Rede van Chamberlain. Waar is Ds. Niemöller De Liberale Staatsparty vrijzinnig. 't Prinselijk Paar naar Australië. Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD Nieren Sympathie moet blijken. Het proces te Moskou. DINSDAG 8 MAART 1938 52e JAARGANG - No. 134 Zorg Voor Goede Doorspoeling der Brltsche Defensie-uitgaven zullen de raming sterk overschrijden. Belangrijkste Nieuws Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Directeur - Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra BIJ contract belangrijke korting Dit" nummer bestaat uit 2 bladen. In de liberale pers is nog steeds aan de orde de vraag, wat nu eigenlijk beteekent de uitspraak van de Liberale Staatspartij, dat de Christelijke grondslagen der Ne- derlandsche samenleving dienen te wor den erkend. Het „Liberale Weekblad" legt er sterk de nadruk op, dat bet politiek streven van de liberalen niet aan een be paalde „geloofsovertuiging" mag worden vastgesnoerd. Deed men dit w 1, dan zou een keuze gedaan moeten worden. En dat geeft moeilijkbeden. Er zijn tocb in libe ralen kring orthodoxe Christenen, ortho doxe Joden, R.Katholieken, maar ook menschen, zonder een bepaalde godsdien stige overtuiging. Door zich nu te binden aan een bepaalde „geloofsovertuiging" zou het niet-geloovig deel der liberalen zich gaan afscheiden en zich in een nieuwe groep organiseeren wat alweer verzwak king van 'ttoch al zwakke liberale ele ment zou beteekenen. Hoofdzaak is echter voor het „L i b e- rale Weekblad", de positieve over tuiging! dat de staatkunde zich moet onthouden van al te nauwe verbondenheid aan bepaalde religieuse opvat tingen. Het is duidelijk, dat dit betoog ge richt is tegen de eveneens liberale „ii. v o n d p o s t", die op een meer posi tieve omschrijving had aangedrongen. In verband hiermede komt nu de vondpost" betoogen dat zij niet van het aanhangen van een „bepaalde ge loofsovertuiging" heeft gesproken. Wij hebben aldus dit orgaan al leen verlangd dat de liberale politiek zeer uitdrukkelijk positie zou kiezen ten aan zien van de christelijke beginselen in het algemeen. Het christendom kent algemeene normen,, algemeene waarden en a 1- gemeene waarheden, welke door de onderscheiding van b e p a a 1 de geloofs overtuigingen niet worden doorkruist of doorbroken, eischen en waarden voor het natuurlijke leven en voor een algemeene cultuur. En daaromtrent (wijl hebben bet tijdens de jongste kabinetsformatie her haaldelijk betoogd) wenschen wij een dui delijk stellingnamen ook van de liberale politiek. Maar wanneer de Liberale Staatspartij en dit was ons eigenlijke - be zwaar zich op bet standpunt stelt, dat haar formuleering en haar politiek aan gaande dit punt geen aanstoot mogen ge ven aan en aanvaardbaar dienen te zijn vóór atheïsten (ongeloovigen), dan kan men niet anders dan komen tot vaagheid, onbepaaldheid en slapheid. Wanneer men werkelijk het opkomen voor de groote christelijke waarden een eisoh vindt van liberale politiek, dan z-ijn zij, die daartegen bezwaar hebben, op dit punt nu eenmaal niet liberaal. Maar om hen tot zich te trekken of te behouden vindt men een liberalisme uit, waarvan men eerst de binding met bet christen dom afkapt. Dit moet men juist niet doen. Men moet dapper bet verband tusschen liberale politiek en christendom leggen, en zeggen: dit is liberaal, en wie hier tegen zulke ernstige principieele bezwa ren heeft, dat hij geen de-el van de Libe rale Staatspartij1 kan uitmaken, die moet dit dan maar niet doen." Niet geheel ten onrechte is in verband met de verschillen die openbaar worden, gesproken van „den liberalen doolhof'. Toch is bij nadere beschouwing het verschil niet zoo groot als bet oppervlak kig schijnt. Zoowel het „Liberale Week blad als „D e Avondpost" willen verband leggen tusschen liberalisme en Christendom, al gaat het laatstgenoemde orgaan hierin wat verder en spreekt het zich meer positief uit. Maar beiden staan zij op bet stand- f* en dat is toch het standpunt 'an de geheele Liberale Staatspartij dat eze zich niet mag binden aan een be paalde geloofsovertuiging. In werkelijkheid is er dus niets ver anderd. Alleen vroeger werd bet anders en duidelijker gezegd. De toon is vriendelijker. Maar als wij goed zien is-taat de „Libe rale Staatspartij'" nog altijd op het v r iji- zinruge standpunt in 1901 -door Mr 1 W. F. Treub aldus geformuleerd: „Liberalen van allerlei slagheb- n deze negatieve eigenschap met el kander gemeen, dat zij elke poli- raek verwerpen, welke haar tl//^spunt neemt in een goddelijke openbaring, die zij direct aan de indivi- zelve 'hetzij- aan -de kerk artoe deze 'behooren, ten eel gevallen is. Dat negatieve standpunt sluit geen vijandigheid tegen eenige geloofsovertui ging in zich; het bestrijdt alleen de ver menging van godsdienst en staatkunde en wil den staat niet ondergeschikt doen zijn aan eenig kerkelijk gezag of aan hetgeen sommigen uit bun godsdienstig dogma als richtsnoer, ook voor het staatsleven „af leiden". Dat is het vrijzinnige standpunt. En dat is- ook het standpunt van -de Liberale Staatspartij. Bij de verkiezingen in 1937 en ook daarna is in onze pers en in de vergade ringen van onze kiesvereenigingen met veel sympathie gewezen op de Antirevo lutionaire Jongerenactie, het werk van Ar ja- en P'ropagandaclubs. Niet alleen om de- directe beteeke- nis daarvan, maar vooral in verband met de toekom» t, omdat het een hoopvol en moedgevend verschijnsel is, wanneer bij -de jongeren belangstelling voor de A.R. politiek en de A.R. beginselen openbaar wordt. Ook hier geldt echter, dat applaus goedkoop is. Trouw moet b 1 ij! 'k e n zegt het spreek woord. En zoo zouden we o-ok willen zeggen: symp-athie moet b 1 ij k e n. Daarvoor bestaat a.s. Zaterdag, als te Does de Gouwdag van de A.R.J.A. wordt gehouden, gelegenheid. Daar worden in de eerste plaats de jongeren verwacht. Hun trouw zal naar gehoopt wordt blijken, ook uit -hun opkomst naar deze vergadering. Maar daarnaast wordt ook gerekend op de belangstelling van de oudere n. Van hun warme sympathie zijn wij overtuigd. Alleen: sympathie moet blijken I Ter inleiding van de debatten over de defensie heeft de Engelsche minister president Chamberlain gisteren in bet Lagerhuis een rede gehouden. Met zekerheid kunnen wij zeggen aldus de premier dat het bedrag van 1.500 m i 1 - li oen, dat wij nog pas kort geleden als voldoende voor de herbewapening beschouw den, thans voor onze do el- einden ontoereikend is. Het is no-g veel te vroeg om een cijfer te noemen, doch ik vrees, dat het Huis moet verwachten, dat dit de£ 1500 millioen aanzienlijk zal overschrijden. Ik behoef niet te w ij-zen op den ernst van deze c ij - fers en van de vooruit zichten, indien de toestand niet beter wordt. Hoewel wij zullen blijven streven naar verbetering van den toestand, moet men zich er van bewust zijn, dat ons verlan gen naar den vrede niet beteekent, dat wij- bereid zijn vandaag een vrede te koo- pen ten koste van den vrede van morgen. Ook kunnen wij onze verantwoordelijkhe den jegens ons volk en jegens de mensch- heid in het algemeen niet vergeten. Het is niet mijn we-ns-ch of mijn voornemen mij met de aangelegenheden van andere volken te bemoeien, doch van tijd tot tijd, indien het onze plicht is, zullen wij onze stem verheffen ten gunste van vreedzame onderhandelingen, tegenover geweld of bedreiging. Indien ondanks dit alles 'het vertrouwen in denvre- de niet hersteld zoukun- nen worden, zullen w ij' niet aarzelen h-e-t bewapenings programma en bet tempo daarvan te herzien. De hoeksteen van onze defensie-poli tiek moet de veiligheid van het Vereenigd Koninkrijk -zijn. Onze grootste krachts inspanning moet gericht zijn op twee pun ten: de bescherming van het land en de handhaving van de verbindingen en han delswegen, waarvan wij afhankelijk zijn voor dé aanschaffing van levensmiddelen en grondstoffen. Dan is er een derde doel: de verdediging van de Britscbe overzee- sche gebieden tegen een aanval ter zee, te land en uit de lucht. Het vierde doel tenslotte moet zijn de samenwerking bij de verdediging van grondgebied der bond- genooten. Als ik het land sterk wense-h, is dat omdat ik geloof, dat in zijn kracht de beste waarborg voor den vrede ligt. Maar terwijl wij werken aan de versterking van onze natie, wil ik geen gelegenheid voor bij laten gaan om de oorzaken van wrij ving en oorlog weg te nemen. Het ideaal van den Volkenbond is groot en mooi, doch het in de practijk brengen daarvan vereisöht een enorme en lang durige krachtsinspanning. Wij willen ons deel daarvan dragen, alleen al omdat wij geloo-ven, dat de Volkenbond eens tot heil van de wereld -zal zijn. Wij- moeten echter erkennen, dat deze dag nog .ver is. Ook Zijden stoffen voor Avondjaponnen en Bruidskleeding koopt U in HET STOFFENHUIS GOES. Op modegebied steeds TOONAANGEVEND (Adv.) In de tot de laatste plaats bezette kerk te Dahlem heeft ds Müller Zondag gebe den uitgesproken voor ds Niemöller en dertig andere predikanten van de belij dende kerk-, die in de gevangenis zijn opgesloten. Dfe Müller wijdde eenige woorden aan het NiemÖller-proces. Hij: zeide, dat de rechtbank niets heeft kunnen vaststellen, wat voor Niemöller oneervol was. Even min heeft de rechtbank kunnen aantoo- nen, dat zijn activiteit tegen het Duitsche volk gericht was. Daarom is het des te verwonderlijker, aldus de predikant, dat de Geheime Staatspolitie hem gearres teerd heeft en naar bet concentratiekamp S-achsenhausen heeft overgebracht. „De kerk- is niet in de gelegenheid zich tegen politieke aanvallen te verdedigen, Slechts rest haar de taak te bidden. Maar zij, die in het geloof staande blijven, zul len gesterkt worden." Boecharin ontkent een aantal beschuldigingen. In het groote Moskousche proces is Maandagmorgen het verhoor van den vo-ornaamsten beklaagde 1 Boecharin voortgezet, Hij bekende schuldig te zijn aan een illegale voorbereiding van een oompiot tegen de Sovjet-regeering, doch bestreed energiek in eenig contact te heb ben gestaan met buitenlandsche inlich tingendiensten. Voorts ontkende 'hij, dat hij gestreefd zou hebben naar, of gekomen zou zijn tot een overeenkomst met buiten landsche mogendheden over afstand van Wit-Rusland, de Oekraine, of Midden- Aziatische Sovjet-republieken. Hij1 gaf een ontkennend antwoord op de vraag van den procureur, of hij kennis had gedragen van spionnage-activiteit ten gunste van Duitschland door den vroe-geren Sovjet- Russisohen ambassadeur Karachan. In het verder verloop van de zitting werd Warwara Jokoflewa, een van de bekende leden van de groep van linksche communisten in 1918, als getuige géhoord De procureur-generaal Wysjinski vatte de verklaringen van Jokoflewa als volgt samen'. „Vastgesteld is, dat in 1918 een tegen de Sovjets gericht complot bestond, waarvan Boecharin en andere linksche communisten, Trotzki en zijn groep, als mede linksche sociaal-revolutionairen deel uitmaakten. Boecharin was de organisa- tot van het complot". Het kwam no-g tot eindelooze woorden wisselingen tusschen den procureur-gene raal Wysjinski en beklaagde Boecharin. Laatstgenoemde toonde zich zeer vrijmoe dig, ofschoon hij -een vermoeiden indruk maakte. AMERIKA E1SCHT TWEE ENGELSCHE EILANDEN OP. President Roosevelt heeft aan het mi nisterie van Binnenlandsche Zaken een decreet gezonden, waarhij hij bepaalt, dat twee -eilanden van de Phoenixgro-ep (in den Stillen Oceaan), n.l. Canton en En- derbury onder de jurisdictie der V. S. vallen en voortaan onder dit ministerie ressorteeren. De-ze eilanden zijn volgens de regeering te Londen Britsch bezit en de Engelsche regeering eischt de geheele eilandengroep voor zich op, zoodat met dit decreet van den president der V. S. de juridische strijdvraag over het rechtmatig bezit van deze en andere eilanden in den Stillen Oceaan opnieuw aan de orde is gekomen. OOK IN NOORWEGEN VERSTERKING DER DEFENSIE. Naar 't No-ors-che telegraaf agentschap mededeelt, doet in parlementaire krinaren het gerucht de ronde, dat de Noorsche regeering bereid is, een voorstel te aan vaarden, dat beoogt, het bedrag der leger- begrooting met 25 millioen kronen te ver- hoogen en dat hoven-dien voorziet in een crediet van 10 millioen kronen voor de Reeds inofficieele besprekingen. Uit Sydney wordt aan de „Daily Tel." gemeld: Het wordt nn als vrijwel zeker be schouwd, dat, indien Prinses Juliana en haar Gemaal een 'bezoek zullen brengen aan Nederlandsch Oost-Indië, zij ook naar Australië zullen komen. Canberra heeft nog wel geen officieel verzoek tot Den Haag gericht, maar het heeft wel reeds vi-a Whitehall naar de mogelijkheid van een bezoek geïnformeerd. De Nederlandsche regeering zou, zoo meent men hier te weten, gunstig staan tegenover het bezoek, doch alles hangt na tuurlijk af van de vraag of de 'beide Ko ninklijke Hoogheden inderdaad n-aar Ne- derlandsch-Indië zullen gaan. De gouverneur-generaal van Australië, Lo-rd 'Gowrie, gaat op 22 Maart a.s. scheep naar Nederlandsch-Indië, waar hij, gelijk men weet, als gast van den gouverneur- generaal, Jhr Tjarda van Starkenhorch Staohouwer negen dagen zal verblijven. Lord Gowrie zal den Nederlandscken gou verneur-generaal verzoeken zijn tegenbe zoek aan Australië te 'brengen gelijktijdig met Prinses Juliana en Prins Bernbard. verbetering van spoor- en straatwegen, die van militaire beteekenis zijn. EEN TEGENSPRAAK VAN DEN NEGUS. In eenige Engelsche 'bladen zijn be richten verschenen, volgens welke de negus naar Abessynië zou terugkeeren op grond van een overeenkomst met Mussolini, De negus zou dan in Abes synië ongeveer eenzelfde positie beklee- den als sommige prinsen in Britsch- Indië. De negus heeft deze berichten evenwel tegengesproken en-, naar Havas uit Pa rijs- méldt, tegenover een verslaggever van de „Paris Soir" verklaard: „evenmin als op elk ander o ogenblik zou ik er thans, nu het Abessijnsche volk zijn heldenmoed en offers verdubbelt, aan denken, een op lossing te aanvaarden, die in strijd zou zijn met de rechten en de hoop der Abes- sijnen en met hun wil, een vrij en onaf hankelijk volk te zijn." A LS GIJ DAGEN te bed moet blijven, *^glj last hebt van rugpijn, hoofdpijn, gezwollen ledematen, stijve en pijn- lljke spieren, gij u vermoeid en zenuwachtig voelt en uw nachtrust verstoord wordt, Is het leven vaak een last. Zorg dat het niet zoo ver komt. Vergeet niet, dat zulke verschijnselen van kwaad tot erger kunnen worden. GIJ kunt ze voorkomen door uw nieren gezond te houden door het geregeld gebruik van FOSTER'S RUGPIJN NIEREN PILLEN, sinds Jaren bekend als het dluretlsoh middel bU uitnemendheid, f1.-# f.1.75 en f3.- Binnenland. Vierde lustrum Verbond van Prot. Ghr. Werkgevers. Behandeling res. luit. Aalders in Duitschland. De electrifibatie der spoorwegen. Het Prinselijk Paar naar Australië? Buitenland. Rede van Chamberlain. Het proces te Moscou. Weer een ontken ning. DE ONDERGANG DER BALEARES. Zeshonderd dooden. Het verlies van den kruiser „Baleares" werd Maandagavond officieel door Üe opstandelingen toegegeven. Het aantal opvarenden, dat met de „Baleares" in de diepte verdwenen is, wordt op zeshonderd geschat. Hieronder bevinden zich de admiraal, die het schip commandeerde en de oudere officieren. De Briteche torpedojagers B-oreafe en Kempenfeit -hebben ongeveer tweehon derd personen gered met reddingsboeien en booten. Zij gaven de bemanning van de „Ba leares" door seinen te kennen, over boord De zilveren doopvont in Gothischen stijl, een geschenk van Koning Willem LH in de Willemskerk te 's-Gravenhage, waar de doop van H. K. H. Prinses Beatrix waarschijnlijk zal plaats hebben.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 1