Rede van Chamberlain.
Waar is Ds. Niemöller
De Liberale Staatsparty
vrijzinnig.
't Prinselijk Paar naar Australië.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Nieren
Sympathie moet blijken.
Het proces te Moskou.
DINSDAG 8 MAART 1938
52e JAARGANG - No. 134
Zorg Voor Goede Doorspoeling
der
Brltsche Defensie-uitgaven zullen
de raming sterk overschrijden.
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit" nummer bestaat uit 2 bladen.
In de liberale pers is nog steeds aan de
orde de vraag, wat nu eigenlijk beteekent
de uitspraak van de Liberale Staatspartij,
dat de Christelijke grondslagen der Ne-
derlandsche samenleving dienen te wor
den erkend.
Het „Liberale Weekblad" legt
er sterk de nadruk op, dat bet politiek
streven van de liberalen niet aan een be
paalde „geloofsovertuiging" mag worden
vastgesnoerd. Deed men dit w 1, dan zou
een keuze gedaan moeten worden. En dat
geeft moeilijkbeden. Er zijn tocb in libe
ralen kring orthodoxe Christenen, ortho
doxe Joden, R.Katholieken, maar ook
menschen, zonder een bepaalde godsdien
stige overtuiging. Door zich nu te binden
aan een bepaalde „geloofsovertuiging" zou
het niet-geloovig deel der liberalen zich
gaan afscheiden en zich in een nieuwe
groep organiseeren wat alweer verzwak
king van 'ttoch al zwakke liberale ele
ment zou beteekenen.
Hoofdzaak is echter voor het „L i b e-
rale Weekblad", de positieve over
tuiging! dat de staatkunde zich
moet onthouden van al te
nauwe verbondenheid aan
bepaalde religieuse opvat
tingen.
Het is duidelijk, dat dit betoog ge
richt is tegen de eveneens liberale
„ii. v o n d p o s t", die op een meer posi
tieve omschrijving had aangedrongen.
In verband hiermede komt nu de
vondpost" betoogen dat zij niet van
het aanhangen van een „bepaalde ge
loofsovertuiging" heeft gesproken.
Wij hebben aldus dit orgaan al
leen verlangd dat de liberale politiek zeer
uitdrukkelijk positie zou kiezen ten aan
zien van de christelijke beginselen in het
algemeen.
Het christendom kent algemeene
normen,, algemeene waarden en a 1-
gemeene waarheden, welke door de
onderscheiding van b e p a a 1 de geloofs
overtuigingen niet worden doorkruist of
doorbroken, eischen en waarden voor het
natuurlijke leven en voor een algemeene
cultuur. En daaromtrent (wijl hebben bet
tijdens de jongste kabinetsformatie her
haaldelijk betoogd) wenschen wij een dui
delijk stellingnamen ook van de liberale
politiek. Maar wanneer de Liberale
Staatspartij en dit was ons eigenlijke - be
zwaar zich op bet standpunt stelt, dat
haar formuleering en haar politiek aan
gaande dit punt geen aanstoot mogen ge
ven aan en aanvaardbaar dienen te zijn
vóór atheïsten (ongeloovigen), dan kan
men niet anders dan komen tot vaagheid,
onbepaaldheid en slapheid.
Wanneer men werkelijk het opkomen
voor de groote christelijke waarden een
eisoh vindt van liberale politiek, dan z-ijn
zij, die daartegen bezwaar hebben, op dit
punt nu eenmaal niet liberaal. Maar om
hen tot zich te trekken of te behouden
vindt men een liberalisme uit, waarvan
men eerst de binding met bet christen
dom afkapt. Dit moet men juist niet doen.
Men moet dapper bet verband tusschen
liberale politiek en christendom leggen,
en zeggen: dit is liberaal, en wie hier
tegen zulke ernstige principieele bezwa
ren heeft, dat hij geen de-el van de Libe
rale Staatspartij1 kan uitmaken, die moet
dit dan maar niet doen."
Niet geheel ten onrechte is in verband
met de verschillen die openbaar worden,
gesproken van „den liberalen doolhof'.
Toch is bij nadere beschouwing het
verschil niet zoo groot als bet oppervlak
kig schijnt.
Zoowel het „Liberale Week
blad als „D e Avondpost" willen
verband leggen tusschen liberalisme en
Christendom, al gaat het laatstgenoemde
orgaan hierin wat verder en spreekt het
zich meer positief uit.
Maar beiden staan zij op bet stand-
f* en dat is toch het standpunt
'an de geheele Liberale Staatspartij dat
eze zich niet mag binden aan een be
paalde geloofsovertuiging.
In werkelijkheid is er dus niets ver
anderd.
Alleen vroeger werd bet anders en
duidelijker gezegd.
De toon is vriendelijker.
Maar als wij goed zien is-taat de „Libe
rale Staatspartij'" nog altijd op het v r iji-
zinruge standpunt in 1901 -door Mr
1 W. F. Treub aldus geformuleerd:
„Liberalen van allerlei slagheb-
n deze negatieve eigenschap met el
kander gemeen, dat zij elke poli-
raek verwerpen, welke haar
tl//^spunt neemt in een
goddelijke openbaring, die
zij direct aan de indivi-
zelve 'hetzij- aan -de kerk
artoe deze 'behooren, ten
eel gevallen is.
Dat negatieve standpunt sluit geen
vijandigheid tegen eenige geloofsovertui
ging in zich; het bestrijdt alleen de ver
menging van godsdienst en staatkunde en
wil den staat niet ondergeschikt doen zijn
aan eenig kerkelijk gezag of aan hetgeen
sommigen uit bun godsdienstig dogma als
richtsnoer, ook voor het staatsleven „af
leiden".
Dat is het vrijzinnige standpunt.
En dat is- ook het standpunt van -de
Liberale Staatspartij.
Bij de verkiezingen in 1937 en ook
daarna is in onze pers en in de vergade
ringen van onze kiesvereenigingen met
veel sympathie gewezen op de Antirevo
lutionaire Jongerenactie, het werk van
Ar ja- en P'ropagandaclubs.
Niet alleen om de- directe beteeke-
nis daarvan, maar vooral in verband met
de toekom» t, omdat het een hoopvol
en moedgevend verschijnsel is, wanneer
bij -de jongeren belangstelling voor de
A.R. politiek en de A.R. beginselen
openbaar wordt.
Ook hier geldt echter, dat applaus
goedkoop is.
Trouw moet b 1 ij! 'k e n zegt het spreek
woord.
En zoo zouden we o-ok willen zeggen:
symp-athie moet b 1 ij k e n.
Daarvoor bestaat a.s. Zaterdag, als te
Does de Gouwdag van de A.R.J.A. wordt
gehouden, gelegenheid.
Daar worden in de eerste plaats de
jongeren verwacht.
Hun trouw zal naar gehoopt wordt
blijken, ook uit -hun opkomst naar deze
vergadering.
Maar daarnaast wordt ook gerekend op
de belangstelling van de oudere n. Van
hun warme sympathie zijn wij overtuigd.
Alleen: sympathie moet blijken I
Ter inleiding van de debatten over de
defensie heeft de Engelsche minister
president Chamberlain gisteren in bet
Lagerhuis een rede gehouden.
Met zekerheid kunnen wij
zeggen aldus de premier dat
het bedrag van 1.500 m i 1 -
li oen, dat wij nog pas kort
geleden als voldoende voor
de herbewapening beschouw
den, thans voor onze do el-
einden ontoereikend is.
Het is no-g veel te vroeg om een cijfer
te noemen, doch ik vrees, dat het Huis
moet verwachten, dat dit de£ 1500
millioen aanzienlijk zal
overschrijden.
Ik behoef niet te w ij-zen
op den ernst van deze c ij -
fers en van de vooruit
zichten, indien de toestand
niet beter wordt.
Hoewel wij zullen blijven streven naar
verbetering van den toestand, moet men
zich er van bewust zijn, dat ons verlan
gen naar den vrede niet beteekent, dat
wij- bereid zijn vandaag een vrede te koo-
pen ten koste van den vrede van morgen.
Ook kunnen wij onze verantwoordelijkhe
den jegens ons volk en jegens de mensch-
heid in het algemeen niet vergeten. Het
is niet mijn we-ns-ch of mijn voornemen
mij met de aangelegenheden van andere
volken te bemoeien, doch van tijd tot tijd,
indien het onze plicht is, zullen wij onze
stem verheffen ten gunste van vreedzame
onderhandelingen, tegenover geweld of
bedreiging.
Indien ondanks dit alles
'het vertrouwen in denvre-
de niet hersteld zoukun-
nen worden, zullen w ij' niet
aarzelen h-e-t bewapenings
programma en bet tempo
daarvan te herzien.
De hoeksteen van onze defensie-poli
tiek moet de veiligheid van het Vereenigd
Koninkrijk -zijn. Onze grootste krachts
inspanning moet gericht zijn op twee pun
ten: de bescherming van het land en de
handhaving van de verbindingen en han
delswegen, waarvan wij afhankelijk zijn
voor dé aanschaffing van levensmiddelen
en grondstoffen. Dan is er een derde doel:
de verdediging van de Britscbe overzee-
sche gebieden tegen een aanval ter zee,
te land en uit de lucht. Het vierde doel
tenslotte moet zijn de samenwerking bij de
verdediging van grondgebied der bond-
genooten.
Als ik het land sterk wense-h, is dat
omdat ik geloof, dat in zijn kracht de
beste waarborg voor den vrede ligt. Maar
terwijl wij werken aan de versterking van
onze natie, wil ik geen gelegenheid voor
bij laten gaan om de oorzaken van wrij
ving en oorlog weg te nemen.
Het ideaal van den Volkenbond is groot
en mooi, doch het in de practijk brengen
daarvan vereisöht een enorme en lang
durige krachtsinspanning. Wij willen ons
deel daarvan dragen, alleen al omdat wij
geloo-ven, dat de Volkenbond eens tot heil
van de wereld -zal zijn. Wij- moeten echter
erkennen, dat deze dag nog .ver is.
Ook Zijden stoffen voor Avondjaponnen
en Bruidskleeding koopt U in
HET STOFFENHUIS GOES.
Op modegebied steeds TOONAANGEVEND
(Adv.)
In de tot de laatste plaats bezette kerk
te Dahlem heeft ds Müller Zondag gebe
den uitgesproken voor ds Niemöller en
dertig andere predikanten van de belij
dende kerk-, die in de gevangenis zijn
opgesloten.
Dfe Müller wijdde eenige woorden aan
het NiemÖller-proces. Hij: zeide, dat de
rechtbank niets heeft kunnen vaststellen,
wat voor Niemöller oneervol was. Even
min heeft de rechtbank kunnen aantoo-
nen, dat zijn activiteit tegen het Duitsche
volk gericht was. Daarom is het des te
verwonderlijker, aldus de predikant, dat
de Geheime Staatspolitie hem gearres
teerd heeft en naar bet concentratiekamp
S-achsenhausen heeft overgebracht.
„De kerk- is niet in de gelegenheid zich
tegen politieke aanvallen te verdedigen,
Slechts rest haar de taak te bidden. Maar
zij, die in het geloof staande blijven, zul
len gesterkt worden."
Boecharin ontkent een aantal
beschuldigingen.
In het groote Moskousche proces is
Maandagmorgen het verhoor van den
vo-ornaamsten beklaagde 1 Boecharin
voortgezet, Hij bekende schuldig te zijn
aan een illegale voorbereiding van een
oompiot tegen de Sovjet-regeering, doch
bestreed energiek in eenig contact te heb
ben gestaan met buitenlandsche inlich
tingendiensten. Voorts ontkende 'hij, dat
hij gestreefd zou hebben naar, of gekomen
zou zijn tot een overeenkomst met buiten
landsche mogendheden over afstand van
Wit-Rusland, de Oekraine, of Midden-
Aziatische Sovjet-republieken. Hij1 gaf een
ontkennend antwoord op de vraag van
den procureur, of hij kennis had gedragen
van spionnage-activiteit ten gunste van
Duitschland door den vroe-geren Sovjet-
Russisohen ambassadeur Karachan.
In het verder verloop van de zitting
werd Warwara Jokoflewa, een van de
bekende leden van de groep van linksche
communisten in 1918, als getuige géhoord
De procureur-generaal Wysjinski vatte
de verklaringen van Jokoflewa als volgt
samen'. „Vastgesteld is, dat in 1918 een
tegen de Sovjets gericht complot bestond,
waarvan Boecharin en andere linksche
communisten, Trotzki en zijn groep, als
mede linksche sociaal-revolutionairen deel
uitmaakten. Boecharin was de organisa-
tot van het complot".
Het kwam no-g tot eindelooze woorden
wisselingen tusschen den procureur-gene
raal Wysjinski en beklaagde Boecharin.
Laatstgenoemde toonde zich zeer vrijmoe
dig, ofschoon hij -een vermoeiden indruk
maakte.
AMERIKA E1SCHT TWEE
ENGELSCHE EILANDEN OP.
President Roosevelt heeft aan het mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken een
decreet gezonden, waarhij hij bepaalt, dat
twee -eilanden van de Phoenixgro-ep (in
den Stillen Oceaan), n.l. Canton en En-
derbury onder de jurisdictie der V. S.
vallen en voortaan onder dit ministerie
ressorteeren.
De-ze eilanden zijn volgens de regeering
te Londen Britsch bezit en de Engelsche
regeering eischt de geheele eilandengroep
voor zich op, zoodat met dit decreet van
den president der V. S. de juridische
strijdvraag over het rechtmatig bezit van
deze en andere eilanden in den Stillen
Oceaan opnieuw aan de orde is gekomen.
OOK IN NOORWEGEN VERSTERKING
DER DEFENSIE.
Naar 't No-ors-che telegraaf agentschap
mededeelt, doet in parlementaire krinaren
het gerucht de ronde, dat de Noorsche
regeering bereid is, een voorstel te aan
vaarden, dat beoogt, het bedrag der leger-
begrooting met 25 millioen kronen te ver-
hoogen en dat hoven-dien voorziet in een
crediet van 10 millioen kronen voor de
Reeds inofficieele besprekingen.
Uit Sydney wordt aan de „Daily Tel."
gemeld:
Het wordt nn als vrijwel zeker be
schouwd, dat, indien Prinses Juliana en
haar Gemaal een 'bezoek zullen brengen
aan Nederlandsch Oost-Indië, zij ook naar
Australië zullen komen. Canberra heeft
nog wel geen officieel verzoek tot Den
Haag gericht, maar het heeft wel reeds
vi-a Whitehall naar de mogelijkheid van
een bezoek geïnformeerd.
De Nederlandsche regeering zou, zoo
meent men hier te weten, gunstig staan
tegenover het bezoek, doch alles hangt na
tuurlijk af van de vraag of de 'beide Ko
ninklijke Hoogheden inderdaad n-aar Ne-
derlandsch-Indië zullen gaan.
De gouverneur-generaal van Australië,
Lo-rd 'Gowrie, gaat op 22 Maart a.s. scheep
naar Nederlandsch-Indië, waar hij, gelijk
men weet, als gast van den gouverneur-
generaal, Jhr Tjarda van Starkenhorch
Staohouwer negen dagen zal verblijven.
Lord Gowrie zal den Nederlandscken gou
verneur-generaal verzoeken zijn tegenbe
zoek aan Australië te 'brengen gelijktijdig
met Prinses Juliana en Prins Bernbard.
verbetering van spoor- en straatwegen,
die van militaire beteekenis zijn.
EEN TEGENSPRAAK VAN DEN
NEGUS.
In eenige Engelsche 'bladen zijn be
richten verschenen, volgens welke de
negus naar Abessynië zou terugkeeren
op grond van een overeenkomst met
Mussolini, De negus zou dan in Abes
synië ongeveer eenzelfde positie beklee-
den als sommige prinsen in Britsch-
Indië.
De negus heeft deze berichten evenwel
tegengesproken en-, naar Havas uit Pa
rijs- méldt, tegenover een verslaggever van
de „Paris Soir" verklaard: „evenmin als
op elk ander o ogenblik zou ik er thans,
nu het Abessijnsche volk zijn heldenmoed
en offers verdubbelt, aan denken, een op
lossing te aanvaarden, die in strijd zou
zijn met de rechten en de hoop der Abes-
sijnen en met hun wil, een vrij en onaf
hankelijk volk te zijn."
A LS GIJ DAGEN te bed moet blijven,
*^glj last hebt van rugpijn, hoofdpijn,
gezwollen ledematen, stijve en pijn-
lljke spieren, gij u vermoeid en
zenuwachtig voelt en uw nachtrust
verstoord wordt, Is het leven vaak
een last. Zorg dat het niet zoo ver komt. Vergeet niet,
dat zulke verschijnselen van kwaad tot erger kunnen
worden. GIJ kunt ze voorkomen door uw nieren gezond
te houden door het geregeld gebruik van FOSTER'S
RUGPIJN NIEREN PILLEN, sinds Jaren bekend als het
dluretlsoh middel bU uitnemendheid, f1.-# f.1.75 en f3.-
Binnenland.
Vierde lustrum Verbond van Prot. Ghr.
Werkgevers.
Behandeling res. luit. Aalders in
Duitschland.
De electrifibatie der spoorwegen.
Het Prinselijk Paar naar Australië?
Buitenland.
Rede van Chamberlain.
Het proces te Moscou. Weer een ontken
ning.
DE ONDERGANG DER BALEARES.
Zeshonderd dooden.
Het verlies van den kruiser „Baleares"
werd Maandagavond officieel door Üe
opstandelingen toegegeven.
Het aantal opvarenden, dat met de
„Baleares" in de diepte verdwenen is,
wordt op zeshonderd geschat. Hieronder
bevinden zich de admiraal, die het schip
commandeerde en de oudere officieren.
De Briteche torpedojagers B-oreafe en
Kempenfeit -hebben ongeveer tweehon
derd personen gered met reddingsboeien
en booten.
Zij gaven de bemanning van de „Ba
leares" door seinen te kennen, over boord
De zilveren doopvont in Gothischen stijl, een geschenk van Koning Willem LH
in de Willemskerk te 's-Gravenhage, waar de doop van H. K. H. Prinses
Beatrix waarschijnlijk zal plaats hebben.