De rede van Bondskanselier Schuschnigg.
WERKZAME NIEREN
Beproeft de geesten
Oe verdediging ven Ned.-lndië.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
ILLES
EERSTE BLAD
Belangrijkste Nieuws
VRIIDAG 25 FEBR. 1938
52e JAARGANG - No. 125
|||M|
Onafhankelijkheid van Oostenrijk Is door Dultschland gewaarborgd.
„Tot in den dood: rood-wlt-rood" Is Oostenrijks leuze.
ZORG VOOR
Uit de Provincie
Uitgave: N. V. Uitgever» - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstgtraat 7 0, Goea
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA
Abonnesr.67its9?5j8 fcgS pe? k".-<sr»sssJ
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen 1 0.20
Losse nummers 3 sent
Advertentiïn 30 cent per "egel
Ingezonden mededecltngen 00 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
7ELKOM1
enten Kortgene,
at, Wissenkerke
worden Adver-
nnementen aan»
lej. Wed. G. DE
senkerke.
uschnigg tij-
Dr het eerst
iER. 1571 m.
pel II. 9.50 ka-
0 Otto Kerm-
van der Harst
e van mej. Wed.
dlie publiek ver-
taande uit: huis,
ok en kippenhok
c.a. i(14 gem. 25
liggende in de-
jsland. In hoop
heer P. W'.
slande, bankier,
(W.) voor de
ERBERICHT.
ad van 25 Febr.:
Itot Z. wind, ne-
bewolkt, waar-
Itemperatuur om
1 vorst 's nachts,
ling in tempera-
Sdag 3 uur:
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het is voor het opgroeiend geslacht
niet gemaJkkelijik den rechten weg te vin
den en temidden van de vele geestelijke
stroomingen van dezen tijld koers te hou
den.
Er is een tijd geweest dat de grenzen
vrij scherp waren aangegeven.
Op politiek gebied staken de vrijzin
nige partijen bun vrijzinnig beginsel
niet onder stoelen of banken. Ziji stelden
op den voorgrond dat zijl met Gods Woord
in het staatkundig leven geen rekening
wenschten te houden. En op maatschap
pelijk gebied was bet niet veel anders.
De laatste jaren is er echter wat dit
betreft veel veranderd. Er worden bij de
vrijzinnige partijlen en ook in de kringen
van de z.g. „neutrale" of „algemeene" or
ganisaties 'klanken gehoord, die daar
voorheen onbekend waren.
Zoo wordt de schijn gewekt alsof de
oude tegenstelling bezig is te verdwijnen.
De schijn. Want bij nadere beschou
wing blijkt meestal, dat er wel met veel
meer waardeering over de Christelijke
grondslagen van ons volksleven wordt
gesproken en dat termen gebruikt worden
die goede verwachtingen wekken, maar
dat er toch in werkelijkheid, principieel,
weinig veranderd is.
Duidelijk is dat wel aan het licht geko
men bij wat in de liberale pers over de
wijziging van het program der liberale
partij werd geschreven.
Van een principieele koerswijziging is
geen sprake.
Wij kunnen dit betreuren en ons tege
lijkertijd verheugen dat met meer vrien
delijkheid en met meer waardeering dan
vroeger over de Christelijke beginselen
wordt gesproken.
Maar we hebben hieraan toe te voe
gen, dat nu nog meer dan voorheen, de
waarschuwing noodig is, om de geesten
te beproeven.
Wij1 denlken hierbij1 ook aan de rede
dezer dagen door den beer D. H- Louwes
voor den Bond van Gediplomeerde Oud
leerlingen van Land- en Tuinbouwcur-
sussen te Goes gehouden.
Een rede die, op bet eerste gezicht, op
hen die aan de belijdenis dat Gods Woord
regel en richtsnoer moet zijd voor heel
het leven, een goeden indruk kan maken,
en die toch, zooals wij nader hopen aan
te toonen, principieel gezien, in hooge
mate teleurstelt.
!g 3 u.: Va
letsen:
DE STRIJD OM TERUEL.
De stad één giroote ruïne. De regeerings-
troepen leden ontzaglijke verliezen.
De troepen van Franco, zoo wordt uit
Teruel gemeld, rukken naar het zuiden
verder op. In de stad zelf hebben de
nationalisten aanzienlijke hoeveelheden
wapenen en munitie gevonden. Zij maak
ten o.a. negen batterijen en twaalf pant
serauto's buit, terwijl vier-en-twintig
vliegtuigen wan de rooden werden neer
geschoten. Sedert 5 Februari hebben zij
elf honderd vierkante km. terrein ver
overd.
De verliezen van de roode troepen in
en om Teruel bedroegen van 5 tot 22
i'ebruari 9750 dooden en T6.298 krijgsge
vangenen.
De correspondent van Reuter geeft een
beschrijving van Teruel, waar 'hij een uur
ua de nationalistische troepen is aange
komen. Hij meldt, dat het beroemde se
minarie is 'verwoest. Gedeelten der ruïnes
waren ingericht tot loopgraven en ver
sterkingen. De toren van de kathedraal,
oie het hevig heeft moeten ontgelden, en
oe prachtige toren van de Sint Maarten
staan nog overeind. Het botol Aragon is
nyna geheel verwoest. Vele 'buizen zijn
reeds ingestort en de straten zijn door
et puin versperd. Andere 'buizen schij-
en ieder oogenblik te kunnen instorten,
toen de correspondent de stad binnen
"Wam, was het op straat zeer druk door
o militairen van Franco. De mannen
i ^n. geneeskundigen dienst waren
zig de lijken te 'bergen en de gewonden
to verzorgen.
In de ondergrondsc'he gangen zoeken
blpv ^stei1 naar tEognlbk achterge
en manschappen der roode troepen.
RUSLAND EN JAPAN.
Het briefgeheim.
zat 8t ,^ePartement van binnenlandsche
teitfl11 I°kio heeft den politie-autori-
11 in heel Japan gewaarschuwd te
gen het verzenden van belangrijke brie
ven via Siberië. Het departement gaf
ook den raad in zulke brieven geen me-
dedeelingen te doen over toestanden in
Japan. Deze actie spruit voort uit de
verdenking in Japan, dat alle briefzen-
dingen naar Europa uit Japan, die via
Siberië gaan, door de Russische censuur
worden onderzocht.
WIJZIGING IN DE DUITSCHE
JAARTALLEN-BOEKJES.
Volgens de „Frankfurter Zeitung"
heeft de nationaal-socialistische liga van
onderwijzers voorgesteld om bij' de jaar
tallen de aanduidingen „vóór Christus"
en „na Christus" te vervangen door
„vóór-" en „na begin der tijdrekening".
KR 29
Onder zeer groote belangstelling heeft
Schuschnigg gisteravond in de groote
zaal van het parlement zijn rede uitge
sproken, welke met zooveel spanning
was verbeid, en welke door middel van
de radio over heel Oostenrijk en een
groot deel van de wereld werd verbreid.
Onder een geweldig gejuich betrad de
bondskanselier de zaal. Pas na eenige
minuten werd bet applaus en gejuich
met een tienwerf „Schuschnigg Heil" be
sloten.
Er moet, aldus Schuschnigg, in deze
zaal, waar zoo vaak in vroeger tijden
over het lot van Oostenrijk gedebatteerd
is, nu niet gedebatteerd worden, want
het is er nu om te doen hesluiten te ne
men, t.e handelen. Het eerste en eenige
punt van de agenda, zonder debat is:
Oostenrijk. (Gejuich.)
Vervolgens verklaarde Schuschnigg,
dat de heele regeering onwrikbaar staat
pp den grondslag van de Grondwet van
1934. Haar eerste en natuurlijke plicht
is de onaangetaste vrijheid en onafhan
kelijkheid van het Oostenrijksche vader
land te behouden. (Gejuich.)
Daarnaast stelde Schuschnigg dade
lijk, den vrede naar buiten te verzeke
ren en naar binnen te verbreiden en te
bewaren.
Niet naar buitenlandsch voorbeeld
gaat men te werk. De Grondwet kent
geen partijen en geen partijstaat. Zij be
oogt de corporatieve organisatie des
volks. Een volksfront is in Oostenrijk
evtn onbruikbaar als zijn tegenpool: een
dictatoriale Grondwet.
Over zijn bezoek aan Bercbtesgaden
merkte bij op, dat de overeenkomst van
11 Juli 1936, welke de vriendschappe
lijke betrekkingen tusscben beide Duit
sche landen bad moeten verzekeren en
regelen, welker voortduren een acute
bron van gevaar zou hebben opgeleverd.
De dag van Berchtesgaden zal, naar hij
hoopt, een mijlpaal des vredes blijken te
zijn geweest. D'e vrede heeft het Oosten
rijk van Dollfuss steeds gewild. Met de
betuiging van zijn wil naar den vrede
op de lippen is Dollfuss gestorven. „Wij,
Oostenrijkers, zijn Diiitschers en hebben
een Duitscb land", is een ander woord
van Dollfuss geweest.
Hitier heeft uitdrukkelijk de volle sou-
vereiniteit van Oostenrijk erkend; hij be
schouwt den loop van zaken op het ge
bied der binnenlandsche politiek, evenals
het vraagstuk van het Oostenrijksche na-
tlonaal-socialisme uitsluitend als een
zuiver Oostenrijksch vraagstuk.
Daartegenover zal de Oostenrijksche
regeering haar politiek in het algemeen
tegenover bet Rijk steeds op een zuiver
principieele lijn houden overeenkomstig
bet feit, dat Oostenrijk zich beschouwt
als een zuiver Duitsche staat.
D'e Oostenrijksche regeering zal niet
dulden, dat illegale actie gelijk wordt
i gesteld met de erkenning van Oosten
rijk, als zuiver Duitsche staat.
Bij de amnestie is men ervan uitge
gaan, dat wie op de barricaden met de
wapens in de hand zijn zaak wil verde
digen en gelooft in zijn roeping, ook al
tast hij hierin mis, recht heeft op eer
bied en verzoening.
Illegale actie zal niet meer geduld
worden, De vrede van 12 Februari is be
doeld als een eerlijke vrede.
Schuschnigg gewaagde verder van den
vooruitgang onder zijn bewind, van zijn
wensch door verdere sociale maatrege
len den toestand te verbeteren, van de
nuttige werking van de protocollen van
Rome en van de goede betrekkingen met
andere staten.
Oostenrijk is, zoo zeide Schuschnigg
tenslotte, vastbesloten, voort te gaan op
den beproefden weg der Protocollen van
Rome. Het zou onjuist zijn, van een wij
ziging in de hartelijke betrekkingen tus
scben Oostenrijk en Italië te spreken,
zooals den laatsten tijd meermalen in de
buitenlandsche pers geschied is.
Schuschnigg besloot met te verklaren:
„bet gaat thans niet om den staatsvorm,
doch om den staat, om bet vaderland. De
tijd van den tweestrijd is voorbij, thans
begint het tijdperk der aaneensluiting,
„tot in den dood: rood-wit-rood"!
Naar bet Oostenrijksche telegraaf-
agentscbap meldt, 'hebben groote men-
scbenmenigten na afloop van de rede
van den bondskanselier, patriottische be
toogingen ten gunste van Schuschnigg
gehouden; honderdduizenden trokken
door de straten onder bet zingen van
vaderlandsche liederen en met den kreet
„leve Schuschnigg".
Te Weenen beeft een geweldige volks
menigte Schuschnigg voor het gedenk-
teeken voor Maria Theresia een groot-
sche hulde gebracht.
ONGUNSTIGE ONTVANGST TE
BERLIJN.
Ofschoon de Duitsche bladen nog geen
commentaar hebben gegeven op Schuch-
niggs rede, wordt reeds gemeld, dat de
ontvangst niet gunstig is. Men had een
minder agressieven toon verwacht.
JAPANSCHE AMBASSADE ACHTER
ELECTRISCHE DRAADVERSPERRING
Het ministerie van buitenlandsche
zaken te Tokio heeft bericht ontvangen,
dat de Japanscbe ambassade te Moskou
geheel omringd is door een draadver
sperring die voortdurend onder stroom
staat.
Sjigenutsoe, de ambassadeur, heeft te
gen deze vreemde omheining geprotes
teerd bij het commissariaat van buiten
landsche zaken. Hij kreeg tot antwoord,
dat de draden bedoeld zijn als veilig
heidsmaatregel voor de ambassade en dat
zij niet kunnen worden verwijderd
DE ROEMEENSCHE VOLKSSTEMMING
Groote meerderheid voor de regeering.
De volksstemming in Roemenië werd
gistermiddag te half zes gesloten. Voor-
zoover men tot nu toe kan zien, beeft de
regeering een overweldigende meerder
heid behaald. Ongeveer 88 pet. van de
kiezers heeft zijn stem uitgebracht. De
meeste tegenstemmers bebooren tot de
vroegere ijzeren garde of tot de linksohe
extremisten. De orde wtrd nergens ver
stoord. Zondag zullen de officieele cijfers
aan den koning worden medegedeeld.
(De groote eenstemmigheid onder de
kiezers behoeft niet al te sterk te verwon
deren. De kiezers moesten door een mon
deling „ja" of „neen" bun meening be
kend maken. De kiezer, die tegen stemde
moest zijn adres opgeven en een bijzon
dere verklaring teekenen.)
300 huizen afgebrand in Kagosjima.
Gistermiddag 'beeft een felle brand ge
woed te Kagosjima, juist toen de stad
gealarmeerd werd, dat twaalf Gbineesche
bommenwerpers naderden. De luchtver-
dedigings'dienst hielp bij het blusschings-
werk. 300 huizen werden een prooi der
vlammen.
De oorzaken van den brand zijn nog
niet bekend.
Korte Berichten.
Dure postzegels. Een parti
culiere postzegelverzameling, waarvan
de cataloguswaarde ruim f 1.350.000 be
draagt, is door een Londensche postze
gelfirma onderbands aangekocht. Dit is
de grootste transactie op philatelistisch
gebied sedert de veiling van de Hind-
collecte in 1934.
Een uitlating van de „Chicago Tribune".
Nederlandsch-lndië afhankelijk van
eigen defensiemiddelen.
Naar „Het Marineblad" meedeelt,
kwam in de „Chicago Tribune" het vol
gende voor, wat Nederland zich met be
trekking tot de verdediging van Nederl.-
Indië voor gezegd kan laten houden:
„De situatie in Europa maakt het voor
Elngeland en Frankrijk onmogelijk om ter
verdediging van bun bezittingen in bet
Verre Oosten aanzienlijke maritieme en
andere militaire strijdmiddelen beschik
baar te stellen. De Amerikaanscbe mari
ne-autoriteiten zijn bet er over eens, dat
operatiën van de vloot in het Verre Oos
ten door gebrek aan bases onmogelijk
zijn. De Nederlandscbe bezittingen en
Australië en Nieuw-Zeeland zijin dus af
hankelijk van hun eigen defensiemidde
len. En deze zijn thans niet sterk.
De regeeringen van deze gebieden heb
ben voor hun verdediging vertrouwd op
de vloten van Engeland en de Vereenigde
Staten. Zij hebben voor zichzelf geld ge
spaard en de defensielasten door anderen
laten dragen. Het leek een aardige 'poli
tiek, doch thans denkt men daar andera
over. Het wordt tijd, dat zijl den last zelf
dragen, hoe onaangenaam bet ook is.
Zoowel Ned.-lndië als Australië en
Nieuw-Zeeland kunnen een veel sterkere
weermacht in stand houden dan thans en
de huidige situatie dwingt hen om met
vaart de noodige maatregelen tot verster
king van hun defensie te nemen."
Moderne stoffen voor Mantels, Complets
en Japonnen.
HET STOFFENHUIS.
Op modegebied toonaangevend. (Adv.)
DE SPOORWEGONGEVALLEN BIJ
AMSTERDAM.
Alle sporen zijn weer berijdbaar.
Nadat om kwart over tien gistermor
gen reeds het spoorwegverkeer naar
Haarlem in beide richtingen hersteld
was, bad men bij Diemen om twee uur
pas één spoor vrij. Het treinverkeer is
toen in beperkte mate hersteld, waarna
onmiddellijk de tijdelijke busdienst op
Weesp en Bussum is opgeheven. Om
streeks vier uur was ook het tweede
spoor weer berijdbaar.
Mr W. H. M. WERKER, f
Op 66-jarigen leeftijd is te Amsterdam
overleden mr W. H. M. Werker, lid van
bet bestuur van de Rijksverzekerings
bank, oud-voorzitter van den Raad van
Arbeid te Amsterdam, oud-lid van den
thans opgeheven Verzekeringsraad en
oud-lid van de Eerste Kamer.
BOTERHEFFING ONVERANDERD.
Het bedrag van de heffing en de steun-
uitkeering op boter is, behoudens tus-
schentijldsche wijiziging, voor de week van
24 Febr. tot 3 Maart vastgesteld op 65
cent per kg (onveranderd).
INGEVOLGE DE INVALIDITEITSWET
EN DE OUDERDOMSWET 1919
TOEGESTANE RENTEN.
Op 1 Januari 1938 werden 38141 we-
duwenrenten en 14044 weezenrenten
krachtens de Invaliditeitswet genoten,
terwijl op genoemden datum krachtens
artikel 373 dier wet 121091 personen in
het genot waren van een als vrucht hun
ner verzekering verkregen ouderdoms
rente van drie gulden per week.
Voorts genoten 54935 personen een in-
validiteitsrente, als bedoeld in art. 71
dier wet.
Krachtens artikel 24 der Ouderdoms
wet 1919 waren op vorengenoemden da
tum 115.483 personen in bet genot van
een als vrucht hunner verzekering ver
kregen ouderdomsrente van drie gulden
per week.
Het aantal renten, voortvloeiende uit
krachtens art. 10 van genoemde wet ge
sloten verzekeringen (self-supporting ver
zekering), met rentebedragen van f3 tot
f 20 per week, bedroeg 4724.
TROEPEN NAAR INDIE.
■Op 9 Maart a.s. zal met het m.s. „Mar-
nix van St. AMegonde" een detachement
aanvullingstroepen van de» Koloniale Re
serve naar Ned.-lndië worden uitgezon
den ter sterkte van 2 onder-officieren en
44 militairen beneden dien rang. Com
mandant van het detachement is tot
Genua de sergeant-majoor-instructeur
der Genie van het Kon. Ned.-Indische
Leger E. Teunissen en van Genua tot Ba
tavia de eerste luitenant der infanterie
van genoemd leger J. A. Struijkenkamp.
Binnenland.
Kind in de vlammen omgekomen.
Brandstichting een voortwoekerend
kwaad.
Buitenland.
L'e rede van den Oostenrijkschen Bonds
kanselier.
D'e gevechten om Teruel.
MIEMAND verdraagt verstopping der Inge*
wanden, maar traag funotlonnoerenda
nieren, die ernstige gevolgen kunnen hebben,
worden dikwijle verwaarloosd. Rugpijn, ver*
stoorde slaap, duizeligheid, rheumatlek, leohiae
ol spit zijn de er vaak uit voortkomende gevol*
gen. Deze. versohljnselen waarsohuwer\u.dat
de werking der nieren verstoord raakt. Houd
derhalve uw nieren In goeden staat door een
dluretlsoh middel. Stel uw gezondheid niet In
de waagschaal, maar laat Foster's Rugpijn
Nieren Pillen u nieuwe kracht en vitaliteit
Seven. Foster's Pillen bevatten geen gevaar-
Jke bestanddeelen en hebben In Holland ruim
30 Jaren ongeëvenaard suocoe behaald.
TYPHOON OP FLORES.
Een typhoon op Flores heeft in ver
schillende dorpen beschadiging veroor
zaakt, Te Laranloeka zijn verschillende
gebouwen gedeeltelijk vernield, o.a. een
gevangenis en een volksschool. Te Adoe-
nara werden vele boomen ontworteld.
Bovendien is daar een gebouw ingestort,
waarbij twee kinderen en een vrouw
werden gedood; velen werden hierbij
licht gewond.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is aan C. J. J. Fok
ker op zijn verzoek met ingang van 8
Maart 1938 eervol ontslag verleend als
burgemeester der gemeente Strijen.
De burgemeester van Ede, Mr O. G.
Ph. baron Creutz, is voornemens tegen
bet einde van dit jaar ontslag te vragen.
i ij
MIDDELBURG.
De brand in de Meidoornlaan.
De heer P. P. Paul deelt ons mede, dat
hij zich gisteren per aangeteekend schrij
ven aan B. en W., de gemeente Middel
burg aansprakelijk heeft gesteld voor alle
schade door 'hem geleden en nog te lijden
tengevolge van den op 23 Februari ont-
stanen brand in de aan hem toebehooren-
de woning Meidoornlaan 6, aangezien die
brand moet ontstaan zijn tengevolge van
werkzaamheden voor de gemeente uitge
voerd door een der gemeentewerklieden.
Dhr Paul stelde daarbij de gemeente
aansprakelijk voor alle schade, zooals de
huurderving, schoonmaken enz., niets uit
gezonderd, voor zoover deze niet door de
brandverzekering wordt vergoed.
Waar ook de schilder, die in 'het huis
gewerkt heeft, aldus schrijft dhr Paul ons
nog, door sommige personen als moge
lijke veroorzaker van den brand is ge
noemd, kan worden medegedeeld dat deze
schilder niet rookt en een brandlamp niet
in bet perceel was, terwijl ook de nieuwe
huurders niets deden, wat als onachtzaam
kan worden beschouwd.
Zoover 'bet schrijven van dhr Paul. Wij
vernemen intusschen, dat het onderzoek
reeds 'heeft uitgewezen, dat de werkzaam
heden van bet electrisch bedrijf zich be
paald hebben tot een inspectie van de lei
ding en het ontstaan van brand door die
werkzaamheden is uitgesloten.
In hoever de werkzaamheden van per
soneel van bet gasbedrijf oorzaak van den
brand kunnen zijn, is nog in onderzoek.
Rijwielplaatjes hebben aftrek
Gisterenmiddag werd zekere O. uit Mid
delburg door een inwoner van Wolfaars»
dijfc op heeterdaad betrapt bij een poging
om 'het rijwielbelastingmerk van zijn rij
wiel, dat in een pakhuis aan bet Kerspel
gestald was, te ontdoen. De eigenaar van
het karretje greep den man vast en wist
hem aan de politie in de omgeving van
de Markt over te geven. Na opgemaakt
proces-verbaal wegens poging tot diefstal
is de man heengezonden.
Hef verkeer.
De politie beeft proces-verbaal opge
maakt tegen den bestuurder van een rij
wiel, die in de bocht Kanaalbrug-Kanaal»
weg bet verkeer in gevaar bracht, door
daar op zoodanige wijze te rijden, dat een
botsing met een anderen fietser ontstond
waardoor deze kwam te vallen en zijn
karretje beschadigd werd.
