De Liberale Staatspartij. Dagblad voor de Provincie Zeeland irwit eder De strijd in China. De strijd in Spanje. EERSTE BLAD \\V »ete ERBIJ! ten Inboedel, Ipelle. SP Het antwoord bleef uit. Minister de Wilde verdedigt zijn beleid. Prinses Juliana en Prins Bernhard naar Indië? Belangrijkste Nieuws V/ierincj - vs rV- zakdoek gekleurde direct bij pak U al hoe jwwit Uw ordtl Koop met gratis >ek. is Middelburg. dezer verkoping een R. BATTEN. en Advertentiën enomen door VAN OOSTEN. M. 12.05 Orkest. 12.50 i. 3.103.20 Gram. lemouth. 6.00 Gram. |0rkest, m.m.v. solist, ia. 9.40 Teddy Joyce Korte Kerkdienst. 11.20 Orkest. 4 M. 1.00 Kleinorkest. Salonorkest. 6.50 tvond. 10.30'11.20 12.50 Orkest. 1.50 Irussels cellokwartet. Inorkest. 7.35 Gram. |olg concert. 10.30— I oude muziek. 2NDER, 1571 M. _i's orkest en solis- L 8.35 Omroeporkest 1 Piano. 10.20—11.20 Ihonie-orkest. 'WEERBERICHT, [avond van 10 Febr.: Z. wind, half tot etrokken, weinig of hmicMag 3 uur: DONDERDAG 10 FEBR. 1938 52e JAARGANG - No. 112 Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Voratatraat 7 0, Ooes Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs 2.50 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeellngen 63 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra BIJ contract belangrijke korting iddag 3 uur: 774. or fietsen: De Liberale Staatspartij! „De Vrijheids bond" heeft Zaterdag en Zondag een al- gemeene vergadering gehouden, waarin aan de orde kwam een door een commis sie ontworpen rapport tot herziening van de Beginselverklaring en het Algemeen .Program. Naar aanleiding daarvan zegt onze Rotterdammer: „Het scheen aanvankelijk, dat onder de auspiciën van den oud-minister Van Lidth de Jeude frisscher en principieeler geluid zou gehoord worden op godsdien stig en sociaal terrein; maar het is helaas op niets uitgeloopen. Het lijkt heel wat, dat één der grond slagen van het liberalisme zal zijln de erkenning van het Christelijk karakter van ons volksleven; maar men schijnt zóó bevreesd te zijn voor iets positiefs, dat men er onmiddellijk op laat volgen, „dat de overheid zich nimmer mag richten naar bepaalde kerkelijke leerstellingen". Welnu, om maar iets te noemen: dat het gezag rust in Gods souvereiniteit is een „kerkelijke leerstelling" en wie deze verwerpt heeft geen recht om te spre ken over het Christelijk karakter van ons volksleven. Het liberalisme bedoelt met dit laatste dan ook heel wat anders dan een Schriftgeloovige. Daarom blijft de li berale Staatspartij humanistisch en in het wezen der zaak „onchristelijk". Met de sociale paragraaf staat het niet anders. Men leest dat niet met zooveel woorden in het verslag, doch de geest spreekt er voldoende uit; al erkennen we gaarne, dat er hoopgevende klanken ge hoord werden als deze: „iSooiale voor zieningen en werkgelegenheid te bevor deren is gewenscht, zoo noodig met toe passing van meer gelijkmatige werkver- deeling". Dit kan vooruitgang beteekenen; maar als we slechts letten op de felle actie te gen verschillende wetsontwerpen, o.a. in zake verbod van loonarbeid door de ge huwde vrouw, dan durven we niet veel te hopen. Hoe het zij, wij hopen o® de normale ontwikkeling van de „liberale staatspar tij', want alleen een gezond partijleven kan het volksleven verrijken en de wet geving vruchtbaar maken." De Standaard merkt o.m. op: Deze beginselverklaring is geheel op humanistische leest geschoeid, stelt „de menschelijke persoonlijkheid" voorop, en spreekt over het Christendom alleen in dezer voege, dat als een der fun damenten der „nationale gemeenschap" moeten worden gehandhaafd „de zede lijke normien, die voortvloeien uit het Christelijk karakter der Europeesche sa menleving". De aan de pers verstrekte mededeeling over de jaarvergadering ver meldt, dat de Commissie van oordeel was, „dat de geldende beginselverklaring on gewijzigd moest worden gelaten, omdat in de bestaande grondslagen van het Ne- derlandsch liberalisme haars inziens geen verandering dient te worden gebracht". Dé Algemeens vergadering heeft zich met die zienswijze vereenigd. In het Algemeen Program is wel eeni- ge wijziging gebracht op dit punt. In nr 2 van dat program staat thans daarover te lezen: „erkenning van het Christelijk karakter der Westersche samenleving en handhaving van de zedelijke normen, waarop die steunt". Het nieuwe program luidt voor dit Punt: „de erkenning van het Christelijk karakter van ons volksleven", met deze korte toelichting: „Zij (d.i. de Liberale Partij) wenscht de Christelijke grondsla gen van de Nederlandsche samenleving te handhaven, maar zijl verlangt, dat de U-verheid zich nimmer richt naar be paalde kerkelijke leerstellingen". .Daar de Beginselverklaring ongewij zigd bleef, zal aan deze wijziging van het Algemeen Program wel geen bijzondere neteekenis zijn te hechten. "iucipaeel is er derhalve, als wij juist ?.eun' ™°r dit punt in de beginselen der berale Partij niets veranderd." Deze zienswijze schijnt ons juist, f j r> we kunnen het waardeeren dat °h de liberale staatspartij de Ghriste- grondslagen van de Nederlandsche amenleving wenscht te handhaven. Maar wij herinneren ons, hoe al de erale organen van oordeel waren dat mister Golijtn samenwerking voor Ka- formatie onmogelijk had gemaakt, en hij k6); wétkprogram van dit Ka- ,van de positief Christelijke oudslagen wilde spreken. Dat mocht niet. Omdat men het vrijzinnige stand en met wensohte los te laten, is nT vrijzinnige standpunt lih .la k®t Algemeen Program van de 8 Staatspartij gehandhaafd. Met eenige belangstelling, zegt het „Va derland" is in de Eerste Kamer geluis terd naar den nat.-soc. mr von Bönning- hausen wiens partij pretendeert onze ontredderde financiën te kunnen sanee- ren. Maar de goocheltoer „aflossing van de Staatsschuld zonder leeningon" werd ons wederom niet onthuld. Het bleef bij de phrase, dat bij wederopstanding van ons volk onder leiding van den heer A. A. Mussert hst eensgezinde volk groote offers zou brengen. Nóg grooter dan thans? Het is mogelijk, gezien de finan- cieele politiek van fascistische en natio- naal-socialistische landen. Maar, nog maals, hoe willen, hoe kunnen de heeren, zelfs na de z.g. wederopstanding van ons volk, 3200 millioen gulden op korten termijn aflossen en de staatstaak uitoefenen zonder geldleeningen, gelijk hun program eischt? Op deze vraag wacht Nederland nog steeds het antwoord! Een der beste redenaars van dit Kabinet. In meerdere bladen is dezer dagen de aandacht gevestigd óp het feit, dat ons Parlement zoo weinig „sprekers" kent. De meeste leden lezen hun redevoerin gen voor op een wijze die 'het luisteren tot een kwelling maakt. Tot dat soort sprekers behoort Minis ter de Wilde niet. Hij verstaat de kunst ook over de meest taaie en saaie onderwerpen te spréken zóó, dat 'het luisteren een ge not wordt. Dorre en 'droge cijfers gaan leVen. Ze beginnen een taal te spreken, die niet alleen door ingewijden, maar ook door ben die niet terzake kundig zijn, verstaan wordt. D'at komt, omdat deze minister -de zeld zame gave der welsprekendheid bezit. Maar ook omdat deze bewindsman die zaken, waarover hij spreekt, volkomen onder de knie heeft. Zoo was het toen hij1 het Département van Binneniandsche Zaken beheerde. En zoo is het ook nu hem de porte feuille van Financiën is toevertrouwd. Gisteren had de heer De Wilde zijn beleid in de Eerste Kamer te verdedigen. En hij deed het zoo, dat iemand, die de vergadering op de publieke tribune bijwoonde, terugkwam als had hij een feestvergadering meegemaakt. Ook de overzichtschrijvers bleken on der den indruk van het ministerieele be toog. De „N. R. Crt." schrijft daarover o.m.: „Wie verstaat als minister De Wilde de kunst een schijnbaar droog onderwerp óp boeiende, zelfs amusante wijze te be handelen! Elke pose is hem daarbij vreemd; doodsbang voor kwasi-imponee- rende geleerdheid, tracht hij zijn audito rium in geenen deele met dikdoende woorden te overbluffen. Integendeel, hij noemt zichzelf „slechts een eenvoudig jurist, geen oeconoom", Maar zijn be toog is glashelder en aan 'het slot wordt geapplaudiseerd zeldzaamheid in on ze volksvertegenwoordiging en druk ken vele afgevaardigden hem de hand." Het Handelsblad laat zich als volgt uit „Minister de Wilde heeft een voortref felijke rede gehouden. Hij heeft het finan- cieele beleid en met name de monetaire politiek verdedigd met een pit en vaart, waarnaar het luisteren een lust was. Als alle ministers en Kamerleden eens zulke glasheldere, suggestieve redevoeringen hielden, 'het leven in ons parlement zou gelijk staan met een gezondheidskuur. Let op, met welk een pakkende en toch eenvoudige beelden deze minister zijn be toogtrant levendig houdt. Vermeit u te vens in de lichte verontwaardiging, waarmede hij stellingen van tegenstan ders verwerpt en ad absurdum voert. Be denkt dan tenslotte, hoe deze Excellentie zonder af te dalen in overbodige details de kern van de zaak belicht en ge zult het met ons eens zijn, dat minister De Wilde tot de beste redenaars van dit kabinet behoort." Het „V a d e r 1 a n d" zegt Wat de rede van den Minister betreft, deze moge gehandicapt zijn, doordat de gestie van het Egalisatiefonds nu een maal ten deele van vertrouwelijfcen aard moet zijn, uit het enthousiaste betoog sprak een overtuiging, die aanstekelijk werkte en die in applaus en handdrukken waardeering vond. De Japansche opmarsch naar de JLaenghal-lijn. Een Japansche colonne die naar den Loenghai-spoorweg oprukt, meldt, dat zij sinds den 7den Februari j.l., het tijdstip waarop de opmarsch naar hst Zuiden begon, 27 mijl gevorderd is. Zij beweert dat zij Tsing Fang heeft ingenomen en thans nog 75 mijl van haar doel verwij derd is. Volgens Ohineesche berichten is deze colonne 10.000 man sterk. Men hecht zeer groote beteekenis aan haar operaties, omdat zij, als zij er in slaagt, den Loeng hai-spoorweg te bereiken, den Ghinee- schen troepen, die bij Hsu-Tsjau gecon centreerd zijn, den terugtocht zou kunnen afsnijden. De Japanners ontkennen, dat de Chi- neezen Woe Hoe zouden hebben veroverd. Wel geven zij toe, dat de Cbineescbe troe pen op den Jangtse-oever tegenover Woe- Hoe zijn aangekomen. De Japansche woordvoerder te Sjang hai heeft verklaard, dat het Japansche leger thans weer geheel verzameld is en gereorganiseerd en gereed staat voor een verderen opmarsöh in China. Het succes van Franco bij Teruel. Uit Barcelona wordt gemeld: Terwijl ten Noorden van Teruel opereerende re- geeringstroepen erin slaagden den op marsch van de opstandelingen in de buurt van Montalban tot staan te bren gen, hebben andere eenheden ten wes ten van Teruel tegenaanvallen onderno men. Gisteren hebben zij heuvel 1325 be zet. Het front der opstandelingen ia ver breed, doch zij hebben bet voornaamste doel van hun offensief niet bereikt. Het ging er om, in het Noorden den weg van Camin Real naar Montalban af te snij den. Deze weg bebeersebt de verbindin gen van het aan de kust opereerende le ger en dat in Aragon. Sierra Palomera moest worden opge offerd, doch de regeeringstroepen heb ben zich thans geïnstalleerd achter de rivier Alfambra. Zij zijn er genesteld op hoogten, welke den rechteroever van de rivier beheerschen en zullen er de vijan delijke aanvallen kunnen weerstaan. Volgens berekening hebben de opstan delingen 80.000 man in bet vuur ge bracht. In militaire kringen der regeering wijst men er op, dat de opstandelingen zware verliezen 'hebben geleden. Geruchten over Italiaansche troepenzendingen. Inzake de geruchten over het zenden van nieuwe Italiaansche troepen naar de opstandelingen heeft Eden in het Fngelsche Lagerhuis verklaard deze ge ruchten wel te kennen, maar er geen en kele inlichting over te hebben ontvan gen, welke ze bevestigt. De arbeidersaf gevaardigde Williams vroeg hierna of de niet-inmengings-commissie, dergelijke troepenzendingen, indien ze hadden plaats gehad, zou kunnen constateeren, Eden antwoordde, dat de controle tegen woordig eenige moeilijkheden oplevert, maar hij wilde gaarne gelooven, dat er in den laatsten tijd geen belangrijke troepenbewegingen hebben plaats gevon den. Op de vraag naar zijn bronnen van inlichting antwoordde Eden deze niet openbaar te kunnen maken, maar, voeg de bij er aan toe, ik zal geen verklaring afleggen zonder zeker van mijn taak te zijn als in de tegenwoordige omstandig heden mogelijk is. Eden weigerde na dere bijzonderheden mee te deelen over de kwestie van de terugtrekking der vrij willigers. DE BUITENLANDSCHE HULP AAN SPANJE. Mededeelingen van een Italiaansch blad. De Giornale d'Italia zet zijn „onthul lingen" over buitenlandsche interventie ten gunste van Spanje voort. Wat de vrijwilligers betreft, herinnert het blad allereerst aan de geheime recru- Reeds meer dan een jaar geleden is het vermoeden geopperd, dat Prinses Juliana en Prins Bernhard na hun huwelijk een reis zouden ondernemen naar Ned-Indië. Sedert dien hebben meermalen nog ge ruchten 'hieromtrent de ronde gedaan, doch positief waren zij veelal geenszins. Thans weet het Alg. Indisch Dagblad te melden dat de reis doorgaat. Het Prin selijk Paar zou in April van het volgend jaar scheep gaan naar de Oost, terwijl het niet onmogelijk is, dat de terugreis wordt gemaakt via Ame rika. teeringen, welke kortgeleden in Oostenrijk en Zwitserland werden ontdekt, en wijst voorts op de activiteit, welke nog steeds door Fransch-Russische agenten ontwik keld wordt in Joego-Slavië en Noorwe gen. Wat voorts den wapensmokkel en de levering ivan oorlogemateriaal betreft, de „Giornale d'Italia" vestigt de aandacht op het bestaan te Londen van de Mid- Atlantic Shipping Company, die alleen reeds in December van het vorig jaar vijf en veertig Britsche stoomschepen, een Estllandsch en een Noorsch schip heeft gecharterd voor vervoer van contrabande naar Spanje. Een andere maatschappij, die schepen en andere transportmiddelen voor de regeering van Barcelona chartert en ver zekert, is de Howard Tenens Ltd. Deze maatschappij staat in nauwe relatie met twee belangrijke Fransobe organisaties voor vervoer van clandestiene goederen. Verscheidene Britsche vrachtschepen vervoeren contrabande voor rekening van Fransche organisaties. Van de andere organisaties te Londen, die zich bezig houden met oorlogssmok- kel noemt de „Giornale d'Italia" de Jood- sche firma Weddel, die in de eerste helft van Januari voor twintig millioen lire goederen aan Spanje verkocht. In België onderteekende een Spaansche militaire commissie den 27sten Januari j.l. te Brussel een contract voor de leve ring van twee duizend Mausergeweren, vijf honderd pistolen, vier honderd dui zend Mauseiipatronen en twintig duizend patronen voor F. N. pistolen. Wat verder de Tsjecho-Slowaaksche hulp betreft, gebleken is, dat eind Deo. van het vorig jaar het aantal Tsjech o- Slowaaksche vrijwilligers, die in het Spaansche leger streden, omstreeks 5500 bedroeg. Tot de laatste Tsjecho-Slowaaksche le veringen behooren veertig vliegtuigen, -die begin Januari op bet vliegveld van Saba dell zijn gearriveerd. De Griekische koopvaardij neemt met kleine vrachtschepen van duizend ton actief deel aan het vervoer van contra bande :en eveneens Roemeensche stoom schepen. Voorts signaleert de „Giornale d'Italia" het feit, dat onlangs tal van wagons, be laden met uit Zweden afkomstig ijzer materiaal voor oorlogsgebrui'k, 'bij Puig- cerda de Fransche grens zijn gepasseerd en bovendien ivestigt het blad de aan dacht op de uit Mexico gezonden hulp en op den dezer dagen in de Vereenigde Staten georganiseerden verkoolp van een millioen zegels, elk van een peseta, waar van de opbrengst bestemd zal worden voor de betaling van Amerikaansche leveringen. Aangenomen, dat bovenstaande cijfers juist zijn, zullen ze wel in het niet ver zinken bij' de economische en rechtstreek- sche militaire hulp, die de Spaansche op standelingen uit Italië ien (wellicht in mindere mate) uit Duitschland ontvan gen hebben en nog steeds ontvangen. HET PROCES-NIEMÖLLER. Ds Niemöller weigert op vraten te antwoorden. Het Officieele Duitsche Nieuwsbureau publiceerde gisteren bet ook door ons vermelde bericht, volgens hetwelk het pro ces tegen ds Niemöller verdaagd is, om dat de predikant zijn drie verdedigers het recht onttrokken heeft, zijn belangen verder te behartigen, en de nieuwe door de rechtbank toegewezen advocaat in de gelegenheid gesteld moet worden, zich in de uitgebreide dossiers in te werken. Het Handelsblad geeft echter een ge heel andere lezing van het geval. Het O.M. had in het begin niet alleen geëischt dat het proces met gesloten deu ren gevoerd zou worden (hetgeen toege staan is), maar ook, dat aan iedereen die er bij betrokken was, de plicht van geheimhouding opgelegd zou worden. De rechtbank weigerde eerst op het tweede Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Binnenland. Minister de Wilde in de Eerste Kamer aan het woord. Bezwaren tegen de nieuwe schrijfwijze van sommige gemeente-namen. Prinses Juliana en Prins Bernhard naar Indië? Buitenland. Het succes der Spaansche opstandelingen. Fransche vliegboot verongelukt. Het Japansche antwoord aan Engeland. Frankrijk en Amerika gereed. Het proces tegen Dis Niemöller. PIRITUS THEELICHTJE I Verbruik: slechts één vijfde cent per uur gedeelte van dien eisch in te gaan. Zij verzocht ds Niemöller een verklaring af te leggen in antwoord op de hem ten laste gelegde beschuldigingen, dus voorname lijk, dat hij misbruik gemaakt zou hebben van den >kansel voor politieke doeleinden en tegen den staat en de wet opgezet zou hebben. Ds Niemöller legde een lange verkla ring af, welke zonder onderbreking door de rechtbank werd aangeboord. Hij gaf een overzicht van zijn leven, hoe hij in den oorlog Duitschland als marine-offi cier had gediend, hoe hij officier werd van een Freikorps, hoe hij predikant werd en hij herinnerde de rechtbank er aan, dat hij in 1924 voor de nationaal- socialisten had gestemd en in 1933 een preek had gehouden ten gunste van de beweging. Gisteren eischte het O. M. opnieuw dat aan iedereen, die met het proces te maken zou krijgen, de plicht tot geheim houding opgelegd zou worden. Het voer de aan, dat de advocaat van ds Niemöller en eenige leden van de confessioneele be weging in contact stonden met buiten landsche politieke en kerkelijke kringen en de hoop koesterden op die wijze het vonnis der rechtbank te beïnvloeden. Het verzoek van het O.M. lokte on middellijk (protesten uit van de verde diging, die verklaarde, dat zij haar taak zou neerleggen, tenzij de insinuaties wer den ingetrokken. Hét O.M. weigerde dit en de verdediging verliet daarop de zaal. De rechtbank benoemde toen een anderen advocaat en) legde overeenkomstig den eisch van het O.M. allen, die met het proces te maken zouden krijgen, den plicht tot geheimhouding op. Overtre ding daarvan zou strafbaar zijn met zes maanden gevangenisstraf. Ds Niemöller verklaar de toen, dat hijgeenwoord meer zou zeggen en ook niet meer op vragen zou antwoorden. Dé rechtbank! verdaagde de zitting, blijkbaar om den nieuwen advocaat de gelegenheid te geven de dossiers te be- studeeren. De gemuilkorfde Duitsche pers publi ceert nog steeds geen woord over dit pro ces. JAPANS ANTWOORD IS GEREED. „Onredelijk verzoek" wordt afgewezen. Het Japansche departement van bui tenlandsche zaken en bet ministerie van marine hebben bet antwoord van Japan op de Fransche, Britsche en Amerikaan sche nota's ten aanzien van den vloot- bouw in ontwerp opgesteld. D'e verlangens der mogendheden wor den als een „onredelijk verzoek" van de band gewezen. Het antwoord van Japan zal reeds Donderdag of Vrijdag worden verzon den. De bladen meldden verder, dat de Ja pansche regeering in baar afwijzend antwoord zich bereid zal verklaren, te onderhandelen over quantitatieve ont wapening, mits Japan daarbij gelijkheid van wapening zou verkrijgen. In het antwoord zal er op worden ge wezen, dat Japan geen enkele verplich ting heeft tot het verstiekken van in lichtingen aan andere mogendheden. EEN AANSLAG OP DEN TREIN ROOSENDAAL—PARIJS NABIJ BERGEN. Werk van kwajongens? Dinsdagavond is nabij Bergen in België op den sneltrein Roosendaal-Parijs eén aanslag gepleegd, die tot een ontzettende ramp bad kunnen leiden. De trein was

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1938 | | pagina 1