HITLER TE WEENEN
RADIOREDE VAM Dr. GOLIJN
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Engeland keurt optreden
van Duitschiand ten
sterkste af.
Ook Frankrijk breidt zijn
bewapening uit.
Tsjecho-Slowakije doet
beroep op Londen en Parijs
De strijd in Spanje.
DINSDAG 15 MAART 1938
52e JAARGANG - No. 140
engelands defensieprogram
zal worden herzien.
De Minister President Dr. H.
Colijn zal hedenavond om 7.50 u.
een radiorede houden welke door
beide zenders zal worden uitge
zonden.
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
DirecteurHoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2-.50 per kwartsa?
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeiingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Groote geestdrift. De klokken luidden.
De tocht van Hitler van Linz naar Wee-
nen is een triomftocht geworden. Van
Linz tot St. Pölten stond de geheele weg
zwart van de menschen, die den tijd kort
ten met het zingen van spreekkoren en
uitroepen. Het „éen Volk, éen Rijk, éen
Leider" was niet van de lucht.
Om kwart voor zes (Duitsehe tijd) is
Hitier te Weenen aangekomen. De tocht
ging langs een juichende haag van men
schen. De klokken beierden hoog hoven
het gejubel uit.
Voor bet hotel Imperial, waar de rijks
kanselier zijn intrek beeft genomen, be
reikte de ovatie baar hoogtepunt. Zonder
ophouden weerklonk het: „Wir wollen
unsren Führer sehen, wil willen unsren
Führer hörenl"
Eten orkaan van enthousiasme stak op,
toen de Führer ten slotte, na anderhalf
uur, op het balkon van zijn hotel ver
scheen.
Hitier heeft daarop, van het balkon,
een kort woord gesproken.
„Niet alleen de twee m i 1-
lioen menschen in deze
s t a d," zoo zeide hij, „m aar
ook de 75 millioen van ons
volk in één rijk zijn diep
bewogen door dit keerpunt
in de geschiedenis. En zij
allen leven in een gelofte:
Wat er ook gebeuren moge,
het Duiitsche rijk, zooals
het thans bestaat, zal
door niemand verbroken,
door niemand meer ver
scheurd kunnen worden.
Geen bedreiging, geen
nood geen geweld kan de
zen, eed breken. Die eed
wordt thans geloovend af
gelegd door Duitscbers
van Koningsbergen tot
Keulen, van Hamburg tot
W e e n e n."
Een nieuwe landkaart van het
Duitsehe Rijk.
De Duitsehe bladen publiceeren reeds
kaarten van het nieuwe rijk, waarop de
DuitscbOostenrijksche grens is ver
dwenen.
Het rijk telt thans 73 millioen inwo
ners.
Hét Duitsehe leger is vermeerderd met
de 100.000 man van bet Oostenrijksche
bondsleger.
Vluchtelingenstroom uit
Oostenrijk.
In alle aan Oostenrijk grenzende lan
den arriveeren eindelooze stroomen
vluchtelingen van allerlei gezindte, die
zich in het buitenland willen vestigen.
Vooral aan de Hongaarsche grens
'heersoht een buitengewoon groote
drukte. Talrijke Oostenrijksche aristocra
ten hebben daar een toevlucht gezocht.
Tot ben behooren aartshertogin Adelai
de en de aartshertogen Ernest en Felix
van Habsburg, die vermoedelijk spoedig
naar het kasteel Steenockerzeel in België
zullen vertrekken. Ook talrijke Joden ko
men in Hongarije aan. De controle aan
de Hongaarsche grens is opnieuw ver
scherpt.
Te Warschau komen talrijke Poolsche
Joden aan, Er woonden in Oostenrijk tot
nu toe ongeveer 24.00 uit Polen afkom
stige Joden, van wie de meesten vermoe
delijk naar olen zullen terugkeeren.
In Zwitserland arriveeren eveneens on
telbare vluchtelingen, ie Bern komen
voortdurend treinen uit Oostenrijk aan
met reizigers, die zich in Zwitserland of
frankrijk willen vestigen. Ook aan de
Zwitsersche grens is een strenge bewa
king ingesteld.
In het Engelsche Lagerhuis heerschte
gistermiddag groote spanning over de
verwachte rede van den Minister-presi
dent Chamberlain. De tribunes der diplo
maten waren dicht bezet.
Toen Chamberlain binnenkwam werd
fti] met groot gejuich ontvangen.
De premier begon, met een overzicht te
geven van de gebeurtenissen der laatste
weken en legde er den nadruk op, dat,
wat er ook in de bijeenkomst van Hitier
en Schuschnigg te Bercbtesgaden was
verhandeld, één ding zeker was, n. 1. dat
dit op de basis was ge
weest van Oostenrijk's on-
afhankelijkheid in over
eenkomst met het verdrag
van Juli 1936, waarbij Duitsch
iand O', a. de onafhankelijk-
heid van Oostenrijk erken-
d e.
Hij zette daarna uiteen, dat de Oosten
rijksche kanselier tot het houden van een
plebisciet bad besloten, wat onwelkom
bleek te zijn aan de Duitsehe regeering
en aan de Oostenrijksche nationaal-socia-
listen en ging daarop voort de gebeurte
nissen te verhalen, die er op waren ge
volgd, waaruit bleek, dat Duitschl'and de
ultimatums aan Oostenrijk had gesteld,
waarna de Oostenrijksche kanselier ver
klaard bad te zullen bukken voor de over
macht. Later deelde Chamberlain mede,
dat lord Halifax den Duitschen minister
van Buitenlandsche Z'aken op 10 Maart
een ernstige waarschuwing bad gegeven.
Lord Halifax had hem verder gezegd,
dat de Britsche regeering er de grootste
waarde aan hechtte, dat het plebisciet
zonder inmenging of intimidatie werd ge
houden. Op den avond van
11 Maart heeft de Britsche
gezant in de sterkste be
woordingen het optreden
van Duitschiand tegeneen
onafhankelijken staat ge
laakt en gewaarschuwd
tegen de reacties die het
zou hebben.
Hij las daarop het antwoord voor, dat
baron von Neurath 'had gegeven op dit
protest en waarin deze uit naam van de
Duitsehe regeering verklaarde, dat Groot
Brittannië niet het recht had de rol van
beschermer van de onafhankelijkheid van
Oostenrijk op zich te nemen, want de ver
houding tusschen Duitschiand en Oosten
rijk was een zoodanige, dat dit moest be
schouwd worden als een interne aange
legenheid van het Duitsehe volk.
In zijn schrijven legde von Neurath er
den nadruk op, dat het zenden van troe
pen uit Duitschiand pas geschiedde na
een verzoek van de Oostenrijksche regee
ring en dat, staande tegenover het drei
gende gevaar van een Moedigen burger
oorlog in Oostenrijk, de Duitsehe regee
ring besloot aan dit beroep gevolg te ge
ven.
Het schrijven besloot met
te zeggen, dat elke poging
van een derde partij om
op de o n't wikkeling van
den toestand in O' ostenrijk
invloed uit te oefenen ge-
vaarlijike oons ekwenties
zou kunnen 'hebben.
Na het schrijven van von Neurath te
hebben voorgelezen, ging Chamberlain
voort: „Ik moet terstond de bewering van
von Neurath weerleggen als zou de Brit
sche regeering niet het recht hebben om
zich te interesseeren voor de onafhanke
lijkheid van Oostenrijk. Het belang van
de Britsche regeering in deze kwestie kan
onmogelijk ontkend worden. In de eerste
plaats zijn Groot Brittannië en Oostenrijk
leden van den Volkenbond en hebben zij,
gelijk ook de Duitsehe regeering, verdra-
gen onderteekend, welke bepaalden, dat
de onafhankelijkheid van Oostenrijk on
aantastbaar was, tenzij met goedkeuring
van den Volkettbondsraad. Nog geheel
hiervan afgezien dient de Britsche regee
ring steeds geinteresseerd te zijn in de
gebeurtenissen in Midden-Europa".
Het komt ons voor, dat
de methoden, die in Oos-
tenrijk zijn toegepast, ern
stig veroordeeld moeten
worden en dat degenen,
die moeten waken voor
het behoud van den Euro
pee schen vrede, er ernstig
door geschokt zullen zijn.
Hetgeen gebeurd is, kan niet nalaten een
nadeeligen invloed uit te oefenen op de
hoop der Britsche regeering om tot een
oplossing der conflicten tusschen de na
ties te geraken.
Sprekende ovèr de houding van de
Tsjechoslowaaksche regee
ring ten opzichte van de gebeurtenissen
in Oostenrijk verklaarde Chamberlain,
dat de Tsjechische regeering de Britsche
regeering er van in kennis heeft gesteld,
dat ofschoon het haar vurige wensch is,
in de best mogelijke betrekkingen te leven
met Duitschiand, zij de ontwikkeling der
gebeurtenissen in Oostenrijk met de groot
ste aandacht volgt:
Ik heb vernomen aldus Chamberlain
dat Göring 11 Maart j.l. den gezant
van Tsjechoslowakije heeft medegedeeld,
dat de IDuitsche regeering er naar streeft
de betrekkingen met Tsjechoslowakije te
verbeteren. 12 Maart j.l. heeft
Göring den gezant mede
gedeeld, dat de Duitsehe
troepen, die Oostenrijk
binnenrukken de strikte
order hebben gekregen om
opeen afstand van ten
minste 15 km van de Tsje
choslowaaksche grens te
h 1 ij v e n.
Denzelfden dag ontving de Tsjechische
gezant te Berlijn van Von Neurath de
verzekering, dat Duitschiand zichzelf ge
bonden acht door de Duitseh-Tsjechoslo-
waaksohe arbitrage-conventie van Octo
ber 1925.
Terugfceerende tot het Britsche stand
punt ten opzichte van Oostenrijk zeide
Chamberlain, dat de Britsche regeering
altijd duidelijk gemaakt heeft, dat zij de
toepassing van methoden van geweld tot
oplossing van het Oostenrijksche probleem
zou afkeuren. Hij vervolgde met te zeggen
dat het een hard feit is, dat niets deze
actie van Duitschiand kon tegenhouden,
„tenzij wij1 en anderen met ons bereid ge
weest waren geweld te gebruiken".
Deze gebeurtenissen kun
nen de Britsche regeering
evenwel niet onverschil
lig laten en ziji zullen ge
volgen hebben, die nog niet
kunnen worden overzien.
Wij moeten den nieuwen toestand hel
der, maar met een koel hoofd onder oogen
durven zien.
Ten slotte sprak Chamberlain nog over
het Britsche defensieprogram.
„Wij hebben altijd duidelijk gemaakt,
zeide hij, dat het een soepel programma
is en dat het van tijd tot tijd zou moeten
worden herzien. Thans hebben
wij besloten tot een nieu
we herziening over te gaan
en te zijner tijd zullen wij
bekend maken, welke ver
dere stappen wij noodza-
kelijk zullen achten.
Merkwaardig was, dat Chamberlain
misschien het luidste applaus kreeg toen
hij aankondigde, dat het herbewapenings
programma zou moeten worden herzien.
Duitsehe commentaar op
Chamberlain's rede.
Het Duitsehe nieuwsbureau deelt semi-
officieel mede: „De verklaringen, door den
Britschen minister-president in het La
gerhuis afgelegd, hebben in politieke krin
gen hier in zooverre geen verrassing ge
wekt, daar zijn argumenten reeds uit een
protest der EngelsChe regeering bekend
waren. Niettemin betreurt men het, dat
Chamberlain, ondanks de inmiddels van
Duitsehe zijde verstrekte opheldering van
de feitelijke gebeurtenissen, niet heeft
kunnen besluiten tot een herziening van
zijn standpunt, dat niet alleen in het ge
heel geen aandacht schenkt a.an het zelf
beschikkingsrecht van Oostenrijk, maar
tot de verrassende opvatting komt, dat
dit onvervreemdbare recht van ieder vrij
volk een gevaar voor den vrede beteekent,
terwijl Duitschiand het eerbiedigen der
vrijheid en der levensnoodzakelijkheden
van ieder volk tot grondslag van zijn bui
tenlandsche politiek gemaakt heeft.
Maatregelen van het nieuwe
bewind te Weenen.
In gezaghebbende kringen wordt ver
klaard, dat de Duitsehe wetgeving be
treffende de Joden zal worden toegepast
op de niet-Ariërs in Oostenrijk.
De onderwijsautoriteiten deelen mede,
dat de scholen te Weenen tot nader aan
kondiging gesloten zullen zijn.
Alle lieden der nationaal-socialistisohe
partij zijn uitgenoodigd schriftelijk mede-
deeling te doen van de schade, die zij ge
leden hebben tengevolge van het optreden
der vorige regeering.
Victor Lutze, de chef van den genera-
len staf der S. A. is te Weenen aangeko
men om de leiding der Oostenrijksche S.
A. op zich te nemen.
De Oostenrijksche weermacht is he-
eedigd.
Alle studenten-organisaties zijn ontbon
den; de leden zullen in den nat.-soc. stu-
denlenbond worden opgenomen.
De bevoegde autoriteiten houden zich
thans bezig met de voorbereiding van een
nieuw monetair stelsel voor Oostenrijk,
welk stelsel een monetaire unie met
Duitschiand op de basis van den tegen-
woordigen koers van 40 rm voor honderd
schellingen zou nabij komen. Men weet
nog niet, of de schellingen in omloop zul
len blijven of dat zij door rijfcsmarken zul
len worden vervangen.
Officieel wordt gemeld, dat de hondsi-
regeering ter verhindering van de poli
tieke kapitaalsvluoht een wet heeft aan
genomen.
Gisteren zijn afdeelingen van het Oos
tenrijksche leger te München aangeko
men, waar zij geestdriftig werden ont
vangen.
„Alles voor Oostenrijk zonder Schuschuigg". Onder deze leuze werden na de verovering van Oostenrijk door het
nationaal-socialisme groote betooging'en gehouden.
Binnenland.
9
Oostenrijksch gezant in Den Haag gaat
heen.
De prijs der spoorweg-abonnementen.
Opening der Jaarbeurs.
Buitenland.
Hitier te Weenen.
Chamberlain veroordeelt ten sterkste de
daad van Duitschiand.
Spanning tusschen Polen en Litauen.
Tsjecho-Slovakije zoekt den steun bij En
geland en Frankrijk.
Uitbreiding van bewapening in Engeland
Ook Zijden Stoffen voor Avondjaponnen
en Bruidskleeding koopt U in
HET STOFFENHUIS GOES.
Op modegebied steeds TOONAANGEVEND
(Adv.)
De Fransche regeering zal
om dringende goedkeuring
verzoeken van suppletoire
ere dieten voor de uitbrei
ding van het bewapening -
program en de fabricage van
oorïogsmaterieel bespoedi
gen.
Deze mededeeling is door den premier
Léon Blum gedaan in een onderhoud
met het bestuur van 'het Fransche vak
verbond. De premier gaf een uiteenzet
ting van den ernst van den huidigen toe
stand en de verplichtingen, die daaruit
voor de regeering voortvloeien. In over
leg met den minister van Defensie is be
sloten, suppletoire credieten te vragen,
terwijl den arbeiders wordt verzocht
mede te werken bij de bespoediging van
de wapenfabricage.
Het bestuur van het vakverbond heeft
geantwoord, dat de arbeidersklasse be-
reitbis mede te werken, wanneer de toe
gestane rechten en waarborgen geëerbie
digd worden en wanneer niet alleen van
de arbeiders medewerking wordt ge
vraagd.
Ook met de vertegenwoordigers der
industrieën, welke voor de nationale ver
dediging werken, zal een bespreking
plaats hebben ter bespoediging van den
aanmaak van oorïogsmaterieel.
Uit goed ingélichte bron heeft United
.Press vernomen, dat de regeering van
Tsjechoslowakije zich tot de regeeringen
van Londen en Parijs heeft gewend in
verband met de recente gebeurtenissen in
Oostenrijk. Praag zou gevraagd
hebben, dat Engeland en
Frankrijk een gemeenschap-
pel ij 'k e verklaring afleggen,
dat zij onmiddellijk hande
lend zullen optreden, in geval
Duitschiand inbreuk zou wil
len maken op de onafhanke-
lijkheid van Tsjechoslowa-
k ij e.
De Fransche regeering heeft don Tsje-
chischen gezant de verzekering gegeven,
dat Frankrijk aan alle ver
plichtingen van het Franseh-
Tsjechische verdrag ten volle
zal voldoen.
Franco's troepen dringen op.
Om 1 uur gistermiddag bevonden de
opstandelingen zich nog slechts op 30 km
van de Catalaansche grens. Om 10 uur
gistermorgen zijn ze Alcaniz binnenge
rukt.
Alcaniz is het militaire hoofdcentrum
van de omgeving en oen belangrijk knoop
punt van den levensmiddelentoevoer van
alle linies der regeeringstroepen aan het
Aragon-front.
Bij deze successen viel den opstande
lingen vele krijgsgevangenen en een groo
te hoeveelheid oorlogsmateriaal in han
den.
Franco's luChtwApen ontwikkelt een
buitengewone activiteit. D'e vliegtuigen
hombardeeren verscheidene steunpunten
en verzorgingsstations van de regeerings
troepen in het achterland.
HET OPSLUITEN VAN
Ds NIEMOLLER.
In Duitsehe Protestantsche kringen is
men zeer begaan met 'het lot van ds Nie-
möl'ler. In de kerken, waar aanhangers
van de belijdeniskerk voorgaan, is Zon
dag een in krachtige bewoordingen ge
steld manifest voorgelezen over het op
sluiten van ds Niemöller in een concen
tratiekamp. In het manifest werd gezegd,
