag weer in Oosten
rijk verwacht. Zondag verblijft hij te
Graz, waar hij een groote verkiezings
rede zal houden. Daarna maakt hij een
verkiezingsreis door Oostenrijk. Tot
Donderdag zal hij eiken dag in een an
dere stad een spreekbeurt vervullen.
Vrijdag houdt hij rust en 9 April komt
hij te Weenen, waar hij 's avonds met
een groote rede zijn verkiezingstournée
zal eindigen. Hij zal Zondag te Weenen
zijn stem uitbrengen.
Korte Berichten.
In een brief aan den rijksstadhou
der van Oostenrijk zegt gouwleider Bür-
ckel: „Nu het regime Schuschnigg met
zijn legitimistisch bedrog gevallen is,
acht ik het noodzakelijk, dat de door dit
systeem afgedwongen benoemingen van
Otto van Habsburg tot eereburger onver
wijld geannuleerd worden".
Bij decreet van de rijksregeering te
Berlijn is voor het gebied van het land
O'ostenrijk een rijkspropagandabureau
opgericht, welks zetel te Weenen geves
tigd zal zijn. Nog meer baantjes voor de
Nazi's.
Eën hevige storm, welke sedert 24
uren in Polen woedt, heeft in de Berg
landschappen een isnelheid van 130 km.
per uur bereikt.
Te Warschau zijn tot nu toe in meer
dan honderd gevallen menschen door de
kracht van 'den storm tegen 'de straat ge
slingerd on gewond.
TOELATINGSEXAMEN H. B. S.
Ter aanvulling van wat gisteren over
het nieuwe toelatingsexamen tot de vijf
jarige H.B.S.-sen werd medegedeeld, ver
melden wij hier nog, dat er een Commis
sie van Advies voor het schrifte-
1 k e examen zal worden ingesteld, tot
het samenstellen van opgaven waarvan
de examencommissies („toelatingscom
missies") gebruik kunnen maken; deze
„aansluiting" is dus niet verplicht. Dte
minister van Onderwijs benoemt de com
missie telkens voor vijf jaren, en bepaalt
jaarlijks voor 1 Maart den datum van
het schriftelijke examen voor die scho
len, die van de opgaven van de com
missie gebruik maken.
