Dagblad voor de Provincie Zeeland Belangrijkste Nieuws mma. ZATERDAG 19 MAART 1938 52e JAARGANG - No. 144 1 EERSTE BLAD De wereld een chaos? De rede van Hitier. Litauen gedwongen toe te geven? „Antwoord" op de rede van Dr Colijn. Gebrs STEUTEL Witte Puro! geeft een zuivere mooie huid saer te Rotterdam 5.30 U. leesd. leesd. av. ds v. d. Berg, leesd Cerk, Franssen. 10 en 2 u. leesd. meenten. 6 u. ds Post te bidstond, u. dhr Sevensma ooij. V.). v. d. Hooff. teil». heiügingsdienst, 8 u. verlossings- ap. Westra. art 1938. 75 en 415.5 M. v.m. en 7.30 ?enw. 10.20 Voor sdr. 12.00 Gram, ist. 2.00 Lezing. 3.15 Schaakpr. ist. 4.30 E'sper.- ■V, conc. 5.40 Lit. 0 Jubil-uitz. van id. 7.30 Causerie h. SOS-Ber. 8.03 ria. 8.15 VABA- st en solist. 9.15 Ber. ANP. 10.40 -ork. 11.15 Ber. 5 M. KRO-Uitz. Hoogmis. 11.15 KRO-Ork. 1.0O- ie rijpere jeugd, uur. 4.00 KR0- 5.00 Gram. 5.30 KRO-Naclite- 10 Journ. week- Ber. 7.15 Cause- hoe Mhr., Mevr. ar dénken". 7.35 Ber. ANP., Me- luzik. omlijsting, am. 10.00 KR0- Ber. ANP. 10.40 512.00 Gram. gel. 12.40 Gram, en soliste. 2.20 Gram. 5.20 Or- d. uit „Carmen'', 10.45 Cello en Band. 11.50 Or- 4 M. 2.50 en 1.30 Oïk. !0 Conservat.-or- >.20 Gram. 6.35 onork. 8.20 Spe- Ork. en sol. L2.50 en 1.30 Or- 4.20 Harmonica. Itie „Ciboulette", 10 en 7.10 Piano, lork. en solisten. In soliste. 10.30 T-12.20 Gram. DER. 1571 M. 20 Orkest en so- 120—12.15 Oikest jrt 1938. |5 M. 8.30 KR0., [O., 5.00 NCRV., lew. muz. (gr.pl.) Irkd. Na afloop: 1.15 KRO-Orkest. I.OO Godsd.onder- D Rotterd. Kath. 3.00 Verv. koor- laDo. 3.30 Gram. Geref. Kerkd. Jgr.pl.). 7.50 Cau- [8.10 Ber. ANP., 1.30 KRO-Orkest. p.20 Gram. 10.30 Eipiloog. Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 11 ■ERBERICHT. avond van 19 N. en W., late/ JW. tot Z. vrind, likt of betrokken, l, later in het I weinig verande- Iddag 3 uur: Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs 12.50 per kwcrtcal Weekabonnementen voor Miidefsurg Goes en VSissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertentiën 30 cent per rege! Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting iag 3 u.: 773. fietsen: Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Eenigen tijd geleden is bij Kok te Kam pen een boek verschenen „De wereld een chaos?" Voor het stellen van die vraag bestaat zéker alle aanleiding. Wanneer wij toch letten op het wereld gebeuren, dan maakt bet alles een bijna chaotischen indruk. Alles woelt en war relt dooreen. De wereld is vol onrust en mistrouwen. Hoewel Europa nog volstrekt niet is bekomen van de nawerking van den grooten wereldoorlog, wondt in alle lan den met koortsachtige haast gewerkt om de bewapening te versterken. Er worden afspraken gemaakt die men niet van plan is te houden; er worden dure eeden ge zworen en plechtige geloften gedaan, maar er ia niemand die daarop ver trouwt. In Spanje woedt nog altijd de burger oorlog. Japan en China vechten hoe wel officieel geen oorlog is uitgebroken op leven en dood. In Rusland is de revolutie bezig hare 'kinderen te verslin den en boven al dat rumoer uit boort men het geweld der dictatoren, die alles wat hun in den weg komt vertrappen en die stoffen op 'het groote, onverganke- lijae, onoverwinlijke Babel, dat zij ge bouwd hebben. De wereld een chaos? Ja, van men- schelijken kant bezien wel. 't Schijnt een ordelooze, isysteemiooze wereld, waarin alles tot -den ondergang meewerkt. En het is geen wonder dat zich van velen een sombere stemming meester maakt als zij zien hoe het recht struikelt op de stra ten en hoe trouw en waarheid schier niet meer worden gevonden. En tooh, wanneer we de dingen ook van dezen dag zien hij het licht van Schrift en historie, dan blijkt, dat we toch niet van een chaos behoeven te spreken. Want hoe vreemd het soms ook moge schijnen: God de Heere regeert, ook in 1938, en als wij meenen, dat alle lijn ien orde ontbreekt, dan toch ontwikkelen zich de dingen naar het vast besluit van Hem, van Wien Jesaja zegt: „Mjet wien dan zoudt gij Mij verge lijken, dien Ik gelijken zou? spréékt de Heilige? Heft naar omhoog uwe oogen en ziet: wie heeft deze geschapen? Hij doet haar heir uitrukken naar het getal. Hij roept ze alle bij name, vanwege de grootheid Zijner macht en als Geweldige aan kracht, geene er van blijft achter. Een eeuwig God is de Heere, Schepper van de einden der aarde." Och ja, daar kunnen groote mannen opstaan onder de menschen en zij kun nen groote woorden spreken. Maar wat zegt God van een K o r e s, de machtige heerscher van Perzië Mijn dienstknecht! Kores had reden om hoog van zichzelf te denken. Maar God zegt, dat hij' Zijn knecht is, die moet meewerken om Gods raad te volvoeren. Wij denken hierbij ook aan een figuur als keizer Augustus, aan wien Dt N. J. Hoipmes in het Maart-nummer van „Stemmen des Tijds" een belangrijke studie 'heeft gewijd. Deze keizer, die heerschte over het Ro- meinsche rijk toen Jezus geboren werd, stond onder de millioenen van zijn we reldrijk bekend als de Verheven e. Hij is bejubeld, bewierookt, verheerlijkt, ver goddelijkt, tijdens zijn leven en na zijn dood. Hij werd geprezen als Stichter van den eeuwigen vrede, als Heiland der we reld: goddelijke Augustus. Men zag in nem de bron van alle recht, de bescher mer en bewerker van alle levensverban den, hij werd bezongen als de oorsprong van. alle heil, alle geluk, alle zegen en welvaart. En toch, hoe groote en grootsche figuur hp ook was, hij was in wezen niet anders dan een stuk leem in 'handen van uien goddél ijken Pottenbakker. Hij was geroepen om het steigerwerk te leveren voor den bouw van den tempel van Jezus 'Christus, den waren Hei land. Een wegbereider was hij als Jo hannes den Dopper, maar dan onwe tend, onbewust, tegen eigen bedoelen in, opdat de Koning der Joden Zijn triomftocht door de wereld kon houden. „De eeuw van Augustus aldus Dr Hommes schenkt ons- een blik in het heiligdom van 'Gods Raad, en van Zijn leiding in de geschiedenis. Hier wordt Augustus, de geniale bou wer van het wereldrijk, wegbereider van he Civitas Dei, van het Rijk Gods. De Profetische oproep: Bereidt in de woes tijn den weg des Heeren; maakt recht in de wildernis een haan voor onzen Godl omsloot ook het groote program van Augustus' leven en werken I Door zijn politieke en militaire operaties van wereldhistorische afmetingen, heeft hij vele dalen verhoogd, hergen 'en heuvels geslecht, veel kroms recht gemaakt, wat hobbelig was tot 'n vallei gemaakt voor den triumphtocht van Jezus Christus in deze wereld." Er kunnen machtige heerschers op staan onder de volken. En een tijdlang kan het schijnen alsof zij de wereld re- geeren. Maar er zijn grenzen aan 'hun macht. Tenslotte zijn zij, evenals 'n Kores en een Augustus, niet anders en niet meer dan knechten Gods, die Gods raad hebben te dienen. En al mogen zij God niet kennen en niet willen kennen, God de Heere kent ze hij name. Er is veel raadselachtigs, veel verbijs terends in het leven der volkeren. Telkens weer zullen we met Asaf moeten erken nen: het was moeite in mijne oogen. Maar de geschiedenis der wereld is toch geen dwaas goochelspel, geen ijdele klucht. Want: de Heere regeert I Hitier vraagt weer vier jaar tijd. In zijn gisteravond in de zitting van den rijksdag gehouden redevoering heeft Hitier aangekondigd, dat het gehee- le rijk op 10 April a.s. mèt Oos tenrijk zal deelnemen aan een volksstemming over de op 13 Maart 1938 voltrokken her eenig i|ng vlan 'Oostenrijk met het Duitsche r ij k. De rijksdag wordt d.d. 9 April a.s. ontbonden, teneinde den Duitschen volksgenooten in Oostenrijk de hun toekomen de vertegenwoordiging in den Groot-Duitse hen rijksdag mo ge 1 ij k te maken. T e g e 1 ij 'k met de volksstemming zullen daarom op 10 April nieuwe verkiezingen plaats vinden voor den rijksdag van het groot-Duitsche volksrijk. Er zijn in Europa staatkundige con structies, aldus Hitler, die het karakter ivan bewust en gewild nationaal onrecht zóó zeer in zich dragen, dat op den duur haar handhaving slechts mogelijk kan zijn door het brutaalste geweld. Zoo was bijvoorbeeld de vorming van den nieuwen Óostenrijkschen rompstaat een -maatregel, welke op een flagrante schending van 'het zelfbeschikkingsrecht van 6V2 miliioen menschen, die tot het D'uitsche volk behooren, was gebaseerd. Recht moet recht zijn, óók wanneer het Duitschers betreft. Wie wil zich er nu over verwonderen, dat volken, wien men dit recht halsstarrig weigert, zich einde lijk gedwongen zien, zich zelf hun men- scbenrechten te halen? Ik heb Schuschnigg met den diepsten ernst uiteengezet, dat een regiem, dat iedere legaliteit ontbeert en dat, in den grond genomen alleen door middel van geweld regeert '(die zijn er meer, Red.) op den duur in steeds grooter conflicten zal geraken met den wil van het volk. Ik verzocht den heer Schuschnigg DuitschOostenrijk, het Duitsche rijk en 'zichzelf een situatie te hesparen, die vroeg of laat zou moeten leiden tot de ernstigste botsingen. Ik stelde hem in dien zin een weg voor. Uk maakte den heer Schuschnigg er evenwel op opmerkzaam, dat het de laatste poging zou zijn, van mijn kant en dat ik vastbesloten was, ingeval die po ging faalde, de rechten van het Duitsche volk in mijn „Heimat" met andere mid delen te behartigen. ■Op Dinsdag 8 Maart kwamen de eerste beweringen over een voorgenomen „vblks- befragung". Ik was toen vastbesloten aan de verdere overweldiging van mijn „Heimat" een einde te maken. Het ultimatum, waarover de wereld plotseling begon te klagen, bestond uit niets anders dan uit de harde verzeke ring, dat Duitschland een verdere onder drukking van Duitsch-Oostenrijksche volksgenooten niet meer zal dulden. De heer Schuschnigg en zijn aanhan gers kunnen God danken voor mijn in grijpen, want slechts mijn kracht om be sluiten te nemen heeft waarschijnlijk hem en tienduizend anderen het leven gered, een leven, dat zij door 'hun schuld aan den dood van tallooze Oostenrijk- scha slachtoffers der beweging al lang niet meer verdienen, dat de nationaal- socialiatische staat bun evenwel, als souvereine overwinnaar, schenkt. Een aantal staten heeft zijn warme toestemming tot uitdrukking gebracht. Dit zijn niet alleen de meeste der Euro- peesche kleine landen, doch ook een aan tal groote staten. Ik noem daarvan slechts Polen, Hongarije en Zuid-Slavië. In het bijzonder noemde Hitier Italië. „Wij" weten, wat de houding van Mus solini in deze dagen voor Duitschland heeft beteekend. Wanneer de betrek kingen tusschen Italië en ons nog hech ter konden worden, dan ze reeds waren, dan is deze consoiideexing nu een feit. Ik herhaal 'het: dat ik deze houding van Mussolini nooit zal vergeten. Op 10 April moet voor den eersten keer in de geschiedenis de geheel© Duit sche natie aantreden en haar plechtige belijdenis doen. Behalve voor dit plebisciet roep ik de 50 mfillioen stemgerechtigden van ons volk t'hans op voor nieuwe verkiezingen. Zooais ik in 1933 het Duitsche volk heb verzocht, met het oog op den voor ons liggenden arbeid, mij vier jaren tijd te geven voor de oplossing van de groote taken, zoo moet ik thans voor den twee den keer verzoeken Duitsch volk: geef mij nog eenmaal vier jaren, opdat ilk de uiterlijk thans voltrokken aaneensluiting tot zegen van allen ook innerlijk kan verwezenlijken. VERZET TEGEN POLEN NUTTELOOS. RUSLAND KAN NIET HELPEN. Het ultimatum van Polen aan Litauen is gepubliceerd. Het heeft den volgendon inhoud: De Poolsche regeering kan de door Li tauen op 14 Maart gestelde voorwaarden niet accepteeren, daar deze de veiligheid niet voldoende waarborgen. Het eenige middel om het incident te regelen is vol gens haar het instellen van normale en rechtstreeksohe diplomatieke betrekkin gen zonder preliminaire voorwaarden. De Poolsche regeering stelt een termijn vast van 48 uur, aanvangende op het ©ogenblik, waarop de nota door den Pool- sohen gezant te Tallinn aan den gezant van Litauen is overhandigd. Diplomatieke vertegenwoordigers moe ten worden benoemd vóór 31 Maart. Et moeten daaromtrent vóór 19 Maart, dus vóór den afloop van den gestelden termijn nota's worden gewisseld. Het achterwege blijven van een ant woord zal zoowel als ©enigerlei voorbe houd, welk ook, met een weigering wor den gelijkgesteld. In dit geval zal de Poolsche regeering met eigen middelen de rechtmatige belan gen van den staat beschermen." Het is zéker, dat Litauen, aan zijn lot overgelaten, gedwongen is te capituleeren. Gistermorgen vroeg, is de Russische ge zant te Kaunas bij' minister Lozoraitis gekomen om hem mede te deelen, dat Moskou, ondanks de sym pathie, die Sov jet-Rusland voor Litauen gevoelt, niet in staat zou zijn het even tueel te hulp te komen. D'eze verklaring 'heeft een beslissende rol gespeeld. D© bevolking van Litauen blijft volko men kalm. Er valt geen spoor van ze nuwachtigheid' te ontdekken, hoewel de eenstemmige meening is, dat Polen het incident heeft uitgelokt om een voor wendsel voor een aanval tegen Litauen te hebben. De Litausehe landdag is tégen van daag bijeen geroepen om een beslissing te nemen over het antwoord op het Poolsche ultimatum. De Poolsche maarschalk Smigly- Rydz is weer te Warschau uit Wilna te rug gekeerd. Men verwacht in Duitschland, dat het conflict tusschen Polen en Litauen zon der militaire actie van 'den kant van Polen bijgelegd zal worden. Duitschland schijnt in Warschau reeds met nadruk den wensch te kennen te hebben gege ven, dat een Vreedzame oplossing ge zocht wordt. Daarom zou Duitschland er niet aan denken, 'door een bedreiging met, of zelfs maar door het heramen van een binnenrukken in het Memelgebied, de zaak te compliceeren en daardoor het gevaar voor een algemeen conflict te vergrooten. Volgens niet-officieele berichten is het Litausc'he antwoord op het Poolsche ul timatum reeds op het ministerie van buitenlandfiche zaken te Warschau ont vangen. De Litausehe regeering zou in het al gemeen de Poolsche eischen aanvaarden. In het bijzonder zou zij zich accoord ver klaren met het herstel van normale 'be trekkingen. Erkenning van den territorialen sta tus quo, die een uitdrukkelijk afzien van Onbekende dame geeft f500 voor de grensbewaking. Daad van vaderlandsliefde. Het Departement van Defensie deelt ons mede Gistermorgen heeft een onbekende dame aan het Departement van Defensie een enveloppe afgegeven, 'bevattende een bedrag van f 500, benevens een brief van den volgenden inhoud: „Dit is de 'bijdrage van een Nederland- eche vrouw voor versterking van de grensbewaking naar aanleiding van de gebeurtenissen in 'Oostenrijk, in antwoord op 'de radiorede van Dr H. 'Colijn. Het vrije woord, de vrijheid van geest, het behoud van het Nederlandsche recht, de erfenis van Willem, vader des vader lands en Hugo de Groot, zijn wel een offer waard. Ter navolging." De minister van Defensie stelt een be wijs van dergelijke daadwerkelijke be langstelling in 's lands defensie op 'hoo- gen prijs. Doei uMiydmU? fyaat u Uouw&t? Voor die gelegenheid kunnen wij u een mooie sorteering C O ST U,U MS voorleggen. Klokstraat Goes Wilna zou beteekenen, zou zij echter van de hand wijzen. COMPLOT IN BRAZILIë. Duizenden arrestaties. Een ontdekte samenzwering der groen- hemden in Brazilië had ten doel, presi dent Vargas en een aantal andere hoog geplaatste staatspersonen, o.m. de chef van politie Muller, dien de groenhem- den beschouwden als hun grootsten vijand, om te brengen. Onder het in beslag genomen mate riaal in de woning van den leider der groenhemden, Salgado, bevonden zich 3000 dolken met hakenkruisen, bene vens groote hoeveelheden dumdumko- gels. Salgado is gevlucht. De politie deelt mede, dat duizenden leden van de organisatie der groenhem den gearresteerd zijn. De orde is verzekerd. De regeering heeft den steun van militaire en vloot- strijdkrachten. De opstand had reeds den 11 den Maart moeten uitbreken, en wel te zelfder tijd in Rio de Janeiro en de staten Rio Grande, Zuid-San Paulo, Minas en een noordelijken staat. STEEDS NIEUWE LUCHTAANVALLEN OP BARCELONA. Personen, die uit Barcelona komen, melden, dat het voortdurend bombarde ment der stad door Franco's vliegtuigen niet alleen om de onmidellijke uitwer king verschrikkelijk is, doch ook om de depressie, welke het veroorzaakt op het moreel der inwoners. Vliegtuigen der nationalisten hebben pamfletten uitgeworpen, waarop staat „overgave of dood", hetgeen wel zal be teekenen, dat de bombardementen zullen worden voortgezet. Het resultaat van deze luchtraids is, dat het openbare leven in de stad stil staat. Kantoren en winkels zijn gesloten. Volgens officieele mededeelingen be droeg het aantal dooden gisteren te 14 uur 600, het aantal gewonden 1000. Gis teren zouden de luchtaanvallen reeds meer dan honderd menschen het leven gekost hebben, er zouden bovendien meer dan 230 gewonden zijn. CONCESSIES VAN PRAAG. Zelfbestuur voor Duitsche minderheid. Die Tsjecho-Slowaaksche regeering heeft een wetsvoorstel goedgékeurd, dat de Duitsche minderheid recht op zelfbe stuur verleenen zal. Volgens 'het wetsontwerp zal de Duit sche minderheid in iederen tak van be stuur aanspraak kunnen maken op een aantal beambten, dat in overeenstemming is met het percentage Duitschers, dat on der den betrokken tak van dienst valt. Aldus zullen de Duitschers aanspraak kunnen maken op 22 pet. van het aantal beambtenposten in het centraal 'bestuur, wijl de Duitschers volgens officieele be rekening 22 ipict. van de totale bevolking van Tsjecho-Slowakijie uitmaken. Op dezelfde wijze zal in de provincies, Binnenland. Intrekking bewerkingspremie voor vlas. Buitenland. Rede van Hitier. Moet Litauen tegenover Puien toegeven? Complot in Brazilië ontdekt. de districten sn gemeenten towerk wor den gegaan. In de provincie Praag zal 33 pot. en in een reeks districten in Noord- Bo'hemon zelfs honderd procent Duitsche beambten worden aangesteld. (Un, Press.) Korte Berichten. Een vliegtuig van de Royal Air For ces is, tengevolge van den mist, in het graafschap Dorsey, tegen een heuvel ge botst. Het vliegtuig vloog in brand. De drie inzittenden vonden den dood. Dit is het vier en twintigste vliegonge luk in Engeland sinds het begin van dit jaar en het aantal slachtoffers is hier mede gestegen tot twee en dertig. MINISTER COLIJN BEZOEKT DE JAARBEURS. Gistermiddag bezocht Z. Exc. Minister D!r H. Colijn, vergezeld van eenige fami lieleden, de Jaarbeurs te Utrecht. De gasten werden in bet administratie gebouw door de heeren W'. Graadt van Roggen en Ir W. Terpstra ontvangen, waarna een rondgang werd gemaakt door da verschillende gebouwen. NIEUWE VELDJAS BIJ LEGER. Voorloopig nog geen beslissing. In verband met telkens voorkomende vragen, gedaan nopens het tijdstip van invoering van een nieuwe veldjas, wordt medegedeeld, dat daaromtrent nog geen datum kan worden aangegeven. De daartoe ingestelde commissie neemt voorloopig eenige proeven met eenige ontworpen modellen. Daarna zullen nog 'proeven op uitgebreide schaal moeten volgen ook gedurende de wintermaanden. Naar verwacht mag worden zal er nog wel een jaar verloopen eer een beslissing kan worden tegemoet gezien. OUD-PRESIDENT HOOVER OP SCHIPHOL „Uw land is nog één van de weinige eilanden van vrede en vrijheid". Met het K. L. M.-toestel uit Kopenha gen is gistermiddag omstreeks half drie op doorreis naar Londen op Schiphol aangekomen de oud-president der Ver- eenigde Staten, Herbert Hoover, die in de afgeloopen weken, op uitnoodiging vao eenige Europeesche regeeringen, verschil lende landen heeft bezocht. Hij werd ontvangen door den directeur der K. L. M„ den heer A. Plesman, en maakte van 'het korte oponthoud op de Arnsterdamsehe luchthaven gebruik om eenige verversohingen tot zich te nemen. Voorkomend en vriendelijk weigerde hij beslist, zich tegenover de persvertegen woordigers, die op Schiphol aanwezig wiaren, uit te laten over den internationa len toestand of de Amerikaansche poli tiek. Hij vertelde vijftien landen te hebben bezocht en circa drie honderd menschen, waarmee hij bedoelde regeeringspersonen en andere officieele persoonlijkheden, te hebben gesproken. Politieke verklaringen, zoo zeide hij, wilde hij slechts afleggen op Ainerikaan- sdhen bodem. Op de schertsend gegeven verzekering, dat hier in Nederland nog volkomen vrij heid van het woord en geestesvrijheid heerschte, antwoordde 'hij: „D'an kunt u zich gelukkig prijzen; uW land ia nog één van de weinige eilanden van vrede en vrijheid". Met het vliegtuig, dat een kwartier lan ter naar Londen vertrok, zette de oud-pre sident Hoover, die vergezeld was van een secretaris, zijn reis voort.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 1