Dagblad voor de Provincie Zeeland
De Grondwetsherziening in
de Eerste Kamer.
Opwekkend woord van
Minister Colijn.
De strijd in Spanje.
Koningin en Prinses maken
een rijtoer.
Belangrijkste Nieuws
WOENSDAG 19 JAN. 1938
52c JAARGANG - No. 93
Uitgave: N. V, Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Voratstraat 7 0, Qoea
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs ïcrartcaS
Weekabonneasentenvoor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.2U
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
ZONDER HOOFDELIJKE STEMMING
AANGENOMEN,
Gisteren heeft de Eerste Kamer in
tweede lezing de zes wetsontwerpen tot
herziening van de Grondwet behandeld.
De heer Van Lansohot(K. K.)
wil mede namens de heeren A n e m a
(A. R.) en De S a v o r n i n L o h -
man (0. H.) verklaren, dat zij met hun
fraoties gaarne steun willen geven aan
deze wetsontwerpen. Aan verdere be
schouwingen hebben zij geen behoefte,
daar er niets nieuws is geschied sedert de
behandeling in de Tweede Kamer en de
behandeling in eerste instantie in de
Eerste Kamer. Wel betreuren zij, dat de
wetsontwerpen 5 en 7 niet zijn aangeno
men, waarbij het ging om de verdediging
van onze vrije staatsinstellingen tegen
openlijke of bedekte aanvallen.
De heer Van Vessem (N. S. B.)
heeft evenmin behoefte aan nieuwe uit
voerige beschouwingen.
Door de verschillende wijzigingen is de
merg uit de pijp. Doch door de wijziging
betreffende het kiesrecht wordt de even
redige vertegenwoordiging afgekapt.
Wat de vrijheid van drukpers aangaat,
deze behoort tot de belangrijkste grond
slagen van ons staatsrecht. Doch wat ver
klaarde de regeering in de memorie van
antwoord? DSt zij bij het bestaande art. 7
bevoegdheid heeft tot ingrijpen in de
persvrijheid. Eigenlijk is het Nederland-
sche volk dus sedert 1815 blij geweest
met een doode musch.
Dé nationaal-socialisten verwerpen
principieel de revolutie, gelijk zij zich
tegenover de opvattingen van de Fran-
sche revolutie plaatsen. Aan obstruc
tie heeft de N. S. B. nimmer gedaan. Spr
eindigt met de verklaring, dat hij de re
geering met het voorgestelde en het in de
vorige zitting aangenomene niet kan ge-
lukwenschen.
De heer K r a n e n b u r g (V. D.)
prijst het werk van de staatscommissie,
die de Grondwetsherziening heeft voor
bereid.
Spr. verheugt zich er over, dat van de
z.g. Derde Kamer niets is gekomen, om
dat daarin een gevaar voor onze demo
cratische staatsinstellingen lag versoho
len.
Spr. erkent volledig, dat het parlement
bevoegd is om regelen te stellen ten aan
zien van de in abstracto niet-toelating
van bepaalde elementen, doch in de prac-
tijd zou hij die meening verkeerd achten,
omdat juist in het parlementaire systeem
dergelijke elementen onschadelijk kunnen
worden gemaakt.
Wat de vrijheid van drukpers betreft,
er is een legende gevormd, waartoe in de
Tweede Kamer de heer De Geer en in
deze Kamer Prof. Anema aanleiding ge
geven hebben, omtrent de beteekenis van
art. 7 en de bevoegdheid van de regeering
inzake de persvrijheid.
De heer Drooglever Fortuyn
(Lib.) zegt geen behoefte te hebben aan
nieuwe beschouwingen, Spr, zal voor
stemmen.
De heer De Zeeuw (S. D.) verheugt
zich, dat de voorstellen inzake revolutio
naire vertegenwoordigers niet zijn aange
nomen, want zij zouden het parlement
veeleer hebben geschaad dan gebaat. Als
het parlement niet kan zorgen voor zijn
eigen waardigheid, dan veroordeelt het
zichzelf.
De verdediging van de persvrijheid
door den heer Van Vessem doet spreker
denken aan het „Als de vos de passie
preekt, boer pas op je kippen". Spreker
wijst op de houding van de N.S.D'.A.P. in
Duitschland.
De heer Van Vessem (N.S.B.): U
weet heel goed, dat dat mijn partij niet is.
De heer De Zeeuw sluit zich in zijn
oordeel aan bij hetgeen de heer Kranen
burg zeide. Spr. acht de verkregen wij
ziging niet belangrijk. Spr. verwacht er
niet veel van.
De Minister van Binnenland-
c,hZaken, .de heer Van Boeijen,
ent de opmerkingen van de heeren van
anschot en Fortuyn, dat er geen aanlei-
ing meer is ivoor nieuwe beschouwin-
p Taor spreker uit het hart gegrepen,
ovendien 'heeft hij' de vorige behande-
g niet medegemaakt, zoodat hij er zich
met warmte voor kan opwerpen en
beS0nS: het pleit is eigenlijk reeds lang
«Wu vraa? bij de voorbereiding was
wpIV in de tijden van wrijving,
6 wil beleven, niet gewenscht zou zijn
eenige wijziging te brengen in de grond
slagen van onze staatsinstelling.
In zeker opzicht acht de regeering het
gelukkig, dat de voorstellen niet van bui
tengewoon groote beteekenis zijn, want
indien dit wel het geval ware, zou men
eruit hebben te concludeeren, dat wij te
voren een heel eind op den verkeerden
weg waren.
De regeering heeft het initiatief geno
men tot een wijziging in de bepalingen
betreffende de evenredige vertegenwoor
diging, om in bepaalde omstandigheden
een ietwat ruimeren armslag te hebben.
Geenszins, is het de bedoeling geweest, het
kiesrecht te beperken.
"Wat de revolutionaire vertegenwoordi
gers betreft, het is in geen enkel op
zicht het doel van de regeering om eenige
bepaalde partij te treffen.
Ten opzichte van de drukpersvrijheid
herinnert spr. aan het voorstel van de
staatscommissie. De regeering heeft in
eersten aanleg geen aanleiding gevonden
het voorstel dier commissie te dezer zake
over te nemen. Art. 7 richt zich naar
haar oordeel slechts tegen censuur. Dit
is historisch volkomen verklaarbaar. Het
recht om zijn gevoelens en gedachten te
openharen, werd steeds individueel be
schouwd. Dtaor eenig verschijningsverbod
wordt de vrijheid om zijn gedachten te
openbaren langs anderen weg, in een
ander publiciteitsorgaan bijvoorbeeld, niet
aangetast.
De gewetensvrijheid blijft de regeering
hoog houden, gelijk tot dusverre is ge
schied.
De wetsontwerpen worden daarop z.h.s.
aangenomen met dien verstande, dat
de heer van Vessem '(N.S.B.) geacht wil
de worden tegen het 2de ontwerp te heb
ben gestemd.
Aan het slot van zijn begrootingsrede
in de Eerste Kamer heeft Minister Colijn
gewaarschuwd, dat we ons niet door de
donkere tijdsomstandigheden moeten la
ten ontmoedigen.
Ik eindig, aldus Dr Colijn, met een
woord van opwekking.
Men kan weten, dat ik nooit geaarzeld
heb om den toestand te zien, zooals hij
is, dat ik mij nooit schuldig heb gemaakt
aan verdoezeling van ongunstige omstan
digheden. Ik heb ze altijd klaar onder
de oogen gezien en heb ook durven zeg
gen, hoe ik den toestand zag. Ik heb het
onlangs nog gedaan in een interview met
een Fransch blad, waarin ik mijn kijk op
de naaste toekomst heb gegeven. Ik sta
nog op precies hetzelfde standpunt.
Maar nu is er één ding, waartegen ik
wil waarschuwen, en dat is, dat de wer
kelijkheid ons nooit ontmoèdigen mag.
Het tegendeel is waar: naarmate wij
klaarder én duidelijker zien hoe de toe
stand is, naar diezelfde mate moeten wij
onze inspanning vergrooten om uit de
moeilijkheden te geraken; werken tot het
einde en volharden tot het doel is be
reikt.
Dat is het parool voor mij zelf en voor
het geheele Kabinet. En daarbij statui
wij niet in eigen kracht, maar wij hef
fen biddend het oog naar boven om licht
en wijsheid te vragen voor de vervulling
van de uitermate moeilijke taak, die vóór
ons ligt.
Nieuwe aanvallen der opstandelingen bij
Teruel.
De opstandelingen hebben gister hun
tegenoffensief bij Teruel hervat. Terwijl
hun batterijen een hevig vuur ontwikkel
den, bombardeerden vliegtuigen onophou
delijk de stellingen der regeeringstroepen.
Doordat de luchtmacht der aanvallers
sterker was, moesten de regeeringstroe
pen op de verdedigingsstellingen terug
trekken.
Boven de stad kwam het tot luchtge
vechten, Kvaarbij verscheidene vliegtui
gen der opstandelingen werden neerge
schoten.
Volgens onofficieels schatting zijn in de
laatste 24 uur bij Teruel aan de zijde der
regeeringstroepen 3000 dooden gevallen.
Meer dan 800 soldaten en officieren zijn
krijgsgevangen gemaakt.
De opstandelingen hebben ten Noorden
en Noord-Oosten van Teruel een aantal
heuvels bezet en daardoor de controle over
den straatweg naar Alfambra gekregen.
Ten Noorden, Westen en Zuiden van
Teruel zouden de opstandelingen thans
alle belangrijke punten in bezit hebben.
In militaire kringen acht men het zeer
onwaarschijnlijk, dat de regeeringstroe
pen het thans geheel in puin geschoten
Teruel nog zullen kunnen houden.
De luchtmacht van Franco heeft op
nieuw de steden en dorpen aan de kust
van de Middellandsche Zee bestookt.
Bij één bombardement zijn 14 perso
nen gedood en 80 gewond.
HET JAPANSCH-CHINEESCHE
CONFLICT.
Het Chineesche offensief.
Van Chineesche zijde wordt medege
deeld, dat de Chineesche troepen reeds
de voorsteden van Woehoe, vijftig mijl
stroomopwaarts van Nanking aan de
Jangtse, hebben bereikt. De Japansche
troepen te Woehoe trekken zich terug
naar de overzijde van de rivier, naar
Hosien. Hosien wordt voortdurend door
de Chineesche luchtmacht gebombar
deerd en de Japansche oorlogsbodems
welke in de rivier voor Woehoe voor
anker lagen, zijn weggestoomd voor deze
voortdurende bombar dementen.
Wapenleveranties aan China.
Te Tokio is groot opzien gebaard door
een bericht uit Hongkong van de „Asahi
Sjimboen" over de oorlogsvoorraden, die
via Hongkong naar China worden gezon
den.
Volgens het Japansche blad houden
zich 18 schepen met het vervoer van deze
voorraden bezig: zeven Britsche, drie Ita-
liiaansche, twee Duitsche, twee Amieri-
kaansche, twee Noorsche schepen bene
vens een Deensoh en één Neder-
landsch schip.
Uit Italië zou 1800 ton munitie afkom
stig zijn, uit Engeland 800 ton, uit
Duitschland 620 ton, uit de Vereenigde
Staten 450 ton, uit Denemarken 400 ton,
uit Nederland 250 ton en uit Noorwegen
100 ton.
Uit Engeland zouden 40 vliegtuigen in
gevoerd zijn en uit de Vereenigde Sta
ten 11.
Dat ook Italië en Duitschland munitie
aan China zouden geleverd hebben, is
wel merkwaardig. De money gaat daar
blijkbaar ook boven de vriendschap met
Japan.
EEN NIEUW FRANSCH KABINET.
Na vijf dagen van consulten, vergade
ringen en vele mislukkingen, is Ghau-
temps er gisteravond in geslaagd een
nieuw kabinet samen te stellen.
De lengte van de lijst van de nieuwe
ministers is evenredig aan de broosheid
van hun bestaan.
Het nieuwe ministerie zal voortdurend
met de communisten en de socialisten re
kening moeten houden en of dat nu een
positie is voor een ministerie, dat Frank-
rijks herstel moet ondernemen, mag wel
een groote vraag heeten.
Chautemps verklaarde o.m.:
Men zal bemerken, dat ik speciale be
teekenis heb gehecht aan een krachtige
organisatie van de diensten van het mi
nister-presidium, het coördineeren en
verlevendigen van het economisch en
financieel beleid en het uitoefenen van
strenge controle op de vreemdelingen.
DE TAALKWESTIE IN BELGI5.
Proces-verbaal tegen dr Borms.
Te Antwerpen zijn dr August Borms en
eon zijner vrienden, dr Muylle, door de
politie gearresteerd, omdat zij van twee
talige straatnaamborden de Fransche be
naming met verf overschilderden, daar
een twee jaren geleden goedgekeurde wet
ook op dit gebied de eentaligheid in het
Vlaamsche land erkent, welke wet echter
door sommige hoogere instanties niet
wordt nageleefd.
Nadat proces-verbaal tegen hen was
opgemaakt, mochten zij huiswaarts kee-
ren.
AMERIKAANSCHE VERDEDIGING
MOET PARAAT ZIJN.
Internationale toestand ernstig.
Admiraal Leashy, de chef der Ameri-
kaansche vlootoperaties, heeft in de on
dercommissie ivoor het toestaan van gel
den van 'het Huis van Afgevaardigden
verklaard, dat de internationale
toestand zóó ernstig is, dat de
Vereenigde Staten hun
nationale verdediging op
het hoogste peil moeten
bi ij ven handhaven.
De Vereenigde Staten kunnen op het
oogenblik hun defensie niet verminderen
zonder de nationale veiligheid in gevaar
te brengen.
Het Amerikaansche departement van
marine van de Vereenigde Staten heeft
medegedeeld, dat Japan in November van
'het vorig jaar 213 oorlogsschepen bezat,
welke onmiddellijk gereed waren, terwijl
de Vereenigde Staten slechts over 119
schepen beschikten en Engeland over 196
oorlogsbodems. Van de Japansche sche-
Prins Bernhard filmt.
Gisteren ie op het paleis So est dijk het
leven weer als vanouds zijn gang gegaan,
Prins Bernhard maakte in den ochtend
zijn gebruikelijke morgenrit in een door
een chauffeur bestuurde auto en in den
namiddag om kwart voor drie is de Prin
ses uitgereden voor het maken van een
rijtoertje. De Prinses verliet het paleis
door den achteringang en reed vervol
gens het heele park door tot aan de ach
terzijde, waar haar auto den straatweg-
naar Utrecht bereikte. Vandaar reed H.
K. H. terug naar het kruispunt aan den
Amsterdamschestraatweg tegenover hotel
Trier, waar de auto rechts afsloeg het
dorp Soest in. Na een korten rit door
de omgeving keerde de Prinses te onge
veer kwart over drie, wederom achter
door het park, ten paleize terug.
De rit bleef vrijwel onopgemerkt, even
als de korte rijtoer, dien H. M. de Konin
gin een kwartiertje later langs dezelfde
route maakte. Ook H. M. verliet het park
aan de achterzijde en reed daarna door
het dorp Soest.
De Prins is 's morgens eerst naar
Apeldoorn geweest, waar hiji een tijdlang
in de bosschen toerde. Bij den bekenden
tol „De Zwarte Boer" stopte hij en be
taalde zelf het tolmoisje.
'Over Harderwijk en Nijkerk ging de
tocht terug. Telkens weer werd onderweg
gestopt, om Prins Bernhard gelegenheid
te geven filmopnamen te maken. De Prins
filmde allerlei tafereeltjes. Men trof
prachtig weer en de stralende zon, die
door het hout scheen, verwekte allerlei
fraaie effecten. Zoodra de Prins iets zag,
wat Hem trof, liet Hij stilhouden om te
filmen.
pen waren 150 modern, vergeleken met
106 Amerikaansche schepen en 162 Brit
sche.
De Vereenigde Staten en Engeland be
schikken over meer slagschepen dan Ja
pan, doch Japan beschikt over meer tor
pedojagers en onderzeeërs.
PROCES DS NIEMöLLER.
Naar thans hekend wordt, is de datum
van het proces tegen Ds M. Niemöller uit
Berlijn-Dahlhem vastgesteld op 7 Febr.
a.s. Hij zal te Berlijn terecht staan we
gens „verraderlijke aanvallen op staat en
partij, voortgezet misbruik van den kan
sel voor politieke doeleinden en openlijke
aansporing tot ongehoorzaamheid tegen
staatswetten".
BRANDEN OP BRITSCHE
OORLOGSBODEMS.
Aan sabotage te wijten?
In de pers zijn den laatsten tijd mede-
deelingen verschenen over branden aan
boord van Britsche oorlogsbodems. Dit
heeft te Londen zekere opwinding veroor
zaakt. De mogelijkheid is niet uitgesloten,
dat men hier te doen heeft met sabotage
en de admiraliteit heeft een rechtbank
benoemd om een onderzoek in te stellen.
Het toenemend aantal echtscheidingen
In Zuld-Afrika.
„Die Kerkbode", het orgaan van do
Ned. Horv. Gemeente in Zuid-Afrika be
spreekt in een artikel het steeds toene
mend aantal echtscheidingen in 1937 op
grond van kwaadwillige verlating en
noemt het een positief schandaal. Het
doet een beroep op het bestuur om de wet
zoodanig te wijzigen, dat geen verzoek om
echtscheiding kan worden ingediend al
vorens de kwaadwillige verlating ander
half jaar heeft geduurd.
Parlementsontbinding In Roemenië.
De verwachting, dat het Roemeensche
parlement zal worden ontbonden nog vóór
het zou zijn bijeengekomen, is in vervul
ling gegaan, door een gisteravond uitge
vaardigd bijzonder koninklijk decreet. Het
parlement, dat vijf weken geleden is ge
kozen, zal niet vergaderen, maar is, nog
vóór het votum van wantrouwen tegen
de minderhedenregeering Goga kon uit
brengen, naar huis gezonden.
Naar wordt gemeld, vinden de nieuwe
verkiezingen voor de Kamer op 2 Maart
a.s. plaats en voor den senaat op 4 Mrt.
Het nieuwe parlement zal op 10 Maart
bijeen komen.
Korte Berichten.
i In gezaghebbende Duitsche-kringen
verklaart men niets te weten van de voor
bereiding van een volksstemming, die in
April zou worden gehouden. Men voegt
hieraan toe, dat de Duitsche regeering
niet de gewoonte heeft een dergelijk, be
sluit drie maanden van te voren aan te
kondigen.
I
Binnenland.
Dé Éérste Kamer nam de voorstellen tot
Grondwetsherziening aan.
Stam voor de tuinders.
Buitenland.
Fen nieuw Fransch kabinet.
Het Chineesche offensief bij Woehoe.
Nieuw offensief der opstandelingen in
Spanje.
Sabotage op Britsche oorlogsschepen?
De Amerikaansche verdediging.
Een kleine advertentie In de rubriek
„Vraag en Aanbod" kost slechts 75 cent
bij vooruitbetaling.
STEMPELEN OP DE KOMENDE
FEESTDAGEN.
De minister van Sociale Zaken maakt
bekend, dat, wat de dagelijksche aanmel
ding (bet stempelen) van werklooze ar
beiders betreft, in verband met de te ver
wachten blijde gebeurtenis de volgende
gedragslijn kan worden gevolgd:
Wordt bet bericht bekend tijdens de
bureau-uren, dan kan het stempelen wor
den gestaakt. Voorzoover het gemeente
bestuur den daarop volgenden dag, dus
den eigenlijken feestdag, de gemi entelijke
b' reaux sluit, kan alsdan ook vrij van
stempelen worden gegeven.
ANTI-JAPANSCHE ACTIE VAN DEN
ORGANISATIELEIDER DER N.S.B.
IN INDIë.
Opwekking tot boycot van Japansche
zaken.
Aneta meldde gisteren uit Bandoeng:
Het A.I.D. de Preangerbode deelt me
de, dat de organisatieleider van de N.S.B.
in Ned.-Indië hedenmorgen bij den sub
stituut-officier is ontboden in verband
met zdjln anti-Japansche actie j.n het
nummer van het orgaan der beweging,
„Indië Hou Zee' van 15 Jan.
Aan Aneta werd bevestigd, dat ir Van
der Laaken inderdaad verhoord is. Ver
dere inlichtingen zijn niet verstrekt. E'ch-
ter kan worden gemeld, dat bedoeld num
mer van „Indië Hou Zee" de mededee-
ling bevatte, dat „Wij, nationaal-socialis
ten, in verband met de uitlatingen van
Suetsugu tegen het blanke ras, elke rela
tie met vertegenwoordigers van het Ja
pansche volk moeten verbreken, totdat
gebleken, is, dat bedoelde uitlatingen door
dat volk niet worden onderschreven dan
wel worden veroordeeld."
Deze passage werd gevolgd door een
aankondiging, dat genoemd orgaan geen
advertenties van Japanners meer zal op
nemen, en men van alle leden van de N.
S. B. verwacht, dat zij1 niet meer zullen
koopen in Japansche winkels, zich niet
meer zullen laten knippen bij! Japansche
coiffeurs, zich niet meer zullen wenden
tot Japansche fotografen enz. enz.
INDISCHE VLIEGLIJN NAAR
MANILLA.
Vooruitzicht op goedkeuring van
Amerika
United Press meldt uit Washington:
Indien men in verantwoordelijke inter
nationale kringen goed is ingelicht, zijn
tussehen de Vereenigde Staten en Neder
land de onderhandelingen over een per
manente regelmatige luchtverbinding tus
sehen Nederland, 'Oost-Indië en de P'hilip-
pijnen begonnen.
De ontworpen verbinding zou de laat
ste schakel beteekenen in den keten van
vliegdiensten om de aarde, waarvan de
Pan-Amerikaansche en de Transpacific-
lijnen, tezamen met de Nederlandsche
Indië-lijnen, met de K.N.I.L.M. de voor
naamste zijn.
Men meent te weten, dat de Vereenigde
Staten na een jaar van werkloos afwach
ten thans tenslotte gunstig heeft geant
woord op de Nederlandsche pogingen om
tot onderhandelingen te komen.
