ten.
Nederland en België.
Statistiek der gemeente-
financiën 1937.
De strijd in Spanje.
Steeds meer giften
voor de weermacht.
Belangrijkste Nieuws
I
I, voor de lucht-
lor vloot en m-
WOENSDAG 23 MAART 1938
52e JAARGANG - No. 147
brengt hulp In gezinnen, waar
dooF geboorte, onvolwaardig
heid of ziekte van kinderen bij
zondere nooden zijn ontstaan.
Zendt Uw bijdrage op Postgiro
75000 Den Haag.
5 m. NCRV-uit-
derwijs voor de
U, medit., gew
,m, 9.30 Geluk-
10.30 Morgend,
en piano, 12.00
Orgelspel. 1.30
en gram. 1,45
0.00 Land- en
|n causerie over
7.00 Ber. 7.15
8.00 Ber. A
|15 NGRV-Prop.-
10.15 Damles.
Gymn.les. 11.00
Schriftlezing.
11.25—11.50
jrn-orkest m. m.
135—2.20 Orkest.
7.20 De Band
listen. 8.20 BBC-
3rt. 10.30 Gram,
Michael Flome
m.
|2.50 en 1.30 Or-
i.20 Salonorkest.
Jgram. 8.20 Con-
jsolisten. 10.50
|2.50 orkest. 1.50
kwartet. 6.35
I orkest. 9.35 Ca-
Ig. 10.45—11.20
PER, 1571 m.
Rijksarb.dienst.
fcert. 10.20—11.20
epkleinorkest m.
lERBERICHT.
id van 23 Maart:
flijke wind, neve-
rschijnlijk droog
idag 3 uur:
lag 3 u.: 764.
fietsen:
gedood.
het vorig jaar
reeselijk familie-
aldaar wonende
ft in een vlaag
lader H. C. niet
ageslagen, waar
bloeding is over-
prmond heeft R.
len dood tenge-
leld tot een voor-
Iraf van 3 jaar. I);
I die zelf ontslag
geëisoht, heeft
eroep aangetee-
en in hooger be-
te 's-Hertogen-
requireerde twee
Lagen arrest wij
de totale com-
I Hitier zei toen,
tid onafhankelijk
:he olie; maar tot
Boel nog niet be-
joover, dat is het
Ke in oorlog®"
kool nog een ®*n"
|oorlog was het
500.000 ton per
en het burger-
lolgens Duitsche
|er hVt millioeo
kan men 1 toD
|n behoefte van
laar zou men dus
jvan 70 mi1!1.0.0"
■helft der huidige
natuurlijk ook
loodig is. De P10
les op te voeren
lu inderdaad e
BfïïïilÏÏ
T»r".
ling de Achiü08"
Ltoffen en
f dus, evenals
Ier nauwkeurig
len tegen de
oorlog.
Uitgave: N. V. UitgeversMaatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44458 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
DirecteurHoofdredacteur: R. ZUIDBMA Dagblad voor de Provincie Zeeland
Abonnementsprijs f3.50 per kwsrfssf
Weekabonnementen voer MisJdel&zrg
Goes en Viissingen f 0.2C
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeiingen 00 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijk# korting
„Oogenblik gunstig voor beepra-
klnoait", zegt minister 8paak.
De kwestie der Nederlandsch-Belgische
betrekkingen heeft gisteren in het Belgi-
sohe Kamerdebat over de buitenlandsche
politiek een zeer ruime plaats ingenomen.
Dhr Joris zeide zich er over te ver
heugen, dat er den laats en tijd een ken
tering in de geestesgesteldheid der Neder
landers valt waar te nemen en dat men
zich thans boven den Moerdijk groote
moeite begint te geven om een modus Vi
vendi tusschen Rotterdam en Antwerpen
te vinden. Zoolang Nederland echter niet
bereid wordt gevonden den voornaamsten
Belgischen eisch: „Een behoorlijke ka
naalverbinding tuaschen Antwerpen on
het Hollandsoh Diep" in te willigen, heeft
het volgens den heer Joris geen zin de on
derhandelingen te hervatten.
Met de verbetering van
het kanaal van Zuid-Bove-
land, die spreker als een
„embryonale oplossing"
kwalificeerde, is Antwer
pen slechtsweinig gebaat.
België denkt er dan ook
niet aan ook maar de min
ste compensatie toe te staan,
zoolang Nederland zich
niet wat scheutiger toont.
Zander twijfel ware het belangwekkend,
zeide de heer Joris, indien men probeer
de een gentleman's agreement tussohen
de Nederlandsohe en de Belgische havens
tot stand te brengen met het doel de we-
derzijdsohe concurrentie ietwat te tempe
ren. Maar spreker bewijfelde of een der
gelijk acooord onder de huidige omstan
digheden wel mogelijk zal zijn.
Hoe kan men verwachten, dat Antwer
pen, dat met zijn Rijnverbindingen zoo
zeer bij Rotterdam in het nadeel is, vrij
willig afstand zou doen van de maatree
gelen tot zelfverdediging, die het in 1929
heeft genomen, indien het niet op de een
of andere wijze een garantie krijgt, dat
het na deze eenzijdige ontwapening niet
zonder meer uit het Rijnvaartverkeer uit
geschakeld wordt, vroeg de heer Joris.
Een geheel ander geluid dan het Ant-
werpsche Kamerlid liet de heer G a r t o n
de Wiart, de voorzitter van de Katho
lieke Kamergroep, hooren. Ondanks alle
moeilijkheden en geschilpunten bleek deze
spreker van meening te zijn, dat Neder
land en België het met elkander eens
moeten worden.
De gelegenheid daartoe is thans gun
stig, nu het arrest van het Internationale
Gerechtshof te 's-Gravenhage van 28 Juni
j.l. de wolken heeft verdreven en een gun
stige atmosfeer tusschen de beide landen
heeft doen ontstaan. Het ware dwaasheid
indien men daarvan niet profiteerde om
vriendschappelijke besprekingen over een
economische toenadering te openen. Ne
derland en België vullen elkander op eco
nomisch gebied aan en met een samen
werking zouden beiden gebaat zijn.
Ook Minister Spaak, die laat
in den namiddag de sprekers beantwoord
de, bleek van oordeel, dat het oogenblik
gunstig is om de besprekingen over een
regeling der tusschen beide landen han
gende kwesties te hervatten.
Hij zeide zich gelukkig te prijzen over
de ontwikkeling van de Nederlandsch-
Belgische betrekkingen, die den laatsten
tijd zoo zeer zijn verbeterd. Weliswaar
zijn er tal van delicate problemen op te
lossen, maar zoowel te Brussel als be
noorden den Moerdijk, is men bezield met
den ernstigen wensch om tot overeen
stemming te komen.
DE DIENSTEN
VAN ALLE GEMEENTEN TEZAMEN.
Aan de zoo juist verschenen statistiek,
welke bewerkt is door bei centrale bureau
voor de statistiek, zijn de volgende bijzon
derheden ontleend.
Inkomsten, uitgaven en schulden.
De inkomsten van den gewonen dienst
voor alle gemeenten tezamen zijn volgens
?ao?rimitieve besrootingen van 1930 tot
gestegen van f 619 millioen tot f 791
millioen en de uitgaven van f620 milli-
millioen. Het bedrag der
schulden is in hetzelfde tijdvak gestegen
win f2179 millioen tot f2600 millioen.
e kapitaalsuitgaven liepen evenwel vol
gens de rekeningen terug van f 301 milli
oen over 1930 tot f 130 millioen over 1935.
rootendeels werden deze uitgaven ge
dekt door leeningen.
Reserves.
Do beschikbare reserves van alle ge-
m<*mten tezamen liepen terug van f87
mi hoen op 31 December 1931 tot f31
mulioen op 31 December 1936.
Voornaamst» uitgaven par
hoofd der bevolking.
Van alle begrotingshoofdstukken le
verde dat van ondersteuning aan behoef-
tigen en werkloozen voor 1937 het hoog
ste nadeelige slot op, voor alle gemeenten
tezamen gemiddeld f 12,06 per hoofd der
bevolking. Voor bet hoofdstuk onderwijs,
kunsten en wetenschappen beliep dit cij
fer f7,46, voor het hoofdstuk openbare
veiligheid (politie, brandweer en openbare
verlichting) f4,65 en voor het hoofstuk
openbare werken f 4,34. Het hoofdstuk al
gemeen beheer gaf een nadeelig slot van
f 2,65 per hoofd der bevolking, wanneer
men de uitkeering uit het gemeentefonds,
die f8,77 per hoofd 'beliep, buiten reke
ning houdt.
Onderwijl
Het nadeelig slot van het bijzonder la
ger onderwijs werd voor alle gemeenten
tezamen over 1987 op f24 millioen ge
raamd en het nadeelig slot van het open
baar lager onderwijs op f 15 millioen. Het
bedrag der schulden beliep voor beide
soorten onderwijs op 1 Januari 1937 resp.
f 115 millioen en f 91 millioen.
W erkloosheldslasten.
In het totale bedrag van f 150 millioen
dat door de gezamenlijke gemeenten over
1930 werd uitgegeven aan werkloosheids
lasten met inbegrip van de buitengewone
bijdragen aan de werkloozenikassen, werd
door het Rijk bijgedragen tot een bedrag
van f53 millioen (35 pot.), terwijl f71
millioen (48 pet.) door de gemeenten zelf
werd gedekt en f 26 millioen (17 pot.) nog
ongedekt bleef.
Rendabele en nlet-rendabele schulden.
Dat de verhoudingscijfers van de groep
der grootste gemeenten in den regel het
hoogst zijn en kleiner worden naar gelang
zij betrekking hebben op de groepen van
de kleinere gemeenten, blijkt onder meer
duidelijk uit het bedrag der schulden per
hoofd der bevolking op 1 Januari 1937,
welk cijfer voot de groep van gemeenten
boven 100.000 inwoners f 619 en voor do
groep minder dan 2000 inwoners f 51. be
liep, terwijl voor alle gemeenten tezamen
gemiddeld f304 wordt gevonden.
In bet totale bedrag der schulden op
1 Januari 1937 ad f 2600 millioen, is f 605
millioen begrepen aan rijksvoorsohotten
voor woningbouw, uitvoering landarbei-
derswet enz., f 1572 millioen van eerstge
noemd bedrag (60 pet.) kan geacht wor
den geldelijk rendabel te zijn, zoodat er
f 1028 millioen (40 pet.) geldelijk niet ren
dabel moet worden gerekend.
Rente en aflossing.
Nauw in verband met de schuldenlast
staan ook de verschuldigde bedragen voor
rente en aflossing op die schulden. Voor
1937 is in de gemeentebegrootingen be
raamd voor alle gemeenten tezamen we
gens rente f 105 millioen en wegens af
lossing f 86 millioen.
Rentevoet.
De schommelingen in den rentevoet
kunnen worden nagegaan uit een over
zicht, waarin van 1930 af melding wordt
gemaakt van de nieuw gesloten leeningen.
Zoo werd over 1932 nog 68 pot. van het
totale bedrag dezer leeningen afgesloten
tegen een rentevoet van 5 tot 5.5 pet., ter
wijl over de eerste drie kwartalen van
1937 69 pet. van het totale bedrag geleend
kon worden tegen een rentevoet van 3.5
tot 3.75 pet.
Groot offensief van Franco.
De tweede phase van het offensief der
opstandelingen in de richting van Cata-
lonië is Dinsdagochtend geopend.
De troepen opereerden aan den linker
oever van de Ebro en braken op verschil
lende plaatsen tusschen Bolea Sasa en
Del Abadiado door de linies der regee-
ringstroepen heen.
Te 13 uur rukten zij Lierta binnen.
Al heel spoedig bleek, dat de vijand zich
terugtrok, op de stellingen achter Lierta,
die eveneens door de nationalisten onder
vuur werden genomen. De strijd duurt in
middels voort.
De opstandelingen hebben hun offensief
vandaag voortgezet.
Door den nieuwen opmarsch van de
troepen van Franco is de hoofdweg naar
Saragossa bevrijd.
DE ARRESTATIES IN OOSTENRIJK.
Van bevoegde zijde wordt geconstateerd
dat Maandagavond te W e e-
nen in bet geheel 1742 per
sonen in arrest waren,
waarbij zijn begrepen zij, die wegens mis
daden waren gearresteerd.
Starhemberg, Pater Muckermann en
Prof. von Hildebrandt zouden zich niet
in hechtenis bevinden. Zij vertoeven in
bet buitenland.
Onder de gearresteerden bevinden zioh:
Kolonel Adam (vroeger leider van den
federalen persdienst); Alexander (com
mandant van het weercorps van heit va-
derlandsiche front); Hans Becker (propa
gandaleider van het vaderlandsche front);
Alfred Gautsch (gewezen directeur der
veiligheidspolitie in beneden-Oostenrijk);
hertog Max von Hohenberg en prins
Ernst von Hohenberg; oud-gezant Ludwig
(gewezen chef van den bondspersdienst);
Joseph Reither (gewezen gouverneur van
beneden-Oostenrijk); Sohmitz en Seltz
(gewezen burgemeesters van Weenen):
Dr Ludwig Weiser (eertijds chef van de
staatspolitie); Vollgruber (gewezen ge
zant te Parijs) en Louis Rothschild.
De hechtenis is, voor zoover zij niet is
opgelegd wegens misdaden, bedoeld als
tijdelijke maatregel. In vele gevallen zal
zij kunnen worden opgeheven, zoodra er
voor de veiligheid der betrokkenen geen
vrees meer behoeft te bestaan! I
Vernomen wordt, dat Schusohnigg nog
steeds door soldaten bewaakt wordt. Mi-
klas kan gaan waar hij wil.
"WEENEN. De 34-jarige Aartshertog
Jozef Ferdinand van Toscane is te Mond-
see gearresteerd omdat bij zich beleedi-
gend over bet natiomalrsocialisme had
uitgelaten.
De politiedireotie te Weenen stelt op
bet oogenbilk een onderzoek in naar de
18.000 vereenigingen en genootschappen
die te Weenen bestaan. Het meerendeel
zal worden ontbonden.
DUITSCHE POLITIEKE ACTIVITEIT.
Gaering en Van Ribbentrop op reis.
De Berlijnsohe correspondent van de
„Daily Telegraph" meldt, dat Gaering na
het plesbisciet op 10 April een bezoek zal
gaan brengen aan Zuid-Slavië.
Ongeveer terzelfder tijd zou de minister
van buitenlandsche zaken Von Ribben
trop een bezoek gaan brengen aan War
schau, terwijl hij daarna een reis zou
gaan maken door de hoofdsteden van den
Balkan met inbegrip van Turkije.
CHAMBERLAIN'S VERKLARING.
Vermoedelijk geen bindende uitspraken
inzake Tsjechoslowakije en Spanje.
Het Engelsche kabinet beeft gisteren
gedurende twee uur vergaderd, waarbij
de geheele buitenlandsche politiek bestu
deerd is. Reuter verneemt, dat de minis
ters het gTootendeels eens zijn geworden
over de verklaring, die Chamberlain mor
gen in het Lagerhuis zal afleggen.
De Britsehe regeering is tot de slotsom
gekomen, dat het oogenblik niet gunstig
is voor eenige scherp omlijnde en binden
de verklaring ten aanzien van Ttsjecho-
slowakije of Spanje. Terwijl de bestaande
verplichtingen jegens Tsjeohoslowakije
gehandhaafd zullen blijven, kan geen spe
ciale waarborg van militaire hulp worden
gegeven.
Het is vrijwel zeker, dat de regeering
besloten heeft de politiek van niet-inmen-
ging in Spanje voort te zetten. Het lijkt
niet Wenschelijk, thans een begin te ma
ken met de voorgenomen Britsch-Duitsche
besprekingen. Ook meent men, dat de door
de Sovjet-Unie voorgestelde conferentie
van democratische staten geen nut kan
hebben.
De eerste minister zal voorts bevestigen
dat Engeland ziob verbonden beeft hulp
aan Frankrijk te verleenen in geval van
agressie.
Ook de armen dragen hun steentje bij.
De Minister van Defensie deelt mede,
dat de volgende vrijwillige bijdragen voor
versterking van de landsverdediging wer
den ontvangen:
f10,(chèque). „Wij willen ons zelf
zijn en blijven."
f 100,—, „Dat ls heelemaal geen vraag:
,Jn het belastingbetalen zijn we allemaal
traag.
„Maar 'n extra'tje voor onze zelfstandig
heid graag.
„En niet wachten tot morgen, doe het
vandaag." (Beursman)
f5,— (chèque). Den Haag. Een lid van
den B.V.L.
f50,— (chèque). Arts te Rotterdam,
f 100,—. „Nu de regeering terecht
'n offer geëlscht heeft van vele jonge
mannen, acht ik het een eereplicht van
andere landgenooten vrijwillig en naar
eigen inzicht een offer te brengen: een
plicht van eiken staatsburger."
f2.50. „Voor den opbouw van onze
vloot." (Een arm student.)
f 1,„Het is mij gelukt op den duur
een kleinigheid af en toe uit te zuinigen
op mijn steun- en kolengeld. Holland kan
nooit genoeg voor Nederland doen." (Een
armlastige.)
f 10,— (chèque). „Voor de hopenlijke
onnoodige verdediging van ons dierbaar
grondgebied."
f 0,25 (postzegels). (Een voortrekker.)
f2500,(chèque). „Ter versterking on
zer luchtverdediging, in de hoop, dat alle
lagen der bevolking een spontaan offer
zullen brengen." (Nederlander.)
f 10,Van een weduwe van een rijks
ambtenaar.
f10,„Getroffen door 't voorbeeld van
eenige landgenooten en gehecht aan de
traditioneels volksvrijheden, gaarne een
extra offer." (Dienstplichtig notarisklerk.)
f100,„Opdat wij waardige nakome
lingen zullen blijken te zijn van de helden,
die eens onze vrijheid hebben bevoch
ten." (N. N.)
f 10,„Bijdrage uit Den Helder."
f10,„In de hoop ons vaderland voor
allen tegenspoed te behoeden." (Een Ne
derlander.)
f10,„Tot behoud van ons vader
land." (Oud-onderofficier.)
I
De helium-ultvoer uit Amerika.
De berichten over het talmen van Ame
rika met de heliumlevering aan Duitsch-
land worden meer positief. Thana weet
de „Un. Press" uit Washington te mel
den: Het ministerie van binnenlandsche
zaken deelt mede, dat „in verband met
bet dreigend oorlogsgevaar" de uitvoer
van helium uit de Vereenigde Staten zoo
lang opgeschort wordt, tot de toestand
duidelijker geworden is en door de betref
fende staten de verzekering is gegeven,
dat het helium niet voor oorlogsdoelein
den gebruikt zal worden.
Beperkte staat van beleg In Kaunas.
Dinsdagavond heeft de plaatselijke mi
litaire commandant te Kaunas (Litauen)
verscherpte maatregelen uitgevaardigd ter
bescherming van den staat. O.m. zijn op
tochten en vergaderingen verboden.
In de stad Kaunas moeten van negen
uur des avonds tot vijf uur des morgens
alle deuren gesloten zijn.
FOUTIEF OPTREDEN VAN EEN
KEURINGSARTS?
Het Tweede Kamerlid W e i t k a m p
heeft aan den Minister van Defensie de
volgende vragen gesteld:
Is het waar, dat dezer dagen bij Beiiep
bij de aldaar gehouden keuring voor de
militie, landbouwers door een of meer
met bedoelde keuring belaste artsen zijn
bejegend op een wijze, die niet alleen voor
de betrokkenen, doch voor het landbou
wende deel der bevolking in het algemeen
als beleedigend moet worden beschouwd?
Indien de voorafgaande vraag in beves
tigenden zin wordt beantwoord, is de mi
nister dan niet van oordeel, dat een der
gelijk optreden, als zijnde geenszins be
vorderlijk aan de vooral in de huidige om
standigheden zoo noodige goede stemming
ook onder de tot het genoemde deel der
bevolking behoorende miliciens, hoogst
onverantwoordelijk moet worden ge
noemd?
Indien ook deze vraag bevestigend be
antwoord wordt, is de Minister dan be
reid, aan de daarvoor in aanmerking ko
mende onder zijn departement ressortee-
rende functionarissen te doen. weten, dat
zij zich van voor de boerenbevolking
beleedigen.de uitingen, hebben te onthou
den?
Binnenland.
De Nederlandsch-Belgisohe betrekkingen.
Begrooting van Sociale Zaken door Eer
ste Kamer aangenomen.
Buitenland.
Het offensief van Franco.
De arrestaties in Oostenrijk.
Chamberlains verklaring.
EEN NATIONAAL WEERBAAR
HEIDSGESCHENK?
Naar aanleiding van het dezer dagen
geopperde denkbeeld inzake bijeenbren
gen van gelden voor een nationaal weer
baarheidsgeschenk, wordt ons medege
deeld, dat de initiatiefnemers zich in
verbinding hebben gesteld met de Ver-
eeniging voor nationale veiligheid, welke
vereeniging in beginsel bereid ie aan de
verwezenlijking van dit denkgeeld lei
ding te geven.
COMMANDANT DER MARINE TE
WILLEMSOORD.
De commandant der marine te Wil
lemsoord, vice-admiraal T. L. Kruijs,
zal in Augustus worden opgevolgd door
kapitein ter zee H. Jolles, thans com
mandant der maritieme middelen te Am
sterdam. Laatstgenoemde officier zal bin
nenkort worden bevorderd tot schout-bij-
nacht.
Kapitein ter zee N. A. Rost van
Tonningen, adjudant in buitenge
wonen dienst van de Koningin, zal wor
den belast met bet commando der mari
tieme middelen te Amsterdam.
OPLEIDING VOOR HET INFANTERIE-
GESCHUT.
Het ligt in bet voornemen om de op
leiding voor het infanteriegeschut, welk
geschut naar men weet gemotoriseerd zal
zijn, voorloopig niet te houden regi-
montsgewijze, doch brigadegewijze ge
concentreerd.
Hiertoe zal binnenkort per infanterie
brigade een infanterie-geschut compag
nie worden opgericht.
Het aantal thans nieuw op te richten
compagnieën bij de infanterie-iegimen-
ten stijgt daardoor tot een totaal van 50.
HET KAMP VOOR DIENST
WEIGERAARS.
Overleg tusschen Sociale Zaken en
Defensie.
Naar gemeld wordt, is het departe
ment van Defensie in overleg getreden
met dat van Sociale Zaken over de in
richting van het kamp voor principieele
dienstweigeraars, waartoe, gelijk bekend
is, de regeering heeft besloten. Aan de
afdeeling Werkverschaffing en Steunver-
leening van laatstgenoemd departement
heeft men met de inrichting van kampen
voor werkloozen dat te Beekbergen bij
voorbeeld ondervinding opgedaan en
de regeering stelt zich voor, van deze on
dervinding gebruik te maken ook bij de
inrichting van het kamp voor princi-
piëele dienstweigeraars.
Aanvankelijk scheen het vast te staan,
dat laatstgenoemd kamp zou worden in
gericht op Rozenburg, maar thans maakt
ook de plaats, waar het zal worden inge
richt, nog een punt van overweging ulit,
in verband met de mogelijkheid, dat So
ciale Zaken adviseeren zal het kamp el
ders in te richten.
BEGROOTING SOCIALE ZAKEN.
Door de Eerste Kamer aangenomen.
De Eerste Kamer heeft gisteren de
begrooting van Sociale Zaken aangeno
men met 42 tegen 4 stemmen, die van
de N.'S.B.
In verband met het feit, dat in de vo
rige vergadering het vereischte aantal
leden om besluiten te nemen aan bet
einde der langdurige vergadering niet
meer aanwezig was, drong de voorzitter
er bij de leden op aan de debatten te
bekorten en er zoo toe mee te werken
dat men de vergaderingen tot het einde
kan bijwonen.
DE COÖRDINATIE VAN HET
VERKEER.
De Belgische minister van het vervoer
naar on$ land.
De heer Marck, de Belgische minister
van het vervoer, zal vermoedelijk Maan
dag en Dinsdag op het departement van
Waterstaat met zijn Nederlandsehen
ambtgenoot een bespreking hebben over
het vraagstuk vau de coördinatie van
het verkeer.
In verband met de plannen, welke in
België te dien aanzien worden voorbe-
