3IM3
eerste blad
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Een pleidooi voor den
gouden standaard.
Het conflict in China.
De oorlog brengt voor
Japan de economische
ruïne.
„Engelands geduld niet
onuitputtelijk".
Het proces-Niemöller.
Franco's succes bij Teruel.
DINSDAG 8 FEBR. 1938
52e JAARGANG - No. 110
belangrijke rede van den
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.!0 per
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advertentiën 30 cent per regei
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regei
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
PRESIDENT der nederlandsche
bank.
In een bijeenkomst van het Departe
ment Amsterdam van de Nederlandsche
Maatschappij voor Nijverheid en Handel
heeft vanmiddag de president van De
Nederlandsche Bank, Mr L. J. A. Trip,
een rede gehouden over „Eenige gezichts
punten ten aanzien van den monetairen
De onzekerheid aldus Mr Trip
welke -zich 'vooral op internationaal ter
rein doet gevoelen, maakt het helaas on
mogelijk, vaste lijnen te trekken, waar
langs de monetaire ontwikkeling, die voor
alles een internationaal karakter draagt,
zich zal bewegen. De algemeene stroo
ming van kortzichtig egoïsme en natio
nalisme heeft naast de politieke banden
ook de band oip economisch, financieel en
monetair gebied tusschen de landen ver
broken.
De spreker verklaarde zich er van be
wust te zijn, dat het in sommige kringen
mode geworden is, zich smalend over den
gouden standaard en het goud uit te
laten, Men vergeet intussohen, dat het
niet voldoende is af te breken, doch dat
ook opgebouwd dient te worden en hier
van is tot dusverre nog slechts bitter
weinig terecht gelbomen.
De eigen opvatting ivan spreker is
steeds geweest, dat het systeem van den
internationalen gouden standaard, zoo
als elk menschenwerk niet volmaakt is,
maar wel zoodanige voordeelen biedt, dat
deze den doorslag moeten geven.
De heer Trip wees vervolgens op de
groote beteekenis, welke gelegen is in de
stabiliteit der wisselkoersen. Hierbij dient
het goud als internationaal betalingsmid
del. Het is onbillijk en onjuist, de con
junctuur-schommelingen en prijsbewe
gingen op korten termijn aan den gouden
standaard te wijten. De ervaring in het
laatst verstreken jaar bewijst zulks op
nieuw. D'e zeer sterke prijsveranderingen,
wellkie dat jaar bracht, kunnen toch zeker
niet geweten worden aan den gouden
standaard, die immers niet meer werkte.
Wat is er dan voor dien standaard in
de plaats getreden
D'e heer Trip gaf bij de bespreking
hiervan een uiteenzetting van den toe
stand, ontstaan door de schepping ivan
het z.g.n. sterlingbiok en door de houding
van Amerika ten opzichte van den gou
den standaard.
De onderlinge verhoudingen worden
echter gehandhaafd door het koopen en
verkoopen van goud en zoo ziet men, dat
dit edel metaal ook thans zijn onmisbaar
heid opnieuw heeft bewezen en het cen
trale punt vormt van de internationale
verhoudingen, die op monetair gebded
bestaan.
Vervolgens wees Mr. Trip op de ern
stige gevaren, die aan den huidigen toe
stand verbonden zijn, in de eerste plaats
net probleem van de z.g. „hot-money".
uroote kapitalen, vele milliarden guldens
uitmakende, worden in liquiden vorm
aangehouden. Zij trekken, op het eerste
weken van gevaar, van land tot land.
kortdurende schokken en moeilijkheden
hn hiervan de gevolgen.
Hst tweede gevaar is gelegen in de
neiging om, nu de gouden standaard niet
leer werkt, den tijd rijp te achten voor
Pwmmtsn op monetair gebied. Ook in
- euerland staan groote geesten gereed
ons land liever vandaag dan morgen
n cte meest drastische experimenten te
a neerpen. Veel behoeft hierover niet
ega te worden, aangezien vertrouwen
g gekoesterd worden in het gezonde
vniir verstand van overheid en
Bnt™ 71? °°k internationaal bij de ver-
J®* autoriteithen geen bereid-
bl», volgen van dergelijke opge-
denaaviezeii kan geconstateerd wor-
in^m°0teruS vwellicht bet gevaar, dat ook
daU,:!61 adigde kringen eenige sym-
om h nd wordt voor het denkbeeld
koprsL 4?n sc'bommelen van de wissel-
striim™, 'systeem te verheffen, als in
voer de overheidspolitielk om
beeld te beïnvloeden. Dit denk-
het eovi daarom gevaarlijk, omdat het in
bereid r1*1 van de velen, die steeds
weersta,,'weg Tan minsten
Bassin* volgen en hopen, door toe-
de en da^ denkbeeld, de gevrees-
üiödPTi v ,aanPassing te kunnen ver
moet yaetT iedf' 'die de praktijk, kent,
'"t vnnrts' an; dat een dergelijk systeem
0n™st.' speculatie en
tigheid aanleiding zou geven.
Een nieuwe roos, welke op de kwee-
kerij der firma Buisman te Heerde
(Veluwe) gekweekt werd kreeg den
naam „Prinses Beatrix".
Welke moeten de desiderata voor do
toekomst zijn?
Hierbij staat voorop bet wegnemen van
de fundamenteele oorzaken van de be
staande onrust en van bet gebrek aan
vertrouwen. Voor alles is hiertoe noo-
dig, dat de overtuiging gevestigd worde,
dat de politieke verhoudingen op vreed
zame wijze een bevredigende regeling zul
len vinden. Daarna zal een duurzame sta
biliteit der voornaamste wisselkoersen
niet ontbeerd kunnen worden. De beslis
sing op het monetaire terrein ligt in de
handen der groote mogendheden. In af
wachting daarvan zal Nederland zijn
uiterste krachten moeten inspannon om
zijn eigen huishouding, met name op het
gebied der openbare financiën, in orde te
brengen en, met vermijding van schokken
en wilde experimenten, zich het vertrou
wen waardig te toonen, dat de wereld on
miskenbaar in ons land stelt.
Ook zal Nederland goed doen zijn hui
dige monetaire politiek te handhaven zoo
lang internationaal geen stappen op den
weg naar grootere stabiliteit gedaan wor
den. In groote trekken komt die - politiek
hierop neer, dat, zoolang de groote mo
gendheden zich niet binden, ook Neder
land zich daarvan dient te onthouden,
terwijl anderzijds met behulp van het
egalisatiefonds een zekere stabiliteit ten
opzichte van de valuta's der groote lan
den wordt nagestreefd.
De wereld verkeert in chaotische en
uiterst onzekere omstandigheden. Neder
land, dat in zoo sterke mate op het in
ternationale verkeer is aangewezen, kan
zich niet aan den invloed van hetgeen
buiten zijn grenzen voorvalt, onttrekken.
Wanneer groote schokken in de interna
tionale ontwikkeling uitblijven en wan
neer de overheid de budgetaire positie
der publiekrechtelijke lichamen in orde
brengt, kan Nederland met zijn uitne
mend bedrijfsapparaat, met zijn energie
ke en werkzame bevolking en bedrijfslei
ders de toekomst met vertrouwen tege
moet gaan.
Spr. eindigde met den wensch, dat dit
vertrouwen niet beschaamd moge wor
den.
Matsoei spoort het Japansche leger tot
discipline aan.
Naar aanleiding van de voortdurende
berichten over uitspattingen der Japan
sche troepen in China en de vernietigen
de commentaren daarop, heeft generaal
Matsoei op het parade veld te Nanking
de Japansche legeraanvoerders bijeenge
roepen en hun instructie gegeven de dis
cipline onder hun troepen te verscherpen
om het prestige van het keizerlijk leger
te vergrooten. Het optreden van Matsoei
is, naar men verklaart, in de annalen
van het Japansche leger zonder prece
dent.
De schadeloosstelling van China
aan Japan.
In antwoord op interpellaties in de be-
grootingscommissie van bet Huis van Af
gevaardigden inzake de schadeloosstelling
van China te eischen, en betreffende bet
Chineesche betaalmiddel, zeide Hirota,
dat de Japansche regeering blijft bij de
ivier punten van baar vredesvoorwaarden,
die zij beeft gesteld voor onderhandelin
gen met bet nieuwe regiem in China.
Daartoe behoort ook de kwestie der scha
deloosstellingen. Hij was van meening,
dat de schadeloosstellingen niet alleen in
baar zouden moeten worden betaald, doch
■dat ook rekening zou tmoeten ïvorden
gehouden met de positie van Japan en
China.
JOE-HANG DOOR DE CHINEEZEN
HEROVERD?
Volgens berichten ivan Chineesche zijde
hebben de Chineesche troepen bet op 24
km. ten Westen van Hang-Tsjau gelegen
Joe-Hang heroverd.
De Chineezen hebben een nieuwen aan
val op Woe-Hoe ingezet, Zij beweren Loe-
Kiang, een dorp op 8 km. ten Westen
van Woe-Hoe gelegen, bezet en een groo
te hoeveelheid Japansche voorraden buit
gemaakt te hebben.
Krampachtige pogingen om den wissel
koers te handhaven.
Reuter meldt uit Tokio: De oorlog be
gint zich voor bet binnenland meer en
meer te doen gevoelen. Alle groothan-
delsprijzen bewegen zich in stijgende lijn.
Vergeleken met einde 1936 kan bet prij1-
zenniveau per einde 1937 in menig op
zicht sensationeel worden genoemd. Land
bouwwerktuigen, die in een dringende
behoefte van de boeren die meer dan
de helft van de bevolking uitmaken
voorzien, zijn in prijs met 26 pet. geste
gen, steenkool met 31 pet., granen met
12 pet., industrieele en chemische pro
ducten met 16 pet., bouwmaterialen met
82 pet. en metalen met niet minder dan
52 pet.
Be regeering spant alle krachten in
om de handelsbalans zoo gunstig mogelijk
te houden en de yenkoers te handhaven
op 1 S. 2 d.
Aangekondigd wordt, dat de regeering
de verscheping van goud naar het bui
tenland zal staken, welke verschepingen
naar men weet sinds Maart van 1937
hebben plaats gehad met het doel het
nadeelig saldo van de betalingsbalans te
overbruggen.
In plaats van dit middel zal een stren
gere controle worden ingesteld over den
wisselkoers. D'e aankoop van grondstof
fen, bestemd voor de vervaardiging van
exportgoederen zal worden vergemakke
lijkt. Daarentegen zal de invoer van
grondstoffen voor binnenlandsoh verbruik
worden gecontingenteerd.
Het land staat voor een ernstige crisis.
De bezorgdheid in zakenkringen wordt
tot uitdrukking gebracht door Baron Sei-
nosuke Goh, president van de Japansche
Economische Federatie.
„Japan is geplaatst voor de ernstigste
crisis, die het land ooit heeft meege
maakt," zei deze kortelings in een door
hem gehouden rede. Het is moeilijk om
ten aanzien van Japan's toekomst eenige
voorspelling te doen zoowel op interna
tionaal politiek als financieel gebied. Het
was volgenp spr. onmogelijk te ramen,
hoetveel de oorlog met China zou kosten
en hij bepleitte een ruime inschrijving
op de oorlogsleeningen der regeering. Dit
was volgens den President noodzakelijk
om de betalingsbalans in evenwicht te
brengen. Indien dit evenwicht wordt ver
loren, zal er een nationale ineenstorting
volgen. De koers van de Yen dient dan
ook ten koste van alles te worden ge
handhaafd. De spr. critiseerde vervol
gens de inmengingspolitiek van de re
geering in het zakenleven, die volgens
hem in het iverleden niet bijzonder ge
lukkig was geweest. Radicale veranderin
gen in het economisch systeem achtte 'hij
uit den booze.
De spr. gaf ook te kennen, dat indien
de soldaten uit den oorlog zouden terug
komen, het een moeilijk en delicaat pro
bleem zou worden, om hen in het be
drijfsleven in te schakelen.
BROODNOOD IN ITALIë.
Brood van maïs, rijst, boonen en
aardappelen.
In verband met den eventueelen onvol
doenden korenoogst, zijn maatregelen aan
gekondigd om voor de broodbereiding
een zeker percentage mais, rijst, boonen
en aardappelmeel te gebruiken.
STIJGENDE WERKLOOSHEID IN
ENGELAND.
Op 17 Januari j.l. bedroeg 'het aantal
werkloozen in Engeland 1.827.607, dat is
16'2.200 meer dan op 13 December 1937
en plm. 195.000 meer dan op ongeveer
denzelfden datum een jaar geleden.
De burgemeester van Zundert, dr W.
Brokx, is benoemd tot waarnemend bur
gemeester van Rijsbergen,
Waarschuwing aan Franco In een
Lagerhuisrede onderstreept.
De Britsche minister van Buitenland-
sche Zaken, Eden, beeft gisteren in het
Lagerhuis een verklaring afgelegd in zake
de herleefde piraterij in de Middelland-
sche Zee. Hij' somde in deze uiteenzetting
o.a. de maatregelen op, welke Engeland
zich voorstelt te nemen, wanneer met
deze daden van zeerooverij zou worden
voortgegaan en die reeds bekend zijn uit
de krachtige nota, welke Engeland aan
het hoofdkwartier van generaal Franco
■gezonden 'heeft.
D'e ondervinding 'heeft gefleerd, zoo
lichtte Eden de maatregelen toe, dat de
bepalingen van Nyon, zooals deze op bet
oogenblik worden toegepast, niet voldoen
de zijn om de koopvaardij te bescher
men tegen onwettige aanvallen. Onder
deze omstandigheden kwam de Britsche
regeering tot de conclusie, dat het nood
zakelijk was uitgebreider maatregelen te
treffen, teneinde voor een voldoende be
veiliging voor de scheepvaart te zorgen
Aangaande bet tot zinken brengen van
de „Alcira" zeide minister Eden, dat er
alle reden was om aan te nemen, dal
de aanval ondernomen werd door lucht
strijdkrachten, welke in dienst stonden
van generaal Franco. Men heeft den
Britschen gezant te Salamanca dan ook
opdracht gegeven, 'het bewind van Fran
co er op te wijzen, dat Engeland het in
cident zeer ernstig acht.
De Engelsche patrouilleschepen In de
Middellandsche Zee zullen in hun sector
voortaan alle ondergedoken duikbooten
beschieten. Deze zullen n.l. worden ge
acht voornemens te zijn, koopvaardij
schepen aan te vallen.
Deze opmerking werd door het parle
ment met applaus begroet. Eden besloot
met de woorden „Franco moet thans
weten dat de Britsche regeering zich bet
reobt ivoorbehoudt, zonder verdere mede-
deeling in geval van een herhaling van
deze incidenten, die maatregelen te ne
men, die door elk geval afzonderlijk ge-
ëischt worden."
Zijn eisch: openbare behandeling wordt
afgewezen.
Ds Niemöller beeft, tijdens de zitting
gistermiddag geëischt, dat de behandeling
van zijn zaak in bet openbaar zou ge
schieden. „Ik wil bewijzen, dat ik geen
verrader ben", zeide bij aan het einde.
De rechtbank wees zijn verzoek ech
ter af en beval zelfs, dat een ieder, die in
het gebouw van de rechtbank niets te ma
ken had, zich zou verwijderen.
D's Niemöller verzocht daarop, dat dit
besluit aan zijn bonderden vrienden, die
buiten wachtten, bekend gemaakt zou
worden.
D'en leiders der belijdeniskerk is, naar
verluidt, door de Gestapo verboden de
hoofdstad te verlaten en evenzeer zou bet
den leden der kerk, die in de provincie
verblijven, verboden zijn zich naar Berlijn
te begeven.
Blijkbaar wil men bet onmogelijk ma
ken, dat over de zaak-Niemöller gediscus
sieerd wordt.
Ds Niemöller betrad de zaal door een
ingang, die rechtstreeks van zijn cel naar
de zittingszaal voerde, zoodat hij geen
contact met het publiek bad.
Naar vernomen wordt, beeft het gerecht
twee uren lang beraadslaagd, alvorens het
besliste, dat de zaak-Niemöller met geslo
ten deuren zou behandeld worden.
Superintendant Diestel en ds Boehm
zullen echter de zitting mogen bijwonen
als afgevaardigden der synode van de be
lijdeniskerk.
Binnenland.
Hotel „De Abdij" te Middelburg gaat ver
dwijnen.
De defensiebelangen van ons land.
Een pleidooi voor den gouden standaard.
Buitenland.
Het conflict in China.
Krasse nota van Engeland aan Franco.
Japan worstelt met economische moeilijk
beden.
De regeering is insgelijks vertegen
woordigd.
De advocaten van Niemöller hebben
(evenals de dominee zelf, zooals men
weet) tegen de behandeling met ge
sloten deuren krachtig geprotesteerd.
Vandaag wordt de behandeling der zaai
voortgezet.
De belangstelling voor het proces-Nie
möller is ook in Engeland bijzonder groot.
Bij de opening van de voorjaarsbijeen-
komst verzocht de aartsbisschop van
York, die bij afwezigheid van den aarts
bisschop van Canterbury de bijeenkomst
leidde, een oogenblik stilte en gebed voor
ds Niemöller.
Rechtschen verzekeren 3000 gevangenen
ie hebben gemaakt.
De jongste van het front bij Teruel ont
vangen berichten bevestigen, dat de stel
lingen der republikeinsche troepen in de
Sierra Palomera gisteravond geheel om
singeld waren. De dorpen en de verdedi
gingswerken zijn in handen der rechtaehe
troepen. Er zouden meer dan 3000 man
gevangen genomen zijn, terwijl 30.000
man tot den terugtocht gedwongen zou
den zijn. Twee batterijen, bonderden
automatische wapenen en 20 munitie
depots vielen den troepen ivan Franco in
banden.
Tegen den middag werd het dorp Rillo
genomen, waarna Fuentes Calientes en
Viesiedo bezet werden. Het geschut open
de daarna bet vuur om den weg Perales-
Mesquita, den eenigen weg waarlangs de
linkscbe troepen nog konden terugtrek
ken. Er vertoonden zich geen vliegtuigen
van de republikeinen; de luchtmacht van
Franco was intusschen voortdurend in
actie en bombardeerde de vijandelijke
concentraties. Het luchtdoelgeschut ver
stomde na den middag, evenals de artil
lerie waaruit men opmaakte, dat de link-
sc'he troepen toen tot een algemeenen te
rugtocht waren overgegaan. Bij bet val
len van den avond werd Perales geno
men. Een geheel betaljon werd gevangen
genomen.
Korts Berichten.
De D'uitsche regeering heeft bet ge
bruik van goud verboden bij bet vervaar
digen van brilmonturen en voor vulpen
nen. Dit verbod geldt niet voor artikelen
welke bestemd zijn voor bet buitenland.
DE TWEEDE KAMER.
Evenredige vrachtverdeeling, Indische
begrooting en ruilverkaveling.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen op
Dinsdag 22 dezer des namiddags te 1 uur.
Op de agenda staan o.m. het wetsont
werp tot wijziging van de Wet van 5 Mei
1933 houdende tijdelijke maatregelen ter
bevordering van een zooveel mogelijk
evenredige vrachtverdeeling in de binnen
scheepvaart, de wetsontwerpen nopens
goedkeuring van de besluiten van den
gouverneur-generaal van Nederlandsch-
Iudië tot vaststelling van de begrooting
van Nederlandsch-Indië 1938 en bet wets
ontwerp betreffende nieuwe bepalingen
omtrent ruilverkaveling.
DE C. A. O.
VOOR DE BOUWBEDRIJVEN.
Door den algemeenen bond aanvaard.
De bondsraad van den Alg. Ned. Bouw-
arbeidersbond is gistermiddag te Amster
dam bijeengekomen om te beslissen over
de voorstellen tot herziening van de lan
delijke collectieve arbeidsovereenkomsten
in de bouwbedrijven.
Met meerderheid van stemmen werd
het bondsbestuur gemachtigd deze over
eenkomsten op den grondslag van bet re
sultaat der met de werkgevers-organisa
ties gevoerde onderhandelingen, aan te
gaan.